Ke Aloha Aina, Volume II, Number 1, 4 January 1896 — HE MOOLELO KAAO— :NO NA:— HOAHANAU ELUA. —A I OLE KE— Alahele Pohihihi. —A O NA— Opuu Pua Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO— :NO NA:— HOAHANAU ELUA. —A I OLE KE— Alahele Pohihihi. —A O NA— Opuu Pua Elua.

HELU 13: Konaoloa aku la )aua iloko o ua : -,rni la a o Hanora hf»i ua He!c loa aku la oia e halawai mf ka mea i hoopaaia we ke kaulahao. I kona wa i ha?awai aku ai mc ka mea iloko o ka ■[jiiinc. hoopa iho ia oia rrva na kipooV,j, 0 aa kanaka nei, aka, aole he «ihi r»ea a onioni ae. ■' Noiaila. hopu iho la oia roa !ta au■wae 0 ua kanaka nei a hoohuli pono aē : a '.".una. aia hei, he mea e ka hlkilele ' • «a i ike iho ai t na hēlelielena o %ona'*ahi annli pokii e nana ae ana, a ua r,e!c- kona mau hehhelena a haikea a homa n0 hoi, a e heleawai ana hoi ■'Kona mau waimaka ma kona papalina, i o Hanora hoi, i kona wa i ike pono ho a ; i na helehe'ena o kona pokli, ua pa\iki aku la oia me ka naau weleoia 0 ke aio l »a i kona pokii, a ke hookuu iho T» h-oi 1 na wainaoa a ke kehau e heU&wai ma kona mau ppalina l&hi'ahi I ka wa i mao ae ai keia mau ' haa#>na laaluu i h«kau iho maluna 0 ua .Hanora nei, aoie oia } hoohakalia ioa īho i ka hoopakele ana ae ileona pokii maī keia mau poino ae. Wehewehe ae 1 : ; 'ii '{U'i'in 1 ī!' 11 1 v ; i i noopaaia, ak»a, aole nae he hiki iaia ke weh«, a ia wa no oia i huK ae ai a pane aku ia I kahi Pueo: E kuu wahi hoa'loha maikai, pehea U hot e hemo ai keia mau kauiahao i hoopaaia j kuu pokii, pane aku' la kahi Warita s e wehe ae i ka lei a hooiei aku maluna o Harinosa a ua hooko -aku !a no hoi o Hanora. I ka wa i kau aku ai ka lei o ke ola aia ka ai o Harinosa. oia no ka v?a i pohala hou aeai o kona mau heleheiena e iike me ka wa mamua, a 0 na kauiahao hoi. ua hemo wale ae la no • akau me ka mea ole nana i wehewehe :*e, mamuli no ia o ka mana 0 keia lei > hookau ia aku ai maluna 0 Harinosa 4 liela i hemohemo aL I ka wa i hemohemo ai na kaulahao , h?>opaaia ai ma na lima 0 Harinosa ku ae ip oia iluna me na helehelena

nohaha me he mea b, aole i loaa iaia mau haawina poino mamua aku, «ele holoholo ?e la oia maloko o ua ;umila,a puka loa aku !a oia a ma *ekahi rumi a hoi hou ma\ la me ka ■ oiiaa hauoli, a akahi no hoi oia a i'-.o iku t kona hanau mua, a hoi,St€ aku ta a kona moo'ielo, rnai mua m.ai a hiki i iiope me ka heielei ana e kona mau wai raaka no keia moo?e!o ehaeha ars a <£ hoike nei i kona hanau mua ? e t>ke

me na mea a kaua i flte nsua *e nei e at pe- heluhelo i tfeia tnau helu i hala ak\i »ei. !' - t . , - VI ka,h«>oki ana ilo o Hannosa i Va mai !a oia ta Han?rs, e kuu hanaun^ua pehea !a ee i htkimatai ■ keia Kuhikuhi aku la'o i kahi*Poeo W»rila. ,Nana anei pe 'i.alakiāi māt \ keiik wahi, ae aku 1a o Hanora me b an'noaka ana iho ■ : ! ■■' Ntaau hou aku la o Harmosa, e kou kaīkoaana, he makemake !oa ao e ike aka i na maka o ko kiua mati oaakua, a pehea akfi nel la ko laua noho, ua ike anei aoTe wahi a Hanora. - ! Maī ko'u wa i nalowale ai a hīki V keia wa a kaua e ljtf? nei, aoJe au i hou i kolaua raau helehelena' uiamuli -* ' "5 , r - | i o ka dui o ko*4i aloha m oe •i ■ : Pela au i au naai ai i keia kai loa, a. hiki wale ika loaa ana ia'u o kekahi naau hoa'loha mekekahi wahi ilio» a na ia wahi ilio hoi i kuHikuhi ia'u a na keia wahi Pueo hoi \ iawe ta\i oo ke aupuni o Ulauia, a , hoi -hou mai nei maua a hoi hou ihq la k,tkou a pela au i ike hou ole ai ina roaka o ko kaua tnau makua aloha,, e like me kou ike ole ana ia laua peīa tjo boi au e kuu wahi pokii a'u aloha nui al a o ko ; u ike ana i kou ipau helehelena, me he mea la no © heleheiena no ia o ko kaua rn.au naakua, a ua h«ki mai i ka wa no kaua e ike aku ai ina maka 0 ko kaua aiau makua, a hooki ae la o Hanom i kana kamailio ia Hannosa. Nolaiia, mamua oko kakqu haalele ana iho i keia aupuni, he fn*kem3ke au e ikemua i keia mau rurni aku, rriaiia he ma« kanaka aku no h\ loko, o kokakou hoie aha, aole kakou e ike la roau hoa'ieha q kakou .e like tne kou hoopaaia ana, ae, he manao maikai |loa keia ou e kuu hanaumua, v 4 ahi & Harinosa. 1 Oiai, iko'u wa e noho aqa iloko o ko'u rumi nei» e lohe tr.au ana au i na lieo kumakena o ka pilikia, a i kekahi wa e puana ae ana ]akcu e koku«> a fme he mea la. oia: paha k<i |wa a ka mpo lapuwale e hoi mai ai mai kana buakfff aihue'kanaka rnai, a \ ka wa e pio ibo ai o na leoikuwa ua'paa aku la w mea i ke kauiahao, a oia hoi ka wa o ua moe-nei e ho< iaai ai a komo ileku o keta wahi kiowai, a malaila e'ia e nana mai ai ia'u me kpnamau njaka hoomakaukau ke nana aku, a oia no hoi ka wa e hemo ae ai ke kaulahao mai ko'u lima ae a ioaa iho la k } u he wa e hoioluosu ai i ko'u klno no ka nui loa o ka maluhiluhi, me he mea la;ua hana i na hana koikoi kaumaha ka malohia mai o ke kino. ko'u wa e puoho ae ai t»ai hiamoe.ae» kaumaha ana kekahi raea e hoouka a»ai ana ia'u t a i ka >va e kaakaa loa «e ai o ko'u mau maka ike iho

U au i Rekahi kaikatnahine ;ui lua ol« au i ike «iua ole ai mamua, ja he loau oiwi maikai hor kona o ke ki.no kanaka E hoohihi ai ka, manao, l ka nani © la pua, ; j Jt uwaū ia mai, ; Imua o Kamahele, A o ia no.hoi kawa a kah| manau e nape maiie ae at e hoolaie i ke kumn oka hana, e nowelo malie ae ana i ka puuwai, a kupu ae la hoi kaii, njanao

nona paha Keia rftau wahi lalani hno j heno: I Kupu ae ia kahi manao, E kii au e ako ia p«a, Kaohi la mai la e ka maleau, , 1 kamaaina o ka noßō ana sko, } ka haje hr>opili_wale. O kela moo. . Hoowau hou aku la no oia i kana ka«Mritio ana ia Hanrra. Oke komu nō o'lsiS*ut! --pohopo lana; —nhr-no ka a na na helehelena ui o ua kaikamahine la,- e huemalamalama ia loko eua keena la, a o kekahi no hoi oia ko'u ike ole aku i k'ahi moo ma kōna wahi. a manao iho 'a no au oua ipo nei no kēia e hi©lani pu nei me au a be oiaio ka'u n>ea 5 haupu mu'a āi, mamuli e ko'u ike pone ana ibo ika huelo moo,. a pe!a mau I kela ame fcēia po, a !-iki walē rko ka*ja hui pu ana īKo'la he alo ahe alo, a hooki ae bk o Hannōsa i kana mau kamāilio «na aku. Iloko o ftfta wa i ku ae ai e Harinosa ilnnaa pane aku la ia Hanora, ano, e ttk»U mai i>*u, a pela no hoi keia i hooko aka ai, ake ukaii aku nei no lioi kāhi Warita mahope o lauala. I Jco lakou biki ana aku ma ka puka o kekahi mm», ua wehe aku la p Harinosa a hemo wale aku ia no i kona wa i wili aku ai, Konio iho !a ka haohao iloko o Ha«ora no ke kuwu i hemo wale ai o ka ptika, a kooio iho la ka manao hoohuoi &oko ona, hele mai nei hol au a weher i keia puka, aole he wahi taea a mahole aku, hekeo kē kupanaha o kjia mau mea au e ifee nei, aole no ka paha keia o ko'u pokii, a hulī ae 1a oia a hawanawana aku 1a i kahi Warita, O ko'u pokii no anei keia, kunou mai la 00 kahi Pueo, a hc>o{Hiu ae la oia i kona j»au manao hoohuoi no kona «-ahi pokii. Ikawa i hemp sku ai o ka puka, ike aku ia iakou i kekahi poe he lehulehu wale e nonoho jraai ana t me ka heie a kunahīhi, aua pau hoi ke ar.o kanaka ke nana a iwaena o keia poe ht elua mau kaikamahlnealii' oke Aupuni o Helena ame ka Moi oke ai/puni o kar,i mau aikam' a me kana wahine, ka makuahine o I/opaina ma, Komo loa aku la lakou no !oko o ka rumi, a i.ka wa hoi o na poe pio i ike mai ai i ko iakou hoopakele, ua haule like iho la ko lakou mau' kuli ilalo, a haawi like mai lakou mau hoo • maikai ia Hanora ma, nae ka hooho like ana mai me ka leo nui. E oia mau loa olua eko makou hoopakele, a wawalo hele ae la keia mau leo ikawa a puni ua wahi rumi nei. I ka meha ana iho o na leo ikuwa o na pio e wawalo hele net a puni o loko ua rumi nei, ua pane aku !a o Hasinora isua oua poe nei. E o'u mau hoa loha oka noho ana iloko o keīa hale 1 hoomanawanui like* ia hoi e kakou iloko oka inea a me na pihkia, mai iranpo mai oukou on-au ka mea nana i hoopakele ia oukou, aole, he . poe pi 0 like no kak ju. O" ka mea nana i hoopake ia kakou mai iloko ae o kela poino; «ia no keia mea eku nei ma kuu aoao, aon hu koV hanaumua, a ola ka mea raaa i hpQj|ake?e a? ia mai ktia noho ana hoko ona in«a oka haoa a keU kaik&mahine moo, a hooki %e |a.o Hai kana kaaaaiiio aiu aku ioiua o j iakop. , j

Hele hou aku la laua m kē 'fe6lu ka ruwj», « peta ana nō, e Hke me kā rut»i tnaa, s'peta no hof me ka eha, ā o kera hoi ka paa ana o'nalw'" f - ' -- -- V»u»ke«nansl. . l ka paū ana ae o na pio i fea Ji«so a akabi no kk©o-a—hsa. * k& ,V--nana i hoohauoU 103. aku i ko~ Wko^u mau manao. A ilokono hn o keTa " i " 558^ ¥a : lHuli ae aī o Harinosa a fiinatr ?fktr ia ia Hanora . „ .. K H<»nor3, kuu hanaomna ? pehea ia kaua e hana ai r o,keia |)oe, e hoonoho 00 anei kaua i keia poe i keia aina, a i ole, e hoihoi anei kaua no ko iakou aupuni? Aoie, wahi a Hanora i pane aku *i, E nioau mua ae a*d iko kaua wahi hoa'loha maikai Warita. E kuu Warita maikai, heaha !a ka kakou mau l»li« ponp tto keia poe, e hoonoho aku Ina makua o Lopaina ma i Moi no kona māu makaalnana, wahi a Warit3 :i p%i» aku ai. 1 ka #a hoi a Hanora i lohe ai i nā makua e Lopaina ma, ua hoepuiwa Im ia o Hanora no keia mea, a pane hou aku la o Hanora: Eia no anei na makua o Lopaina ma ke ola nei, ae, wahi a Warita. 0 kela mau mea hapauea o na poe opio o laua no ia ahe wau makaaainana ahe elua wa!e no mea kaawal? mai keia mau heluna kanaka aku. he mau kaikamahineaiii no ko olua aupuni i heie mai ai, aua lohē no paha oe no ia mau mea, aole au i lohe no ia mau mea, a ke makemake nei ao e ike aku iko iaua mau helehelena, ina be oiaio kau rnea i olelo mai nei e kens wahi Pueo, ae, he oiaio ka'u mau mea e hai aku nei ?a oe e kuu haku maikai Hapwa, Kuhikuhi aku 'h o W,mta u Hanora no aa mau kaikamahme la, a oia hoi kana i heie aku ai no ka hui ana n>e ua mau kiikamahinela he alo 8 h|jila & pane aku U: r Ena ma'kai, s. mai oiua ia'u no ka ninau at\a )a olua, a e hai mai olua me ka poioiei, He oiaio aoei» no ke AMpnnl oiua? Ae, no ke Aupuui Helena. a mamuk o ko maua . ana e kekahi a. maua . i ike oie ai, ua oklo mai oia e hele kou no ka holoholo, pela mauf ; . K .W| aku ai e Uke rae kana noi ana mai. ?a makou i hiki ai tna kekahi kMhawai, hepu mai la oia ia maua a kuiai aky ia. iiuku o ka wai, a houho ae h au, hpi keia mau au e ko iuau.a hoa'ipha, aka, he naea makehewa wUe po ia, oiai, makahi o ua kaikamahine la ) ku ai. ■ v ,-,r : Iku uka ia r»4ua i kekahi moo nui..% iho mai ana ma ko maua waiy e aku nci } me ka hanuma mai q waha, a he ku i ka weUweli i .me..k#. makau ke ike aku, a i kela .sra i ikaika aku ai maua e |iae ma. kdy| aole nae e hiki, ua \q& koke mana a alapohō iaaku U .a eahn iioko o ua nioo nei, a hiki -«yif ' maua hiki ana i keia wahi, * ko maua moolelo g k* Uiki i keu walu. _ _ . i "a iohe ana o \ keis i«io walohia *o* kaikamahiae i ai, ua pane aku la q Haaora m *\e hoomakeaka, a heaha no hoi k* a " 1 ehl 0l « »i i» oiiu, oUi, be

hoi olua a he hookahi wale no imua o oma elua.