Ke Aloha Aina, Volume III, Number 39, 25 September 1897 — HE MOOLELO HOONANEA —NO KE— Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A ME— Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA —NO KE — Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. —A ME — Ka Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

Koohenoia no KE ALOHA A/NA A o;a hoi ka ua kan ka la 1 pane mai ai, p hoouna awiwi aku ana au i kekahi poe o lak*,u no ka huli ana aku i ke Keikiahi a me kona raau hoa, no ka hoolawa ana aku ia lakou me na mea ai kupono ia lakou, I ka pau ana o kana ai ana aia boi, ua Oiakaukau rnarla kona iio bcu »e tekahi mau kauwa e alakai ana iaia a biki 1 ke kokofee ana 1 na oioina e ike pono ia aku ai ke kulanakauhale. O ka manawa o kā la i keia wa, ke kokoke aku nei e kani ka hnr<t i2 o ite awakea, a oia hoi ka wa e kookokoke lou aku nei o ua Keikialii eiele ta, 1 0k palena waho kulanakauhale, a oia koi ka wa i haaiele noai ai 0 na kauwa a ka haku nor)a ke Kakela, mc ko la~ kou lululima aioha hope ana. He haj.aha h<tn 1 haia ae o ka bcra «kahi © ka auina la, aia ua Keiksaiii la mawaho o ka Paalii kahi i kikeke aku ai j ka puka, a o ka wa r.o hoi ia 1 wehe la mai ai o na pani puks, a koruo aku la oia me ke kuupau ana i ka hoio' o kona lio me ke ki-ohi ole mai. A oia houka n3 koa kiai e nana mai' nei i keia han* hookiekie a keia Keikiaiii, 1 koni. wa 1 ko<cke aku ai mamua iho o ke alo o k haiealii, oia no ka wa i keakea ia niar ai ka holo o kma e ns koa kiai e hoiohnio ana Hiah.'..* iho o ke alo o ka halealn; tne kt kiht> aea mai lai . Uoki kou net hou ana m&i īmu», s 0 kou h»ao ana mai e hoor.'fct ej haiawai no ot me kou hopena 0 keia ola aus. Kuli kela ulelo kikoola, oia;, uaj hoouna ia i»ai au e ka Ho' ihua 0 j ke Kalaunu, ke Keskia : » A &baii 5 e m- j nau aku i kons moi, ir,-' u* ] huii ho' im<** kana wahine mai huakai holoholo naai, mawaho aku o kf kulanaleauhaie nei, ka mea hoi a make-u 1 ukai! aku ai mahope - n?. O ka r ui o na leo a me ka nakeke o na pahikaua a na koa k>ai mamua iho 0 ke a!o o ka halealii, i kono aku i ka Moi UUama e heie mai e nana pone heaha la ke kumu o keia nisu iaau ana r kona poe kanaka. Aka, i k na puka ana mai iwahe o ka bnai, ua ike koke aku !a oia < kekahi Keik alii e kau an,s maluna 0 k ,n,< iio, a oia hoi ka wa a ka moi . pan mai ai. E na kiai o ka maluhia, e ka lawe ana i ke ola o ke kanalp, mamua 0 ka ike ana, heaha ia ke kumu nui 0 kon& hiki ana mai imua o ka hanohano o na k.ia-., e hooko ana 1 ka hk.u hana. i E ae aku e pn'ole» trai imua O u, u? ike no 3U, aia he hani nui ihko o kona u nai!nai kahi 1 paa h ;o. O keia no'hoi lo \va i holo p>!olei tuai ai o oa e!e'e nei a iele iho la oia mailuaa iho o kona ho, a pū *ku la ao lu** e na aouu 0 ke a!apij

| kabi hoi a k* rnoi e ku maī aua, no j ke kali a- *> ka h<ki aku 0 ka elele I imua ona T)a bui ae la hua he alo a he alo, | a oia no hoi ka wa i ninau koke aku ai o ke Keikiahi elele, ina paha, ua I huli hoi mai ke kaikamahine alii, a oia ka kr moi i pane mai »1, aolehe i mea o iaua i hoi mai, aole hoi ke Keikialii A'abali. 1 wa i lohe ai o ke keik»aiii i keu*.. f;iKii a k* moi, aia hoi, ua hoike| mai la ko. j rr.au heleheleoa i k f * kaumaha, mamuli o kona ike ?na iho la, ! ua hooi !oa ia aku ka ehaeha o ka puuwai o kona haku opio, aole io no | hoi aku ke kiikamahme alii bo ka pa Ahi. ' '■"■■■■' ■' | A oia hoi ka ua elele ala i mnau aku ai i ka raoi, alaila, 1 keia wa, heaha kau e hana ai, eiai, ua lohe aku la oe 1 na mea a pau e pt!i ani no keia nalowale ana o ke k <ikfc!'njhine alii. Pane »r;. V. moi, t aku ana 1 kuahaua akea inma e na makaainana, n® ka huli i ka Ho«ilina Ahiwahiue iloko o na ul«!aau, na kahawai a rne na kapakahakai. Ua po'no 9 ua pololei ko* manao e ka mo : , a e hooke ake iloko • ka wa pokole, i hiki ai ke leea aku oia nae ka hanu ola, » t o'e, me Ke ktnō make paha. Me na kapuai awiw;, ua huii ae la ka moi a he!e aku la no loko 0 ka rumi o kona puuku, no ke kuahaua akea ana aku imua o na makaainana no ka huli ana 1 ke kalkamahinealii, ma na wahi a pau 9 Peiekane, niai ke kai a hiki i ke kuahiw-. E hke oie ka makemake o ka moi, pela i hooko koke aka ai ka Puuku 1 kana hana, e kuahaua ana'mai na kaee na wahine s me na keiki', ua loaa ia la kou ka noohUo maikai no ka kbi &na i ke ahiwahme opio. Eiikt me ka mana i loaa i ka Puuku mai kona naku m.oi ma?, peb ena i hoouna awiwi ak;> ai 1 oa eiele lawe keuoha ma na wshi. a pau o ks aina elike <r)t' ka n>>kf !;>- ke o ka.moi. (J k<;ia kuaha'ia akea, ua taha aku ia 'na na wahi' a pau, eiike m? ka hikiwa,7;; o 03 e'eie £.'L.«5c- ,'.n« i ke kuahaua mai ke komo loa iloko 0 na uiuliau. Ua ikt 10 ia aku la ka ,huliamahi ana mai o na makaainana e hooko 1 ka !e& kauoha a ko iaKou h&ku, a 1 ka nana iaku, ua hooneoheo maoli ia na home i , nuho, malaio o keia olelo kuahaua a ! ji. A ua hookoe la hei ma ,na Lome na poe nawaliwali hiki oke iiele, na. po€ makopo, na keiki epi<|pio e onio ana no i ka waiu o ko makuahme, a i ela aku' Aole 1 ike la kekahiihulianiahi o na -makaamana o Peiwir|e, e hKe me keia, ka mea, ua hlo ke aiiiwahme opio, a haku ahi heu hoi o ka &ina 1 me aioha nui na iakou, nia kena ano.waipuhe ma ke kamaiiiu ana, na maoawalea am, ksna mau oieia e hifci o!e ai ke hooie sa K?a ka lehukhu ke kamoe nei ma na aiahel'. like ole, e alo an» i ka loa a me.ka lo h o ka ana 0 Peiekaoe, me ka haawi hoi i manawa hooluoin no ke kino, hookahi manao o k* kua ak« 0 ke k:no ola o ke kaikamahine au». a 1 ole, ® kona kino make paha, elike au i ke 1 haawi u m%t ia Ukou.* ,

Hala ae la na puu, ka»lo ae la na k ihawai n;a ko lakou alahele, ke alai mai r.ei hoi r\a ululaau loloa mamua o lakeu, nu he mau papu kaua la no na eneaoi, e kt :':?r mai ana hoi i ka hoeke ara anu 1 ki» hana 1 kuahaua 1?. O keia ib*u keakea a pau au s ka mea heluhelu e ike iho ia, he ole ia i ka manao 0 na makaamana, _ ua hele na pur a me na ulu'aau a ohinu 1 ka makauiauia e na poe huli, aka, he o|e nne kn mea i Inaa, a ua poho ka o>anaolana o na poe ht.li. Aka, o kekahi poe no nae, ua hoomau aku no lakou i ka beie aaa īluko o na ululaau, a o ka hapanui ua pau mai, lakou : ka hoi, no ke kulaoakauhale o ka pololi a ka ?i, ka"Weluwelu hoi o na aahu, i ke kihek īa e na ia!a laau, a ahuwale ka ili. E'ike me ka hiki i na makaainana ke hana, pela i hookuu laelae ia aku ai lakou e hana, me ka hoopihkia ole la hoi ma na ano a pau, rua ko lakoujiuo ko ana 1 ke ka'ioha a ke kuahaua alii. Halā ae la he n»au la, a he mahina hoi ma ke;a hu.Aai huli iloko •ka a j eie o tce a ma na pali kabakai j hoi, e kuekaa ana me ka manaoio hanu » I maoli, no ke ake e loaa kekahi meheu e pili ana no ke AUiwahine epio. A<a, oia mau la i huli is, a me u mahina heokahi hoi i naku hele ia, ua hoihoi mai ia ioe kc. pakaiaki ma na ano a pau, No keia nele maopopo ma na ano a pau, ua-hoi eku la ke Keikiahi Ahbat; me na manao kaumaha p ke aloha wahine ōiaio, a e like me ka wa wela i pa|ila ia iloko o ka ipuhao, pela ke aioha |fc hana nei ii- 'w o kona pjuwii, a oia | iho pahu keia mau wahi.ialani mele a Ikaua e hooiieno iho ai e ka mea heiuhelu; - i Ak ihi hoi au a ike la, | Ika hana ake aluha, | * Ua like me ka wai 0 Hu'.awe, Ka maiie i ka puuwai. Ae, ht niea o»a.'s loa kela, 0.1 ai, iu 01 aku ka mana o ke aloha mamua o e na imea 2 pap,'a "ua hjki hoi iaia kt hoohlo i ka mana o kekahi aupun; 1 mea ole. 0 na kuwiii r.loha 0 ke k»p.e ,» u;fc ka wāhint 1 na la i.hala, ua nse aku ia elike me ka ohu e booKaub<.ia ana maluna o na puu, a ke pa ke oahe'ahe makani ma'ki.hi ena e hooiuiu ana e mohala aku no loa me ka L+u la o ka ama. Peia no hoi ke KeikiaUi A'ab ti, o kena mau hanoli ana o na la i hala, ua aku ia mai īaia aku, a ua Ulo aa mea a pau e hoe i aku ana ī uua o kom alo, me kekahi mapuna ieo ele, e pil.i ana no ka Ur Maeieiina, 1 mea hoehaeha 1 kona puuwai, e ua lilo mui ia ho» la : kumu e hooi hou aku ai 1 ke k?umaha i'oko.o kona n^anuu Ua hoobii)a uj«u k. h i Ua manawa ai 0 ke K ii i a ua hiki elehui kia ke malama 1 11 ī r ji» 0 ke pla kiuo, ehke me kona wa e ooiio awa uie kana wahine. ■I kekahi inanawa 0 ka pi!, ua aia ae oia mai kona wah» uioe ae, i na hoea _o ke kuiu aumoe, u boio hjele aku ia ikko o na ma la pua m m o ka pa aiu. me ka honi antt h oi Iko Lkou mau āia kupa oa, 1 kumu b»i e hoomaha u ae a; ka ikiiki o ke aipha t haua mao «ua i!oko 0 kooa pauwai.

■A oiai ua KeikiaHi nei e hoomiii an. no i ka he'e holoholn iloko o fc-a ma-la pua, e honi hoemau ana no hoi \ ke ala kupaoa o na pua, eia nae, aole mea e hoon.ilowiile ia ak« ai na hou-* manao ana i knna wahine, a on hoi kana i heohenn ae at i keu naau lani me'e: | Ebr ona ?na, ike aloha ia, I Pehe® Ia ia e pau ai, . Aole hol a e hiki, Ua oln nahe olu ka ihona iho. Me na ktSlu waimaka e kiheahea ana ma kot»a mau pap?lina, hoi aku la oia| no U;ko o kona rumi mee, a maīuna o: kona hela, nre kona <n nao e hiaraoe, i aka, aole nae e hiki, oiai/ke pi» paumi raau ae lu n=» ho.onaanao ana no kana wahioe, Me h kulana knpouh © ke aloha wahine oia i ku ae ai iluna, a hele aku la no waho o ka lanai o ka hale alii, e hotor>olo ana ho» t oa ianei, e hoonalonalo ana hoi 'i na hoom;nio ?>na no kana wahine Pela kona h. onuu ana i ka holohōU; a hiki i ke akakuu īki sn-d- mei < a na hoo usnso ana no kana wj.hme, a boi r»ou ma no l<iko o kona nnni moe, a '. ia i haule aku ai maluna o ke? na hela v.> ka !'•..? r :;.>c .tna, ui' lohe ko-. hu!iu sfc ;0 oia i kt uo o ka moa, a l.ii» aku ken.; nookaau ana me Niaiopua Ua lohe ia mai, ua aku na poe o Puuloa e he s hti waa me na poe o K«kaako no ka piīt e $50. Ua haia sku la p Scnetoa Mogmr a me na Lunamakaamana ena no l»io 0 Ewa a me Waunae 1 Keva kakahiak* Poaiua. . Ua loheia mai e malamnia aku a: & he heihei waapa eono hoe, muwatna o n» poeo luna o ka mokukaua Poleksti; Consus a me na poe o luna o k« tnoku kaua An enka Piladebpia ma koa koke iho. Ke hc:l<eu sku nei ks lolu 1 na mea imu, ua haule kekahi !eu kakau 14 ka ia ,A 0 J. T. W»tcthoi:i tmK>ko o «a leta la he wau b;la tikco nonA k< wa}w4itt) 0 $37, aohe hei he w.*iwat 01* mea i ke'kahi mea «ku *k?, 1 ka.ona *i f, n6ladt, ke kau«ha «akuoei chtitht» iA|i*lap*Ui k< «« * La Aloua Ai»a a e l«aa n« U «k« Up*»«. x