Home Rula Repubalika, Volume I, Number 1, 2 November 1901 — KA MOOLELO O NAPOLIONA KA NUI Ke Pukonakona o Farani Nana i Hoonaueue na Mana Nui o Europa. [ARTICLE]

KA MOOLELO O NAPOLIONA KA NUI

Ke Pukonakona o Farani Nana i Hoonaueue na Mana Nui o Europa.

MOK*DNA I.

Kona Mau LIA Opio.

I ko Napoliona wa e noho ana ma ke kula koa ma Beriena, malalo o na lilo o ka moi, ua leta aku la oia i kona makuahine ma Kosika penei: *'ivie ±±oma buke) maloko o kuu pakeke, a me Jtca u palnkaua ma kuu aoao, ice inanaoiana nei au e hiki a.xia ia'u ke 1 ko u alanui ma ke ao nei." Jtle umi waie no o JN apoliona mau maieainki 1 ieeia manawa. N o kanakolu-kuma-uma maKaiuki maiiope ua pii mau ae kona kauiana ma ke ko mau o kana mau hana a pau e noolala ai, a ma ka oinana koā aone 1 ikeia kona iua. , Mawaena o na keiki liiiii a pau he oi loa aku kona eu, aohe ona wa e noho maiie ai me ka lawelawe oie i kekahi wahi mea nana. Jtle wahi keī ki. huhu ino me ka hiKiwawe. Ua oleloiā ua haawiia aku keia inoa "iMapohona'" iaia e kona makuahine i kona la i bapekikoia ai, elike me ka maa iwaena o na poe Katoiika, mahope o ka inoa o kekahi saneta, a kanaka hemoieie hoi, nona ka la i hapekikoia ai ke keiki, a o ka la 16 0 Augate, kona la i hapekikoia ai, he la hoomanao ia no Sana N apoliona {N apoleone), he kanaka hemolele no Kosika. Ma kona wa i kaulima ia ai (hoohoahanauj maloko o ke kula koa ma ir*arisa, ua pahaohao ka aki-bihopa, ka mea nana e kaulima ana ia lakou, no kela inoa Napoliona, me ka i ana aole ioa oia i lohe iki no kela saneta, a aohe no hoi kona inoa maloko o ke kalenedario (alemanaka ekaleāia). "He mea ole ia," wahi a Nopoliona i pane aku ai me ka hakalia ole, "oiai ; he heluna nui loa ko na saneta a he 365 wale no hoi la o ka makahiki." laia e noiio pio ana ma Sana Helena, ua olelo ae la oia ia oJMeara,0 J Meara, kona Kauka: "Ua aie nui o Sana Napoliona ia'u, no ka mea e ole au.loaa kona pono ma kela ao. Kela wahi lapuwalel Aohe mea hookahi 1 ike iaia, aohe ona wahi la hoomanao i paa maloko o ke kalenedario. E ole au i noke i ke koikoi i ka Pope hootc lawaleia ai ka la 15 o Augate, kuu la hanau, i la hoomanao nona/' Ua oielo pinepine ia no o Napoliona ua ha'nauia oia e hoomalU. Mai kona mau la opiopio loa mai ua koho oia i na mea Kaua, a ma na haawina a pau loa e pili ana i ka oihana kaua aohe ona hoakula i hiki ke hoopaipai iaia. Ma na haawina mea helu he punahele loa oia i kana mau kumu. Oiai no oia he eiwa wale no makahiki, mamua iho o kona hoomaka ana e komo aku iloko o na haawina ao koa, ua īke e ia no kona hauoli loa ma na paani kaua hoomeamea, a ua lilo no kana mau hsīha i mea e hoopahaohao ia ai kona mau hoa, he poe keiki hoi lakou i oi ae ke nui a me ka ikaika mamua o ianei. Ma na hoolala : ma o ia mau ano paani aole lakon e oi L ae maniua o ka ianei. I\la Aiakio, kona wahi i hanauia ai, e ■ paio mau ana na kamalii o ke tadna me ■ ni kamalii o kuaaina. Ua ala mai keia ■ mau paio ana i kinōHi mamuli mai no o 1 ' ke ano lili mawaena o kamalii o ke taona ' a me ko kuaaina, i ko lakou wa e paani

ai. 'Pela ka pii mau ana ae o tia manao kekeue mawaena o lakou a hiki i ko lakou wa i hakaka maoli ai. Ma na la ntit a pau e pii mau mai ana ko kuaaina kamalii i ke taona, e ike mau ia ana ma kahi o ka iwakalua a kanakolu kamalii ma kela a me keia oao e kaua ana me na laau a me na pohaku. E lilo mau ana ka lanakila o keia mau hakaka ana i na keiki kuaaina, a e hele mau ana lakou maloko o ke kulanakauhale me ke kau o ko lakou mau poo iluna a me he mea la no lakou ponoi na alanui. Ua lilo keia mau hakaka ana i mea e makaikai mau ia ai e ka lehulehu, me na makua pu no hoi o na koa kamalii. >- A oiai he ku maoli no i ka pilikia keia mau hakaka ann, aole nae kekahi mea i hoao e hooki ia mau hana. A oiai no ke taona o Napoliona, aohe olaolu o kona noonoo no keia lanakila mau 0 na kamalii kuaainā maluna o kona aoao. Nolaila, i kekahi mau hakaka ana aole oia 1 komo pu aku, aka, ua holo aku la oia a pee ma kekahi wahi kupono e hiki ai iaia ke hakilo pono mai i na hoohana ana a na aoao a i elua, a i mea nona e ike ai i kahi hemahema o kela & me keia aoao, a pela paha e loaa ai ia lakou ka lanakila. Ua ike oia aole ma ka heluna ka like ole, no ka mea ua like a like no !:a heluna o na aoao a i elua, me he mea la, he kanawai ia no lakou, "I hookahi kanaka ia hookahi kanaka." Mahope iho o keia mati hakilo ana ua hoakoakoa ae la o Napoliona i kekahi o kona mau hoa, ana i hiHnai piha ai, a waiho aku i kana mau hoolala ana imua o lakou, he mau hoolala ana hoi ana i manaopaa ai ina e hookoia ana e loaa ana ia lakou ka lanakila. Ika maopopo ana i kona mau hoa ua hooho ae la lakou me na leo hauoli c *helu ekahi kela," a hoomaka koke iho la kona mau lukanela no ka hoonee mua ana aku i na mea i hoolalaia. Ua kauoha oia e kukuluia i puali kokua, a o ka lakou hana o ka hoolako mai i na koa me na laau ame na pohaku. A pono keia mau mea a pau, ua hoounaia aku la ka palapala kukala kaua i ka puali kuaaina, a waloaa koke mpi no ka pane e olelo mai ana aohe o lakou makau. Ua holo koke ae la kr» lehe a puni o Aiakio no keia hooili kaua, a he mau hora mamua ae o ka manawa e kaua ai, ua hiki aku la he heluna nui o ka poe makaikai, no ka mea ua loheia aku la ke kaena o na kamalii o ke taona e hoihoi hou mai ana lakou i ko lakou ihoa maikai ma keia hooili kaua ana. 1 ka hiki ana ae i ka manawa i hooholoia ua ikeia aku la na keiki kuaaina e ku laina mai ana ma ko lakou aoao me na pokopoko ma ko lakou mau lima, o ka lakou mea kaua mau no hoi ia, me na hiohiona manaolana no oka lanakila. No ka manawa pokole mai ka hoomaka ana mai o ke kaua i kupaa iho ai o Napoliona a me kona mau koa ma ko lakou kahua īmua o iela poe koa lima kakauha, no ka mea, ua ike iho la no lakou, ua oi loa aku no ka ikaika o kela aoao mamua o ko lakou. (A hoea hou aku).

o ka Poakahi iho nei, Okatoba 28, ka la e make ai o Solagfoza, ka haole nana i powa ke ola oka Peresidena. Na ka uwila e lawe i kona ola. Ma ka mokuahi Sonoma o ka la 30 iho nei i hoi mai ai ka Haku Bihopa o Honolulu mai ka Ahaolelo Lahui mai o ka Ekalesxa Opikopo o Amerika i malamaia mai nei ma ke Kulanakauhale o Kapalakiko. Ke kokoke mai nei na la nui Kalikimaka a me Nuia, nolaila, c hoomoamoa 1 wahi kenikeni i mea kuai makana na A »iki mai ia manawa na makou e kuhikuh l aku kahi e loaa ai o na mea maikai me ka emi.