Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 23, 4 June 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA

1 t n liU'ii' ;!• ,'mft aku o ka kaua opin a !;,c ki.hī k-Ki, tia mokio polo3ei aku 3,i kn laua alhheie .uo ka na].;U kaua. pehea ak'i nei. la ka huaa kuna hoa. ua hdawai aku n6i piua o:& me na i;i;a pakakki. 0 keia maEawa a laua nei e hele i'n i, kt atiO maaoaaama ae ne-i. /?oie no l.o; i loiiī' ;a he!e anaaku a h-ua aku ]a inua luawi.ho o ka p«i{>u n 1 j'• • : ,i'' ihō ia !»u;t n < ka r- (.!:< :ua ]» .!;< he iiaunaolo koioko i,o !:■ 1. h; n a ; uiioule k'iahooiono īiiin, .!'• I oi \.<- riiftu Hi£a a iaua i lohaku. nl: • hr lueha pu wa]fl no miai o a o. la wt, ua lieie aku ia ]ftua a ma ka puka pn, o:a no ka manawa -o ka opio i kikeke aku gi, no e!ua manawa o keia kike-ke ana aku ana,- ua lohe aku la.iaua i ka pa-ē ana mai <j ka ]fo k;;Iak:ila o k;tin koa kiai puia i ka i>aue ananuii: Onai keīa mawaho. he enemī anej a i ole he hoa!oha paba, a i na he enemi, e lioi hou aku ma kahi au i mai ai, oiai. eia maiaio o na koa ponoi o ka aina ka niana i keia wa, aole i ki moi }»o va, nolaii;:, o ho'ike ko " (ji; i ii,<- 1 ;i i.'iohiil.uliu <,]f. ii' t walii a ka opio i pane asu ai. Ke k-ikiaiii Alaferede, i he-le r-oai nei e hojp?Jtele ue i ka iahi;i Pelekane. 1 ka i„he ana o kahi koa k'ai i ka ■inoa Al;*.;erede } ua mihi iho L oia i kana tn \u olelo kikoola i puka mvia aku. A he nakeke nna, ua iiamama ae la na p--aii puk i hao o ka paou kaua, a komo aku la lana no loko a iiui ;ra me k«lii koa k ai, a hoike mai ia kaiā koa i na moa a ! ka epio i linna ai, a m-3 ka iioakoakoa ana i n i koa o ke alii powa ma ; kaiii hookahi, a me na koa P.-Iekane Ii A e ku kiai ana ia lakou. ; I ka pau oiii o ka lakou kuk«i j <j\('lo tna, ua hele aku la laua nei : no ka hui au me ka opio o ke ka- i pakila, aole no hoi i loihi loa keia j hele ana aku a iaua halawai aku 1« | lai.a me k:i opio o ke kiipakiia, a iiai i mn 11 oia i kana mau mea a pau i liana ai, a pe!a no hoi laua nei, I k:i p.iu ana o ka iakou kamakaujaiiio aku la lakou no ; ko.hi a na kipu e noho ana a kauuha akula ia lakou, mamua o ka puka ana ae o K.i hi, e hooa:akaukan ia n i pu no ka manawa o k t hana e hiki mai ai, a e iToohuii j p mo aku hoi mahina o na aumoku ! kuua e ku mai ana iloko o ke awa. ?

l'a r.e uku 1« rm ali: koa iinli aku la i)i oj>io hoi no ka ie.ilii, r.o ' ' Ka mnH pf no nra i ko 1,-mi mnu u.:-ku i n ?i!v k . : ): .r n r.l u l:n ;iĪ!,a , aia !ak;>u kahi i no'.o a». ! J - -. . ■ ■■■ ' . " j -I ko lauri Mki u-nn aku i ka l.aleaHi a punh sohe he wjlii meheu no : iakou i ike in,-a olelo fiku la ka r pio i kona hoa, k<« nei au, un ii īalek'iho lakou i ke kulannkou- _ i.dir iie:, n i,n hr!e aku la«(iU no ; cupu»i f>koa, a hoopan ae la hiua i i;o k.uā h„h ari;» ia h ko o ka haleaiii, a heomakoukau ilir> Im laua no ka ihi ana ! ka uwnpo, oiai, ke : ae la ka la e i>uka. maluna o na 1 piko niauei. ! I ka puka ana ae o ka la maluna 0 na piko mauna, aia hoi ua mnu ' opu 1& ke h. lo nialiina o ke kaa moi ma na alanui o ke ku'annkau— hale alii no to alahe!e e hiki aku aj 1 kai o ka uwapo, kahi hoi a na »u--tnoknkf.ua o ke keīkialii Al'.vin.j « mo-ku ana. ! Oiai ua mau opio nei e hele nei n.a 1 naaknni o ke kulanakauhale. aia h' i, ua hoopuiwa ia-ae Ja na maka- I ' aioa e hf-Je ana ma na alanui i ka j ike ana mai ia laua nei maluna o ke ■ r Kaa aaii. a ua haawi mai la lakou i | i na hoomaik-ii ana ia la ia, a ua pa- ' nai'ia aku no hoi. ; i I ko !aua hoea ana aku ma ka ! ' uwapo, ua hoouna akii la ka kaua | ; opio he elele no ka lawe..ana aku i j ke k moha no luna o ka moku o ka : adimarala o ka -<\o\o o kaimoi Ale- \ viua. a penei na olelo o loko o ka ] i palapala a ka elele lawe kauoha i | ahai aku ni. | la Mr. Adimarala. ! Mahih) o ka inoaoka moi Uilama j : o I'elekune nei, ke noi ia aku neioe ! ! a tne kou mau mokukaua e haawi [ p'o mni, a e haawi naai i ka paoe ! ; iluko o elima m:nute i kou wa e ike J ai i keia palapala, a īna aole e hoo- | ko ia keia kauoha, alaila, eluku ia } aku no oe a me kou mau aumoku i iloko o ira manawa pokole. ALAI'iiKKUE, Ka weli o na hilana. 1 ka hiki ana aku o ka elele lawe j kauoha ma ka a'oao o ka muku, ua j ilio mai la kekahi aliikoa, a haawi j a :u la (ia i ka palapala i uwepa ma ; k • pina o ka koa, a mai ke koa aku ' i ka adirnarala. la wa ua wehe ae la kā adimarala i i;a palapala nei\ aikd iho la e noi mai ana e haawi pio aku ka ia i kō- | na rnau a i kona ike ; ana iho i ka inoa Alaferede malalo oia kona wa i hoomanao ae ai i kana mau mea i loiie ai i ka lahui p >noi o ka aina i ka noke i ke kamailio no keia keiki. Oia kana i pane aku ai i ke alii- | koa, in; paha ua lawa na koa malu- j na o na moku no ke ku ana aka e | pa.e i keia kauoha haawipio, ua pa- 1 ne aku la ua al ikoa nei me keia j mau olelo. "• j Ke iiopohopo nei au, oiai, ua pau aku ta hapanui o na koa i ka le!e j iuka no ka hauoli pu aname na'koa '

0 t:k i o kft .nn,< m;i ka l<i ,n ' a.ile l.iliou i Ti ii ni .i, o nif he moa 1 . rn p;t« lakau i kn !n>pu ]>*o in Uil k:i ī'o;ri Nulail?, walii a ka atlvnjmvls, i ' wahi no ]io kakou n au ola e r>::ke!e ■ ai roai keia m ke w< li v(.]j nvai, ufli ahona nu e !i;i,iw : p;o nk'i m .lalo o k«ift kftU'>hi, Ma'i;u«i no o ka pr.n nna o rlimn* • nn'nu{-', un kaknn īīvo la o'a hi prilnpnla f o hoiko f i na hoi, ua ftc nku oia i ke kuroha no konn hnair! ' pio *na fikxi. n la naa lin ' lima o ke ftoa, a mal ko koa aku a i elc*le lawe kau ha. I I ka loaa mai o ua p »lapala nfei r i ka eleh», oi* no kona wa i hoi ma,i ! āi oo ka «wapo, k ihi hoi a na opio ī e kali aku nei, o konft liikī aui, a i ; ka pili aua roni o ka waapa ma ka i uwapo, ua lele kole mai lakahi el«- ! 1« a lawe mai la i ka pal«pala i ka knnn opio, Ia wa ua wehe koke .ae la Jka opio : i ua palapala nei, a iko iho la ua i hooko ia Lona makemak*, oia no i kona wa i hnawi aku ai i ke kauoha I : i ko laua k«h;iwa kan, no ka hoi I ; anaaku i ka halealii, a haawi aku | ; la i na Loouiaikai ana i kahi elele, a ! i oia ka kahi elele i panai aku ai, a J . haia ako ia Ink' u no ko olahele e ; , hiki aku ai i ka halealii. | j 1 ko lnkou hiki ana aku i ka hsle- ] ! alii, o ka horj 8 ia o ke kak&hiaka, ! | a e hoomakaukau ia aua hoi ka mea i ai na ka moi, h i ko laua komo ana i aku iloko o l:a pualii ua hookuih?y | ia na manao o na poe ln welawe o j loko o ka h'alealii i ka iko ana mai i | na a ua kukuli hooniaikai mai i Ja lakou a p,iu imua o laua nol me | «a no ko laua nei j mau oU, jnae ike mai ana k:t ieoi } iokoino ia laua. I Oia : , aole lakou i.mahui mua ua j paa p.o ua mol nei ia po, oia ko ki . . .. .... ikoukuomo ka hopohopo ana no j ; laua nei, me ko lakou manao ua he-1 i le ua looi nei i ka holoholo e l'ike me ] i kona auo mau, eia nae, ua hoopau ! i i i koke ia n*e ia mnu manao o lakou i i mamuii o ka hoiko ana aku o ka i opio, va paa pio ka moi a me kona i mau kr a ī na hcra o ke kuluam .e. : I keia lohe ana o na.poe a pau o , loko o ka paalii i ka paapio ana o | ka :x:oi, ua hoohauoli ia ko lnkou | mau manao, a haawi ae la Lkou i j na hoomaikai ana i na Lni no ka | hoihoi hou ana mai i na 2 )o xio o ka J | lahui Pelekane ma ka poholima o i | ke keiki opio. | Ua hoi Joa aku la no ua opio ilo- j | ko o Ea rumi hookipa, a i ko lauu ! komo ana aku, e nonoho mai anahe ' ! 8 mau kaisa nahine opiopio, he p e j wahine hoi ua ua moi nei, a haawi | mai la lakou i na hoomaikai unn i ] ua opio, a ua p;;n;ti aleu lu no hoi ! laua nei, a noho iho la lakou maiai* la e hoonanea ai no ke kall an-i o ke kani mai p ka bele f»ina. O keia mau kai&iiiuahme opii>pi„> ho mau kaikumahine it\ ua ko Kia '

| a ua kii i& aku lakou i mau j wabine na ka moi, a o fc<*ia m.,u kal - ! kamahine hoi 3 aohe o lakna make- | . ■■■■■. ■:■ • v* . ■ make, ak-i nae. ao!e e hiki ia ke paie a«, oiui, o na &la ka ma-! na maluna o ka lahui hoiookoa ia j mau la e noho ana, a infl'paha lakoa j e p.»le ana i ka makpmake o ua moi j nei, alaiia, e bnokati"ia m u paha ka hoopai o ka m u ke nialona 0 lakou, a ae aku la lakou me ke ano hoilioi ole. No kekalii uifi.u minule lo l tl;on hoonanea ana, ua kani kapalili mai la ka bf lē aina. e hoike mai ana hoi i i noepoe a pau, uamaka'ukau na mea i a pau no ka hoopiha ana aku i ka i laa oka inaina, a oia no ko lakou wa i hoonaue a«u ai no ka rumi aina, no ka hoopiha ana i ko lakou m a u houpj lewalowa. I ko lakou hiki ana aku, ua noho iho la lakou a pau malunā o k<> lakou mau noho pakr.hi i ln okaawa | le ia, a mamua o ko lakon hookomo ana mai o ko wr»Jio iloko, na ku nou ae la ka kaua opio iluna nb ka hoo- : maikai ana aku i na lani 4 a i ka p:iu ana, ua noho iho la o ; a ilalo a'h -u-.-a | iho la lakou ī na mea i hr.oaiiikaukau ia maluna oka 1 a hiki ika holo aiia e Hana!t ia Keonihulu. , . Ika pau ana, ua liaule aku la la- ! kou no waho o ka lanai e heonanea J su, a i ka hiki ana ae o ka maiwma-1 ! na auhikuhi hora ika hora 10, ua j i hoi aku la ka kaua opio 110 loko o , i ka runii kakan no ko k»kau ana i j ipilnpala kuahaua ?ku j ka hhui , ; ponoi o ka aina, no ka ;nki ana mai 'makapaalii. I I I kapaa j>na ona mea a pau, u« i kauoha ia aku la kekuhi x>oc elule e i Uiki mfti i ka halealii iioko o hap«luahwiu mai ia mauaww aku, nie na li') loa, no "xa lawe ana aku i ke kuahaua a ka opio, a he manawa uli', ua hooa mai la na o>le, a u ! hoouaa iaaku la Lkou uja ua k- i tha o ka uina.