Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXI, Number 43, 2 March 1938 — HE MOOLELO NO Ka Make Ma Galapagosa [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Ka Make Ma Galapagosa

NAOLELOHOAKAKA . ka moolelo hoolMe liauli o lea hopi» mn E<]cna. 0 ]ka UiooWo o kehi lu' kolu )n 6 Grrtfl ,Wittmi t i\ oku niea hoi i ike ina nH?aapiiii i haiia in nuiluna o k<'la wuhi jnokuj>nni uuku o Galapagosa. KeKahi nn;ft ho<»pihihUii o ku Ka loaa nnii o kokahi mallamalama no ua mea pohihihi l;i. Oka moolelo kvia c pili ana i kokahi jpoo eono i holo nmi maluna o keknhi moku no ka imi ana i ka oiaio jarne na m<-a i loaa aku ia lakou. Mni waeiiii mai o keiii poe eono ma |kcia mokupuni ho 'ilua i inuk(\ < lu;t i niilowak*. Ua kikoo anei na {lima o ka moa i>ein:hi''kunaka no ka umii ana ae iiu. i>io ma ka P&ki", |{>ika nei ka aina oka hauoli? Ua hoea aku o K-ak' Hubbard ma ua i wahi h. Ua hoike ae no hoi oia ika moolelo o kana, huakui i Galal>afrosa, ao ka moa oi 3oa aku oia no ka īoaa ana oka wahine i ike aku ina inea apau, a o /ia moolelo a keia wahine e hoike p:ha ia aku ana ia ma ka hope loa o keia īnoolelo.

Ua hoouna mai nei.ka Baronesa ia, Lorenasa e hele mai e ike ia makou| a e ninau aku ia Heinz e nana a .e. noii aku i kekahi ekake i paa ia la-' kou ina o ko ona o keia keake oia no ( o Kauka Ritter. Ma ka ike a Lorc- j oasa aole o Kauka Ritter ka ona 0j keia ekake, Malia he makemake wale' no ka Baronesa e walaau. Ua xiui kana mau olelo kolokolo no ka heoko ele ia o kona makemake; n kona kulana onawaliwali a kaea n 0 hoi i keia makupuni a ua makemake oia e hele aku i kekahi wahi okoa v Ua manaoi maoli o Heinz ua loaa ka Baronesa i ! ka mai opulepule. No, kakalii mau manawa lehulehu ua maalo ae o Ifeinz ma ke kihapai o ka Baronesa a ua ike aku oia iaia me kekahi aahu i ano like aku no me ka pa'u o ka poe hula. O kona kulana me keia aahu he ano kupono ole niaoli no ke na,na aku, a o kana mau o lelo he mau' olelo e kani ai no ka ula o k:a pepēiao, a no ia kumu ua hauoli o Heinz i kona haalele ana a'ku i ka Baronesa mahope ona. I keka.hi la ana ae mahope koke iho 0 ka lioea ana ipai o Heinz ua ku iiial la iloko o ke awa o Post Office Bay he moku kiakahi me kona ona mai ke kulanakauliale mai o Kaiakila, a mamuli o kona noi ana i kekahi o na luiiia o keia moku pela no oia i lawe ia aku ai iluna ona. O ka lohe f laweia mai ia makou e hqlo.analakou no na.kapakai q Amenka, a ua u*ui no hoi ko makou hauoli no keia meahou maikai. Aka, aole i loihi keia hauoli ana o makou. I ko makou hoea ana 1 Chatham ua halawai aku no makou moku kiakahi me kekahi mqkutihi a iluna o keia mokuahi o kekahi o na ohua e huli hoi ana mahope o kana misiona oia no q Pilipikona ame Ai'ena. A heaha ka ka Baronesa i hana ai aka o ke kuapo inoku a huli hoi mai la oia no Foloreana me Pilipikona. O ka makou i lohe al ija hukiia ka poka niailoko aku o ka opu o Arena a ua ikeia o ka poka he poka 6-nun. a ua hooma<¥popoia me k,a ninau hoopaapaa ole mai ka pu mai no kela aka Baronesa, I kekahi manawa i hala a*u ua heo Heiii2 hookahi po a u k

iaia he ekake ma kfi alapil Q ko nj&-j ianai. Ua ki aku la om i koia oka- ; ke a make. I kakaliiaka aiia ac. ma j kona alahole ka apuni i ko kihapai. ua j loaa aku la iala ka puka o ko makou' kihapai e pili kokoke ana i ko ka Bft-1 ronesa, na .hamama. l/a hooiu&opopo j Ica oia i ka pa mamua iho ua .panu&i eia keia puka a paa, a 119 ia moa aolei C hiki ke hmo wak kcUv puka mc | ka wehe ole ia e ka liuu o ke kanaka. , I ka hemo awa 0 keia puka me hej mea ia ua alakai maoli i& keia ek&ke ] aoko o ko makou kihapaĀ a ī ka na-1 ea pcxiQ ia aixa 0 keia cfeikc u& maopopoia o k<?i* no ka «ek&k? a Kau- { k« RtUer, nona ka inoa o Burro O ka, kuuui 1 hoolaia 1 kvla hana i kumu « «i» m <ti o m kuee an* mawaena 0 : makou anw Kauka RUioi\ ua* )iana:a m« ka nviiiao ino. Q keia okak^: atea pwuiaheW loa i ka Leek* KorwUi U* kanuia e makou a ua hooholo ma». kou e w»laau wale «ku i km O'.ea, i pvK" okoa aku. Ummw* KaUkUnaka Aolt 1 i" Axk tuakuu i h-i', O MiAkou h\>nu * o r kona Uioa, Mj» Uvvk%®\v>l&! iho \* lloko 0 k<kahl tke nul & ua aku ta o Hoin; ame Harx i Vc eko honu i FVk v do ms ke i«v- be KaHklmaka. I ka huli hoi *na mai o Kfin? anv Har>» \u pau "ka h.\K 4 i ka hJ>emafm»<r ta a o ka run*t I\ookisv* •bo«wntnAha w na pa* >v^v. ihe4fco \ kuku*uU v kt. pahiaum. a ua e au k<Ht he wahi e ht> u s\ 5 ma kahi hot o !vV,ikīir,ak.v lnnunn tt 2. t«U l*a m,t: r:r. f« K*?*na Haf*ak^ v . v*\.'u'4;- 0 ww*u ▼**rro TTt 0 Vo lAeu : nen * Ifcf ta Ka'ii* Rr,U"t p* m*l U ike u tv,&k.u s <" ar-& ur* l%m % m m 1 k* »Hea,if. ttlt « MM « Sk\ M I |£ft Ml ll%ftys 3 «Ae 1» « I k ja%* Im, «sfc« Llk*U «.'•*. l'l •• Utt •< * i WO Vi*4 fckW. AkV. «i*o* 1« ī« wm « 4* AOW «»» w U m

, n.L-Io maoli i ka waL Malia aole i pojlo!ei loa na mea i kakauia e Beebe iloko o kana buke; o ka aoao kom«hana oia maoli ka aoao im. anaoia. Ua manao makou o ka aina mahiko nui iloko o Kalapagosa i onaia e Palakiko,. oia maoli ke kahua kahi e ku nei.o ka hale o Kauka Ritter. lanuan la 3. Ua hele aku nei au ame Hsinz e auaua iloko o ke kai a ike aku nei i ka mokukakalina Velero. 111 e huli hoi mai ana. Mahope o ko maua auau kai ana ua hoi mai la maua a kipa ma Priedo a iike aku la ma'ua i ka pihoihoi o Ritters. I ka pae aha mal o na "poe oluna o ka moku iilka o ka aina ua halawai iho la makau apau. Ua huli hoi mai lakou mai. Oiai makou me keia he mea e ululohi ai o'ko lakou huli hoi ana. Ua pii ka' inaina o Kauka Ritter, nuku aku la iaia a hoomaka oia e uwe. Ua k!i ku Ia au iaia a lawe mai la iaia mai ke kauka mai a ia manawa hookahi no ua hoomaka mai la' oia e Ihoike ia'u me ke kanalua ole i kpna mau pilikia. Ua noi mai la oia iau 'e kipa mau aku a ike iaia ( a no ke kumu aole hiki iaia ke hoomanawanui ho« i kela mau hana hoouluhua ma ka aoao <j ka kauka. Ua haiioli piha ke kauka mamuli 0 ka makana i haawiia aku iaia e Kapena Hanakoki, oia hoi, na mea hana like ole o ka oihana hukiniho, a e h&na afta oia ia manawa he papanlho kui ncTLede Dora. Eia na puaa ahiu ke hoopilikia hou mai nei. Ua makaukau mau o Heinz ine kana pu i na manawa apau, a o kekahi no hoi. nana no e hana i kana Ipoka. He mea pono ma kou aoao e 'nee ak« no lwakafta ftāpikr mai ka holoholona mai ! kumu e make ai o !«a holoholonā hei, a ina aole e make lalalla e nalowale aku ana i!oko o ka llaAhelehele a loaa ole ia oe. Ka ka Baf r««esa me kana pu 6-mm, he pono ki ois i na mea apau. a pau ka hapan«! o na holoholona i ka holo. Ko Heinz hoi he loaa mau iaia ka holoh<riona mamuli no o ka hala ole o kaiana pofea. a i ka manaw« e lolela ai !ua loaa aku no poka 6-mm īloko o ke : akemama, Iloko o ka ai aina naauao 1 aole nele ke komo mai o ka oihana makai uoe «ya ahahui hoopakele ho-

ioholom e pan%\) 1 fe?īa xn«y hana ■hoomamoino a La BaronetH . Malaki— —, Eliīna mahbva nte k;\ ole P*u na pipi t mak»? ake vrai"ho mokaikal ne! wa i>a w*Ti! Fia o Heinr ke r.ei HAo o ka nvvn-i\ili o ka o o leona mau nU\o, hotkc sltu ia 'l.wk l t>ora 110 £<% o H*U« > ua oia »oV >aks ta Kmika RUter ke&ua lsU , Ua &oea 1S O Loreaasa me |iuca Uou Uolo u\44u. U ola ,ouu k* laiklok ina.L ra maikān o»c ke »aiu a&u. & nuwnuli |U0 ia o fcya& pepehi a x .au i* e PULpikoaa. Ua hoo&jlo U\o la ois « noiho pu me uxakoa a hikī i ua.wo, e li&akie «ū ;V.A:uiu O aae&u i ;:«u;AOk4 v iuya Hoio a fcek«,lū 9wu iwk |K»koV O lc« me* na ««'.* «ku ua m«oli n«? k« BAroues« I le» ooho ana o mt 1 M ii «p»u t hai**niu m*u m Uus m» l» A t*ok« ? U m&na** r*wew]*e iwiowlī '.4 \kske Io k« i\Ahri«htie O 1»*« bm» i«a so*<> he sae» iv«>? e j*S 4& «fe.U ia PlUpkiHM. <NS! ?V» IK4k |«» m«k<m soao fcfia w*u hana j)kuit» pot\c Ma »;s tKNLfce 4 m «Mkou m %w l* mtA&* oto u» * PutpUAMt& t l&tre t 4 hsmm «Mk i \* 3* r« h*U ftel e «tmr H»iv ;v *«• |n*« m* * S.ii imn*w& I h&ei *m$A *l «* ** m th ptikm*\ '* »ftM 1* V* *tlpi ** •<* *?♦ T"fc i»i «A «1* k*%k ***> & ui iMKk^ t«Mit *«wi *« * * m **%i mm m m. Uw Mi Wmm 4 * l*ef e %mt- " ram 1 mi Itiltfeai«Kūk m* \k %*&■ % 1* )t«t « w#A !fste Ml k<&? '!?* m 1 mmā& 1 i»*» t?fc ***» «6*g Vo* **n * 5 *%• ««&*# (MV Ml *- *l - * S* *»% 1 U W «m a»*; ** t#W*s««ii » IW* : 11» iM» lH»t !h& *sk <4k 1