Ke Aloha Aina, Volume II, Number 39, 26 September 1896 — NA WAHI PANA A KAULANA O HONOLULU, OAHU NEI, I UHIIA I KA LEPO A NALOWALE LOA HOI I KEIA AU HOU. [ARTICLE]

NA WAHI PANA A KAULANA O HONOLULU, OAHU NEI, I UHIIA I KA LEPO A NALOWALE LOA HOI I KEIA AU HOU.

(Knkau in no Ke Aloha Aina.) Mk. 1, _ NAHOOPONOPONO, Aloha kauai— () ko'u hoolauna ana aku la oe e ke Ka}>ena o Ke Aloha Aina, e kau aku! e makaikai i ka oneki o koumoku, e i ae mai ana no oe i keia mau hoakaka a ka mea e kakau nei no na wahi pana a kaulana r natohia aku%o mua 1 kapaia ai ko lakou mau ii» >a e ka poe kupuna o ka lahui kanak.ro Hawaii nei, ailoli ae noi i keia au h.'.u e hele rtti, a e nalo aku ana ia mau mea kaulana mai keia hanauna hou e hele aku nei me ka maopopo ole loa ia lakou, na moolelo ponoi o Hawaii. ■ ! Nolaila, ma ka hoomaopopo ana īna mea i ike makaia i keia wa v e loaa ana i ka hanauna hou na kuhīkahi ana ma keia mau hoakaka ana i ka mea heluhelu, a lilo i mea waiwai no ka ike a me na hoomanao ana ae no ia mau inoa kaulaaa o ko kakou mau aiiui aloha. 1 KAWAIAHAO. I.—U ka Halepule o. Kawaiahao e ku nei roa ke kulanakauhale o Honolulu Oahu nei, ua kapa ia koua inoa ma kekahi Punawai a kekahi Alu i eli ai, a hlo i pomaikai ne na makaainana, a • ua Funawai la, ua uh» hou ia i ka lepo a nalowale 1 keia au hou, o Hao ka inoa. MILILANI. 2. —O Mililani, oia ka pa e hoopuni nei i ka Hale Aupuni, kahi e ku oei ke kia hoomanao o ka Liona o ka Pakipika, ka Ni'i Aupuni Kaulana, Kamehameha I, kahi i ku a kekahi hale kula a me ka hale o loane īi i make, a kahu hanai o ke Kama'liiwahine Kiekie Kiheahealani Kaiuanaalu Ilimake, a oia ka mea i kapaia ai o ka inoa o ia wahi o MiWlani, ua loh ae kona kulana mua i keia wa a me kona inoa. POHUKAINA. 3. —O Pohukaina, oia knhi nta ka aoao ma Waikiki o ka pa o ka Haie Alii e ku nei, i (;ki ia { ke Alanui like. No ke Aliiwahine Kekauluohi keia wahi, a he Ilina keia no na Alii niake, a make o Kaukeouli, Kamehameha 111, ua hoihoi ia na Aiii make a pau īuka o Miunaala, a ua kapaia ka inoa o keia wahi ma ka inoa o kekahi lia huna o na Alii make o Oahu neū o Pohukaina, a ke onei no ia iooa ma na H4l« kuia e ku MHt a ua hdi m bo koaa ano mua i keia wa.

6 o ;te:*km* e pa&ao fcoa 5 * rtie ke aUaui b«t a htii pa me kst alanui Beriuntt, a Jceia HNi MoMuo* U.' a»akc» a ua kapaiho oia Ikk iaoa o ka luUe aoa i iielio ai o Pihasaakai*ti^ ! i a Whele tfe« ee| w iaoae naiowala o?, a koe ka ino« Hai«oetpa KAHALSULUKE 5.—0 Kahaleuluhe, oia kaiii ek» neika Halepula heomai» ls»e!aei, a ' .9* pohihihi lOa kooa kal&m ik«t wa ke aana akt>. He HalealM km īke ae o Kamehamehi 111, »ia kahi a tut AH* lokomaikai la* i hooheno ae ai ma kft olelo kake, ao ka aakaa 0 Kaiafioa t> make ta KaahumaAii a me Kinau, a penei ua olelo kahiko la: "No'u o iuna, oo'u o la|o, no'u o uka, no'u o kai, no'u ona wahi o pau o loa.' Ua haa*n 0 Kauiketo)4ti i kēia kahua hale aina ma Hon»lu!u neī, 00 ke Aupaoi Liona o Beiitanīa, - a ota ke koleana e ku nei ia Halepule malaila, a kapaia kona moa hou i keia wa » Pekkane. KAPAPOIiO. Kapapoko, oia ka inoa rotft o kahi o ki Hale Dute kahiko e ku nei mauka iho ona uapo e pHi ala ina hale mu ti ona Pake makai iho ©ka hale hana hao, a o kahua mua hoi 0 ka Makete Kuai I'a mua iho nei i pau afe nei, i kapa ia kona inoa o Uiakoheo ma ke ku mua loa ana o ka hale hana hao o Honolulu nei, o Kapapoko ia - wahi. NIHOA. 7.—0 Nihoa, aia kah» i kapaia ai keia inoa ma ka aoao hikina heaoa aku 0 ka hale Uinihapa bou e ku nei o Samuel Alani & Ropikana, ma ke Alanui Moiwahine a hiki ma ka hale Makete naua loa eku nei ma nk? ibo o ka uwapo 0 Burua ma, a M hoi ka halekuai o H. Walakahanki aa, cdakahi i hoopiha mua loa.ia i ka lepo me ka opala, a mahope mai nei na wahi e ae i hoopiha ia ai. Ua kapa ia iea inoa 0 keia wahi ma ka holo ana o Kaahumanu maluoa 9 na waa kaulua i Nihoa, a ua kanuia ka Uli, (Loulu), malaila a nui, a hoi mai a pae ma kahi i hoike mua ia ae nei, a nolaila mai ka inoa i kapaia iho ai o Nihoa, . KULOLOIA. * B.—O no ka aekai aloha a na'lii i hara aku i ka iiaaa eleele a me ka papai, i puka mau ai keia olelo kaulana a poina ole. "Haha poeleele ka papai o Honoluiu." (He kaona ko keia oieip kaulana.) 0 " ' ■ Ma ka heihei waa pea i malamaia «j ma ka Poāono nei, he eha o lakou i hul| iho a pau na hookele waa 1 ka kiok)» iloko o ke kai, Ua pepehiia kekahi pake e kona mau hoa oia iahui hookahi no, ma kela Poaako nei, a e ole o Kipena Paka pakele ai oia, he hoopaapaa pono wai ke kttmu o keia hakaka, mauka 0 ke Alaooi Liliha. > M* ka po Poaono nei, ua ulu ae he hoopaapaa mawaena o Kupaaa ame Joe Hulu, a o ka hopeoa ua iilh» ak* o Joe Heiu »a Kapona me kctehi mi ooiea» a heleawai mai la ke Imko mai na palapu i kĀa »ta mta ki feaa pooai mai o kona hoakaaae.