Hawaii Holomua, Volume III, Number 30, 22 July 1893 — HE MOOLELO NO NAPOLIONA I [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NAPOLIONA I

O ka hora 8 ponoi ia o ua la ’la, ua ike ia aku la na ao hakumakuma konouli kaalelewa lani nana e hookulu mau nei na pakaua o ka ino nui i uhi paapu ai i ka aina e mawehewehe ae ana a o mai la hoi na kukuna malamalama oka la me kona hoike piha ana mai hoi i , kona nani nui ma ua kahua la o ka hana o Watalu. Ae, aole paha he la e a* i ike ia kona nani e like me keia k.ikahiaka Sabati, me he mea la na ke Akua no iae mai e hana pela i loaa ai he nianawa i kona poe anela e kiei a e nana iho ai ilalo , i ke kahua kaua o Walalu. O kana hana nui oia ka hoakoakoa aua mai i kona nau aliikoa a me na kenemla no ka haawi ana aku i kana mau kauoha hope loa o ka hooko kauoha mamua ae o ko lakou komo ana aku iloko o ke ahi, oia kana i haawi aku ai ike kauoha no ko lakou akoakoa ana mai a pane aku la oia: “O ka enemi, ua oi pakela aku lakou imua o kukou; ma o hookahi hapaha. aka. ua oi pakela ae nae kakoa ma ka ikaika i pa-kana-1 iwa ia mamua o lukou, oiai, he umi wale aku no ma ko lakou anao.” “Me ke kanalua ole,” wahi a Ilamuku Ne, oiai oia i komo mai ai. “Ina he kanaka io ke Duke o Welinelona, alaila, e kali ana la , hoi oia no ka wa a ka Emepera e | lele kaua aku ai maluna ona, aka. hele mai la au e hoike aku ia oe I * eia koua pualikaua holookoa ke maki nei me ka awiwi nui iluko o ka ululaau o S ūne.” “Ua ike io anei oe a me ka hoo* maopopo pu,” wahi hou a ka Emepera me na manaolana o ka hilinai. “Ua haule hope ka manawa. Mamuli o ia hoi hope ana, e haawi ana uia iaia iho iloko o kekahi poino nui. Aka. ua kuu mai ia nae oia i kana huli hope loa a o ko kakou wahi ia o ka hana o ke kamau iho.”

O ka hapalua paha ia o ka hora umi o ua kakahiaka nei, oia ka wa i pau pono ai o na hana o ka hooponopono ana i ka pualikaua ma ko ka Emepera aoao, a eia hoi 1 , lakou ke ku nei me ka makauKau i j uo ka hookahe aku i ko lakou koko 1 no ko lakou aina aloha. 1 | lloko o kela wa, ua meha na hauwalaau. oiai ua koa e nee hele I ana me na wawae malie o ka maki no ko lakou kahua o ka hana. O na halelole no ka lapaau ana i ka poe i loaa na palapu I ke kaua, ua kukulu koke ia mai la ia me ka awiwi nui a paa mahope aku o na laiua kaua. a o ka batali , hoi o na kauka, e»a lakou ke hooi mohalo pono oei i ka lakou mau apana loie wa-hi, na pahi aneoa pahiolo me na pulima i uluulu la a kau iluoa, me ka makaukan hoi o ka hooko aku i ka iakou haua o k ke aloha maluna o ka poe i hoeha ia a i loaa hoi i na palapu a ke kana. Ua ike ia akn la ka Kmepan » aloha • holo ae ana • naoa I kona la lama kaua, • hke no me kana hana man o ka nana mua ia lakou ma-

| mua o ko lakou hele ana aku e I hooko i k.i lakou hana o ka weliweii nui ma ka hapa oko lakou i uina ame ka Emepen. Ona ma- * ka o kona p>e koa eia ia ke haka pouo nei maluna ona;o na puuwai hoi, eia ia ke pana malie nei me ka ■ hoopaa ia o na kahakahana huaolelo oke aloha no ko lakou Eme1 , pera iloko o keia hana nui, oenei: “Na ke Akua e hoopomaikai ! { mai ia oe.” . I , I “He hookahi puuwai e pana ana,” wahi a Lamaretine, “mawaena o keia poe koa oka ehuehu a me ka Emepera. Iloko o keia , manawa kupilikii, e kaana iike ana lakou i hookahi uhane a i hookahi manao. Oka pualikaua, o Napoliona no ia. He mea i ike ole ia mampa ka lilo pio loa ana o ka manuo oke kanaka e hke me na hora o keia la. Ua hoi pono iho na manao o ka £mepera a i ke ano kanakamakua maoli a oi ak*u paha ma ke ano he Aliiaimoku. Ua kulou iho ke poo o kona poe koa i ilalo i na kaua i hala, ua kulou no ! hoi i keia wa. a e kulou aku ana no ikawa e hiki mai ai.a me ka nana ole i ka lauakila a me ka haulehia e loaa ana ia lakou uo ka hakoko ana e hoihoi hou mai i ke aupuni Emepela malalo o ka hoo- ; m&lu ana a ko lakou £mepera i aloha nui ia. ; “E ola loihi ka Emeperal” ( Vive V Emvereur) oia na huaolelo i hooho like ia ae e ka pualikaua holookoa iloko oia wa o ke kokoke aku e hakoko no ka make a me ke ola. O keia mau leo ohohia o ka hauoli i hooho like ia ae e kona mau koa nona ka huina i kokoke aku i ke 70,000, he hoike ana mai ia he ; hookahi manao o ke aloha, hookahi manaolana, hookahi puuwa', a he i hookahi uhane oka hooko kauoha o ka hana, ua lohe pouo mai la hoi kona mau enemi i keia mau leo huoho o ka hauoli oiai lakou e ku kokoke mai ana no makahi aoao. O ka hora 11 ponoi ia o ua la ; Sabati nei, oia ka wa o keia mau pualikaua i halaw&i ae ai he alo a he alo me ka hookui ana o na mea kaua i kahi hookahi no ka hakoko t I ana i keia uinau nui nana e hooweliweli nei o Europa holookoa. L Ma na aoao a elua, ua hooko ia ka t hana e like me ka hiki i ka uhane { ike oke kaeaka ke hana. E lohe

mau ia ana ka leo hooho. “E ola loihi ka Emepem!” mai kekahi kihi a hiki i ke kekahi o ka laina kauao Faraui. Ua hou aku hou mai, ua ki aku ki mai. Ua holo akn na koa Faraui a ka wiwo oie | nui wale aku mamua pono o ka I waha ona pukuniahi a na koa Pelekane,aka, ua ki koke ia trai la lakou eua mau pukuniahi nei a ulaa pu ia mai la lakou « like me | ka mauu e oki ia auae ka pahi a ka | mea oki mauu. O oa hoomanae ana me ka ilihia { nui oo keia mau hora o ka hookahe koko, be m«a hiki ole i ka peni ke hoakaka aku. O ke kani ana a na pu iloko o kela a me keia manawa me ka lele ana hoi o na poka wela ma o a maanei, a kiloi pu ana lakou i ka maka no na wahine kaue make a om na keiki makua ole i ka hnme a lakou i ike ole ai i ka pooo a me ka pemaikau a e hoopouli aku ana hoi Ika maka o na makuahina a ma na kaikamahin* me na kulu

e waimaka oke al«>ha makua—oiai - i ka wa mamua aku i loihi waie i na la e noho ana lakou iioko o ka - , malle a me ka maluhia—aka, i i keia wa e noho aku ana iloko oke i | kaniuhu a me ka paumoko o ke i aloha a hiki i ka pau ana.okeia - oia ana.