Ke Aloha Aina, Volume II, Number 14, 4 April 1896 — Ka Haiolelo no ka Hookumuia Ana o Hwaii Nei. [ARTICLE]

Ka Haiolelo no ka Hookumuia Ana o Hawaii Nei.

Ma ke ahiahi o ka Poaha, Maraki 26, maloko o ke Keena Hui o na Hawaii Opio, ua haawi mai la o Joseph M. Poepoe Esq. i kekahi wehewehe manao maikai a waiwai hoi, e pili ana no ko Hawaii nei kahua aina i kukulu kahiko ia ai. Ua maheleheleia na apana manao mamuli o keia mau hoike ekolu. 1. Ko ka poe Hawaii kahiko manao e pili ana i ka hookumuia ana, a i oi loa aku hoi i ko na lani a me ka honua. 2. Ke kumu o na Paemoku o Hawaii, e like me na mookuauhau Hawaii. 3. O na kumu e ikeia nei e

na poe kilokilo honua o keia au hou, e like me na profesa Agassie a me Dana, e pili ana i keia Paemoku. Malalo o ka mahele mua, ua hoike ae oia he ekolu mau manao like ole o na poe Ha - waii kahiko, no ka hanaia ana o ka lani a me ka honua, aole nae kekahi o lakoi i hoopaaia a i hoololi ia, a oia hoi keia: 1. Ua hoea mai ka lani a me ka honua iloko o keia ano e mau nei, mamuli o ka hana a ke ahi pele. 2. Ua hanau maoliia mai no ia. 3. Ua hana maoli ia e na akua ekolu. Ma ke kakoo ana i ka manao mua, ua hoopuka mai ka mea haimanao i kekahi hapa o kekahi mele kahiko, i ikeia he Mele Koihonua, e hoike ana Ka Holona i ka Papa Apua a Lono i ke Kapulani, a me ke kahi mau lalani mele mai ke mele mai o Kumulipo, e hoike ana. ua hanaia ka lani a me ka honua e ka pele. Mahope mai o laila, he mau kuauhau kahiko, e hoike ana i ka hanau maoliia ana o keia Paemoku. Ma ka mookuauhau o Puanuu, ua oleloia, o Paialani (k) oia ke kane, a o Kumukalanikekaa ka wahme, na laua i hanau mai na kukulu eha o ka honua nei, a me ka hookumu ana i ka Lani. A ma ka mookuauhau hoi o Kumuhonua, oia no ke kane a o Kamaieli ka wahine, na laua i hanau mai na kukulu o ko honua. A ma ka mookuauhau hoi o Wakea, oia ke kumu mai o ka Lahui Hawaii, a o Papa kana wahine, nana i hanau mai ia umeke. Ua oleloia, na Wakea i wehe ae i ke poi mai ka umeke ae, a kiola ae la a kiekie loa maluna ae ona: a o ka hopena, oia ka lilo ana ae i aouli a me ka puo'a o ka Lani. I ka wa i pau ai ia mau mea i ka hanaia. Ua lawe ae la o Wakea i ka mea hehee o loko a kiloi ae la iluna i ka Lani, lilo ae la ua mea hehee la i malamalama olinolino oia hoi ka La i keia la. A o na anoano hoi lilo ae la lakou i mau hoku. A o ke keokeo, ka mea wai iloko o ka mea hehee a ma ke kae hoi o ka umeke, ua lilo ae la ia i mau ao. A o ke koena wai i koe iho iloko o ka umeke, ua kiola ia aku la ia iloko o na ao a lilo mai la i ua. I ka wa a Wakea i mahele ai i ke kino o ka umeke i elua mahele, o kekahi mahele oia ka aina, a o kekahi oia ke kai. He nui na mea e ae e pili ana i keia mau hoike, aka, ina e loaa mai ia makou keia manao a Mr. Poepoe i kakau ai, alaila, e hoolaha aku no makou no na mea o ke au kahiko o Hawaii nei.