Ke Aloha Aina, Volume III, Number 3, 16 January 1897 — HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane.

-A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

A ua lilo no ( hoi ia 1 mea hoopahaohao i ka manao o na mea a pan o luna 0 luna o ka nooku ana e holo pu n.ei, mamuli o kona komo pu ole ana mai e hana tna na mea i kamaaina ia lakou. I ka hala hoju ana o ekolu mahina, a » ka piha ioa hoi ia o ka 6 * mahma o ko iakou kaawale aaa mai ka aina hanau mai, aia hoi, ua hoike inai la ka! mea nana o iuna o ka ma-ke, i kekahi j hoailona e hoike mai ana, ua ike oia i| kekahi aina i uhipaa ia e ka noe. j Na keia mau olelo i hoohikllele ae 1 ka noonoo o ke Keikialii a me kona mau ukali, a ua liio hoi he mea no lakou e haueli ai, Oiai, o ka piha ana keia © ka hapalua makahikī, mt ka neie 1 ka ike ana i ke aina, aole hoi 1 ke k ; no o kekahi moku ns ka moana. I ka aui ana ae o ka la, ata hoi, ua waiho kahela mai la na kuahiwi īnua o ko iakou mau maka, a o na kapakahakai hoi, aia kt hoike mai la i ke kuakea 0 na nalu īuka o ka aina, e like me na kapakai o ko lakou aina haeau. 0 ka ike ia ana aku o ke ao aina, s me ka hoike maopopo ana mai o k* uliuli o na ululaau e ulu lipolipo mai ana mamua o ko lakou «au alo, be hoike maopopo ia, ua hiki lakou ma kekahi aina, a kee wale no ko !«»kou hui pu ana aku me na kanaka e ana ma!una oia aina, s 1 ke kokoke an» aku o ka la e napoo; 1 ī'ikai, aia hoi, ua ike maapopo aku ta lakou i ie kts-ku mai o oa ha!e p uka| a ike pu » aku ia hoi na lunaka e ho j lob .)to aiai ana msu ka, ■ Na keia i hoopau r« i k« nalue» o ka inanao o ke KetkiaUi no kanaj moeu>ian2 palwohao no kekaMmaw wa; a ua U\c tiot keia ike . na ona i aina v Uau lapaau nana e hoopau ae i na manao uluku iloke enn. « Ua kalewa iho li iakou iwahj o ka» moana, no ke kali ana o ka wehe mai o, ke aUuia o ke ao 0 kekahi U *e, me ka hooluoiu an* la lakou iho iloko o hora kulip»>tipo o ka hwmoe miikai am a hiki t fce ao aft«, e Ji*e me kau* i "ma-' nao m e hooko *ku. no ka hooupa a.na ■ aku i k»h» rtie ka |>%l*i>āla "uka | 0 ka mn*. Mauu>a ae o koUkou ans ! e p*»»a s ko Ukeo ama kskahi«ka, kakau iho U v«a i kekahi palapala n« ka moi o uka o ka ama, f hke me 1 makemaki" »i. j v e!a ou «" h*n» ak\" I! «ho i» oia \ k« Sci3 ho*Uon- kaUtnvu 0 kr ō !Vk ; k«sve, » h«a«i *ku !a !-'k. '• ō, fea fif!r * kf i ; Mmm'» o ko k* K-r-e Mo *m r :■ vk» w Wdi » 1« he psmhmaj ne n§ «oea a r-wij, t ltke <r>r k<> • *tit- inso, U.-'ko o keia svs. $ •• | k. Ukoi* ho-U? «w*n* «w I

, ' . U' .. • I ka pau ana no o ka aina kakahiaka ua eleu koke aku la oo ka s mea law« paiapala i kana hana e iike me ke kulana hanohaoo i haawi ia aku iaia. He aina nani a maikai keia, a aole no hoi i hiki aku ka nui o kona mau kanaka i ka miiiona, aka, he iehuiehu no nae, e hiki a. ke hoolaukanaka ia, kona mau kapakai a me kona mau kuia uiiuli. 1 ke kokoke ana aku o ka eieie iawe paiapaia e pae iuka o ka aina, aia hoi, ua piha pu mai ia o uka i na kauaka, a ua heie hoi a piba Kuineki i na makaikai, no ke ake nui e ike mai i ke ano o ka huakai a keia 'waapa e holo aku ne* ' He manawa poko'.e no kona o ka awihi ana aku i ke kuiaha o na kamaaina o uka, ua hiki no iaia ke koho aku, he poe oiuolu ioa lakou, a me ko lakou iokomaikai. Noiaila. ua haawi koke ae ia oia i ke kauoha i ke alii waapa, e pae koke aku i ka aina|maioo, i hiki ai 4%ia ke hooko aku i kana hana i hoouna la mai ai e fcona haku opio. A oia hoi ka k* alii waapa i haawi koke ae ai i koaa mau ko-Iu e puiaheke na hoe, no ka pae ana aku i ka aīna e like me ko ka Elele manao. O kahi hoi e pae aku ai ka waapa aoie ia he uwapo e iike me ko kakou i keia wa, ka heie aku no a pili, lele aku ka poe e kau ana o iuna, aka, he iae pohaku keia i puka mai iwahe o kaj moana, e iike paha me ko Kaiaupapa i: Moiokai, a no ka wa malie wale no ka 1 pono, aoie no ka wa hakukoi a inoino.. 0 keia wa hoi a iakou e hoio aku! nei, he wa maiieJoa ia e ūka, a lia hi-; ki ke hookaha iho ka maaao.i ka nani moiaie o ka waiho maiie ana o ke kii. e hoohauoii ana hoi i ka manao o ka poe e holo nei tuka. A o keia no hoi ka.wa i hekau aku ai o ka waapa i ka lae kshakai, e Ilke me ke kuhikuhi a ka poe o uka. Ua haawi koka mai ia na kamaama i ko iakmi aloha, ma ke ano e hoike mai ana i t\A maiihmi i pae aku luka he ooe oluoiu loa I&kou me ka lokomaiKAi, aohe lakou he poe lokeino, a hihiu hot. 1 keia wa a iakuu a pau i lele akiī g» luka, a » t e ka manao hauoii i haiawai pu aku ai iakou me na kamaam? ilōko o ka piha hauoli* ak»,, aole nae ia he mea no ka eleie e hoohakalia a lioopau manawa wale ai no ma ka nsna a' kamaiiio ana. Ua kamoe loa aku !,i ota tv kahi i maopopo oie iaia 6 k&oa wahi he'e alrt! si, mi o ke ku!fuia o r,jt ha'.e, m|i*t*a ou i hookoio «ku a; a hi k! I ka io»a āt>ā e kahi ana \ makeauke af, e hkē me Ke kauoha i haawi i« ī«{a, O keia wahi kaht ana i tke aku ai i ka p«hu hae, » me kona s h;<e e ka>.v i » xn» i ke ahe « mak.»:v > i a' i s i k»upoVu • a . h » \ hs>t oa Mo# mun* a ihi-pe. e ike me ko mah'h'* \ O k» p* h.n o i* ~s 'ra . . ao> :J e (ike we k* v keii** 'e *r. ili, He w#>K "lu.'i :h.- «o. * i*"i <a kivi\ . * h;k a-a le Uke *fcw « ka {W a pau v> 'oko r tv'.o Jhōilo tt»ai ani, » e n t -ho n>ti ana hoi e hke mr kr «»>o w«x : ouu. . keu j e Oi«, '.\.rs u* ,v.»' k*r-:.ki : « e

i1 y . ;" i" i v: "-.*• '-i aku mamua o ke. 80, a ajc»na tnau keiki hoi, ua hoohua mai lakou i na naoopuna lehulehu raai loko mai 0 ko lakou mau puhaka, e hoohauoh mai ana hpi 1 na la palupalu o keia noho kino ana. ' .Ma ke kulana hana i haawi u »ku 1 ka Elele, ua kaalo ioe la oia mamua f? alo o na koa e anai ma ke ano pili oihana, a aia hoi ka !eta a haieu op»o e pāa ana tn« kona lima, i he hooia nona, he.mea oia ua paa malalo o kekahi leta ana nui, A oiai ho», ua uhi iho ka ālu 1 m maka o elemakule moi, a o kam i mau keiki hoi, ua 00 n"o a ke ukali akt la mahope 0 ko lakou maklio, ua hoike koke ia aku la ka lohe īaia, aia kekah mea malihini ke hele mai nei e ike iai; A aiu ma kona hma, he palapala nai e ke alu ka mei, wahi a kona mau ukal i pane aku ai laia tric ka awiwi. E ae aku iaia e hele pololei mai imu; 0 ko'u alo, aole loa he mea nana < hoopoino 1 kona ola, oiai ka aiaa ilok< 0 ka maiuhia, wahi a ke alii i pane aki ai me ka oluolu waipahe. Ua hookomo loa ia mai la ka Eleli hwe palapala a ke Keikialii ma ke au( 1 guiamaia ia ma ke ano aloha, a oi; ka ka Eiele i haawi aku ai i ka palapah a kona haku iloko o ka lima 0 ka moi me na nanaina ohohia o ka hauoh. O ke kulana 0 ke alii . elemakule ; me kona mau makaainana, he poe lakou ui hookaa.aaina ia e ka naauao t na ano auouni o Europa, a o ka lakoi olelo kamaaina a wale waha loa ia iakoi oia no ka oleio Farani, ka oielo kamailio mau ia iloko e ka poai kip» malihinl ia aku, a me ka poe kupa penoi ( luna 0 ka aina. Aka, *ole no nae iakou 1 hoohemahema 1 ka olei» Eneiani, no k« mea ua hiki no ia lakou ke heluhelu a kamailio, a me ka ike pu i ka manao, in: paha he mau ieta hoouna ia aku, elik< me ka ka elele lawe paUpala i lawe aki «1 imu» o lakou. ī ka wa 1 leaa aku ai 0 keia lcta iloko o na lima 0 ka moi t ua.wehe koke a. - ae la oia i ka w«pa i koopaa īa ai o ki wa-hi 0 waho, a ot&t nae oia i hoao iht ai e wehe i ka wepa, oia kena wa j ikt koke iho ai i kekaiaunu o Pelekane « kai! arsa, * Noiaiia, ua wehe koke ae la ot& ua paiaoaia nei, a nana iho la i ns manao mat kaa hiki 1 ka pai ana, a ike iho ia, he K.eikii I *i ka k< luna o keia miu -aumoku >aua e lam |mai rci iwahō e ka e hoik« | mai ana hoi, \m eoau lu-uao tuaika | koiu eke aoo aukaaja l la a hoau'h, hOL j Hui» koke «e wa 4 pane «ku U |» kana e p*n< jt k* a, ke iluaHi j»e kett m*\ oh.IO Ma ka mu* o k« e p.a mokūsw«ii o ke i*hou *ku i 0« manao o ke iliAi eu Kc4»4hi 4 a« iu i ( m wwō m#tk#« 0 kae | **. he m*m u t i trii ant u'u, | k<n» mau m*n*o tut>kai e k< *Uw i j Ka«Mu>t u* oio . halea . j no an» • ho^N^ah* |ma tw laiauU» x- W u | .n* e make v : jk.ti.iic. v kc,t

I ka hooki ana tbo i ka pane ana aku 1 kau ,leta e ka hoaioha, ke oanai eku nei au,i pa hoonaaikai ana Jie qui ma ko'u aoao uou e ke aiii, a ; oiai hoi, o ka mua ioa keia o na rjalihini kiekie i kipa aku tna ko'u alo alii nei ma.keano makamaka, noUila. au e nonoi aku oei ia oe e hoike, cdjū oe i kou wa e mai ai iuka ne> o ka aina, i kekahi manawa o keia la, a 1 ole oka la~ apopo paha. , Owau iho roe ka haahaa, Kau kauwa hoot6he; ISULIANA IV. K« Moi Huna o na Mokupuni Vi«aravtna. Mahioa o AUba, 1427. . . v , 1 £a paa ana o keia mau mea a pau,, ua haawi aku. ia oia i kana pa ; apala iloko o ka iima o ka Eiele L»we JUeta a ke K.eikialii, me koaa pu. [~aku i kekahi o kana ma„u keiki ponoi I ma ke ano he ukaii heohanohauo mai. 00 ka wa e lele mai ai o kana astall— | hini b*oohaay iuka 0 ka aina» a pela j iho ia i hoopokuie ia ai k& huakaij lawe pakpala a ke Keikialu» e huli, hoi ak no luua o ka uioku. Oiai ka £iele e hoi aia me kekahi ukaU o ka ua kukak koke ae la j iA uhw tH> ka hookaawale ana i n« haieaUi, * wahi qo ke Keikialii e ooho m 00 k« «aaawa, a u* t»akeujake u boi »* oiakaamaoa a pau, e hoooaa kauk*a t luakaaa ne ka ike alu aua, i K* «a e pae :\iai ai 0 ka iakou I«& hs ka aina, aua i>abo!* ia a»vu u k» lono ma r>a waJū a p*u e '.ike me ( ko k.i nu i makc,naVr'