Hawaii Holomua, Volume III, Number 149, 30 January 1893 — NUHOU KULOKO: [ARTICLE]
NUHOU KULOKO:
Ohai—o, Kongo boe ! Eleele mai nei N'uuanu e—heaha la ? He elua kauna i>oe kiko hua i hopuia ena makai raa ka Poaono nei. E wela paha auanei ka au-ki? Aole eli ia ana o Masuda i keia la, oa hoopanee ia no kekahi wa aku. aole nae i hoike ia mai ia makou o ka la hea la ia. Aia ilnna o ke Alapii aka Opae ka mokuani Kilauea Hou no ka h<x>maemae ana i kona wahi i poino. Ika Poaouo nei kona huki ia ana. E haawi ana ka Bana Hawaii he puhi ohe ma ka Ema Kuea i keia ahiahi, a i ka po hoi o ka la apopo ma ia huikau o ka Holele Hawa ii Ua hoopau ia o Klkaha mai ko* na kulana Makai Nui ae no ka Mokupuni o Mam e keia Aupuni hou. Aole makou i luhe mai ika pohuli e iumai ia aku aua ma kona makalua. He mai ko Kaj>ena loane Maikai e waiho nei i keia mau la. oia hoi kela haole nana i ki o Leialoha i ka pu, he mau puie i hala ae ne:. E—oni paha auanei i ka maka o ka moena? Pehea keia ? Ke moam mai nei ka lono, e lilo aku ana ko makou Levi-i-Ltvi ia i pailala no ika makamaka “Ka Leo," ke hooneeia aku kona kapena i kuhikuhi puuone no ke (kai) Aupuni. Ua hoike :a ma: ia makou, oiai ka moku lapana ao moana Kongo e hookaulua iki ana ma keia t«a. e haawi manawalea ia mai ana i manawa no ka lehulehu o uaa nei oka aina e holo aku ai e makaikai.
Nai ka puiwa me ka owala o kekahi poe ma kekahi o na punana kiko hua ma Kamoiliili i ka ia Sabeti nei, kc heie la a uli na maka o kekahi mau moho ma ka aoao o na keiki o ka Aiua Pua me be uala puiehu !a. Ua makemake ke aupuni hou, ma o ke Alihikaua Nui J. H. Sopa la. e hoike aku na mea a pau iloko o na la ekolu mai keia ia aku, i na mea kaua a pau malalo o ko lakou ma'iU a malama ana paha. Manuunuu mai nei na '•■auoha o keia mau la. Ma ka po o ka Poaono i hala iho la: oiai ke kaa poniuniu e kakaa ana, ua ike ia iho la Kekahi olohe hula o uka o Kalaepohaku me na lolewawae ekeke'i, a e hou heieana hoi Kona mau iima ma o a maanei o kona mau ekeeke lolewawae. Hu ae la ka hoi ka aka. Oiai kekahi poe kamalii iluna o Puowaina me na luiua oka moku kaua lapana i ka auina ia Sabati nei, ua kakaa mai la i ka pali kekahi wahi kaikamahme Hawaii uuku, nona na makahiki mawaena oka10 me 12. 1ke kii iaanaaku o ua kaikamahine poino uei, ike ia ihola ua ha’i ka ihu, a ua nahoahoa hoi ke poo. Ua laweiaka mea poino no ka Halemai Moiwahine. Kinikini na leo mahalo i loaa mai ia makou e pili ana no B. M. Mainae, ka wiliki hou iho nei o ke Kaawai Helu 4, ma kana hoau mua ana i kona kulaua ma ke ahiahi Poaono i hala, ma ke alanui M&unakea. Ma kana kukini ana i kela kahua heihei mau, oia hoi ka apahu hae o ke Kaawai Helu 5, ua iKe ia ka holomua. ke hele la ka wai a papale iho maluna no kekahi mau anana.