Hawaii Holomua, Volume II, Number 7, 5 March 1892 — O WAI KA ELELE KUHINA KUPONO E HOOUNA I AI I AMERIKA HUIPUIA NO KA IMI ANA I KUIKAHI PANAILIKE? [ARTICLE]

O WAI KA ELELE KUHINA KUPONO E HOOUNA I AI I AMERIKA HUIPUIA NO KA IMI ANA I KUIKAHI PANAILIKE?

i [Hawaii Holomna Poka Lu Maiaki 1] i Ua olelo ia o ka lili pili lahui mawaena o kaiii lahui a uie kahi lahui maloko o kahi aupuni. he mea maikai ole ia. Pela no, lie inea maikai io ole ia no ka hoohuoi ia ana ae oia mea mawaena o ua la hui i like ole na iii, ka uohoua, ka hoohihi, ka niakee ana. a me ka . hoopulakaumaka ana ‘ : i ke a-u iki !a ine ke a-u nui” o na nohona uiakolako o ka aiua, ina nae c kaulike ' aua ka paiiola ia ana o na hoohoihoi ho-ulakolako aua i na aoao a i elua. Aka, ma ka wa c ike ia aku ai, e hoopii mahuahua ia aku ana na hookaipunahele ana i kekahi hapa o ka lahni, me ke kapae hoomaonopo oie ia ana ae o kekahi hapa o ka lahui, me he puolo opala i kapae wale ia ae ma kuono, ! aole anei e lilo ana ia haua jiela i kumu kujiono e hookahua ia iho ai ka nini iloko o na lioupo o ia jioe , no na hana hookae ia la lakou a hookapuhi hoi i kekahi poe okoa. Alaila e ahewa ia auei keia «im ana i komo iloko o keia j»oe no iakou na oiwi i hookae ia. no ko lakou ike maopojx> ana. ua hooholo ia ka olelo jiaa maluna o lakou. “aohe mea malalo iho o ka la, i hiki ia lakou ke hana, oiai no nae he nui na hana i hana ia e kekahi jx>e ] o lakou ma na wa i hala ae. i lilo i mau kumu hoike maoj>oj»o. he mau hana no kekahi i luki ia lakou ke haua, ma kahi i hiki ole ai i keka- ; hi jx>e ke hana. Aka. me keia mau mea inaoj>oj)o no uae i |>aa ma ko Hawaii nei moolelo, ua hoomakajx> ia iho la no uae. Manao J makou, o na nini ana i komo iloko | o kekahi mahele o ka lahuikanaka i ku ma ke kulana o ke kaj>ae wale ia aua ae. e like me ka makou i ! hoakaka ae ia, he nini ia i ajiono ia e hiki ole ai ke ahewa ia. a o ko ua lahul la oni ana e hoauhee ia aku na hoomaewaewa ia ana ona, e like me ia Hio la ke ano, aole ia he htwa i ko makou uoouoo ana. Nolaila, i ka hoopili aua ae i keia hookulana manao ana i ko kakou ku lana lahui e noho nei i keia wa. ke waiho wale ae la na mea a j>au imua o ko kakou mau maka me ka moakaka lea e kuhihewa ole ai kakou. Ano e kam&ilio aua kakou uo ke Kuikahi I’auailike mawaena o Hawaii Aupuni Moi a me Hawaii Aupuni Kepuhalika, o ka imi ana aku i mea e loaa mai ia kuikahi ia kakou, oia ka haua a kakou e uowelo aku nei. O ka hana imi kuikahi i hoala ia ae nei i ka makahiki mua loa o ka nohoalii aua o ko kaaeu Moiwahiue i aloha nui ia. he hana ia i waiho ia aku ma ka lima o kekahi o na keonimana i lawelawe i ua hana o keia aupuni uo ua manawa he lehulehu. Aka o ka hope na o kela hana i hoohana ta aku, ua hoea aku la i kahi o ka nele. , pela na iono i loaa mai ia kakou.

1 A b«aha ke kumu o ia nele aua? . Heaha hoi —aole m»kou i ikf. A i na no e hoomia ia aku he huakai o | ia ano hookahi malalo o ke aiakai ao» a kekahi keonimana a mau * keonimana oke ano hookahi oka hiliuai ia e like n<» me kela ae la, mauaoio uo makon e loohia hou aua no ia huakai me ka pao« nai. e halawai aoa no me ka makai>aa ame kc kuapuu. Hookahi no hoj«na be nele. Ina o keia iho la ka hope haiua u:aopope> o na huakai o aeia auo e hookui ia aku ai: alaila aole auei be mea kupono ke hoololi ae na noouoo ana*a oleio iho. ua ne le ae la ooi ia oe ka hiialo i hiipoi noi ia e a'u, e aho hoi e hoao au i kahi keiki i kapae ia aku ma kuono. Ae, ma ke ano hana c like me keia. he mea maa mau ina Lani Moi i» Hawaii i hala ae nei. ke kapae ana ae i ke kanaka Hawaii ma kuona a kikoo aku la ko iakou mau ohohia ana maluua o kekahi hajia okoa aku o kona lahui. Me he mea la o ka Moi Kalakaua I ka mua loa <* na Moi i alakai m.ui ole ia e na rula alakai anponi a kona mau mua i lawelawe ai. laia lilo na kanaka Hawaii i mau Komi<ina Kiekie i ko na Alua E. a i mahalo nui ia hoi. I Kona au he Komi-i-na Hawaii kai hoouna i* i keAupuni e* lapana, a ioaa mua mai ua hooiako (uiaiiana aua mailaila mai. Nana j»onoi no i liele kino akn i Ameiika Huipuia e nonoi ai i ka oluolu oku laiia lahui. cae mai i Kmkahi Panailike mawaena oia aupuni me kona wahi aupuni j»ana uaiki maloko o ka Pakipika, aua luaa mai la. 0ua kuikahi la no hoi, ka mea i kii pinepine ia i ke au u na Moi mamua iho; e na j>oe i hilinai ia e ua mau M«*i la. <• like nu me keia hilinai i hoonana iaaku nei. he nele uo nae ka ima i loaa mai. Aole nu i nele ko kakuu Moolelo Hawaii i ka hoike aua mai, he hua kai nele mau keia ina he mea mawahu at o ke kanaka Hawaii, ko kii aku. Mc keia mau mea mao- , j»uj)u, ke ulelo nei makou uenei, uokeaha aule i houuna ia aku i kauaka Hawaii maoli ma keia huakai imi kuikahi ? Ina ua nele ae la kakuu ina na hooikaika ana a kekahi oku kakou mau hoaloha o kekahi mahele lahui o loko o ka alaila, aole anei he mea pono ke huouna i k<* kanaka Hawaii. Aole ke Alii i nele i ua kahaka (Hawaii) i kujK)iio no keia hana. Kia uo na mea Hanohune Samuela ! Paka. i*. laukea, Keoni Ina (John Kna) Keoni Kainaki. (John A. e’ummin.-) John K. Bu.-<h. K W Wilikoki. Anlone Ho?»;i. J L Kaulu kou, Mark Hol»ikaua. H. H. II oa j)ili. J. Nawahi, Kiaaina Keoni Beka, J. W. Kalua, P. Kaaoa. a me kekahi |kk.‘ Hawaii e ae he uui. Aoie anei he j»oe ku]K>no keia e hoo una ia ai uo keia hana, oiai ua ueleae la hui kakou i ka aoao <> kela I mau makamaka o kakou ? A ina no hoi aole o keia poe Hawaii ae la, aole anei eae ana ka Makuahine uka lahui Hawaii. e kulia i kn nuu no ka nai ana i imi haie a imi jK)iio no ka aina. e like me ka Kuna mua Alii i hana ai? Ke kamailio nei inakou i keia, aole no ko inakou manao ana e huoulu i ka nohona kuee uwwaeua o na kanaka Hawaii a ine na haul»*aole j»ela, aka ke koi nei makou me ka maojx>)K> lea 110 ko ke kanaka Hawuii kuleana ma ka hana hoopakele i kona aina mailukomai o ka nohona huue a ka nele.