Ke Aloha Aina, Volume III, Number 23, 5 June 1897 — HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA -NO KEKeikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A MEKa Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

I ko lakou pae .ana aku iuka o ka aina, aiī; hoi na hoioholona e moe 'ana ilalo, a e hele ana no hoi kekahi me ko lakou niau nanaina; hauoli, me he mea la, e hoike mai ana ia lakou a p-iu, ?ohe he mea nana e hoopilikia ia lakou ma ia aina. O kekahi poe, ua hoi pololei aka !akou no ka haieslii, a o kekahi poe hoi ua hele auwana ako lakou mao a maaeei me ka psha i ka hauoii, mamuli o ko lakou ike ana īho, he *ina nani n>aoh keia, i 01 loa aku mamua o ko lakou aina makuahine, O kekahi poe o lakou, aohe manao hoi ko lakou haku opio e kali maī ana o ko iakou hoea aku, No ko ke aliiwahine opio manao, o hu hewa ioa aku koaa'poe kanaka ma kahi ole, ua nonoi aku la oia i ka oluolu o kana aioha. e hookuu iaai iaia, e hele e huii i kona poe kanaka, mahope auanpi, hlo oia i mea hoino ia e kona aiau kanaka. mamuli o kons malama pono ole i* iakou. Ku ae !a oia iluna, roe ka manan e kahea aku i kana- mau kauwa wahine e heie lakou e h«h i kona poe kanaka, i pau ai i ka hele makaikai. Oia koke ne ka wa a ke Keikiahi Alabati i pane aku ai i kana aloha, e like me ka haale ana a ka wai 1 ke pili: Ao)« anei ce e oluolu, ua lawi ko na bauv»rt w«hine manawa hana ma ka hale nei, a ua manao hoi au, owau kai kupono e pam ma kolaua wahi, n.alalo o ko'u k?maaina raa na wahi a pau o keia aina. A ua hiki hoi ia'u ke hookolo pol»lei *kw ma ko lekou meheu, a hiki i ko lakou pau pono ana i ka ioaa, mamuh h«i o ko u hooluhi vr.de ana aku n® la laua. Noiaiia, o ka ei lo» aku o ka pono, oia no kou ae ana mai la'u owau boo-

kahi ke heie at e inai ia lakou a pao, a hiki i ko l.ikou pau aoa i ka loaa, O keia wau oielo a ke Keikialii Alabati, ua kupono ole ia i ka »asao o ke kaikamahine alii, a oia kana i pane hoa akw ai. Ina {>f,a. c waiiw kaiu \ na wahīae peh, a o ot * ,ne s u j>vi ke hf!e e huli no ko'» smu makaaenana, oiai, ua hoekaeha mai lakou » ko'u manao, mawuh o Ko lakou hoi psto!cs ole ana msi i ka ha'.e nei, a ike aku au ia lakou Ua pono keia ma»ao i ke Keikia'.ii Abha:s, oo ka mea, o kona olu ta f o ka loaa mai o ka paae e apo«<» aaa ikoBS inamo ne ko laua hele pu -ku ma ia hu«ku ho^k-h, kr ht f sku i« e molehMlehu loi). a t i,t h. • Uuig a e'. » ke Komo ain r.-; iloko o ka n;if!e o na laau lo' 'W, a oia. no ko !sua wa i lohe sku . ; i ka haiiwakau mai o n< kanaka e huli ho» m«i aea,

O kek?hi pee o Ukou e mele «na, a iakou hauoli, a ua poina mai la ko lakou hootnf-n 7 o ana no ka hoi aleu i ka halealii, c?ai ko lakou manao e hoonuu ana i ka mumonii o ka aina mahhmi. Oiai lakoa e hoomau ana I ke niele p me ka uw? ana, a:a hoi, ua hoohikiiele ia ko lakou, mau manao i kn ike anā ; m»i i 'ku iakou haku opio me ko Keikiahi A!abati, e imi aku ana īa !afcou i-»loKo o ka'.-ulula-au, a oa . meha iho la J hoi ko lakou māu ieo hauoH. A oia no boi ,ka wa a ke kaimahine aln i kono leoke aku ai i kona rnau hoa «ne. ka ninau pu ana aku hoi 1 ke kumu o ko lakou hele n?aupe ana e hke me keia, A oia hoi ka lakou a pau i puana Hke mai ai me ka leo ho kahi wa!e iho no o ka pee i piha 1 na manao hauoh, E kaia mai e ko makou haku opio s mamuh o ko makou heie auwana' ana malalō o ka malumalu o na !au laau o keia aina naai, ka aina hoi ā makou i »ke ole ai ma ka aina hanau. O kekihi mea kupanaha loa, oia no ka laka o holoholona hihiu a weli-" weii ma ko kakou ama pono', a ma keia wahi, ua hiki la makou ke h©oia aku, he hikl !oa la KiakoM Kt mihmiii. ma na wahi a pau o na holohoiona hihiu, a ke hooriani ae nei makou ia pomaikai Kie ka hoopihkia ele ia, O kekahi no hoi, he aina keia ua t<iW3 rae na hua ai ®no, e piUkia o!e ai ka po? malihmi ke hele auwana maleko 0 n» ululaau o keia ai-ia, ina ia.he moa e hoea ole aku ai i kekahi hale kamaama. A no ia kumu, ua poina ae la ko makou hoomanao ana aku no ke kipa hale kamaaina ana aku, a i ole, no ka hoopiiikia la paha o kou manao e ke ahi, oiai hoi na manao hauoli a me ka makemake pu e hookamaaina iloko © ko makou mau houpe, Aka, ina ua lilo keia hana a mikou 1 hana ai, > # mea nou # ahewa āi, m makaukau mau makou e auamo i t»a hoopai a pau au e hookau mai ai maIhna o «aakou, ina ia he mea e hooluoiu ai 1 ka ma"n»o e ko maknu hoku. O keia mau olelo maikai a ke:a poe, W lilo la ke noea maikai i ka manao o ke kaikamahine alii, a oia kana i hoike koke aku ai i kona manae, i ka pane ana aka; Aohe 2 oukou hala i hana ai, aohe hoi he m»u hoopillkīn asa ā oukou i ha»a ai maluna o keia aina, no k« mea ua noa na wahi kap» a pau o keta aina ia oukou, elike mt ka'u i aleki aku ai imua o oukou, T ka wa e !o#a si ks t**a a \\m puuwai i aloha ai, »ohe ā*u mei k*s>u e hiki k« auaia ia oukou, ko'u pee kaikunaae a hoahaiau hoi naa ke kino, i au mai nei i keia kii loa . Kolaila. oißßus!i o ko'u manao: «« hele auwana loa iku eukou a hoi mai ko'u ak». ke kwmvi o ko'u huli aiia mai nei ia eukou a pau Kia h«u hei. o keia mea e k» aku| nei ma ko o\'koa .n-ao i keia wa, imh J koi ke kumu nui o k,A-. he'e ana! m»i net, a ua ia * V ,; | vi*\ i.' • ka '« v .»»a kak , hu o 1 "o,ii k«Ve na* mat ne! ia'u. I »

Nolaila, o ko'u kule*nA nui hoi ia liana t hnauwana wahine mai nei īa'u maluna o ka ili hualala o ka nioana, a hik? i ko kakou pae ana iho la i keia ainā naai, A o keia no hoi ka wa a ua poe kanaka nei i haawi mai i na.kahoahea ana no ke ola loihi o kx kaik'numne alii a tne kana ipo aloha. i I ka pau nna o keia m»u kukai olelo ana -r,avr ēr-a o ke kaikamahine alli a me kona mau hoa aukai, ua hoi pololei aku la lakou na lea halealii, kahi hoi a ko laua kauu banai a tue kekahi poe v ae e kali ma4 a»a o ko laua hoi aku,;no ka raea, ke hele aku nei keia manawa i ke aumoe, a o ka hora 8 paha īa a 01 I. kela wa a lakou e hoi nei, aia na manao ahi W' ia o ka makemake iloko 0 na ipo elua, a i hakalia paha i ka hala ae o Ka niakahi, o ke kike no ia o ka a-la me ka paea. I hakalia ho i ko lakou hiki ole aku 1 ka halealii, oia», ua Kiakaukau na niea ai, a o ka hahao wa!e iho «o koe i ka waihena hoahu o ka opu, ko ke kanaka pahu hoola ma ka noho o keia ao tnea, " i piha i na luuluu a me na kaumaha. I ka ike ana tnai e ko laua kahu hanai i ko laua hoi pu aku, a me ko laua mau kanaka e hahai aoa mahope o laua ua kuene pon© ae la kona nobo ana maiuna o ka papaaina i hele a hihimanu i ka nui o na mea ai i hooaiaka«kau la ai. O keia no hoi ka wa a ke Keikialii Alabati i hookipa aku ai i na mea a pau naiuna o na noho i hoomakaukau ia no iakeu, elike ka nui »e ko lakou heluna i boea ake ai. v 0 na kauwa wanine a ke kaikamahine alii, ua nana mai la iaua i ko laua haku opio me ka naau hauoli, oiai, ma kona ūeiehelena ke nana mai: Ua lamaiama ke kai t ■ 1 ka nani o ka p«a o ka hah, Ae, aqle paha e net« ia mea, iloko o ka houpo o na ipo a pau, i laulaha maluna o na w»hi a pau o ka honua, ke ike Uhi aku i ka m«a a kooa naau i aloha ai, ua oi aku ia mumua o na pa m«a ai ono e mun mokaki aua mamua o kona alo, ehīee »e ke ano oia ma'i kau mai na kupuna tuai. Ua hoohala iho la ita mea a pau nalu«a o ka papaaina, a ke hele aku nei hoi ī ke aka, aole uo nae he uana ia ae oia mea he au»oe, 1 ka pau ana o ka lakou ai ana, oia ka wa a k« Keikialii Alab*u ī paoe aku ai miua o na uiea & t>au * ka i aaa aku Ma n» wahi a paa o leko o keia leaui, ua uoa ia ta oukou, aole iookahi mea hapu ia oukou, t e wae kela & m'e keia i kana wah; i uiana® *i ua ia *o kona hoo uolu &na «laloko o keia haie t e Uke aae ka o.elo a ko oukow ha ku wahme opio, I hakaha no a (>au poao k* olelo ana a ke m», m ka wa, o keU. a me keia i aku *i $ a* īaiui t U K'kaawale u uoiu» cltkt we nu'i a Ukou nunao i ike 4 u* u n,> 0 kck.iV.i i'A' hoi, ua b*.'iv,cucm«tic k,- uunao, au-i'.a!; o; keUAi'i • iu :uu I !\vV*ako u n.uWo | \ k* :vc* 'iU'u i .ke, X:, * . Wa o\- Vo : - U uu U iUu lharuw # 4 ]

O ka ? poe Diha eu no hoij haule aku' ia no hoi lakou iluna o ko lakou mau beī«, a he haulani ks hana,, me ka haa w! pu ana ae i na hoomaikai ana i 'leo lakou haku wahme opio, no kona mai lani ia lākoa, \ _ Ikawa f kaawale aku ai na mea '3 pau mailoko aku o k"a rumi ama, a koe iho la ke Keikialii Alabati, ka Ui wai;nuhea o Ainapo Made.ina a me ko laua kahu hanai. Oia ka wa i pase aku ai 0 ko laua makuakane hookama t keia mau olelo imua 0 laua pakahi, ine ka ilihia a ku maofi no hoi i ka makee keiki oiaio. Elike me*ka'u mea i hoike aku ai ia oe e kuu keiki hookama, e hikimaiaoa ka wa au e komo ai iloieo 0 hauoli aha ma keia noho ana, pela oe e ike nei i keia wa, a oiai hoi, o ke aloka, he mea hiki ole la ke kaōmi iho, pela au e hoekuu aka nei la olua, e mua 'i na uiii kau a Hina, ka mea hiki qle hoi j j ke kanaka ke aua iho. 1