Hawaii Holomua, Volume II, Number 51, 17 December 1892 — I KUMUKANA WAIHOU. [ARTICLE]

I KUMUKANA WAIHOU.

E na ’Lii, a me na Lunamakaainana o ka Hale Ahaolelo e akoa- i koa loihi nei i keia kau hoopau koalaala me ka waiwai nui ole, ahea oukou lawelawe i na hana e hooko ia ai ka makemake o ka Lahui, “I Kumukanawai Hou?” 0 keia no kekumuhana pookela, mamua ae o na aumuhana aoukou i hoopau manawa wale ai, a kokoke e hala ae keia makahiki. Ua koi ka Lahui iloko o na makahiki i ' hala ae nei, mai ka wa mai no o keia Kumukanawai pono ole i ku ai; a, i pii ae hoi ka ikaika koi ! ana i ka M. H. 1890,ma o na Elele | Komile la imua o k» Moi Kala- i ē I ■ kaua i aloha nui ia. i hoonna ia mai e na makaainana, no ke noi • ana i Komukanawai hou. A ae j oluolu loa mai ka Moi ia makema- % I J ke pono o kona man makaainana. , a hoouna aku la i kona Elele Alii ! i ka Hale Ahaolelo me nei mau oielo alii: “O ko makou manao Alii, e lawe ae ka Hale Ahaolelo o ke Aupuni, a hoohana aku i na hana e hiki ai ke hooko ia ka makemake o ka Lahm, i hoike ia ma ka Palapala Uoopii.” ] Aka. he Ahaolelo kumakaia kela i i ke noi a ka Lahui i ae ia e ka i Moi. a he poe hoolohe ole ka nui o i Lakoo i ke kauoha Alii, mai ka haole a kahi poe kanaka Hawaii. i N* laila, ua ko ole kela makemake maikai. ]

Aka hoi. aole i pk> kel« «akemake. a me kela iini i Komokenewai hou; da hoo oo ke oni ne, % ke kahea leo nui nei imna o keia Ahaolelo i keia kaa o 1892. ma na Palapala Hoopii; a imua hoi o ka Moiwahine. me na Palapala Hoopii > a na kane. na wahine, ame na keiki. e oonoi ana i keia mea uwi i hookahi no, “1 Kumukanawai Hou.” A, heaha ka ouk*>u e keia Ahao'elo e hana ole nei, a kokoke e pau ae keia kau Ahaolelo ? E hoohalike aku ana no anei «»akou me keN kau Aba«»ielo knmakaia o iS90, ka hoole ika mea maikai, a ku hui i ka pono, ka pololei a me ka oiaio maoii? E na poe hanohano oka Hale Ahaoielo o ke Anpuni Uawaii aloha, aole a oukou hana e ae e kaulana maikai ai ko oukou mau inoa. 0 keia wale uo, e hana koke oukou 1 ka hana e hooko ia ai keia koi kuleana a ka Lahui, *‘I Kumukanawai Hou.” O ke Kūmukanawai e ku nei, ua hookahua ia maluna o ka hewa, a ua hoolala ia iloko o ka hewa, a ku no iloko o ka hana hewa. aole iloko oka hana pono He hewa koi aa kahua. he hewa kona mau ukali. Nolaila i oni ai ka Lahui, a kahea i leo nui moakaka ae, “I Kumukanawai Hou. 7 ’ Ta moakuka keia i na poe noonoo maikai a pan loa, koe wale no ka poe i uluhia e na manao alenu ! o ke ano puni waiwai. makee a me ke aloha ole. Nolaila, oke Kumukanawai i loaa ma ka hana hewa ana, aole loa ia he Kumukana- , wai e pomaikai ai ke Aupuni a me Lahui. Aka, he mea kupanaha loa nae \ ka ikeia ana o kekahi ooe i kapa [ ia he mau haipule Akua paa Baihala. e olelo ana. ‘’heaha ka pi’ikia i o keia Kumukanawai? Maikai no l keia Kumukanawai, nui kona mau mea hou pakela nani, kulike me na aupuni malamalama a pela wale aku.” O ka apono ana a me ka mahalo ana i keia Kumukanawai o 1887, o ka apouo ana no la i ka hana hewa, ka hana hoi i loaa ai ua Kumukanawai nei. Oka haipule paa | Haihala hea nae ke hana pela? 0 !ka haipule hookam..ni, kuko ika waiwai a me ka hanohano; aole o 1 ka haipule Akua oiaio. Nolaila, o ke Kumukanawai hou e koi ia nei e hana ia, a e haawi ia mai. oia auanei ka mea e pomajkai like ai na mea a pau, a e oluoiu ai ka noho ana. A<> ke alanui e hoohana aku ai a loaa mai ke Kumukanawai hou, he alanui moakaka, maemae, poiolei. ' i malamalama a kaulike maol' no | hui; a e loaa ana na mahalo ia, a ; tne na a(K>ao ana mai a ka Lahui mai na kihi mai a pau o ka Paeaina; a pela pu ana uo me na aupu- > ni o waho; e kaana pu mai ana lakou i ka niahalo, ke hana ia ma ia i ' alanui, ka lawelawe ia ana e loaa 1 ai ko kakou Kumukanawai hou. Oia ka ka mea kakau e hiaai nui nei, e hiki mai ua manawalae hoihoi hou ia mai na pono o ka lahui oiwi aloha i hao ia e na hma lokoino ona keiki a ke aloha ole, I na makamaka a “Paeaina” me | “Kuokoa” e halelu mau ai. Ke lawe mai nei au e hoomaiae- ' ike aku imua o ko’u mau hoa makaalnana i ke ano oka hana ia ana a loaa he Kumukanawai no na j mokuaina pakahi o Amerika, mal j na hoakaka pili hooponopono aupuni a T. Hapakmi, a penei kana mau hoakaka naauao ana; ‘*0 ke anuu mua o ka hookumu ana ike aupuni mokualna, oia no ka hoolaha ana a me ka hooholo ana i ke Kumukanawai i kakauia. , “Ua hana ia keia eaa Elele i ! kohoia e na kanaka a pau oka mokuaina, ana lakou e hana i ke Knmukanawai. “Na keia m&u Elele e hoOmakaukau akahele i ke Kumukanawai, a apono ia e lakou me ke kupono iKo lakou manao, a me ko iakou noonoo ana; a'aiia, hooiaha ia a kahea ia na kanaka e koho balota no ia mea, a i ole, e kue paha iua Kumukanawai nei Ina i koho ka hapanui o na kanaka e apono i ua kumukanawai nei, aiaila oke kukala akea ia no ia no ! ka aponoia, a Hlo be kahua uo ua i kanawai o ka aina.” 0 keia ano haoa ka ka lahui i koi ai a e koi nei oo a hiki i keia ia. aika ia apopo. ia ia aku, a pela mau no. Aoie oke ano hana hewa e like me ka kela poe o 1887. aole loa! A oia ke alahele i makemake ia uo ka heohaoa ana e ioaa ai ke Kumukanawai hou. he alanui ponoia a poiolei maoii, a he maemae e kulike ai me oa aupuni maiamaiama. A pehea oukou ena hoa Hanohano o ka Ahaoieio oo nei koi ku- »

leana aka LaOai e koi mau nei? | K papani ana anei ko oukou mau pepeiao i oie e lohe i nei leo owe o ka Lahaī. e like me ka hana a j keia Ahaolelo o 1890, ka Ahaolelo { aka Waiakoa i noho ai? Ke roa- ! ! oaolaoa wale ae nei no ka mea ka- f ! kau, aole oukou e like ana me kela Ahaolelo o 1890; a«» ka mea. he hookahi no K«*v. i Rev. ia oia kau, ' ahe elua hoi o keia kau. Nolaila, e pumehana aoa ka laua mau i puie; a oia pumehana ke holo ae | 1 īl.ko o uahoa ma. o i«»koino ma. . . o aloha **Ie ma; o ka pau no ia o ka ino a ioknhi oukou e hana iho 1i ka pono oko kakou aina makua ' i aioha nui ia o Hawaii nani. Kamlehia.