Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXI, Number 13, 29 July 1936 — Hoolaha Akea No Ka La Koho Balota [ARTICLE]

Hoolaha Akea No Ka La Koho Balota

HOOiAHA AKEA XO KA WAE • ! MOHO Ke hoolaha ia aku nel i kuliko ai rpp na olelo o ka Mokuha 251 o kc Kanawai i hooiKn-.oiKuio hou ia 0 Hawaii, 1935, no ka wae ana i Elele i ka Hale o na Lunamakaainana o Amenka Huipniia ame iia Senatoa xhe nā lAmmakaainana i ka Ahaolelo o ko Tcrilori o Hawaii, elike me ia i hoakaka piha ia ma hQpe ac nei, e malania ia ma ka Poano, ia ekolu o Okatobā, A. D. 1936, ma na wahi apau o ka teritori. a mawaena hoi o ka hora 7:00 a. m. a iiiki i ka hor a 5:00 p. m., koe aku ma ke Kulanakauhale a Kalana o Hoiiolulu, e paa ana īia wahi koho 1 ka hora 5:30 p. m. APANA KOHO SENATOA O ka Apana Koho Senatoa ame na huina o na Moho Senatoa rio ka wae ia mai e ka aoao kalaiainfe hookahi, penei no la; ' Apana Koho Ekahi- Mokupuni o Hawaii Elua APANA KOHO LI NAMAKAAINANA O ka Apana Koho Lunamakaaina«a anje ka huina o na Lunamakaaānana e wae ia mai ai o ka aōao kalaiaina hpokahi, psnei no ia: Iloko o ka Apana Ekahi Eha Iloko o ka, Apana Elua. ... ...... Eha. O ka Apana Koho Lunamakaainana, na Maheie anie na Wahi Koho barota penei no ia : Apana Lunamakaainana Ekahi— Hapa o ka Apana Senatoa Ekahi Na Apana o Puna, Hilo Hema, Hile Akau, ame Hamakua, Mokupuni ame Kalana o Hawaii. Na Apana Luna ma ka aina na, na Mahele- ame na Wahi Koho pen;i ne ia: APANA LUNAMAKAAĪNANA EKAHI — HAPA O KA APANA SENATOA EKAHI. Na Apana e Puni, Hilo Hema, Hilo Akau ame Hamakua, Mokupuni Ame Kalana o Hawaii. MAHĒLE EKAHl—Kalapana. 0 ka hapa o ka Apana o Puna ma ka heaaa o Keaay a ma ke komohana 0 palena komohona o Kehena a ma ka laina e hooloihiia ana ahiki 1 ke kihi kopiohana-henia o na Aina Hookuonoono o Kaohe, alaila ma ka palena komohana o na Aina Hookuonoono o Kaolie ame ka laina f mo? loilii ana ahiki i ka palena —hema o Keaau. Wahi koho, Halokul& o Kalapana. MAHELE ELUA—Kauanihi, Kamaili, Kehena, Malama amo Opihikao. O ka hapa o ka Apana o Puna e apoia ana ma ke komohana e ka palena komohana o Kehena alaila e hoJo ana ahiki i ka welau ma ke kihi komohanahema o na Aina Hookuonoono o Kaohe, alaila nia ka laina pololei ahiki i ka hui ana o ke Alanui Pohoiki ame ka laina hema o ke Kehena o Pele 1840 alaila e holo ana ma ke* Alanui Pohoiki ahiki i ke Alanui Malama, alaila me ke Alanui Malama ahiki i ka palena hema of Keahialaka, alaila ma ka palena i oleloia ahiki i ke kai. Wahi koho, Halekula o Opihikao. MAHELE EKOLU — Kapoho. O ka hapa o ka Apana of Puna ma ka %ikjtna •© ka MEthele )Elua a ma ka hikina-hema o ka laina hema o ko Kehena Pele of 1840. Wahi koho, Hftl«hookolokolo o Kapoho. MAHELE EHA—Na Aina Hookuonoono o Pahoa ame Kaolie. A ke koena aku 1 koe o kela hapa o ka Apana o Puna ma ka hema o ka palei?a hepia o Keaau. Wal)i koho, Halekula o Pahoa. v i MAHELE ELIMA — Olaa ame Kurtistown, O kela mahele o Keaau, »j»ana o Puna e waiho ana mu ( ka hikina o kekahi laina e holo ana i 160 d€kalc, e holo ana i ka akau ■ a hiki i ka palena of Hilo Hema, a holo aku ma ka hema n hikl i kā palena o Waikahekahe Iki. ola laina boi he 0000 kapuai ma ka hikina a e moe llke ana mo ke' sl«nul kahiko o 14-mile ma m aina ! hOOkuonqonu o OI«a a maiaUa liolo ! I ke k«i Wahi koho, Halehook.Mo j kolo o Olaa. ! mhHUm EONO—Na Ain» Hoo-1 kuonoono o Wainkon A ki'la o ka Apftna o Hi'o H e aj>iMn ' an« mn kn hlkinn e ke n'nhao o ka ' Hawaii ConsoU(intr«d Ra«!way : hoomnka unn mAi kft patena'mni o Pnna e holo i>klTu ana m« ala j hao nhiki i kfkfthi welnu e holo koinoliK!VH ann ka laina « wahi j a p nuM' like nna ahlki 1 ke Alanui InnikimlH ahiki i kii welnn k« hoololhUA. im k» hfm« o ke Alnnui alftUst o hoso I «im ma kn hoolihila aiui nm | he«p« o Al»n\<l Mrt!V>no ahlki \ krk«ht *tluu tn«K4co o kr Alnnui OImi; ®kn« r haio komehin*- (

hema ana ma k? Alanui Ohea i I oleloia ahiki me kekahi welau ma kahi i hooloihiia ma ke komohana ! 0 ke Alanui Puainako; alalla ma 1 ke Komohana ma ka hoololhi i oleloia o ke Alanui Puainako ahiki 1 ka palena hikina o Kukuau 2; alaila ma ka hema ma ka palena o Puna. Wahi koho. Halekula o Waiakea-waena. MAHELE EHIKU—Na pa-hale o Waiakea, Waiakea-kai, ame ka hapa o Piopio. Mai ke kai mai e ukali ana i ke alanui mai ka Uwapo Kuhio mai e hoomau ana ma ke alanui i oleloia ma ka laina poloM kupono i ka hema ahiki i ka laina e moe like ana me ke kihi hikina-akau o ka Mahele Eono; alaila. ma ka akau ma ka hooloihiia ana o ke Alanui Manono ma ka hema ahiki i ke Alanui Lanikaula; alaila ma ke komohana ma ke Alanui Lanikaula a hiki i ka palena komohana o na pa-hale o Waiakea Papa Helu 1; alaila e holo akau ana ma ka palena komohana i oleloia o na pahale o Waiakea Papa Helu 1 ahiki i ka welau maloko o ka Muliwai Wailoa,- alaila e holo komohana ana ma ka Muliwai Wailoa aku a ma ke Al&wai 0 Waiolama ahiki i ke Alanui Piopio; alaila ma ka akau ma ke Alanul Piopio ahiki i ke Alanui Kamehameha a me ka pa e hookaawale ana i na waiwai o Theo. H Davies & Co., Ltd., ama C. E Wright ahiki i ke kai. Wahi kohoHalekula p Waiakea-kai. MAHELE EWALU — Hilo ame Puuoe. O kela hapa oka Apana c Hilo Hema e hoomaka ana ma ka wāha o ke Kahawai Pukihae, ālaila e holo komohanā ana ma ke kahawai i oleloia ahiki i ke Alanui Wainaku. alaila ma ka hema ma k€ Alanui Wainakii i oleloia ahiki i kg Uwapo Wailuku mauka, alaila ma ke komohana ma ke Alahela Wailuku ahiki i ke Alanui Ululani, alaila ma ka hema ma ke Alanui Ululani i oleloia ahiki i ke Alānui Waianuenue, alaila ma ke komohana me ke Alanui Waianuenue i oleloia ahiki i ke Alanui Kapiolani, alaila ma ka hema ma ke Alanui Kapiolani i oleloia āhiki i ke Alanui Ponahawāi, alaila m« ka akau-hi-kina ma ke Alanūi Ponahawai ame kona -hooloihiia ana ahiki i ke kai Wahi koho, Halekoa o Hilo. MAHELE ElWA—Pueopaku, Pa p>aikou, Kalaoa, Onomea, na Aina Hookuonoono o Kulaimano. Ka hapa o ka apana o Hilo Hema māwaena o ka Mahele Iwakalua-ku mamakahi ame Iwakalua-kumāma lua ma kekalii aoao ame ka palena hema o Makahanaioa ma kekahi aoao. Wahi koho, Halekula o Pa(»ikou. MAHELE UMI — Pepeekeo, Honomu -ame Hakalau. Ke koe»a aku 1 ko? o ka Apana o Hilo Hema. Wahi koho. Halekula o Honomu. MAHELE UMI-KUMAMAKAHI— Honohina, Kamaee, Waika'umalo ame Ninole. O ka hapa o ke Apana o Hilo Akau ma ka hema o ke kowa o ke Awawa o Maulua makai ame ka palena hema o Maulua mauka Waiii koho, Hale Kiiomoni o Honohina, . MAHELE UMI - KUMAMALUA— Kapehu, Papaaloa, na Aina Hookuonoono o Kihalani, na Aūia Hooiuonooiio o Manowaiopae, I aupahoehoe ame Ookala. Ke koena aku L koe o ka Apana o Hilt) Akau, e iomo pu ana na aina o Humuula. Wahi koho, liaiehookolokolo o Malowaiopae. MAHELE UMI - KUMAMAKOLU -Keehia, Kukaiau, Kainehe ame Paauiio. o ka iiapa o ka Apana o iamakua ma ka hikina-hema o ka wleaa hikina loa o iia Aina HwLuonoono o Kaapahu ame Kalopa WLuuku ame ka palena ht*ma o iiiau Luna, e komo pu am na «ina ipau o Kaoiie. Wahi koho, Haleiula o Paauilo. MAHELE UMI-KUMAMAHA Aiiiu liookuonoono o Kalopu, ) ua aiuii upau o Kaio;>H Luna uno Lalo muluko o ka Apana o Kamakua, Wahl koho, Halepule Ka:o!ikn MAĪIK.I : IMi - KUMAMAI IM TUv-:ok ui. Ahualoa. Ptaututu- O hapa v» ka Apana Hamakua i' wt» ... i.. Muhele Utrl-kuisi«- ■. ka iu 3oa o 'i.., auu .ona iliii.i ana alvkl i Puu koho. Hrtvh«.M>koU> H, uok;uv M \vr. r ".mi kumamaono iuue Kapukna. O ka o Ilaumkuii uu ■. '.v.t KUi!ifh 4 Ul»i-kvun:uiui l.uua t' ho e ana i»a .. ! ■ .. i\.t hema Ka pikv- ■' *' .".i v WiilplU \\ *hl ko t

RTakkula o Kukuihaele. ' ' MAHEL£ OMI-KUMAMAHIKU - : Walpio atnf Walmanu. O ke ko% j na aku i Roe o ka Apai.a o Hannkua. Wahi koho, Halekula o Waipio. MAHELE UMvKUMAMAWAT.U, Koaukaha—Mai ke kai mai e uk:ili ana mai ko alanui mal ka Uwapo m'ai e hoomau aria ma ka laina pololoi kupono i ka hema i kekahi laina e moe hke ana mr k? kihi hikina-akau o ka Mahele Fono ame ke alahao o ka Hawaii Consolidated' Railway; alaila ma kc alahao i oleloia ahiki i "ka pnlena 0 Puna, alaila ma ka palena mawaena o na Apana o Hllo ame Punn ahiki i ke kai. Wahi koho, Halokula o Keaukaha, MAHELE UMI-KUMAMAIWA— LKa Apanu Aina Kapiolani 'amo ka j hapa o ka Aina HoOkuoi)oono o 1 Waiakea. O hapa e apoia ana jma ka hikma e ka Mahele Ehiku ame ka hapa o ka Mahele Eono, ma ka hema e ka Mahele Eono, a ma ke komohana' e Jsa palena o Waiakea ame Kukuau 1 ame Ika laina e holo hoomau ana ma kekahi welau maloko o ka palena i oleloia e. holo ke'a ana ma ka akau loa ma na aina o Kukuau i me 2 ahiki i kekahi welau maloko o ke Kahawai o Alenaio; o ua welau la i oleloia ma kahi o 1000 kapuai mr ka akau- komohana o Kahi Ana Huinakolu o ke Aupuni "Kehen? Pele o 1881;" alaila e holo akauhikina loa ana ma ka laina polele: ahiki i ke Alanui Kilaueā ma k£ pou 1-mile, alaiia ma ke ka'e akai o ka Lokoi'a Mohouli .a hiki i welau kokoke Joa maloko o kt Lokoi'a o Waiakea, alaila ma ki akau loa ma ke, ka'e komohana e ka Lokoi'a o Waiakea ame ka Muliwai Wailoa ahiki i ka waha'o kf Alawai Waiolama, alaila ma k£ j hikina loa e moe ke'a ana i ka Mu' liwai Wailoa ahiki i ka palem komohana o ka Mahele Ehiku Wahi koho, Halekula Kapiolani. MAHELE IWAKALUA — Piopi( Viila Francs, .Kukuau ame Ponaha wai. E hooinaka ann ma kekahi welau ma ke kai, a e holo ana ma ks hema ma ka pa -e niaheie ana i m waiwai o Theo. H. Davies $ po. 144,, ame C- E. Wright e moe ke'i ana i ke Alanui Kamehameha a m; ke Alanui Piopio ahiki i ka U wa p ( Waiola-ma, alaila ma ka liikina nu ke Aiawai Waiolama ahiki i ka Mu liwai Wailoa, a e apoia ana ma ki hema e ka Mahele Umikumamaiwa alaila akau-hikina ma ke Kahawa Alenaio a hiki i kekahi welau biī ke Alanui Kaptolani i hookahiia alaīla akau-komohana ahiki i k< Alanui Ponahawai; alaila akau-hi-kina ma ke Alanui Ponahawai i oleloia ame kona hooloiliiia ans ahiki i ke kai. Wahi koho, Halekula Olelo Pake, Alanui Kilauea. MA'HELE IWAKALUA - KUMAMAKAHI—Kaumana, Piihonua kekahi hapa o Wainaku ame ke koena o ka Apana o Hilo Hema ma ka hema o ka muliwai o Pohakunanaka, ame ka palena o Alae ame Paukaa. wahi Koho, Halekula o ke Kuia Ki?kie opio o Hilo. MAH E L E MALUA—Kaiwikl, i hapa o Wainaku, ka apana aina o Halepuna ame Alae. Ka aina i apoia ma ka hema e ka mah'ele iwakaluakumamakahi a ma ka akau o ka awawa o Honolii ame ka palona hema o Paukaa mauka. Wahi kolh, Halekula e HaaHeo. [ MAHELE IWAiKALUAKUMAMAKOLU—Na apana uina lioomaha o Olaa, Na apana aina o Kilauoa, Hai«f Ohia, na apana ama o Ikiii» Moana. Oienwooei, ame Moimlain V*bw. Ka apuna i apoia ina ke komoiiana e ka apana o Kau, m»j ka ukau e ka Mahele Eono. ma ka! hikma e ka Maiiele Eliniii a ma ka iiema e ka Maheie Ekahi. Walii ko-j ho, Halekuln q Mounlain Yiew. ] AVA «N A LUN AMA&AAIN AK A| ĒXUA HAPA O KA AI'ANA 6E N>U\)A K&AIIL Ka Apm» v &ohuU Akau. Kuiiaia Ueuu. KpUi M?au. Kona īlema anu- Kau. M^ku MM!Fī,r EKAlll Ni w :„ Awa n-a ■. Po!o:u. Halaw.i Haiaula j 0 ka o ka Ap«ui4 o Koha&l Akau m.i ki 4 o ie kofta t! k? , w.i hlkip.a N\au}!uiKs ,»m. lu'iwa i'; H.iluwa, Aaiiia kno, Makai>.a)i. V» ,»ui>uk< m-v Ki; a u., i, Poloiu a v ai".* i k, v llunokaiu Wahi LuL, lUkkuk o ; ; MAIUEILI IX\:A liu JuL Auuki*:» M.u.«k v H« M. r -ta . O ka

:apa o ka Apana o feohaU Akau ke komohaiiH ,o £3 3kalii a ma'ka ak6u o ka laīna c īoomuka ana inal )sekabi welau Bai ma ka h.ui .aua ō % Jsina kaaakai ame ka paleha hema of Ka _ inia a e holo ana rr)a ka ka:ei i kekahi Welau ma ka aoao akau o ka Hale Halakahiki o Koliala, aīaila e hol'p ana iioko ma ka laina pololei ma ke kukulu hi-kiua-akau loa ahiki i 'ka Auwai o Kahala, alaila ma ke komohana loa ma ka auwai ,i pleloia aiiiiki i ka palena o ka Mahele Wahi keho, Halekula o Honomākau. MAHELE EKpLU — Kaauhuhu, Kahua, Puuhue, Puuonale, loa. Ke koena aku i koe o ka Apana o Kohala Akau, e komo pu ana kela hapa apau o ke Ahupuaa o Kawaihao 1 maloko o Apana o Kohala Hema, ekolu mile mauka e ka laina kapakai. Wahi koho, Halekula o Kaauhuhu. MAHELE EHA — Wai.mea, Puukapu, Waikii. O ka hapa o ka Apaua o Kohala Hema mauka a i ole ma ke komohana p kekahi laina ekolu mile mauka a e mee like ana me ka laina kapakai, a aole e kQmo pu ana ka aina o Kawai,hae l. Wahi koho, Halehookoloikolo o Waimea. J MAHELE ELIMA — Kawaiha-e jame Puako. Ke. koena aku i koe e |ka Apana o Kcdiala Hema* Wahi koho, Haiekula o Kawaihae. MAHELE EO>JO — Puunanahulu Puuwaawaa ame Kiholo. O ka hapa o ka Apana- o Kona Akau ma ka hikina o ka paīena komohana e Puuwaawaa a ma ka akau o ka palena. hema 6 Puuwaawaa am-p IPuuanahulu. • Wahi koho, Halekula !o Puunanahulu. ! MAHELE EHIKU — Kohanaiki 'Kalaoa, Huehue, Honokohau. O ka Ihapa o ka Apana of Kona Akau ma ■ke komohaha o ka Mahele Eone !a ma ka akau o ka palena hema !o Honokohau 2 ame Honokohau 1 |e mee ke'a ana ma Kaupulehu ahi !ki i ka hui ana o na palena hema jame komohana o Puuwaawaa. Wa|hi koho, Halekula of Kalaoa. | MAHELE EWALU—Kailua, Kahului, Makalawena. O ka haj>a e ika Apana o Kona Akau ma ka heJma o na Mahele Eono ame Ēhiku ja ma ka akau o ka palena o Holuajloa ame ka laina e holo loihi ana imai Laalaau aku ahiki in Naohulelelua. Wahi koho, Halehookolokolo o Kailua. MAHELE ElWA—Keauhou, Kahaluu, Kainahu, Laalea, Kaawaloa. jO ke koena aku i.koe o ka Apana jO Kona Akau. Walii koho, Halekua of Keauhou. MAHELE UMI — Napoopoo, Kahauloa, Kealakekua, Keei, Kaawaioa. o ka hapa o ka Apana o Kona Hema, ma ka akau o ka īaina mai ke kai mai ma ka palena akau o Honaunau. na palena hikina o Honwuiau, Keekea, Kiilae, Kealia 1 ame ka palena akau o Kahuku. Wahi kolio, Halekula o Kaliauloa. MAHELE UMI-KUMAMAKAHI —Houaunau, Keokea. KiUae. Kea iia, Hookena, Kalahiki. O ka hapa o ka Apaiia o Kona Hema mawaena o ka Mahele Umī vaine ka pa- j iena hema o Honokua. Wahi kpho, HsUehookolokoio o Hookena. MAHKLE U MI - KUMAMALUA— Ala-e, Pahoehoe, Honokua. Opihale ame Oleloinoana. O ka hapa o Kona Hema mawaena o ka, Mahelo Umikumamakahi anu? ka palena hema o Kaapuna. Wahi koho, Haleleula o Ala e. MAHELE UMI KUMAMAKOLU -HoomUoa. Pi\pa, AUka, Kauna mano, Kapua. K« koena akn i koe o ka Apana o Kona H<' ma. Wahi koiio. Haiekula e Mīio lii. MAHELE UMIKUMAM^UA Kahuku. Naalohu, Waiohiau, Ka maoa. Houuapo O La iiaya o k$ Apanu o Kau ttui ke o ka p.ucnu kouioiuum henuk v> Ka «O&iki ahiki i Puu g KailieK'ua, 4āiU k.i iauM poiolei u o PuuUki, aiaU* m* n* laUu pok4d aliiki i ka akau o Kahuku. Waiu koho. kaiokolo o Waiuliuiu, MAHKLK UMI KUUAiIAUMA O ka 1.44x1 o ka o Knu M iukm* o ka umi kuiua&uiM * ni» koiiwiuiiu o e hoouiaka iiiUi uii Puuiki a v h«.w ina ka pakua komoham» h«ui« o Moapl* cumc k& : o Punaluu Waiu mw, tua ke AU , ml Auputu v Iwio ana t * c kai. « a k* ii. 114 **&'•' • AjtftU.li Wl !

MAEWaUE..... UMI-KUMAMAQNO— .'alia.la,, jia aUia hookuono--iio o Keama, K»ya>aiia,, Haie p ka JUuapele. Ku >.oena iku i o lia.apaua o Kau. Wahi ioho, o Pahalu. I HOJKj£ OIAIO NO KEIA, ke lcftu net au 1 ko*u pulima me ka hoopiU pti ana i ka Sila Nui o ke ieritori o H»waii. Hanaia m» Hakalii lolani ma Honoiulu i keia la 23 o lulai, A. D. id3ti. (Sgd) CHARĪ|D3S JML HITS, % Kakauok'lo o ke Tcxitori o Hawaii. (fQLA> Ke hooiaio nei au o ke kuahaua maluna ae he kope oiaio a pololei »a o fca paiapala kumu o ka hoolaha aupuni o ke Koho ijarota makamua 9 na Apana Keahi ame Etua e waiho nei ma kuu keena e pili ana hoi no ke koho tj&rota makamua e mstena ia ana ffla ka la ekolu o QScatoba,' A. p. J«36 iloko 6 ke KiaiaAa o Hawaii. H«naia ma mio i keia la 27 o luiai, A. D. 1936. Sgd) ALFTIED K. KUMALAE, Kakauolelo Kaiana, Kalana o Hawaii. . - ' (KILA)