Ke Aloha Aina, Volume I, Number 2, 1 June 1895 — He Mea Pono i Aupuni Moi. [Illegible] ka Repubalika iloko o ka Pilikia. [ARTICLE]

He Mea Pono i Aupuni Moi.

[Illegible] ka Repubalika iloko o ka Pilikia.

KELA KE KAMAILIO O KA MEA KAKAU O KA "EVENING POST" O NU IOKA NO HAWAII. O Julia A. Palmer, ka mea i holo aku nei i ka Paeaina Hawaii e imipono na mea e pili ana malaila, a he mea kakau hoi no ka nupepa "Evening Post" he ekolu mahina i hala aku nei, ua hoea mai nei oia ianei nei ma ka mokuahi Auseteralia mai nei. Ua holo mua no oia ilaila i ka wa mahope iho o ka hookahuli aupuni ana, a he mea ka @ no ka nupepa "Boston Transcript," ua kamaaina loa oia i na mea pili ia @ mokupuni. Ua manao oia, aia e hiki koke mai ana he poino malaila, a o ka hopena, @ no ka hoea ana aku ma kahi o ka @ hoi hou ana ae i ke ano Aupuni Moi. I nehinei, ma ka Hotele Kaleponi, i ka wa e kamailio ia ana na mea pili no laila, ua pane ae oia, "Aole loa e loaa ka noho lokahi ana, aia wale no a hoihoi ia ae ke aupuni Moi malalo o Ka@, alaila, loaa ka maluhia i ka wa hookahi. I ka nana ana i kona manao no keia mau mea, ua olelo ae oia, aia he ekolu mau poino e hoea mai ana maluna o ke aupuni. O ka mua. Oia ka olelo hooholo a Gresham (Kuhina Amerika) e hoole ana, aole o Mr. @ Amerika; a o ka olelo hooholo hoi a Beritania e olelo ana, o Rickard a me Walker he mau kupa Beritania laua. Ina o ka pane ma keia mau olelo, @ ma ka hoole aku, alaila, ua ku iho l aia i na manao o na mana hoomalu. Ua loaa ia lakou no pono a pau ma na kanawai he kupa Amerika mamuli o ko lakou kai kupa ana. O ka olelo hooholo hoi no Rickard a me Walker, he wahi mea hoouluku ia ia lakou me Beritania Nui, no ka mea, ua hoahewa ia laua e ka Ahahookolokolo Koa, ka mea i ae ole ia e na kanawai, a i kue loa hoi i na olelo o ko lakou kumukanawai, a he mea hoi a ke aupuni i hoike ae ai o ke koi a Beritania Nui, e kue ia ana. O na manao hoolaulea a me ka manaoio maoli, e houlolohi ia ana. Ke @ nei lakou me ka manao e hoea mai ana kekahi loli ana mamuli o ke au o ka manawa. Aohe i waiho ia aku kekahi koi no ka hookau ana i na kanaka. O ka pilikia o ke aupuni, oia no ka hookahi wale no hookolokolo ana i na kanaka, aole aeia e hookolokolo hou ia, alaila, mamuli wale no o ke ku ole o ke Komisina hookolokolo i ke kanawai, e hookuu ia lakou e pono ai mai ka Moiwahine a ia lakou a pau loa malalo iho. Ina lakou e ae i ke koi a Beritania no Rickark a me Walker he mau kupa Beritania, e nana pono ia na kumu e ikeia ai ka mana ole o ke Komisina hookolokolo. O ka makau nui loa o ke Aupuni Hawaii, oia no o Iapana. Aole no lakou hunahuna ke olelo pela. Ua manao e hana aelike no ka imi ana i 5000 poe limahana Pake, e kipaku i na Iapana e like me ia ka nui. I ka manawa i laweia mai ai na Iapana limahana, ua ae ke aupuni, ina e hoolako ia mai ana me na paahana Iapana, alaila, e haawi ia no na hana ia lakou. Nolaila, e ike nei o Iapana, eia ke hooko ole ia nei keia mau aelike ana. O ke ekolu o na kumu poino o ka aoao aupuni, aia no ia iwaena iho o lakou ponoi no. O ka aoao Demokarata o ka Hui Amerika, he kue nui lakou i ka hookomo nui ana mai i na poe Pake.

O na oeleo no ka makemake o na poe Hawaii i ka hoohui aina, a i ole no ka hoohiki aku malalo o ke aupuni e ku nei, he mea hoopunipuni wale no ia. He elima a eono paha e hoohiki ana i ka pule, aka, aia he elima a eono paha tausani e koe ana ma ka mokupuni wale no o Hawaii. O ke ano o ka waihona waiwai, oia kekahi o na hookuia mai. Iloko o Mei 1, ua hoolaha ae ke aupuni, aole loa e ukuia kekahi bila aie, koe wale no ka ekolu a eono mahina hoaie. Aohe lua o ka wa oi aku o ke aloha o ka poe Hawaii i ke Aupuni Moi, e like me ia i keia wa; a oia no ke kahua huiia o na aoao kalaiaina a pau iloko o na wa i hala, a aole no e lokahi ana, aia wale no a hoihoi hou ia mai ke Aupuni Moi malalo o Kaiulani, alaila, loaa ka maluhia i ka wa hookahi. O ka noonoo o na poe kulana haahaa a me na Hawaii, no ka paikau ana o na koa marina Amerika (ma ka aina) he mea e kokua ai i ke aupuni orikakia, oiai e ku ana ke aumoku Amerika. He mea koho wale ia, e ulu mai ana paha he mau hoohaunaele ana mauka o ka aina. Aohe oʻu manao oia ka manao o ke aupuni, aka, oia ka manao o na Pake a me na Iapana, a me ko na poe kamaaina hupo. Ua manaoia, ke hooikaika nei o Kuhina Kakina e hoopukaia he huikala piha ana, (no na poe paahao kalaiaina) i mea e hoopau ia ai na hoouluku ana, e hooweli ai i ka noho launa ana me na aina e. Aohe mea oi ae o ka naaupo, no keia Aupuni ke hoomau i ka manao pili kalaiaina iloko o keia Paemoku, aka, o ka holomua o ka oihana kalepa mawaena o kela mau moku a me Amerika, oia no ka wehe loa ana i na auhau dute. He mea paakiki ke koho aku, heaha la ka hopena e hoea mai ana ma keia mua aku, aka, ma na mea i ikeia i keia wa, aole loa e hiki ke hoomau ia aku. Ua manao au, o ke Aupuni Moi i kaupalena ia, malalo o Kaiulani, oia wale no ka mea e pono ai.