Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 12, 24 March 1900 — HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO Ka Ui Nohea o Waipio. [ARTICLE]

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuahelani.

Am]» he Jeo bue i iohe ia aku iwa ena o na a'n a me tn makaain'ana, ab», ua hoio lokahi a© ia ia mawuexi& o 'akou a pau, a oia olelo oia kai lawe ia aku ia Kinaaiulunui e KuaikHUHUkama, i ka lobe 'ana o be aliiWrthine i ba leo o kana kane ka «lu» o k <na aloha, nauea nui il»ko o kon« puuwai, ua lele a© la ko* hauli, a punna ae la. E make au a o kuu kino wailua uhane ke hele eoe ka iei a kaua, o K e ailiili ae la no ia i kela manawa o ka hauu o ke alii mai ka po mai. Ua k«hea koke ia na al»i, a ua akoa&oa mai la na mea a pau, a ua pohala hou ae ia ua aiiiwahine nei me ka makili PU aaa aeo konamau lihilihi, a kahea ae ia ia K»uka : n°e koke aku la kona pokii, leha ae la kona m»u maka a īke ae la i kona pokii apo aa la na lima ma ke poo a kaomi ibo ia ilalo, a pane ae la. E kuu pokii e malajja i na lei a ksua, he Keiki e hele ana au, o ke kane a kaua o k«u kane no ia mai hookae ko kino opiopio iaia, i mau ka makua o ka kaua mau keiki, Ulo aku ke kane ia hai pepehi walē ia iho ka kaua mau hapuu opiopio, o ka mea nui ua loaa kana. Heowakaana no ka uwiU, iho an» na paka wai o kulanihako me hakoiianī, kui ka hekili ua hala B ku la ka hanu, ka mea hiki ole ke paa aku, lawe o ke ola la lilo. X,\lo i Puna e. lilo i Puna, Lilo i Puna i ke au a ka hewahew», Hoi aku ka i na hale, Ua piha ka i kini o se akua, O ka wa a ke akua ouli e, ! E wa roa hiKi ke uwe iiei no e. | Ua 010 ae la ka pihe uwe a na alii ! pau, a ke uwe ht-lu nei kona pi- ■ kiio Kaukamaiamaahina, o Kuni-j kHUKakniia ke hele naaua*a nei . oia no ke »iotia i kona makoa i noho ai i H-w*ii, a o Hainakolo ke j makena m'\ oia i»e ka huahewa loh ; a n * i kona msu nj»ku«kane op'O. Ke wawahi mti U Um nR pam ps» o ka lewa i ka lakou toau hana, «» »ik« ka ikaika o na hekih j' m e he oiai 1». * uia« ana i k« j; honua. ku ka punahu me ke mu«- ' ou®. ke lu la ke oUi * honu», uA : ikeia k» roanso » k« J koOt»lu l»hui «U »" 0 Inosl j u o ī» > knpH i* »<* Hiuaaiulunui, u* iU hou k#i* i h«»w# ct n* »lii « *r>® m*k*»in»n». Vm noho o iho U na «H! • «« »« j ttakA»ia*u», * m ket*hi j

ko Kuaikauaakamā nohokaumaha ana, na maalili mai U ,k»na mau ehaeha ma o ka hoohonehone .ana a ke kaikaina o Hinaaiulunui, aua oluolu loa ae la hoi ka manao o ua alii nei, a nona pahu keia wahi heno ana. Ua olaolu like lalo o Lehua i ke lioolau, He oiu he ma'u lalo o Halalii, He moku nui Kauai he lewa i ke . kai, ' Ua ku kia ka do ia Limaloa. ī ka ma&e ana o Hinaaiulunui he eha ana mau keiki i hoea mai i keia nO nulamalauia oia o Hainakolo, Luuk a, Mailelaulii, a me &iai]ep»kaha, o ka Kamaiamnahina a me Kuaikau«akKma o. Maileeahuea, Mailehaiwale » me Mailelaunui. M#keia mau hoakaka pokole e hoomau aku kauai i ka ukaii ahu aku mahope o ka moolelo. Ika pau ana o na h n na lealea Kulaia no Hamakolo, ua noi aku la o Keaumiki i kona hauau mua !a Kuaikauakama me kana aliiwahine me na alii a pau o ka aina no ka hookuu an« ia lakon e hoi no ko lakou home, ua at mai la na ruea a pau ī keia noi. I ka holo like ana o na mea a pau na pane aku U o Keauaiiki ia Hainakelo e hoom&kaukau *ku ana khkou e hol no Kuaihelani, i ka hoopuka ar.a o Keaumiki hoi no Kuaihelani ua noho koke mai la o Leilehu», he kaikamahine i hoouna ia mai Kuaihelani. Na Hiilei Kauikanihia i hoouna mai i k» mo»na kupua i alanui no Hainakolo e hoi aku ai i Kuaihelani, ua ike ko&e mai la o Keaumiki ia Keiililehua kekahi o kona mau alii kiekle loa, kaikamahine hoi a Kanaioa ke akua, ua n»kem»keoia nan» e lawe mai keia moena. No k* makemake o Kehlileilehua e hiki oia i Hawai', noi aku U oia Kanikanihiaula me HaUUuaiiialono, ua ae ia mai ia kana noi, me ka oleiu mas o HaiaUuaiiialoao, i ka naka ka hoa e hele pu me oe i Kua uli Hawaii o KaUnikuanaole, o hele he nani ke makemake la pe e hele o hele a hui m»i eae kanaka. Ua nalo mai la ua Wahiue opio nei me k;ona hoa, a he ioi> au* ua raska noho »ua Uua nei Imua o Ke*uaiiki tna, ua kahea kbkē uiii la ota r komo aku I» ke alii iloko q ka halt, hanwi ke aloha a leie mai ia o Hainakolo a hui aloha ae la na ui, mma keia leo. He ui no oe, he ui moe'ok, * Pupuk» au KUmiki n alalo. Haawi aku 1» o K»Unikuau»ule i ke kihi o k» uiotn* i» Keaumiki » o kekahi kihi uo o li moeua, ny-t uo i EuaiheUoi, o ka inot o o Pk yis kejj» e huU ia uti. , Me.'b« iu«.'«u» psw»he U, kuU e M ka'*f»,

1 ka ne bone ae no 1 Kawaihapal, Ua hele mai la. na alli e aloba i na malihini o Kuaihelani, a kauoha ae la o Wanaak iakama i na ai puu- j p\iu e hoomakack«u ia i papaaina j nui na na maUhuw, a Uuko. o poknle ua makauknu mai la ia, a noho ibi> ia na mea a pau h ai n.e ka maknhehi nui i na naf>ljhini alii. Eia no o KuaikHunaka'i)», be uwe mai nei no i «onn w«h: pokii loiiku ahme ia Kal»nikuft»>aoltt, h»pai ae la oia iaia iluii i o kou» uha me ke kahea nna i ko lakou umu inoa hui t No KuaihelHni ke akua, O Kaianikuanaole ke alii, Moku ka ewe ka inainu, Hannu kim o keakua, Hemomni o Kapoinanomano, O Kulalaia ke Kupua nni, O pii halele na inaka o Ku, Na maka o Kualk«uttakama, O Makaiii kh mal .mt akua e, Ku mai hele mai ana ke akua, O ke akua nui o ke akua īki, Owewehi o Powewehi keia, Na kupuna asua o kakou lu e, Akua, akua, akua e, I fca p»a aca oka pule a Koaikauaakama u» nmau ?no la ria i kona pokii kaikuuhme, auhea o kuaana ma u Hwialnuaiuaiono a uie Hiiiei Kanikanihiaula, aia m» 1 hoounaia uuai nei au e kunane e iawe iuai i ke kihi moena o ke keiki 1 >ni a kakou o KeanmiulHokaHani. Nh'u hot ka heie, h»h<ii uihi nei hoi ka haku akua o kakon, ua hiki no. Eia o Kaukamalamaahina ke uwe nei ia Hainakoio, aka, no ka ui nae ua piha uluhua oia no kela inau hoopaneenee, oiai, ua makemake ua eueu la o VVaipiu e wawahi i na pani paa o Kuaihelan:. He hueu oe no Kamanomano, He laau lala ole no Luaiki, Ua lu loa e ka ua a uki kanHhele. Hoopampaki wai ua t»o KahihikolO. Ua ku a uiuhua ioa un o Hainuko!o no ke kaua hou ia aua o ka lakou huakai e k?i hoea ana oiai la o kiia mau mallhini, o kona makemake o ka hotu ae o Keauoiiki i ko lakou hele. Aola ī pau ko'u niakenoake ia Heeia Aehe na ka hli a KekuawAhi, I Aia h huli m*i Kilauea, i Huli ma Apua ka papa o Maukēīe,