Ke Aloha Aina, Volume V, Number 21, 27 May 1899 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KA:- UI SOPAEA. ILOKO O KA HANOHANO. -:A ME:- TOME BAKALA Ke Ilihune. Hoohenoia no [KE ALOHA AINA.] [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KA:- UI SOPAEA. ILOKO O KA HANOHANO. -:A ME:- TOME BAKALA Ke Ilihune.

Hoohenoia no [KE ALOHA AINA.]

No ka lioike aaa aKu ia laua, lie mau opua laua i kupono ke hoopili ia īho iae ke sila o ke aloha onipaa malalo o ka noho maemae ana. Me ka leo malie, ua pane aku la ka kaua koa opio me keia mau olelo e hookaakaa la ae «1 na maka o kona makua hookama, i ka i ana aku . i penei: Ano, ua loaa ka wa kupono maa loa ia'u e hoolauna aku ai imua ou i keia wahine opio e ku aku la imua ou, ka mea hoi a kau keiki nei i manao ai, ua kupono oia e lilo i kckoolua no'u ma ke;a raua aku. Oiai i'oi, ua hoolawa like ia ko maua puuu-ai me na haawma like 0 ka makemake, a oia makemake, aok ia na hai i onou mai, ako, na maua iho no īa, Nolailo, mai keia wa aku, ua hoolaa aku ko'u uhane in T u iho, e Jilo ia i hoa kaana pu no'u i na wa a pau o ana, ina no ka pomaikai a ilihune paliaI ka wa i pau ae ai o ka ka opio kamailio ana, oia no ka wa i lalau mai ai na lima o ua kanaka la, i na lima palopalu o ka W;ihine opio, a pane mai la me ka ]e<? maiie, o ka mea 1 piha i ka makemake, me ka puana ana mai me Keia mau huaolelo o ka mea i piha i ka hauoli, E ke kaikamahine helehelena na- • ni, ka mea nona na maka i poni la ! me ke onaona, ano, ua loaa ia'u ka ; wa kupouo mua loa o ka puili ana j iho i kou mau lima, ma ke ano, ua j kuleau;t au e hana pela, ma o kou lilo ana, he mea nana i hoohei mua aku i na noonoo miikai o ka'u keifei aloha. a i lilo o!e hoi i meō e hoopilikia aku ai i ko olua nohoana ma keia mua akn. E hoikeaku au ia oe, mahope iho o ka pan ana o na hana i hookaawale ia no keia au : na Ia, e malama ia aj keknhi kuka maikai atia mawaena ou a !v?t' kou noau m:;ku,q, no ka noonoo an» i ka wa kuponoe hoohui w si oiua. Ive hoike hou ia aku nei ia oe, ua }3amsnia na rumi kapu a pau oloko o keia lialenl'ī t nuu a me kau kauwa wah : ne n,n; koiu waaku a kakou e kam.-iilio nei, a e hooko ia uo i oi £ou u;au man-io a pau niai keia wa aku, I k.t «a i p>\u :vO ;»i ns kamailio ana a ko powa, oiu no ka wa i j ko;-.o koke mai ni ke koa opio i ka ! ui Sop*.Oi e hahai aku mahope o| koua ii < !u i:. noloko o kg rumi nui j oloko o ka ii:.!ea;.i_, k. ,; hi hei a ra J

ukali ponoi o ka kaua koa opio e ! kali mfci la no kona komo koke aku. j Ua ukali aku ke alii powa ma ka I aoao ākau'o kana keiki hookama, a 0 bana ipo hoi n?a kona aoao hema a aia hoi ke kauwa wahine mahope e ukaii ana no ke komo ana aku ĪIOKO o ka~rujtni nui, a kona mau al».ikoa e ku pohai mai ana me ke kali a i.a no laua. He mea oiaio, oiai lakou i komo aku ai iloko o ka rumi. oia koke no ka wa i ku ae ai o na mea a pau iluna ine nu manao ohohia 6 ka hauoli, no ka >ke ana mai i ko lakou haku opio a me kana ipo. e ku aku ana.me he raa" op'ua Li i ka makam. Ua hoopaiakuli la ae la ka lewa i na feu hooho hauoli mai ko lakou lehelehe mai, a aia ho: na poe hookani piU ke haawi la i ke akamai palauehe o ko lakou mau maUamanalima maluna o ka lakou mau mēa kani. Aia he papaaina i hoomakankau mua ia, a ua pahola ia mai īa no ka opio a me kona mnkua hookama a me na poe a pau i ukah ;.ku mahope o lana, me ke kono pu ia o na poe e ae mawaho o keia huakai. Mahope iho o ka hi-ohala ia ana he mau hora ma ka hōoluuiu fina, aia hoi, ua boea mai la ka elele no ka hoike ana mai, ua makaukau na mea a pau no ka lawelawe ana no na hana e p?li ana i ka hoalii ana 1 ka m<<i hou maluna o ke kalaunu, elike n o ka makemake o ! ka lahui Irelani Aia ba leo o na mea kani ke ne hone mai la me ka iiihia nui, a ke ]ohe ia «ku la hoi ka halulu o n : \ kaT)aai lio e holo ana io a ia nei nie ka awiwi nui, a eia hoi na Koa helewawae e ku laina mai nna ma i:a wahi i hookaawale ia no lakeu Wa ka hootsihHkaha an.i, me ko lakou hiehie nui. 1 Oi»i Keia mau mea a pau e liuliu I ia mai la, oia ka wa a ka opio i haa- ' wi aku 8i i na kunou aloha ana | i nua o kana ipo kul oia mau la ! aku, a me na kao"«i nialie ana, ua | pane aku la oia pen^i: ! Ano, e:& na hoohiwahiwa ana ke ! hookokoke uiai nei e kau maluna o : kuu maku>i he meapono la*u ! ke komo t>u aku ilokō oia ma« hft- ! na, ma ko aiv, lie koa malnlo o koI ' na malu, a ko waiho ftku nei au ia oe iloko «■> kona mau lima, a nana e i mal»ma ia oe, me ka hiki ole i kekahi mea ko hoopilikia ia oe, a hiki i ko kaua htii hou ana mai me oa manao ohohia o ka hauo'i, aole hoi iLiko o k i pilihu». 0 koia mnu o'elo i pa aku la n>ft ua pcpt i«o o ka ui Hoj aon, ua i»ko ia mo ka wnin a me k i nw'J e koo luuoli ana iloko o kona pnuwai, h oia K: tm i lr!o 6»ai ni a nmki pnjalina iH' s .i\ no ka wa mua loa o ko hua h!.> ;in.-i i mnu ipo no keia no- ! ho inea ana. E ;r,:n ana hoi a. le i , kvnko oin i mik> ia ai ik ko e U* •

hookaunu aaa o ka noho ana kaue 1 a wah'iie, a oiai lioi oia>e aneane aku ana e hoopuka i mau huaOleio, i aia hoi, ua kaohi ia' mai la ia mamuli o ta b« īele koke ana mai o kana i:loha i ka rumi hookipa oloko o ka halealii. A me ke ano maa mau i na alii koa no ka haawi ana aku i na kauoha no kona puali, pela iho la ka opio i haalele iho ai i ka ui Sopaea malalo o ka malama ana a kona mak&a hookama, oiai hoi ou e haawi ana i na liauoha a me na hooponopono ana i kona mau koaponoi, 1 lilo i mau koa ponoi no ka hanōhaoo o kona-makua hookama. I ka hiki pono ana ae i ka wa i hookaawaleia ai noia hana, aiahoi, ua lehau ae la o luna o na aleo, na lanai i< na hai»? a me luna o na moku, i.o ka ike kumaka ana aku i io lakou moi huu. O keia no hoi ka wa i haalele aku ai oua alii pow i U oloko ona ululaau o Wale, i ka halealii» me kona kalnko o ka haku o na powa e hekau o kona kino, a ke oaoaka mai hoi na pohaku makamae kona umauma me ka hulali noj.' E kau oia maluna o kekahi lio liulupalii nHni, i ike ole ia kona lua malokj> o na paleua aina o Ireiani, a j*ia kona aoao hoi, kikepa iho ana *kana pahikaua kumu daimana, I oaiau ia me ke a;uia hoiookoa, a ī ka rrana io aku no iaia mai luna a lale, ua kohu io no oia i ke kulana moi, im o kona an) kspukapu alii la, i hoalii ia aku e ka mana o kana mau kauoha a me ka hul<>pono hoi o kana naou hana a pau. . - Ua ike ae la kakou iaia e kau haaheo ana maluna o kona Ho hulu pala, a e huh ae hoi kakou a nana aia ihea iho la la ka ui Sopaea a me kana kauwa wahlne, ua konio pu aku la paha laua ih ko o nahuisau pu ana me na poe e ue oloko o ka haieali:? Ae, he me» oia-o, mamuli o ka makemake o ua aJii U, ua tauoba ae la oin e lawe ia mai i man lio, he ekolo ka nai, no kana Trahin« ka ui S»>paea a me kana kauw», kf* hete «na «ku ma ke kahna o kft hana ī hoomakaukau ai. ĪĒlike me konja makemake, pela no i hooko koke )a mai ai roe ka hakaiia ole, oiai, he leo man« 4 a ma ia ano e hikiwaw# al na ku\ioha a pau e haawi ia ai. Aole uo hoi i euio uuthope iho o ka maknukau a»a o ka lnuk&i alū e Uaakio aku i kik maluhia o fea paalii, aia hoi, ua hoea hou wai la he elele hou, e lioike m»i an», ua makauk.-ui ua nmi a a i hakaUa wale no o kos* hiki j»ku O ktia ea leihee,; :n u mamuli wo k o ka ana o k* opio, o a e» \ k. 0 ē hiki ke a i' , h , a?A p.-ha he iuhu 1 01, e , ui:.i ,v; »:ka w» f> i\\\ k . . i o

A peia iho la i haalale koke iho ] al haku powa la ika hele n pniakuli ka lewn i n:i leo hu 1 ro o na makaaīmina e ku poh:vi a«a | ma kela a me neia aoao o ke hlnnni. : j Ika Liki p.ono ona aku raa | i haomakaakau ia ai none, ua lele koke iho la oi:i mailuna iho o kona lio, me kona-lima hema e psa ana i kona papale, a pela pu no hoi me koua mau hoa.