Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIII, Number 22, 28 September 1938 — HUAKAI A KA ELELE KING [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HUAKAI A KA ELELE KING

L T u luiU. Ivoi .aku. o Elele Samuola jKi«s no.Hoiiolulu me ko»a puulu lu ku k'jle pu ana oiui n« Hawaii |u kiiiipuui ae i ka. molui .o Keawe jJokci o .ua la pokole wale 110 ho «Jua, .a o ka pauiua hope o kanā liaipleip i uialaiua ai ma Mouheau yaka ma ke aliiahi Sabati ilio nei. l."a Lioio.uiua kana mau haiolelo ma ua, walii ana i kipa aku ai, a ua hoalo īa uohoi kekaiii inau wahi piamuli o.ka pokole o ka manawa. ( Ia lakou ma Hile- uei nva ke ahiahi Lapuie iho nei a ,mamua o ka manuw a o ka haioieio ua hamauia »e ia ua ipuKU iani a helelei, iiio Ul »a waimaka o na lani no ka lakou pua. He mea ole uae hoi ia i na kamaaina o keia aina i kau.iaua i ka ua. Ua lioea aku palia ima kahi q ka 3500 a i oie 4000 paha |poe e aa ana i ka ua no ka iehe | aua aku i ka haiolelo a ka elele. f Aoio wale no paha iaia, malia i hoea aku ua poe malaiia no ke ake aku 110 e iphe i ka leo o na kahuli leo lea o ke kuahiwi o Kaala.. Alamuii o ke ulolohi ana o ka elele ma Olaa ua kakali hoomanawanui no ka lehulehu a hiki i kona hooa ana mai, a i ka liala ana he hapalua hora \»a hoea maila lakou." Ma ka ike ana no ka hookipa ohaolia ia ana o ka eiele ma na wahi apau ana i liele aku ai a pela nohei me Mooheau Taka, ua hoike ae na poe uhaialiolō mahope o ka elele no ka ninau elele aole lie hoopaapaa ana a e hoihoi hou ia una no ka Eleie no Wakinekona, ' l'ke aku a i ole i oi aku inamua o kela kau aku nei. j iīahope iho o kana haiolelo po- j k<ile ma ka halawai a na Demoka tak a ma ka Uwapo Kuhio ma ko! nwakeā o ka Poaono aku nvi. ua|

kamw poloUi ak« la ka htffou!iuakai helo mama no Kohalu & hoea akn la nohoi nmhiila i k;i auiuala ma Kohala. amo Wuiiuoa. u nia ia 'ihiahi iU-o \ir ae 3n 5 Hoiu>kaa. l'a hoauaioe iho la lakou mak;> ina i;i po. Mīl ko kakalī;;o o i Vi ; \tl nei. «a haalelo iho !a kn huV:,« 'k:i;ihr]o ;; kau aku la k.. i:;;; :;o

aa Ko'.ui, a ua ku ;liy uue bc-. UiA k'Okahi mau wahi, a pola lakou i *nai ai a hoea J Kau, a hoea I«a ao i l'una a o ka hope laa ua hoea maihi i ka i'a Kuui iUa liookipa pinnehana ia ae oia aia na wahi apu aua i kipwi aku ai. Ua na wuhi apuu aua i kīpa aku ai. o kaaa i liaiko uku ai iiuua: o «a iuuuu keha 11 e- ua uisdt uo ia e pili i ua niakahiki i noho at ma Wakinekoiia V e aua Ju»i uo ka ]Ma« u liawa.i- uei, a ua luauao oīa ma ka Uiijuitla o kaua mau haīoiole iaia i kīpa. w ai ma na waiu iike ok» auie oia ; hoopuka av i kvkahi uiea uo koua aiau l;oa holo uioiui.

O k«ua liaiulelo uui ioa nia. ka l'o«ouo nei ma HoookAa iu ia a * «ku umi v«a i niv* iKK»k*»la «ia ka llepuhAlika.. * » iūki «ku ma kahi k a ?, s' «w pahk. jh>. ? ma ka MUuku o iiaaekwi. M» mua nu ke S4 N»»t *><«{. rti?» !!oh?st!o;i Ik-W ta no «U *. \ulaVuk* a*o o n* no o?>ia«a 'k-ipe r* «cW : **k' > hI« !a <vU {n "•Mhl o kt«na komo #aa īli> ' XIV'A ! " ■ V, k,. * o V- " "V» I>vsr !s.*u k.i wV» i«ssksi « j .» o , MW«- A k si «U IV "•■J.U»-S «b»t k A <, hiU >i $ !>■« kr V;t\-k*isua m t v t.n* k« k V , i\, A O kA k*«a a k>t»l t kr k.*jv *• * #r»* * Vv 3ka īnel»*» o if- k hn k. k?riW maeeu?. o- hs lsuU Sk )UdNv«l.« O Km U«a U« *t> I» l«««nsXa %%*<■ #,?%* neIwli F hlkt īna* sms *. Vs m kw*i «I k* Oih*iv. K*» A«%& tw mmxm mm V» ® H|»j mt ♦ Um «i i k* %*sk V KMMi * Mbr fcr *m iku ■•MWWĪU* mm mm m m %%m *&- * »**w «MMM» e V»n* ¥iāT J :Mt» *m \ tm*. . mmmm m. mm # »& r*A u* t*m--|rafo mui» s.i» ī %A HaH IMMm e Kaim&hl rnsm Wk %%U \'» n#> fm <■ V»«* w>m «*" V* **■» V.-* »-a. *ii tc U (*•*». «r iwi. * «M. Mt 40mārn Mi f***' ■ *■ ■- . k. ■**..***

i no ka hooponopono ia aku o ko I oukou awa kuiuoku e hana pu 110 J wau no ia kekahi. Ina i makemake ouiiou i .ke aianui mai Hilo mai o iioe» i Kona nei, -e hana no wau ia hana." . , Ua k&auiio niai o Kxng no kona paio ana no ka mea uuku a me i:e "kamailio ana . no na Oihana nunui i ka ana i ike he kupono ia." Noi Mai e Kakoo i na poe GOP. Ua iioi uaai, oia i na kakoo f ana no na naoho aqpubalika q na oihana Kalana, atne Teritori a ua hoopuka mai pia ns> Makainui Ht-n--ry K. Martin, Lunahoomalu Sam Spencer ame Loio Kaiana W. H. Bccrs. 0 s. Ushiroda ka k lun.alxoomaJu o ka haiawai nia Holua,loa. Pau kalakeu haiolelo ana lua |iolualoa ua nee ma la no Kealakekua. a malaila ua piha hou no i na kanaka ame na wahine. "O ka'u hoopaa maoli oia no kapaio ana aku no na makaainana 0 Hawaii. Aole au i nana i na paha he uuku a nui paha,"' v,*ahi a King 1 hoike aku ai imua o nā mana koho. Ua kamailio hou aku la oia, no hana ma o ka hoihoi ana ma4. i ua hana i manao ia i Hawaii nei a, ua hoike maila o kona iini e loaa ka huina o no na haiia o ka lehulehu iloko o ke Teritori uu keia makahiki ae. 1 kapau ana o ka halawai nia Kealakekua ua neo maUa lakou a ua malama ia he halawai ma K£aha. oiai no nae hoi aole i kouio o Kealia ma ka lakou papa hoonohonoho a ua kamaiiio pokole ou malaila. Ua ku iki iho lakou ma Keei, no ka nana ana i ka Hui Wili Poi Hawaiī i ona ia e Charles Mokuohai. Eia ke kanu neī o MokuohaL i ke kope ame ke kalo mainna o ka alna ana ī kuai ai aiai ke j hqpoloaa ia mai ai mai ke aupuni' PWeialala mai no ka huina o *S6OO. a he 3 pa kenela ka auliau fto ke oJa o ke dala a ne 40 maleahiki. haalēle aku la lakou ia Koas a holo man\a maila no Kau no ka he poknle ka nianawu a h-

loa ke alahele e hele mal ai a e uhai ana lioi i ka manawa. I ko lakou hoea ana n?ai f Naalehu e noho iioolai aku aha na niana ltoho. a e kakali aku ana o hoea mai o na malihtrvi v _ . Malaila aia kamailio aku oia, "he xuak.eir.ake ko kakou o Hoopakele ia ka oihana kopaa" a hoi e maila nohoi 110 koiia paio ana me ka ikaika no ke kau sa o H&waii me _fcekahi mau mokuaina e ae o Amerika, Ua paio pu aku wau no ka. olhana laiki o Kauai, Ua lioike ae oia no kona aoho aaa a,ku he iaia no eoaao koaiile iioko o ka haie a i oi aku toa.rn.ua 0 kekahi mau lunamakainana e ae a koe ka elele mai Aiika mai, Pau o Naalehu ua holo maīia no Paiiala a ua piha no i na kanaka, a ua hai maila nohoi oia i n& mea ana i han& ai ame ua mea e pono ai ka aīna nei. Pau o Pahala ua holo mniia ao ka Lua o Pele a malaila lakou 1 paina ai i ko lakou ainaahiahi, a i ka pau an» no o ka paina an& ua kau aela maluiia o na kaa a kau maiia k ihu no Ola. a he hooih<»ho wale ana no. a na ka huQa ka lawe. I ko lakou hoea ana mai keia i Oiaa ua makaukau ka h&law&i a Olifton Yamamoto i wehe mua na hsna iae kekaiii haiolelo pokok. tja noho hoomalu ia kela h&lawxi e Hope Makamui George Tucker. I ka pau ana iho o ke laila halawai \?a hoomau maila no a h«;a malla ma Mooheau Paka ma ka hora 8:00 P, M. a ua makaukau mua hakaīia no a hoea mai ua eiek nei, ua ku hou maUa no ket& rahi lu-ka-wia Kepaai o Y&mamoto a kamailio a koi m&īla i na koho «pau e hookau aku i ke eieie m& ka, p&uepo me ka, iiaawi aiia aku i aa ōaloīa k&kie ia. U» ku m»tla nohei o « kaīuailio a e iikp no me kana i kan\a\I» aku ai ma na wahi apau ana i imiolelo aku &i pela ūx> la ao <m * i haioselo mai ai Me b hailuku ole *lcu i fca lepo

'Wahi ana ua kamailio oia "1 ka* olelo e like me ka Kuhina Ickes, ame Kuhina Wallaee ame na poe no ap&u ma Wakinekona. "Ua loaa mai ia kakou ko kakou mahele mai na hookele aupuni ana a na Demokalaka, no ka mea he kuleana ko kakoū ma ke ano he mahelē kako'u o na "Mokuaina Huiia Amerika," wahi ana. . He poe moho e ae no kekahi i haiolelo mai, a ua maikai no, eia nae aia ka iini nui o ka lehulehu e lohe i keia kanaka e hana ana no ka I pono o ka Paeaina holookoa. Ma ka auma la Poakahi ae ya haiolelo hou maila no oia ma ka Ipu, Olelo Hpolele Leo o ke a he maikai maoli kana haiolelo a uaiilo aku nohoi i mea e hooia ia ai no kona makaala no ka pono o ka aina. He hapaiua hora kona o kamailio ans mai me kona mau hoa aine kai kamalūne e mele niai.,aua i na iike ole. Ma, ka hoomaopopo aku. i kana 9 keia ke kanaka e pono ai ka aina.

JAMES H. LOW 1 Lunamak&aiana» Mai Hawaul(likina Aku