Ke Aloha Aina, Volume III, Number 16, 17 April 1897 — POHA HE LAMAKU O KE OLA Ka Ike Peresidena a me ka Aha Senate. NA KAULA ALIHI IA O KA LANAKILA. O ka Hoohui Aina Aia ia ma ka Ole O Ladana. E KUPAA MAU A HOOMANAWANUI Oia ka Makia Mawaena o ke Alii a me ka Lahui. NA HOUPUUPU MOKUKAUA AOHEIA HE MEA NUI. O ka Ike Alii i ka Welelau Lima he Hoikeia no ka Hilinaiia. AOHE ILOKO O KA MAKANI PUAHIOHIO KA POMAIKAI. Imua Ioa aku e ka Lahui Hawaii no ke Aloha Aina oia Mau. [ARTICLE]

POHA HE LAMAKU O KE OLA

Ka Ike Peresidena a me ka Aha Senate.

NA KAULA ALIHI IA O KA LANAKILA.

O ka Hoohui Aina Aia ia ma ka Ole O Ladana.

E KUPAA MAU A HOOMANAWANUI

Oia ka Makia Mawaena o ke Alii a me ka Lahui.

NA HOUPUUPU MOKUKAUA AOHEIA HE MEA NUI.

O ka Ike Alii i ka Welelau Lima he Hoikeia no ka Hilinaiia.

AOHE ILOKO O KA MAKANI PUAHIOHIO KA POMAIKAI.

Imua Ioa aku e ka Lahui Hawaii no ke Aloha Aina oia Mau.

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi leta mai ka Hikina mai, oia hoi ka Mari*>osa, ma ke kakahiaka poniponi oka Poaoiao nei, ua halihali pu mai oia tne na mohai maemae o ke a!o--ha, i kipehi' īa mai e na hunakai oka Moana Pakipika, a hoea mai la imiia o ko makoii alo, a oia hol ka makou e panee aku nei me ka awiwi nui no ka pono o na mea a pau e nohōana maluna o ka lepo o Hawaii Ua loaa pu mai nei no hoi ia mako«, he mau !eta mai ka Hlkina tda mai, a o kekahi hoi, oia no ka lono te!egarapa a ko kakou makamaka e noho mai la ma Kapalakiko, a me kekahi man manao i hoopuka akea ia ac maloko o riaī nupepa o Wasinetona, e pili ana no ka Moiwāhine Liliuokalani, a me ke> kahi mau mea he !ehu!ehu e pili ana Kona, a oia Iho hoi keia malalo iho: O ko ke Alilwahine Aimoku Liliuokalani noho ana maloko o ka Cairo ma Wasinetona, ua like ia me ka hua ai oiio pala i memele imua o ka maka o ka poe f nana aku nn:i laia me ka pahaohao nui, a t» ua manao uahoa hoi A me ka

hoopalaimaka, ua holo aku ia mailoko aku o ka puuwai o ka poe t hoonou ia me na hua a ka Pelehu, a ua hele mai lakou a haawj i ko bkou mau hoomaikai nn i Nonn. O ke kunuihana peepoli a ke Aliiw»hific .\imoku e t»oc lolii «U imua o Kona ati\ ka tnt\i hoi a kek«ihi anwu poaī m<iw.tho ae o kc e 01010 nei o»e k$ hoonuinui. '*aohe t\i»naolana j koe no ka hoihoi heu ia o ke Aupunl Alii o llawan,

a me na pono a kuleana oia lahui aloha, i hapuku ia ae e ka na manao alunu a me ka hao wale," ka mea hol a Ke Ai,oha Aina i hoike aku ai imua o na tausani o kona mau makamaka heluhelu, aphe KHo, Kakaolelo kaufana e hiki ke ku ae a hoike ae imua o ke ao holookoa, i na mea e pili' ana i keia kumuhana ano nui. nana e hoolilo nei i ka puniu ike a noonoo o kekahi poe loea i mea nawahwali o ko lakou mau kino. No makou iho, ma ke ano he wahaolelo no ka Lahui, ke hoike aku nei makou me ke kanalua a hopohopo ole, ua kokoke loa mai na la o ka hauoli e hehi hou ai ma na ipuka hale oka Lahui Hawaii, elike mē na hoilte a na nu pepi v Wa«inetona e pili ana no Kona noho arfa ma ke Aloalii o ka Peresidena Makinile a me kona Ahaolelo Lahui. O ko makou hoike ana aku imua o ka lahui no Kona helē aku iloko o ka Ahaolelo Senate |.a me ka Peresidena e ike ai i ika lakou mōu hana no Kona pono, a me ko Kona lahui, he mea ia i akenui ia maanei, a pela no hoi me ka poe e noho ala imua oke alo, o kahi o ka pomaikai e kahe mai ai. £ hoike aku makou me * ke kanaiua ole, oia mau mea elua, ua hamama ia tmua o Kona alo 1 na wa a pau, ? i hakalia wale no laia i Koua hele ole aku, a ke komo kino Kona poo iioko o ka home noho o ka Peresidena a me kona Ahaolelo Se nate, oia ka panina hope loa o na hana, no ka pomaikai o ka ama Ana i aloha ai, a me ka iahui hoi Ana e makee ala me Kona puuwai a pau. Oiai, aia ke kai kapu ke hoa-

ka helq »la e ka maukaukr hoe hewa« ua lilo la i kumu nui no ko ke Ahi Aimoku hookaulua ana i Koua hele ana aku e ike s i ua kai Konohiki kapu la e waiho Uhalaha inai la imua o Kona aio i na wa a pau. A oia hoi ka makou e hoikr aku nei i ke akaa, mai hoopihoihoi >a ko ka, no ia mea, f'ai, aohe i uiha ko k|kou Puuhonua nana e huli ala ia m.ui pono i hao ia, aohe hoi i hpuo nuu Kona m,uuo 110 ka loaa o ke ola a me ka lanikila i Kona lahui, malalo o ka makee

i ka ama hanau, ka mea aoi i n.oha: ai i Kona ola no na meu a pau. 013 mau kule.ma elua e paa la afa e ke Aliiwahlne Aimoku e hoei mai ana u\ limm o ke 3C ms!3tftābnui, āo?e \ loīhi n i !a ma keia hope aku, a b wa' hoi e hcK>pan b aī ke kanrf!ua ī» rne ka hoopuukihua aru 3 ko; makou ni«u hoi 0 k.i 1 mr*kaī>em. ka poe hol no t*kou! |na manao I ka Hoohuī] 'Aīna, a jve!a aku, e hoao nuu

.» • r - nei iamakeu e kulai me kaikaika o ka lakou mau olelo hoopalaimaka " O ka Hoohui Aina e kamailio hOonuinui ia nei mafoka o na poaī kalai olelo o na nupepa wahakole, maanei, a pela no hoi ma Kapalakiko a hala loi aku i "Wasinetonā, e hoike ana„ aia ae la īloko o ka Hale Ahaolelo Senate kahi i noonoo ia ai o ua ninau hoopalaimaka ala i ka manao o ka Percsidena a

me na hoa o ka Ahā Senate. ' Aohe a kakou mea e kamailio ai no ia mea, oiai, he inea keh uakuluma i na aupuni naauao a pau o ka honua, aōle ei hiki ke hoohala ia ka lawe ana ae i kekahi kumuhana i ike ia! kona nawaliwwali, aka, aole nae ia he mea e hoonele ig ai kona waiho ia ana aku iloko o ka i Hale Ahaolelo, elike no me kol kakou maa a kamaaina i kokakou Hale Ahaolelo, i ka wa o ke Aupuni Alii e ku ana, aj pela no i hoea ae ai ua wahi kumuhinu hoomakeaka ala imuāl 0 ke alooia poe. Nolaila, eia keia kumuhana imua o ka Hale Ahaolelo Lahui kahi i ku ai, me he kia paakai la, e ake ana o ka hoohana kokeia ae, alaila, olu iho ka manao o ka poe nana e hapaimemeue nei keia mea i mua o na maka o ko ke ao holookoa. Aka, elike me ke ku mau a'na o ka oiaio ma kona alahele pololei, pela e hiki ole ai 1 na poe a pau e ake nei e kulai i ka oiaioo ria mea t hoakaka ia no ko ka Moiwahine kuleāna paa mai na kupuna. Ōia ka ua Lani Alil ala a Icak6u e ahonui pauaho ole mai !a. O ka uifta ole, o ke kupaa, ka hoomanawanui a me ke alohi I hui ia, oia auanei ka makia nana e hookuikahi mau i ko kakou manao i na wa a pau, oia? o Kalani Aimoku e uiha ole ana no hoi i ka noho ma Wssinetona no ka pono ana e na*i 1a no na mea a pau A aila no he manawa e noōk 0 ia ai ka !eo nonoi o ka kakou mau huapuīe, imu a o ka paepae kapu 'o ka Mea Mana Loa. 'Oiai. aoleoiaiuiha » kanalua ino ka imi ana t kā pono o kona lama hanau i hao waleia, a me i ka 'Whui ana i aloha at me ka Ipaul^īe, I Oiai, ke noho malie loa ala oia ellike me ka «wno Nunu, a hiki* paha hoi » ka wa kupono ana i tke at. O na lono houpuupu mokue wawn !a ma ke a!o o kē! kaōis!n o Wīis!netona, no ka! hoo\ma ana mai ekiikuino! ka o ka bhut AmerFkaJ !ā e hwona fa mat ana make tno t hana h at e Kiwini{ aka. no ke ano maa mau! no h, a mamu?f no Koi kekahlo na o!e?o hoonmnu! t hoo j

~ , ■ ; una ia aku mai .Hooolulu nei aku, e hoike ana aia he lehulehu o na kanaka Hawai ; pau i ka pcpetjiia ma ka mahiko o ka Ona Miliona ma ke Kula* a oiai no nae, he hookahi wab no mea i make| he ll<pana no ia A a dl mau hoa lahui no i hana ?a ; karaima maluna o na. " j O kekaKi mea nana < hooi mai i ko ke Aliiaimoku hjlinai nui ia e ka poai. o na Luna Aupuni Kiekie loa tona, oia no ko ka Peresidena hele ana e ike ike kahua hoo&ahakaha paikau o na pual'koa fiele wawae o luna o na aumoku kaua, i ka la o ka Pere. s dena i poni ia ai.

O ka maalo ana ae o ka Peresidena ma kahi aka Moiwahine e noho ana iluna o kekahi wahi i haawiia aku Nona, iluna o kekahi hale bsnako. Mahope iho oka pau ana o na hookahakaha, a iloko hoi o ka huikau o na haneri tausani kanaka e haiamu ana ma kona alahele huli hoi i ka HJe Keokeo, aole i poina kona mau maka i ka hoomaopopo ana mai i na heiehelena o ke Aliiwahine o Hawaii. Wehe ae la oia i kona papale a haawi aku la i ke aloha oiaio e haiamu ana iloko o kona puuwai ma o kona hapai ana ae i kona papale a kuncv mai la no na manawa he lehulehu. Ke hoike mai nei iā, aole iloko oka puahiohio a me ka pupuahulu e hana ai na hana ku i Ka pono o ka mea i hoehaeha ia, aka, i ka malie wale no a iiaila kakou e ike ai i ka wehewehe moakaka ia ana o kela mau olelo noeau a ka Baibala "e noho mahe elike me aa manM Nunu» • e maalea hoi e Kke *ne ka nahesa."