Hawaii Holomua, Volume III, Number 264, 18 July 1893 — LAOA KE KANIA-I I KA HUA A KA WAHA. [ARTICLE]

LAOA KE KANIA-I I KA HUA A KA WAHA.

Iluko o keia mau la e nee nei, ke lohe mau nei kakou i Se kanikaei a na manu kauahua i kakoo ia mai hoi e ka mamo a Opakahelu a me kona man wahi paalalo kumakaia, oia na wahi laiaopa maioko o ka ! lakou wahi apana nepa, e kalahea ana i ka maikai nemolele o Kivini no kana mau hana i lawelawa ai ma Hawaii nei, a e kakoo ikaika ana i ua wahi mahaoi la ma kona h«iao ana e aihue a e hoohui aku la . Hawaii nei* me Amerika. Ua j maopopo a ua kamaaina i na ma- 1 kamaka ke kulana o Kivini a me keia mau wahi kumakaia e ku nei i keia la, oia hoi, eia lakou ke hoao nei ma na aoo a uau e hoohui ia aku o Hawuii nei me Aminaa, a ua nui na haiolel > ana a ua o Kivini maha«>i nei e kono ikuika ana i ua Kepuhalika nui la e hoohui aku ia Hawaii. Ma keia wahi. ke makemake nei makou e hooiaio aku imua o na maKamaka i ka oiaio o kela olelo kahiko, a oia keia —“ he loli wale ka manao o ka aia, a he pilikino hoi na hena a ke kumakaia. : ’ Pela no o Kivini mahaoi, he aia oia, a he kumakaia hoi ka mamo a Opakahelu a me kona mau wahi paalalo, a i kumii e maopopo ai ka makou e olelo nei, kelawe mai nei makou i keia mau hooia. Aia maloko o ka nupepa Ko llawaii Pueaina i pai ia ma Honoiulu nei. ma ka Poaono. la 12 o lulai, lh90. (ka manawa hoi e noho ona ia ana ua nupepa la e kekahi o na paalalo o Opakahelu) ua hoopuka ia aekahi manao-pepa e pili ana i ka haiolelo a Kivmi ma ka la 4 o ua lulai nei, a e liki ar.a ua laieopa nei i ka maikai o Kivini no kona kue i ka manao hoohui ain», me ka nuku ae i ka poe e upu ana ia mea, a penei ka panina loa o ua manao nei: “ Ua kahe loa f ku ka haio'elo ira ka hoole !oa ana i ko An>trika Huipaia manao pakaha a ho> hui aina, a e ikeia ka oiaio ina ka hoole ioa una o ka Aha S >nate o Amenka Huipuia i ka 1870, e houle loa ana i ka hoohni ana mai ia Sana Dom nigo no Amerijta Huipuia, a pela aku. a pela aku. ” O keiu ae la ke kahua a o na mapuna leo hoi i oili ae mailoko o ka waha o Kivini ma Kana haiulelo imua o kekahi anaina nui ma ka la 4 o lulai, 1890. A e ninau iho kakou e ua maKamaka: Heaha ka manao o keia? Heaha ka mea i maopopo no ko Kivmi kulana‘>* A 0 ke kahua hea kaua i luwe ai ma ua la nei? A heaha hoi ka puana, ke kaona » “ ka haina o aela mau huaolelo Kivini nei? He hiki anoi k> ia? Aolel l'a m:Mi|iijo a ua moakaka. He meaoiaio loa elike me ka oiaio o ka puka ana mai o ka la ma ka Hikina a napoo aku ma ke Komohana, aia o Kiyiui ma ka aoao kue a apono oie i ka hoohui ana ia Hawaii nei n«e Amerisa ma u» la 4 nei o lulai, makahiki 1890. l’a inaopj'0 no iaia aule loa e hiki ke hooko ia la meu ke ole e ae aKu ka Lehui Hawaii. no ka mea. eia ihu kekuhi mau huaolelu a ua'o Kivini 1 puaua ae ai ma ua la nei. penei; “ Oiai e h»>mau la aua ko na moku- j puni nubo aua aupuni Mui a me ke ; Kuokoa. alaila naoukou e ka lahui Ha- i waii e uoonuo a koho i ko ouaou mau : hoahui ma pahao Amenea Huipi ia, a i i o!e o na lahui Asia }«ha.“ He mau huaolelo hou no keia e l hiki ai kehoohewahewaole ia, aole loa hoi e hiki ke hoihoi hou ia. Aka. he mea pono no ia kakou e . ninau huu ae —heaha ko Kivini 1 manao ma kona hoopukaana i kela j mau huaolelo ma ua la 4 nei o lulai? Heaha la kona kahua io | maoli ma ua la nei? Ca maopopo ’ no, elike me kana i olelo ae ai—na > ka Lahoi Hawaiie noonooa e koho

.I ko Ukoo hoahai—* ina aolō maj kemako i hoahui, alaila, e mau aku ! no “ko na mokupani noho ana Aupuni Moi a mc ke Kuokoa." A heaha la ka manao o ka lehulehu no keia kanaka? Heaha ka kakou e olelo ai nn keia Kivini e kamaiiio nei ma ka aoao e kue ana I a e hoole ana i ka hoohui aiua i ka makahiki 1890, a i ka makahiki 1893 hoi, ua loli ae la a he koo a kokua ikaika oia no ka hoohui «ina. m be pakaha a limanui hoi ma ka hookahuli ana i ke Aupuni I Moi a kakoo ae la i ke Aupum i hoala ia ma ke ano kipi? He pu1 pule a he hehena anei o Kivini? A i oie, he lolelua, ne muhee a h-* koiohe maopopo o ke ano awahua ino loa! Aole anel he helehelena olaio loa keia o ke koluhe a me ka lapuwale? A pehea hoi na wahi Iais pa a me ko laua hanai ai mamo a Opakehelu? Heaha la ke ano oke kakoo ana ia Kmni ma kela haiolelo kue hoohui aiua a Kivini i ka 1890. a i keia maknhiai hoi u» loli hou ae nei e like me ko Xivini loli ana a ke hapaimemeue mai nei i ka mea i hoopailua mua ai. Heaha la ke ano o keia poe kanaka. Olelo mai he ino, he awahua a he lapuwale lilo loa kekahi u.ea, a mahope olelo hou mai he momi, he nani, he ouaona a he maemae lua ole ua mea nei. He oiaio—ma ka nana aku, he mau kino kanaka a he mau heleheiena kanaka no ko lakou, aka, be uhane kauaka a he noouoo kanaka anei kahi iloko o u.i mau kino nei? Auwe ka poe aia a me ka poe kumakaia e ka poai pakaha a limanui—ua kaupaona ia lakou malu□a o ka mea kaupaona a ua ike la ko lakou lapuwale a me ka mama.