Ke Aloha Aina, Volume I, Number 21, 12 October 1895 — HE MOOLELO KAAO. -NO NA- HOAHANAU ELUA. -A I OLE KE- Alahele Pohihihi. -A O NA- Opuu Pua Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO. -NO NA- HOAHANAU ELUA. -A I OLE KE- Alahele Pohihihi. -A O NA- Opuu Pua Elua.

■.■■.. HEI.U 2. Ia laua i hoea aku ai roa kahi ua mau kaikamahine nei e ho'ohoio ana ua pane aku ia o Ha, e ui maikai bo!oho!o mūliwai o Heievetia, e oluolu anei o'ua o maua pu kekahi e kau aku ihina o ko olua halelana i ke kai, a huli mai la kekahi kaikamahine a ha?mai la i na minoaka ho>. mahie ana ia iaua nei, Pane aku ia kekahi k.aikamahine kekahi, pehea kau?, e kii kaua i kela mau keiki aole paha, imu aku !a kekahi i kekahi a hehe ac Ia na aka a . ua mau opiua hiki ahiahi nei, h<joh>>lo !ikc iho !a iaua e kii i ua uiau keiki nei e hookau mai. __ ____ ' 1 . I kela wa i haiiaiia waie mai ai no ia Manionia na kahoaka o ka p .piiikia e — ma ko laua.aia'nele, i ka wa o laua e kau <-ku ai makina o kahi waapa a na kaikamahine e '.oloholo ana nie ka maalea, la wa i pane rfku ai o Mampnia i kona hanau muo, e kuu kaikuaana, ke hele mai nei.ka h< i au a s'f'ha i kahi pokii o kaua e nuho mai !a i ke kskela o kakou, kahihoi a ko kakou makua hanāi i kLku'.u a; no me he ia e koi mai *na no ia kaua e hoi. ao!e keia he rnau kaikamuhine oiai'-, aka, o.na enemi no keia o ko kaua rtvikuahanai. A ke hoomanao nei no uui au i ka oleio kaurjha a ko kaua makuahanai, oia hoi, rnai puni i na huowalewaleia mai, a mai manao h'-i i ka ui o kela a me keia kaikamahine. aka, e inai pupuahulu. Aka, aole he hoolohe niai o- kona ■ kaikuaana i.kana mau o'ielo e uwalo aku nei a ua lilo hoi ia mau olelo ī mea hoonaukiuki loa no Ila kona hanautrua, a pane hou aku h, heaha la hoi, e hele aku no hoi kaua mahope o kau, Pane aku ia o lia, ira he makemake kou e ho», heaha no ia hoi ka mea o ka hoi oie ana, a aoie no he mea nana e papa aku ia oe, a pru wale 'ae ia no ko Mamonia manao kanīenae aku imua o kona kaikuaana. i Ikapaeanamai o ua wahi waapai nei ma kahi a laua nei e ku nti, kaui aku !a. k-.ua nei, a oia no La wa i nalo-| w&ie iho 3i ua wahi vsa;>pa nei mt kana pio n ai no ka halep;.ahao. I ka naio ana i>ku o ua wahi waapa la me.kana mau pif., ua kahuli koke ae la oia a lilo.i kino kanaka, a iawe lo& ' aku ia pia i kana niau pio a hoopaaia maloko o kekahi haiepaahao i ia aku kpna pouii panopano e hiki uie as ke ike-aku kekahi i kekahi. No na walune hos, ua iele aku iaua no ke kii ana i na iio o Mamonia ma, oia hoi o Losinehulo a uje Mauoale na lūeaea o Aupuni Herona, Ke koaae iho la paha iloko o ou-

kou e na heluhelu ka haohao r«T keia wahi waapa kūpanaha. . Ae, o keia wahi ".wapa, aoVia he mea okoa, o ka luahine Ke'etona no ia ■k.i hv■ -ī •> na Vt-_au o k:< manawa e hotke mai. I ka wa a na Uo i ike mai ai I keij mau kaikamahine e he?e J>ku anā iniu r i o Uua, oia no ka wa i k&ni ae ai kJ }hu e u:? mau ho nei, a Jf?leīe ae ia rra o a noaanei, t hoike rtiai ana hoi i ko laua huhn, mamuH <> Vo laua ar>a - m&H keia mauiwea malihin: inn>a iaua. ■ ' 1 I kela wa i hmi ae ai ua mau !io. ia e kle, a o la pu no hoi |a *aa na k-iik mahine i lele &\ a paa m;i ka,hue'o 0 ua mau Uo nēi, a oioi i.ono Soa aku ia ua mau kaikamahine la a kau poiv> iluna o ke kua. I kela wa i hooi !oa aku ai mau lio la i ko laua mama !elef ke hele U a pau ka ike ana o ua mau kSikati)ahine neī i ke ao aina, E lele ana hoi ma o a maane.i me, ka manao o ua mau !io la e haule ana ua mau kaikamanine tk aka, ua ,ot loa ■ nku ka pipili me he kui Ja ua a paa. ! No keia rnau manaolana poho o ua mau lio I», ua huli hoi.aku 1% lK«lano ko lakou aupqni, a ia Lopaina 1 ike -*nai ai i ka iio-e kona- mau -ka-ku 1 aana e hoi «*ku ana, huna aku la oia i kana aik&ne niā kā'ni.l; naio. a», a iaia no a nak aku, ku ana "a ma;j !io 1a me. na kaikamuhine, Me ka ht-!e o oa mau lio la a, na e iki, e le!e ana hoi tra o a maanei tpe ka noke ana i ka owaia, a napnoo iho la o Lopaina ua lawe aihue la mai 1 keia mau lio e keia mau kaikamahīne. ia wa o Lopa»na i komo hou aku ai 0 Lopama iloko e ka haie r,o ke kii ana i kana n au mea māna, oia hoi kt kouk'-o kana pah;kf.ua, fyailw aku 'a f?. Har,ria, kit hou t -ku a lawe mai {& i Kona h.iinaka lde, konu mau karnaa le!e a mt k;ir.ī. wahi ūu punahele. , i'uka aku ia iw;»ho me kana aikane Har)ora, a i ko iaua puka ana akuj aoie ka iio me na kaikamahine o wa,ho, a kani iho ia kana u, a pane ae ia, ua hiki hoi, a loaa aku hoi Uua ia'u mamake oiua ia'u. . | , Me ka hoohaka.Ua ple iho, ua ki} aku la oia i kona lio a hana iho ia a paa, kau ae maiuna aikape, a hoonoho iho i kana wahi iiio punaheie me ke kauoha ana iho« ; , . E kuu Lenora majkai, e noho oe t tpalama i ka haie o kakou, a e he.a ae au e huli i ka iio'o kou mau haiku a me laua pu. ! I ka pau ana o kana oleio ana i kana wahi iiio, ua kunou mai Ia ka iīk;», a kauoha aku la o Lopaina e paa mai a paa laia, 1 lioko no o.kela wa i ppoi ae ai , na wawae o Lopaina i ka opi o ka lio, a u ia no hoi ka wa i' īeīe eku ai ua' lio nei i ka lew», e kiei ana hoi, a' e haio ana ma 6 a maanei, a aohe wahi a ikeia aku. ; i Kaaio ana laua nei mawaho o au j pum o a pa e Z ana ka oiua heie iheu. j Pane aku la o Lepama, aoie ane!i oe 1 nfcj \ kekahi mau mea eluai ma ka iio? . :. ■'■';! ■ ,0 ka haia ana iho la . no la aole i ioihi ioa, ' I , ,A !ele hou a*iu ia np iaua ntj, a waena o ko laua aUhi ncj. a pane ae o Hancra. Ke hele mai la ka hoi a elu o ' ua maka, a ke hele mai la no hoi !o ! u mau wawae a wela. i Pane iho la o Lopain^ # e hooeo^oa

wanuie Waikane, a mai p^pauaho hoi oe. Aoie i emo k* i* <»na aku a lcs?J«j*Tia m-swah' o *£ aupon! iihi, a '!(>.» k h hc!" nn- k« ha «*' M iU ' a ' e - hc;c sua t hi.li i na k*»kaina _o_*W Lua nnn "Kele!ond" Ahe' 0 ki h;>h .n< ak» 1» »»" « {a maan.fi, aole i ! '<hi he ho no paha rwvnute i haiii ae la. Haawi i-kii !a Uia nti 1 ke aloha ia Hs»iifcanf, « hi'onnu .*ku !ano!aua i ks iWle jo.i e h'oii i na kaikama la*7a~no <? k\v ualkēkolīūīla Kl9 .iku la laua i kekahi wahi ao opu» <; U te n.-ii .111.1 na- ht kaupu hehi ale la. . *- la iaua 1 &ne hookoknke loa aku ai n>4 k.:hi 0 im wph» 30 opua *a.e le'au aris. Ike pono aku la oia he elua |«iau mea e iele ana, a ia wa pu no ,hoi i ka nuh ae ai o Lopsina r Opeapea,, a o Hanora hoi i Puleiehua, a 0 ka īio īu» manu, E hke me ka lele ana o kela mau mea, pela no laua i ukali aku ai mahrPC ' ' e l'ke ana me ko lauaia ike ole. mat--ia. lakou nei, ua .. k<inio. ak(Nk ūa mau keiki nei a he hookahi ke poholo iike ana. la lako.u 1 komo aku ai t ike laiwi nu i kekahi kao pilikua e noho %na malaio o kekahi kumulaau ma kaekae pāli,' a "e~kuīou ana hoi kona poo ilalo. Lele ioa aku !a :aua nei a raa kahi o iia k?o e noho ana, a pane iho lax). Lopaina i ke kao. . . /. j "E Lyi?na e 4 e aha ana c% rn?anc: e' noho nei, āe ja oia ma u maanei, aoie ana mea i ike aku, koe w«tle nu u kahi Ope:tpea kana e ike aku nei 1 ka !ele ae maiuna ae ona. Kahaha. kupanaha paa( ī», 0 ka !eo ka'u e lohe nei, aohe no nae o'u ike aku i ke k'no. Pane hou ?<ku ia o Lopaina. eia no hoi uo !a w.na 1 u, Ho'imnnao iho la ke kao, 0 kahi Opeapea no e le!e nei, oia nu k(na • hoa kan\ailin, Pan- hfi; aku la o Lopaina, e Lu- | rian3, e oluolu 6iai. ana no anei oe e Jlawe aku ia maua e hooomakaikai aku rna nei wahi, a i oie, e holke mai no hoi oe ia maua i 0 kanaka 0 keia wahi aku, Pane aku la ke kao, aole e hiki ia'u ke hoike aku ia olua, oiai he mau mea komohe.wa-.olaa r he -mau pio hoi olua nao. A o?a no hoi ka wa i;abla $e ai ua ■ la me ka. leo nui 4 a oia nohoi ka wa o na k 1 a* 0 ua aupuni ia i aia. hke mai ai a ht'e Huliae ia, ho--a ia,ae j na ahi peie, a pu ae la ka vena ula o ke aht me ko lakou mau alelo manamana e holapu ana ma o 'a maanei 0 ka aina. .' ' Ko Lrpaina ma h'\ ua pipika w d 'e aku la no !pkf l, a 0 ka !io hoi, kahs it h-jj o£ 'a o?a a lil.j 1 ua.e ho» kulukuiu n»:<ka.vaJu ana me kt kahe atu a ka wai. j A na ia mea 1 iku ia LoIpaina ma niai keia nti ae * ka ■make. ! . . A na Kci<t ja pu t!w uo. i hoopio aku t ka <1 ana 4 ka pele, 4 puhina ae ] a ua ama la 1 kaniwahi a pum, a kahuU huu ae la ka lio!e like me nuinua. A na uwAhi nohoi i hoopohina aku i na 0 na kui g ua aupun , nei, a maalāhi loa ai 0 Lopama m». la lakou \ hookokoU ioa <k u ai 1 kahāleok* kupua Mmota, e hioiaoi.aaa ao qū m ka »0000o s ale *e

ī eia na kuptfipS 1 kona aupWi kahi hehiheh| k« ai, me ka waiho hema no ona £ftea niaha. ,• " s Oia hoi k'e kookoo aieloahi, r.a paā kamaa o"ke kupua Minora, kekir.ii>opo na huhiil-ki like _ olje, na kui umau elua a me ke komolima. uua maijt mea man& a pay»_ala no ia iloko o kekahi wahi pahu ume unkn aka, mamuli oka ike i loaa ia I opama me he aniaoi la ia itnua ona. *Lele aku la.ua wahi R»hō""Onēapea" *r no ka rumi ke kupua Min? r;i e mot; «na, Kahuli hou ae la 0 Lopaina mai ke kmo Opeapea a ke kanaka. Alaalawa ae la oia ma o a maaneī. aole ana mea i ike akū ai f a i kona hnli ana akii nia kahi oke kupua Mjnora e "tndse ana. Ike aku la oia he elua mau r.ahesa kiai qa pauhia Joa ia e ka hiamoe naaupu, me ka noonoo ole ae no k<> iau'a haku. Oiai, ua ala īa eua mau kiai la, ke ao a me ka po, iloko 0 na ta lōihi, oiaV he kan»kotu la oko laua hgku e ipoe ai a ala n>ai. O ka la a Lopaina ma i hiki aku ai 0 ka la no ia e ala ke kupua Miacra _ inai ka hiamoe mai, a he Uookalii walti no la mamua aku oka hiamoe ana e nakiaikinoo Minora. • * - Faia i hiki aku ai ma kahi o kahi pahuumē e wa?ho ana, wehe mai la oia i'ka pahu 1, aoīe he mea e ae o!c'ko ? Uka, oka huhuiki wale no. a huh hou !a oia ihupe, ike aku la oia i ka onioni 0 ke kupua Minora. Huli hou iho la oia-i ka lua, he kopkoo ka 1 loaa aku, a 2 ke ko'u, he fjopo aniani, ai ka he mau omau, ai ka Uma loaa «>ku la iaia kekaht paa kamaa, a haawi aku U «a nora, A'huU hou iho la oia i k'e -«V £ ka pahu, aoīe he mea i loaa oia hoi kahi waiho oke komolima, a aia no ma ka lima o ke kupua Mmora a oia wale i.iea mana i koe aku iaia. . -, Kani ae la ka pakaihu; 0 ua la, e iike me ka hoonaueue ana olai, ka&kaa la kekahi mak*, a aqj nae ou» i ike m-ai. ia laua nei. / * . *«??v ->s No Hane ra hoi me ka Sio, sia Is«^ ke ku m.'inu uit na heleheleua /■ ka piha n.akao, a pane aku .^ nor»r • ' E Lopaim; e aha ana ka hoi oe € miii mai n« ika ,:H-a ni&kau, ie *l» m&i la kela kanakā, : , Hamau i*ku la o Lopiina, a o iiie hoi, pane mai h me ka lto kan»ka; E kuu haku, e w t he ae i kau.koUpo a hiti itku maluna o ke kupua no ekolu manawa, e vnki a mai k?hf g[ kun hSku, oiai ke kikuke loa 1 kona wa e <jla mai ai, a ke„ .kokuU ka hoi w, thia ka hu tM a 0 kakou pau mai ika make* . J , Aka, rok h c hv«.)luhe mai 0 ikeiamauU,l„ a ka Ullj loa ae >a ika »a ak u m ■ hoiikahi iuituite i L,r. y ■ .. 1 Ma mat U t,a o U puka $» >ia hale .a, a ,ky at ia Lkoui ka I o ka a huomanao. iho,k ! eia he Kupua hiki am i Jko kkoul au P"ni. K kaoi pono ana t« u hom 13 0u Mi--oart ' 4 ,ke ae la oia i keia poe e ke-ku aU^uo^

! &W4 manawa, a w | r;.—- v' K> * p3IIL a :s u I luu i i#-hfeli:|jaai, ! { I kāuohA aku iip_ H . vtng ku io|,i la. - , ; ' "W wa no ī * wm**u ika»a kook :> ~t { J ;i *feo h kt.k,u'. i 2 ■ aj) v. [JU3, ana aleu i ua • T7Lrl: ®i' tnr"iT' M ir ; -n"'iii "