Hawaii Holomua, Volume III, Number 1, 31 December 1892 — KO MAKOU MANAO AKEA. [ARTICLE]

KO MAKOU MANAO AKEA.

l'a kaa ka hanohano ki**kie kamahao luanle maluna ona ‘Lii a me oa Lunamakaainana he umikumamahiku i koho ai ma ka aoao 0 ka lahui i ka Poakolu nei, a e lei auanei lakou i na pule mahalo a ko Uk<fT mau hoa makaainana e noho nei iloko o na pilihua ona hana anunu a kaili oono kaulike o ke Kumukanawai elau pu. Malia paha ua maopopo mua no ia lakou aole e holo ana kela hila, aka, ma ko lakou koho ana ma ka aoao e kakoo ana i ka lahui, ma ia hana { anaa lakou. ua hoopaa iho la i ko lakou mau inoa maloko o ka moolelo • kokua ana i ka manao o . ua kanawai la a o ka lakou ia i ae ai e hana, oia hoi e imi i ka pono o ! ka lahui —a o ko lakou aoao, oiai no o ka hapa uuku ia iloko o ka Hale, he mea maopopo nae e like me ka malamalama o ka ia. pela no ka oiaio aia iakou ma ka -oao o ka lahui holookoa, a o ka na panuiia. O ke ano i loaa ai keia Kumukanawai hou e ku nei, aole loa i apono a ae ia etn lahui. He oiaio no, aia i ka manawa mamua aku o ka onou ia ana mai o keia Kumukanawai. mamua aku hoi o ka la 30 o luue, 1887, ua apono ole kekahi poe i ke ano e hookeie ia ana ke aupuni. a ua makemake lakou o huololi ,ia ke ano o ke kulana hookele aupuni, aole lua nae 1 koi ka lahui i Kumukanawai hou. a aole no hoi i .hooholoia e kukulu ia i Aupuni Hoomaemae a malalo hoi o ka lakou hookele limanui kapakahi aua ke Aupuoi Hawaii. Ua ulu mai ka lanakila ana o keia mau hana mamuli o ko ua miaionari a me na paalalo kuepilik tno ia Kipikona, a ua houmua moa iakou me ka hoomakaukau malu o ke ano (K>wa huhe wale, u hiki i ko lauou manuwa i lele auna mai iu mamuli o ka lakuu poe i hooluualima ai e h«>oko i k<> lakou makemake aiuau, a Iilu aku la ka mana ia lakou. Aka. ua hoike ka lehulehu i ko lakou kue a apono ole i ua Kumukanawai nei ame ia ano Aupuni Hoomaemae popopo ma ke kau Koho baloia o ka makahiki 1890. a pela no a hiki mai i keia kau koho haloU hope loa iho nei, mamuli o ka hookahuli ia ana o ks mana Aupuni Hoomaemae e ka heluua oi o na halola kue ia lakou a haule ka laknu mau moho. Ua ike na makaaioana ua hoohana ia lakou e keia poe i mau kauwa kuapoa no ko lakou pomaikai pilikiuo, a ua huole a kue ikaika lakou ma ke kokua pu mai o na mana Lani, a ua haawi ia mai ka lauakila ia lakou. A i keia la, ke ninau nei makou —auhea kela mau Komite mahaoi be umiaumamakolu na lakouialakai kela poai elau pu? Aole aaei lakou i mahae mamuli o na aumeum« me ua hakoko mawaena o 1>Kou iho mamuli ona manao anunu o kahi me kahi e lilo iaia ka mahele nui o ka omoomo nalaea? A aole auei m&hope mai tr ,aiuli o ko lakou mahelehele like aua i na apana oua omoomo palaoa nei, ua hui hou ae la a hohoni hou, be mau meo hoi e hoik** mai aua i ke kumu o ko lakou hoala ana i kela haunaele kipi? Aoleanei kakou i ike i kekahi poe o !akou i akenui e inu i ke koko o ka Moi Kalakaua, ua pelukua hou ae la a hoomaka e hoonani a e hamohamo i na wawae oke Alii me ka painuu hookamani aku? Aole anei kakou i ike i ke Kuhina okona Aina K mua loa mahope iho o oa mao hana kipi nei e haalele ana i kana oihana, a loii ae ie ma ko ke Alii aoao? Aole anei o kona komu i h&aleleai i kananhana. mamuli no ia o ka hooweliweli ia e ka poe powa linunui o oa poai nei? A aole anm kakou i ike, he mau mahina wale no mahope iho, oa ku huokahi ae ka Loio Kohina hoala kipi iloko oka Ahaoielo ooe ke kue ia mai e kona mau hoa Kuhina, • hiolo ai a lilo I mea ob ka Poai Uoowwmo mamoli

' o koni hosi paa so« mai in* hana ohoma aipi a lakoa e powa i ke ola oka Moi ? A aole aoei ka- ’ kou i hoomaopopo o keia I»io Kuhina elaa pa kipL oa huli hoa ae a kalahea hookamani ae la be makee Aiii oia a he hoa'loha no ke kaoaca Maaaii ? A auhea aku ka nui 0 iakou ? Na Lonakana ai aae , | ua Lun* Aupuni i komo pa ai iioko o kela kaua a lakou i kipi ai a i Inaa ka mea a lakou i pulakauma- : ka ai ? A<*!e anei ke haalnlu nei lakou iU>cn n k<> Uk<<u m*u kamaa buti 1 ke a« a il«k<* o k<> lakou mau niuum'iu «*-p« ika po. ke hawanawaua aku na b«>aanan a kekahi u k • iakou nuu hoa paaialo i kum<* pu ai iloko oua mao hana kipi nei i na ia e aneane ana k<< la- . c«u mjii kania-i i kahi oke kopi ' likii. a ua hoomanao pu ia aku, eia no lakou iloko o ka ululaau. aole i t puka laelae aku iwaho—iea e hoomaka ana kekahi me» o lakou e kaulai ae ina iwi o Hua i ka la a ! «aibo wale na no’a huna a lakou ? Ua hopu ia kekahi Pake ma ka Poakolu nei ma ka inoa o Ah Yum no ka aihue ana i ke kuka oAh Chu Pake o Kalia. Waikiki kai. fMa keia kulanakauhale, ma ka 26 iho nei, ua hoohua mai ka puheka o ka wahine a T. E. Evane, be kaikamahine. (’a lohe waleia, Ina aku ka mo- I ' kuahi Theslis o Ameiika keau mai ' la i ka moana no keia awa. 0 keia ka U hope loa o keia makahiki. nolaila. Aloha Makahiki hou kakou. Mea ia mai hoi o William Foster no ki’ i hookohuia i Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei. Ke konoia aku nei na Luua a me na poe i lawe i ka Hawaii Holo1 mi'a o k ka makahiki 1892, ina he wkhi koena koe o lakou no ia makahiki, e oluolu e hoomanao inai. Mai poina i ke anaina haipule a ka Ekaleaia o Iesu Karisto no na Poe Hoano o na La Hope i hooponopono hou ia ma ka Ar.ona Hale, i ka hora 10 kakahiaka Sabati, a i ka hora 7:30 o ia po iho.