Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXI, Number 39, 2 February 1938 — KA KAMEHAMEHA HUKAI MA MAUI [ARTICLE]

KA KAMEHAMEHA HUKAI MA MAUI

Hee Puewai o kula o Lihau Hahau ka naia kuapuhi ke kai I ka eli ia e ke kolalele Me he puaa lele pa no Ka wai o Huma-lo i ka pali. Ala puu haoa na ka makani puu puua na kahawai o Ala e % ka wai a ka naulu Ulu maui Kaiahala nae Waiamoa Wehe Mokuahole i na puka ihi a ke kai Paikim na hale i Kalalau Nani na Hua la e nana nei Nana ka ua iluna o Haili Ke hooili aela i kanahele o Manowainui Nui ka wai ke hanini nei I na kahawai o Paki Me he kihi peahi 'la ke kino O ka oiwi pali o Pili a Nananuu Nuuhewa i ka wai a ka naulu Ulu mai ka nahele i ka ua noe anu j a ka mauna | Mai mauna oe e ke aloha i kuu kino e noho nei j 0 pii mai ka ino me he kaupoku liaie 'la Ke kuahiwi o Haleakala E alohi lua nei i ka makani Makani "Kahikinui Ke puluml ka iiio&e I ke 'kai Honomauloa i ka wa holo. Uahoop&a aku nohoi oia rto kōna huli hoi hou aku no Maul me kōti6 Aliiaimoku no ka hoihoi hou ia ana mai o ka aina o Maui mai kekahi poo Aupuni mai. mamuii o ka manao ltli "k ~u& ae 1 ka afrta mai na makāainana na kumu ole aka ma ka rula o ka ikaika. a o vaim maii punahele hoi kai limanui «e i na kiikam&lilne ame na haiīai mai ka home ae o na makuahine hōo"ihanawanui ae i na lakoli. ā 0" to' lakou mau rrtaria6' liOOt>o- - aku ka mea hana i hokomo mail f i ka pilUōa i na ohana ma ka maheie 0 na Koolau ame »Waiehu, a o na poe apau malalo aku o Kalanikupule, ke»l a Kahekiii, inahope Iho hoi o haalele ana iho o ua KeikialH la a holo aku no Waikiki ma Honoluln a i waiho iho hoī i ka muā ma *e ano he pani hoi nona ma ke ano he aliiaimoku iio Maui. I%i h6oktpa aku 1& nohoi o KamehaAt«ha i ke keiki alii i huli hoi maiki i 1» aina nei a peia pu nohoi me kona mau kanaka hoe wāa, 1 pae ae ai ma Kapakai, he wsM awa e kokoke ana ma Upolu. ma KoInaaoe hele ana na $oe rrtaiu&&i ma Kohala a hele holoholo :patia m» Upoiu a i na e hele pu ana« ia mea makaikai me na kama&ina ws gtd e kuhikuhi ia rnai anft wt> ■ i na e aku ana nm I makaika!ike-kaJhaair» nō e hiM ki \ namaliMnl ke MW*»] i «SOii ia Kr"p*Vrl * helu-1 hehi t ka Hokn o Hawali. I'w * heiuheiu i ka Hoku o Hawaii acrte: no e maopopo ana nĀ o Hiwaii nei o ka wa kahiko. j tNi hala h« le* aku 1* kaua * , heluheiu o lta t&*« h H»%aii waho o ka T»im peMlei ° **' n\oolek) & kaua. a e hoi ae hoij kaua a e nnm aku 1 na mw im\x* oke alo alii ke lii Kamehameha. 1 keia huii hoi ana m*i o *e fcetki-1 alii Kee%tmv<Au no nei i nohoi ;ho U\ imua ō ke Ht uv noomw iho 1* cfis t kat» e hwsi •,\i mii! ia nuiii Va h<xsala tho _ 1« <M r h*\\* k* i h<K>ltiekie «ma *c i 1to»-so \ nae | Ikm e lvoe* um: ; ka t*a k\tjvtvo w' } kona h««>oho !a ;ikxt rs-;a Itft ?«sho 1»- ■ tHUini ih> H.vw4«u K.or.ioiu4nA n~sa *.s I tmw ia mana*ra axi*nei oia *\ i kiomo *fci; ai s*o Mokiu-.uii o f i, ke wa kupo?>o e hoea m&i ai ' j *AAie iKUsOi i *«*:■.'. nwh,HV ■ hooV la ka;'.s rt-.fA ! t*s m*ke iōho 1« o iUinnKHHia a uh iw'.e *k.: I» ola me kekahi *«*« e' ife* m I» pu *n* o k*; aaai»! O k» *» k» Aa 1 J IKM neaaimu m%' SHM)I ilAhof)e ibo © ka 1R j .r* •. » K * - Hc~, \ IIMMNk l@ 1« fcm f*wr w** iMI k im. Ma m> II» M « Wfc»»l H*|a *u IpiWl Ml M * Wi w % *"£*> |% lapML M 1* wm, «I _1a TYljfcfc |«MI * I» M * M tw<§ twta®ā Imnm » * - ' - ~

! a he rula maa mau nohoi ia 1 ka ; wa e hoea mai ai na hoaina hanohano, ua hoomakaukau ia iho ia ka awa e Kamehameha malalo hoi o ha kuhikuhina mai ia Kuhaupio mai ame Keeaumoku. I ka wa keia i pau ai ka aka i ka mama ia a hoka ia a ninini ia iloko o na apuawa. I ke komo i ana keia o ka awa i hoka ia ai iloko 0 ka apuawa ua hoonee ia aku la :ekahi kiaha ia Kiwala-o no ka inu" ina . a ma kahi hoi o kona ae mai 1 lalau mai paha i ka apuawa a inu ie i ka awa. ua haawi aela oia i ka vpuawa i kekahi punahale ana, a o mea hoi a Kuhaupio ame Keeauoku i noonoo mua ai e hana ia ana pela, a e haawi ana hoi he kumu pale kupono ia laua a uā papai aela īa nohoi o Keeaumoku i ua apuawa la mai ka lima ae o ua punahele ttel a Kiwala-o, me ke hoopukā anā aiku hoi i na olelo no ko Kiwala—o hookokonoi'e ia Kamehameha, ame kona kukala ana aku hoi imua o ua moi la no ka kaua anā, k e hoohana ia maluna wale no o kē kahua kaua o ka hanohano. O ka hopena oia hooili kar ua ana mahope mai oia ka moolelo. Ua make iho la o Kiwala-o mamuli 0 S:o īaua paio ana me Keeaumoku ma a mahope iho hoi ua koahāuaia ae ko ffamehameha lilo ana i rbOi no Hawaii. Ua hoolala ia ka huakai liolo aku no Maul a ua noonoo akaheieia e na a3fi Keaweheulu, Kameeiamoku, Kamamawa ame Kuhaupio, me ko Keeaumoku lilo ana I hoakuka ame ka mea hoohalua. Ua hoouna ia aku na elete~ame na kuahaua a puni ka mokupuni o Keawe,- ua hooputilu ae na makaainana iloko o na wahi like ole Ua pii aku la nohoi na kanaka kua I&aii ma ria ululaau rnā aa kualapa, o ke Kuahiwi o Hualalai no ke kua ana Iho i na kunaulaau nuuui no ka ana i inaii waa 'kaulua a i oie ia peleieu paha ma kekahi olelo ana ae Ua hooi ia aku la nohoi ka nui ame ke afeea . o na ma-la ao ka kanu ana Mai I ke kalo ame ka a ua oi aku nohoi keia i ko ka Wa i hak aku. Ua hana pu ia ha mea k&ua like oie no ka hoolako ana aku i na ko a me ua mau lako kaua Ia» a ua hana pu ia nohoi nā Koi pohaku ame na pahi mai na pm i eliia ai. Ua hana pu ia na pahoa aai na iaau kauwila mai, ua hana pu ia na ihe, na pololu ua hoowiniwini a xa lioohinuhinu ia nohoi a Tfa ohila tta!īa nohoi na no a tia kui ia irio 2a a i* A man apo pu Hma, no k« kau aa* a» ■ a 1 e Piii kekoke ; ™ h3 °na *o a me eaeau e ftarsß keia mao o aaa *i. u ■ t me keīa nilio um-no a i e &i ka lima e n*<*.u k* {»Jo kf loaA pooo ako. iaa 1 ****&* & kela mau niho U aīiw °** ai» haole e ok) ī na pspa Ua ohi pu ia na ' pohaku ala nui aa ****• 1 ° pohaku aia ne nemoneaio ko lakou 3cau«»l» aia pa3*& 0 ** | paoua 0 oU aaa " a ke oiū ia, a e b*&an* pu > ia anSi ® ala la mc ka Ona | w»a ui hana ia mai na pulupulu niu » i kekaM nuuia»u m*i ua «I» kanaka mi kei mau ma* e 2, „ ** asu u *olt> aku :-.o Maui a a« k* ina aku h<» iar ko lāa» *jft . l * loa * u e ff u o* &UU kue ****** saa-. c ke laiia poe e ao«a a&.u a: :v.a kel& ao U*Mi. txxs«wopope pu e*a i *eia a«* a»* w 1 0 * «*»*«* ' Uu » ® aa f o «»*** I.c;. ,I* ** a ÜBOil * « * a! *"* ** ****•*.*>». > 4 *" lks i «»**** t M*r n. *""* *** ** !»•*. l~: 7.. *♦*»!»- *"» «. VMt —rr, Zt_ «.*»U p l **-**-»»«•»*,- -- ,