Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 44, 29 October 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

H* mea oiaioJmam2<i o kei» qs*u kuka eklo eoa * k»V »1H loa pa» haakaa, i hookomo aku i na manao pihoihoi iloko o ke alii powa, aia he jß«t kekahi • aluaia aku nei mabope otx&. , Maowli oi* mae«o koho on«, «» haawi kok« ae la oift i ke kauoha i kona reco koa no ka hoawiwi ana aka i ka Ukou huakai h«le po ko lakou home pakaaa. O kekahi kam x paha o keia ku«. oha awiwi ana, aamuli no ia o kona makee $ui I k«ia waiwai pio ana e hpihoi pu n«i me ia. Oia no boi ka wa i ike īa aku ai o keia a me k«īa ko», e haawi »na i na hoeueu ana i kona lio ao ko lekou home. O ka pinapinai maamai o ka leo o ka ole, na ia mea i kono aki i ka hoaloha o ka opio, e hookolo aka i ka meheu o keia mau leo wawalo © kani hoomau aei. Uohaawi ia aku la na kauoha 1 kela a me keia no ka hahal aoa auu mahope o ka aoeaii nana i hoopili kia i konJ| hoaloha opio. He wa k«ia &o ka hana, ina na ke ola a make, wahi & RoK«kila i pane ae ai, a holo aku la oia imua, me ka aoi hou ole mai ihope. He m«a maopopo, ke hele nei keia a me keia mamuli o ka olelo kauoha. lioko io o k«ia wa, aia hoi. ua ua hookui io aku la na &oao a i elua iloko o kekahi hakaka waliweli loa | maioko oia mau ulalaa», i ike ol« ia | kona lua elike me ia. Ma keia wahi noi i hoike ai kela ma keia i ka wikani o na olona / pakahi o ko lakou mau io uala 3> e hoike ana 1 ko lakou kulana wiwo ole ma ano a pau. O na hoailona maa mau mkluna o ke kahua kaua, oia na mea e ike ia nei, aia na lio kaua a me ko lakou poe hooholo, e hanu ana i ko lakou aho lio ka manawa hope loa. Ua piha hoi oloko o ua ululaau la> ī ua leo ehaeha o ka poe e make ana, a he mea'aliaeha no ka naau ka ike ana aku i keia poe e uwe nei no ko wa hope lon. . lloko o kela wa 1 lofo maopopoia aku ai ka leo o ka powa, i ka pane ana mai i Vona mau koa me ka hookikina ana: | £ luku i ko oukou man enemi, a' < mai hoopakele i konkahi mea e ola 4

aha, mahope lakou hoouluhua mai i ka kekou mau hana ma koia raua | aku. A o keia io uo hoi ka manawa hahaaa ioa |nawaena ona ao«o a i j ©lua, a ke lohe ia aku I» na leo uwe 0 ka ehaeha mai ka poe e mnke ana a • waiho eha ana. Iloko o keia wa e hakaka nei, aia j k« alil powa ke hoomau la no i kooa hale asf imua, me kana pio wahine e alakai nei, me kona akenui e komo koke aku iloko o kona puuhonua a palekana ke ola o kana plo. ,1 keia wa o ka hakaka e malama ia nei, ola no ka wa i ike ia aku ai mea kino e maalo ae ana me he kikiao makani la, maloko e oa a e hookele pololei mai ana hoi ma kahi a ke alii powa e hoopii aku nel ma kekahi piina paII» me kona noonoo mu* ole, ua ho* •a mai oia i.kona J*opena. Oke ahiu ame ka piena o ka lio aka keiki opio i koho ai, he alaheie maalahi loa ia nona e hikiwawe ai kona aluaiu ana mahope o ka meheu o ka powa. A oia no hoi keia a kaua e ike ae la, e hooiho poloiei mai aaa ma kahi a kooa enemi e pii aku nei, me kona ik« mua ole he enemi keia nona. Me ke eolana makaukau o ka opīo ma ke kau lio. n«tta i hoike ae i na manao koa iloko oka opio, eia ka wa kapono no kona pepehl ana i kona enemi aana ota i hoopoiuo. Ame ka leo nui o mea i piha 1 ka inaiua, I ka i aua mai: E make oe e keia kanaka hehena. no ka mea, o oe-no kamea nana i hoomaewaewa ia'u. i na la i hala ae *na ka opu o ke abha i haopnkele ae ia'u mai ka poino ae. Me keia mau huaolelo koikoi a walonia hoi, i iho mai ai oia me kona lio mailuua mai o ke kiekien», a me ka pane leo hou ole aku, u» hookele i,ololei mai la oia ka uma' uma okaHo o ka powa, aka, aia na manao aloha iloko ona, nolaile, ua loaa iloko ona ka noonoo maikai • hoohei oia iala me kana kaula il), ! | e paa nei ma ka a-I o kona !io. | ' Me ka eleu nui oia i wehe ae ai, a | ka hikiwawe loa i bgohei aku &l i 1 %

oia i kana kaula ili m» ke kino o ke alit powa, a huki mai la iaift me he j coeftHa, u& komo oia lloko oke eke | talena ft "\VareDa, a mai U oxa mailuna tpat o lio, me ka | ioaa o]e iaia he leo mia aku. , okh h#ule ana oka powa pgai' iuna aku oka lio ana e kau ann, ;aa loaa rvono aku Ia ia i&a kapuai 0 ka lio qka opio e kau ana, nana'i iioopokoie i kona mau la m» keia, iiiiienua me ka ra&inoino. 0 ka paukiki o ka ihooa pali, ka in»a hilii oleia ko «lo «e .« fcft *»<£« .» ka opio i hoolala ai malnna o ke i kino o kooa oaau eneeii, 1 ka wa i hauie ai o ke aliix>owa Ika honua, oia no kft wa ana i alu iho ai mftkftaoao oka lio ana e kau anft, a hopa iho la i. ka pahikaua 0 paa ftnft ttlft kft pnt»akft o ke elij powa,imeananft e luku aku ai maluna o na powa. Me keia ftno iho la i fti oift ika holo oka lio anft e kau ana no kahi o na ukftli a n«t alii powa e pii mai ana. Nakaikaikao ka holo o ko»ft lio i laku ftku i keja poe ka | weliweli, me ko l&kou manao ole, o ko lakou hopena ia. O ka, meft nftna e alakal ana ika | lio oka wahioe opio, ua loaa pono ' ftku U oia ika hvunft pahikaua ft kft opio, a haole aku U oia i ka honi»ft mftkeloft. Aka, aole nae kft opio i hoololi ae i kona alahele, olai ka inaina wela iloko o kona puuwai no keia poe ino. O na poe mahope mai o keU poe e pii mai nei, uft hoaano mai la no lakon me kft manao o lakou la ke oolea. O keia luku weliweli e pahola nei maluna o na powft, nana i hookomo aku īlōko o na poe powa ftku i koe e mahuka lakou mai fce alo ftku o ka opio, A oia ka iakou i hooko io aku ai e hana pela, a iloko wale no o ka maoawa pokole, ua paa aku !a i ke auhee a nalowaU ua poe powa mai kahi a Ukou i haalole iho ai me na naaewaewa o k j lakou ppe i pau kku i ka make. , I i •

Owi lakou e p«u la i ka nabo!o no ko lnkou omu ola, iho, ua huli a e la oia ihope a nana aku la i kana alii«Tfthin« oplo me na waimaka e hiolo ana mai kona mau lihihhii mak» iho. A me ka manao aloha kuhohonu iioko o ko laua mau puuwai pakahi, ua puili like ae la laua me ka walania o ka naau, A iloko wale no o ka manawa pokole o ko laua hu( ana, ua hooholo koka īho la iaua e ukaii koke aliil mahnpe oka meheu o na poe po¥li i pau i ka mahuka, mamuli o leOnk makem-ke 6 anai loa ia keia punana pepehi kanaka o na powa no ka wa iniiu loa. £i»kt pii mahuahua ae nei ka nui o na mai fira iw§epa o na Amenka, a ua ohi akn 1% h*eono pm kokna mai no ka haukipila koa. Eia no na makai o ke aupani ke hooman mai uei no i ka hopu ana i na ilio medala ole e waU nei ma na aianui o ke nakauhale nel. Ua lo&a aku ia Hope Ilamuku Chillingworth he mau tmi opiui htina ia ma ka halekuai puaa o ¥ee Bing, a oa hopuia oia no ka malama opiama. Ua hoopuka ae nei ka lUoauku iie kauoha no ka hookapu ana i &a kaa j>io e ku kuleana ole apa ma ke Hokle, mawaena o na alanui Pnpu a me Betela # no* Uila f he mea pono i na kalaiwa kaa ka hooomaopopo ana i keia kauob.a o poiea auane^ > »-