Ke Aloha Aina, Volume III, Number 38, 18 September 1897 — HE MOOLELO HOONANEA —NO KE— Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A ME— Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA —NO KE— Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A ME — Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

O kera oleio a ke Keikialii imua o kona mau hoaheie o ke ku'uaumoe, oia no ka iekou i hooku koke m«i -&\ ma ka !e!e iho mailuna iho o ko lakou aaau lio. Wehe ae la i na kaulawaha mai ko lakou mau ho ae, oia no ko lakou wa i hoomaha ibo ai maialo o keksfai kumu j laau nui e kiei ana i ke kumu o ka pah; no ke kali ana no ka wehe mei o ke alaula o ke ao. Eia ke anu o ke kuahiwi ke iniki hala o!e nei i ko lakou kino, a i ka hoomaopopo iho a na hoahele o ke Keikialu, ua kcj#o pu ke anu iioko o ko lakou haku opio, a oia hoi k'a lakou ī hoomaoe aku aj peoei; 1 E ke «lii opio, ano, ke ike nei makou, eia ko anu ke pokaakaa hele a.āi nel mamua o ko kakou mau alo, a ua manao au, aole do paha e ne'le ka loaa oia haawina ia oe. No keia mau oleio a kekahi o kona luau hoahele, ua pane maj !a oia me ka hikiwawe loa, i ka i" ana'mai: He mau olilo oiaiō kela au i hoike mai la inaua o'u, oim t eta ke anu ke bou nei i ka ili, me he kuikele e aia e houhou aoa ma na wahi a pau, e.niki ole ai ia'u ke a!o ae mai ko lakou ikaika hoohana ae. Aka, e hoomanao oe, o ko lakou mau ikaika 1 hui ia, a i 01 loa iku paha «namua o lakou, ao!e {oa e hiki ia lakou ke hookuemi hope mai i ka ikaika o ke aloha iloko o kuu puuwai, no ka ! ooea a'u i aloha ai.

Ua oi aku ka mana o ke aloha e boolilo i ke kiekie o na mauna i mea hr.abaa, a i ke an» maeele boi a ke aheahe kehau o keia waonahele i mea o o lakou a pau, ua hiki no ia ke hoemaalili ia īho, a liio ko iakou ikaika hoohana i mea ole īmua o ko kakou taau a!o pakahi i keia wa t ka mea boi a'u i makemake ai e Uoike aku imualo oukou pakahi, aole i aku ko lakeu wela mamua o ka mea a kakou i buli mai nei. Nolaila, ina ua ulu iloko.o ko oukou manao ke kanalua, no ka heomau ana aku i ka hana a'u i makemake ai, alaila, aoie au e aua »ku ana !a oukou, i ko oukou hei ana aku no ko Oukou mau home. Oiat, e hoike aku no «u ia oukou rrit ka huna o!e, ua ei loa aku ko'u aloha i ka* mea a ko'u puuwai t aioha ai, mamua o na mea e ae a pau ko'r alo. O ka'u hana wa4e no i manao ai, a peKpaha e akika at, ua ie!e ot !oa ma nei ka kakou huh ana iaia mamua o ks meB hiki ia kekeu a pju ke b»r?, ois hoi, o ko'u hoo6na hou aku 1 kekahi e kakou, r.o ka hei ana e nana i ka hakalii, ina paha ua hot ae laua, a i ol? r h< mnu lono paha kekahi e boike ana i tcs Uua wabi i hele ai.

0 keia mau c!elo kupaa a ke Keikiahi, i hoopika ia mai *i mai kon» mau lehelehe mai, ua lilo »a be pok« pahu nana e hoonaueue i ka puuwai o kona mau hoahele kuahiwu a ua hiki ole hoi i kekahi d iakou ke pane mai no kana m«u mea a pau 1 kamailio »ai ai. Mamuli o ko lakou ike tna ke ano o 0 kana kamailio ana, ua oi aku ke koikoi o na huaolelo, ke hoomaopopo ia iho. Ua »e aku la iakou, no k hoouna hou ia o kekahi o lakou oo ka halealii, no ka hooko ana i ka makemake o ko Ukou haku opio» Ua hoomanawanui Uke tho la iakou 1 ke anu euihui oia po a hiki j ke ao ana, a aoie no hoi he mea hookahi o iakou i haawi i wa hoomaha no kona mau maka e hooluolu ai a hiki i ke ao ana oia po, 1 ka wehewehe ana mai o ke alaula oka malamalania o ke ao, ua hoouha awiwi aku la oia i kekahi o na Keikialii e hoi no na haleahi e naoa ai, ina paha ua huli hoi 10 ae ka Ui Madelina a me kona hoahele no ka hale;ajji. i E!ike me ka leo kauoha i loaa mai i keia Keikialii, oia kana i hooko aku ai 1 ke kauoha a ko lakou haku opio, ma ke kau ana ae maluna o kona lio a kuupau aku la f ka holo, e iho ana ilalo o na kahawai, a e pii ana hoi maluna o

na puu, no ka hoea koke aku ike kulanakauhale ain, elike me ka makemake o ke alii opio. He naau hora wale no keia ana e kamoe nei, a ua holo ia hoi eia na mile he 48, me ka haawi ole i manawa no kona lio ahonui e lawe nei iaia i wa hoomaha. Mamuli o keia holo palena ole, ua emi mai la ka ikaika o kona holoholona a ua ike ia akk la kona ano paupauaho mat, me he mea la, e hoikeae ana īmua o kona haku e kau ana. ua nawahwali a paupauaho oia, ao ka hopena, aole oia a me kona haku e hoea maalahi aku ana 1 kāhi 1 makemake ia. No keia kulana kupilikii i ioaa iaia, ua au ae la eia 1 kana mea e hana ai, a oiai hoi, ua mamao keia alahele mai kona haku opio a ua manao no ht/i oia, ke hookokoke aku nei oia ma ke «lahele e hoea aku ai i ke kulana-

kauhale, NoUila, ea lele iho la oia ilalo, a wehe ae la i ke kaula opu o kona lio, a haawi aku la hoi i manawa nona e ai ai, i biki at hoi ke hoi hou mai kona ikaika, no ka hoomau ana akiiTskalaua

huakai heie no ke kulanakauhale. No ke ano maluhiluhi, a me keia !u--aiele ia ana mai la boi e ka ho ma keia haakai, ua ike iho la oia he elua mea npi e hekau'ana mOhn'oi vitiā ia wa, oia ka makahicTraoe a oie ka' eha o kona wahi pauku kino, a o -ka maikahiamoe hae ke lulumi ana iaia, aka, he!e holo-! holo wale aku la no oia, nie he mea la, he mau anana wale no ke kaawale mai kahi ana i waiho aku ai 2 kor.a Uo. Ua hoohikilele ta ae la kora manao, i kona ike sna »ka i kekahi hale nui e pu-a ma! sna kona mau kaupoku niamua o kona a!o, me he mea [la. e koi * . . mai ana iaia, o kahi la o ka palekana no kana huakai heie, Ua heopau ae la oia i kona manao hele imua, a boi bo« ajiu la oia no kahi a kooa ho c ku ana, « ine ka hauoli nui

boi, ua hoike mai U kona lioloholon» i kona makaakau no ka hookauwa fco« aoa aku malalo o kooā haka opio. .. l kooa makaukau pono ana 4 ua kau_ hou ae U oi», a kamoe aku la no kahi 0 ka haie e ku mat aoa mapaua ooa* he hapaha mile wale oo ke kaawale, ka hale Kakela hoi o kekahi alii hanau o ka aina, a he wahi hoomaha hoi no ka raoi a me tu aVu i kekahi maoawa e raakemake ai t hele holoholo ma na pDi laau o ke kuahiwi. Elike me k.\ hoi hou ana mai o ka ikaika īioko o kooa holoholona puna- | hele, pela boi oia i haawi bou ae ai 1 manawa no laua e hoea koke aku ai 1 ka hāle Kakela e ku mai ana naamua o Jaua, kahi hoi ana i raanao ai, malaila oia e iohe mua ai no na mea e pili aoa 1 ke ahiwahine opio. i kona wa i boea aku ai mawaho 9 kā puieapa e hoopuni ana i ua Kakela Ta, ua ike aku la oia i ka hele holoholo mai o na kauwa lawelawe o loko, e hooponopono anā elike me ke ano maa mau. O kekahi poe o lakou, ua ike mai la iaia nei, nolaita.ua holo koke aku la kekahi o lakou e hoike i ko lakou haku aia he malihini mawaho kahi i kali ai. Ua kaulio koke aku Ia eia i kekahi o kana mau kauwa, e kii aku ia:a e hookomo mai noloko oka haie, a oia hoi ka na kauwa i hooko koke aku ai me ka awiwi nui.

10 keia no.bot ka, : . wa-WKeikialii e kau nei maluna o ka iio, i iele iho ai ilalo, a kaa aku la na lawelawe aoa o kona wah< kauwa ahonui, malalo o ka hooponopono ana a na Kauwa o ioko o ka pa. / Ua alakai pololei ia aku ia oia imua o ka haku o ke Kakela, ka meahoi po» na ka leo mana maluna 0500 poe kauwa e hana ai>a malalo o kona maiu. I kona wa i'ike maUi t na helehelena 0 ke»a Keikiaiii e ku aku nei ia>ua c kona aio, ua hoopihoihoi ia kona lunaikehaia, mamuli o kona ike ana i na helehelena o fea mea ēku aku ana imua o kona alo, me he mea la, ua halawai oia me kakahi'pilikia koikoi ma kona alahele. A oia hoi kana i ninau koke mai ai me ka hookaulua ole i ka pane ana mat me keia mau huaolelo 0 ke aloha

loiaio. *—* Ua hoopuiwa ia ko'u manao, ma ka nana ana aku i kou mau helehelena, rae he mea la, aia be hacfap nui maluna o kou oiwi kino kahi \ hekatTai, ka mea hoi a'u i makemake ai e lohe pono, oehea (a i hoea mai ai ia mau haawina malona ona. No keia mau oleio aka haku nona ke Kake'a, ua pane koke aku la oia me ka awiwi, i ka i ana aku penei: He oiaio kau e koho mai la, a hoi, ua halawai au me la ma_u baawina,

aiaaiuli o ko makou ukali ana aku mahope o ka meheu o ke aliiwahme. ooio eitke ojc ka makemake o ka hooilma alii o ke kalaunu, e hahai aku o ka mea ana 1 aloha ai. Mamuii ota kooo, ua , lehuiehu na Keikialii i ukah aku 1 keia huakai heie hoo'uaha a ke opio, e hahai aua mahope o kana wahi i heie ai me kana kauwa wahine. i - ■ 1 Me ka, maoaopai o ke Keikiahi hoo-1 ihua enoi* e hui koke aku im |

katia lei aloha he wahine. aoiai o makou pu kekahi iloko oia manao ulumahiehle o ka hauoli, meka manao nei hoi be pono. HaU ae la na kula laula j ka makou huakai hele, boea aku la makou ma na wahi kokoke i na kahawai, ua hiki no la makou ke ike iho i na meheu wawae o ko laua mau iio. A na ia mea, i hoomau 1 ko makou alualu ana mahope 0 ka meheu 0 ko laua mau kapuai ho, a hiki i ka poele-

ete aoa* aka, nae u be kumu e hoemi hope ia mai ai ko ke Keikiihi manaopaa, ua hoomau aku la no makou i ka hele ana tmua, a hiki i ka wai, mahelehele ia ai o ko makou nuL A pela ibo la makou i hoomau ai i ka huli ana a hiki i ko makou kau ana iluna o kekabi.puu, e hiki ole ai ke nee| aku imua, oiai, he pali na wahi a pau, i a malaila makou i haawi ai iwa hoomaha oo ko makou mau iio. Me ka manao pu hoi, e loa* ana he wa e pili iho ai no ko makou mau maka, aka, aole nae pela, oiai, ua oi aku ka ikaika o ke anu e miki ana i ko ma-. kou mau k»no, mamua o ka ikaika o ka hiamoe e hoonmipo iho ana maluna oj makou. | Aole hiki ia makou ke hiamoe e. hiki i ana, ai ka wehewehe aa a raai n ke alaula g ke ao, a ua haalele . i\i Ja au ia lakou maluna o ua puu u.akou i hoohala ai i ka po hei. A pela iho la au i hoea mai la imua ou e ka hoaloha maikai, ua hele a pololi, a o k6'u kino hoi, ua like me kekahi pauku laau ke ōolea no ka loa o ke alahele 1 a'o īa mai la, a hoea mai la ao no keia wahi i kamaaina mua ole ia'u mamua. Ua hookipa ia aku !a oia me ka maikai maluna o kekahi noho bulu nui e ku ?na, a kauoha keke ia aku )a na kauwa lawelawe, no k? hoomakaukau ana wa» i kekahi papaaina i luluu rae na mea ai ono, e hoolawa Ja ai kona houoo, aku aku oia a hele no k*na huakai hele, Ua oluolu i ka haku nona ks KakeU.ka.Uwe koke aoa akuaaia uia kahi a ka a ua hQoko aku ia oia i ka gno a kona puu e hana aua, a hiki i. kona uuoaa ana. Otai oia e ai ana, aia hoi ke hana hou la mai !a" i līo nona, no kahuh hot, ana i ke kuianakauhale, a ua nonoi pu aku ia hoi oia i ka elnolu o ka mea noua wah» nei, e hoouua aku i kekah» o kana mau kauwa nu ka lawe aaa i uuu, mea si n» JReikjaUi a me kena mau ho« etua iioko o na ululaaa lolo* wae- { oaheie kauaka oie. ,