Hawaii Holomua, Volume III, Number 35, 26 August 1893 — HE MOOLELO NO Ka Welau Hema MOKUNA XIII. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Ka Welau Hema MOKUNA XIII.

»E ALPINI AUI. Aol« oiu wuU no, uka ike pu uku U luuua he lehulehu wale o ut> ouuuhi e «e e ku kikokikoi Hua uiu o a iiiaunei, he inuu uiiuna ke kuuwule o kekuhi mai kekuhi uku. 0 ka lou o ke alelo o keiu inau ■hi u puu, he heiuo wale no iluua 1 ka lewu, e palu una hoi ina o u luuuuei, e like lue ke puhi uitu u ka makuni mai ku luoaiiu aku. Mu ua wahl owuwa u haaha.i o ka aiua, e kuhe ikuika mui uuu ka puhoehoe i hoowela iu e Le uhi h hehee me he muliwai lu, a he ku i ka weliweli ke iuuih uku i ka hakiuu’u laui a ke ahi ule ku pohoehoe. No kn mea, aole oiakou i mauiao lou mui i kela manuwu, u i Ka wa e hiua mai ni o ke uhi ma ko mukou uouo, he mea hiki !o.i iu’u ke maopopo iho i kn pii ae o ku uiuhunuhaiiu a.E kuu pepeiuo, me he ineu lu ua hoo welu lu ku iewa a puni. Uu hiki lon hoi iu maua ke ike aku tne ka moakaka le’a, i ku lele mai mumuu me he manu la o ke kuahiwi kuhi i oili ae ui ka mukuuliiiie o ua ahi a puu, me konu mau uiuliwui uhi nui e kuhe uua ir.a kona nmu aoao. 0 ku hupa nui o keiu aina, he uhi wule uo; uolnila i kapuia ui uu uiuu la o ke Aupuni Ahi. Ile hookahi no kupuahi nui, ■ oiu paiiu ka mukua o lakou a pau iuu ka uui a me ka weiiweli, aoiu nui munu iho, he panauu iki uiai ko lukou eui a me ko lukou ikaika, u e like me iu eiui mui pelu uo ke ano h><p H mui oko lukou wenweli, no ka meu, he uuo lohe m~i ko lukou wa'.a i ke uo uku, a pelu hoi me ko lakou auo ku i ku hooiuuku’oka’u. No kakahi manawa muhope iho, loho ihu la maua i ka owe ae o ka nalu mululo o makou, a iko pu aku la uo hoi uiuiuua iki aku o makou i ka laiua keokoo lo.hi o ku ue uua aku a ke kai i ka aeoue. Ma keiu wuhi, hooiho iho la ko luuua haloluna ilulo, a no ku niunuwu pokole wule no ku hou iho la koua muU wuw«o iluna o ku honua pau, ka moa hoi a uiaua i moeuhune mua oio ai mahope iho oko maua huulele una uku i ka haiemanu. 1 kela wa, awiwi koko aku la mauu f ka lele ilulo me ka naau huuoli, a eiai an mulunu o ko’u mau kapuai, hoomaikai aku lu au i ua laui no keia Uuakila kamuhao, a i ka puu tna lal«u auu la au i na kaula ihu o Halo auau mai a Alama mai, e hawelo ao la a pua mawaeua o kekahi mau kia pohaku elua. • oiai o ku’u huna ia o ka uikīi polen* iluua o ka eoku mumua, uoluila ho maaawa olo 0« pu •• U.

0 ke Aupuni Ahi la « iusua e ku ana, a o ka hopena hoi o ka naaua huakai lewa loihi ku i ka wellwe’i. S Ua hnalele mai ka malamalama kamaha’o o ka la roa na welau o ko honua la mnuawa, j aka nae aoie he uiea e hunaia j aku ai na hiohioua kunahihi—{ iuoiuo a ku ole i ka hoiho* o ua i aina la a muaa e ku ana mai ka ike aku a ku maua mau maka e ! ka rK)uli, uo ka mea, aohe pouli . maiaiia. lle aina keia ua ka weliweii i hoopunaiia ai, nule be mmi mea ulu uliuli mulunu iho e hooluoiu . ia iiihi ui ka maka, aole he mau Uhu hua »i e Imohula ae ai i kekahi huupo iewalewa, he panoa wnle uo ua ka p.hoehoe eieele mai o a o. Noluila, nia ku nunama o na mea a p.u e waiho mai nna imua o inaua, aole wahi manuo- ! iMiia no ka hiki e ioaa nm ua • aioii ia kekahi mea e hoopau ae ' ai i ka hae auu a ka inaina o ka > pololi iloko o maua i kela mauawa, uo ku mea, uole he hiki ia maua ke ai i ka pohaku. O ka hnpa nui o ke Aupnni | Ahi, ua uhi pauia ine ua kiokio pohaku ooi me ka wanawana e ku lilipi mui anu, rae ke komo pu uiia nae o Le une ma kuhi , hunua iike, a koe ke kumu o na ; pali palioehoe a me nn uiuuna : Kiekie e Iua> m«i aua i na muliwm uhi ine ka haaiulu uui lue he mau ule la no ke kui i ka \va ! ino, e kiola una hoi i ka lehu pele n me ke aielo ann ole o ke uhi iloko o ku lewu inui ko lukou iijhu weluu ae, uo ka hapu nui o ku mnnawa. Ke ku nei maua me kn maopopo oie o ka muuu meu e hanu : ui, oiai t*n e puili ana ia Alama i u e apo mai ana no lioi kekahi j 1 hma o Alama ma knu a-i. 1 ! t Aia imun pouo o mnua i kela . muuawu, e elieli kuluna ana ke- ! kuhi puu uhi kiek o, mn kuhi he mau haneri i a ke kaawule. j me kunn iipine ulauiu o ka pa- - hoehoe i huowali ia e ke ahi e iiiuio una ma kuna nmu aoao. lie meu o ka weliweli! i 1 • ! Mawaena o kaiii a maua e ku ana a me na puu 1«, e hamania mai ana he mau puli kahako iiohonu e hiki ole ai ia maua ke hele uku—1 lie waiho nnpele wale ilio no keka. 1 !ii mau walii, ua pau oiulo i ka ai ia e ke uhi a olohaka. f I o na hiohiona poiuo o kekahi I i wahi i ulupaia a neoneo e kekahi i ino *uli, aole loa i luwa ia uiau alii | na u ka popilikia ke hoohaliKe mai oie keiu; aka nae o keia iho la ke » 9 t uno io maoli o ka mokupuni i kapaia o ke Aupuni Ahi e waiho mai ana imua o maua. t Hoko o ua mahinu eono o sa nouli ma ka weiau hemn, ke kau hoi i oleloia; o ke Kikina a ke keikialii • o ka ponli a roe kona inau kini o 1 ka po e hoalii ai inaluna o na aina , mn keia welau o ka honua, aole p«> i ma keia aina, no ka mea, he la > mau loa kona non i iho, oia hoi , kon\ niau ima nhi i pahikuhiku ia ko iakou en.*en;v i j Oiai innua e ku malihini ana ma i I keia aina a ke aloha ole i noho ni. , iole loa he wahi uhaue ola hookahi i lialawai mai me ka ike a ko maua mau maka mawaho ae o mauaelna koe wale nu kela alalepa nana ! ma'ia i hiipoi maiaai mai m.iluna ■ a kona hokua no ko maua kanu i «>la ia ana mu keia aina. 1 No ka mea, o na mea hnhao ona • | ka waha, he mea makehewa ka ? mnnao ana e loaa ma keia aina. A o ka uilani ana ae o ka maneo i i e hele e im« n«> >a mau mei, hemot | euhane {wiaualelo ia me ka waiwai j ole. ) A me he mea la, he hana paakiki t pu no paha me ko maua hoao ana ī i e haaleie iho i kahi a maua e ku t 1 ana. Kulaila, e halihali mau mai ana kela a me keia aekona iloKo o maua, he man uoono huu e paku’i 1 [ iho «na kekahi maluoa o kekahi, I iio ka Diha weliwell o Mafoue ' Ailama, oia kekahi inua o Aina I I Ahi. | I Aoiai. he nui ko kuo Alama ' maluhiiuhi i kela uianawa, no ka ■ | mea aok i loaa iki iaia be manawa • e ha>laolu ai iaia iho ma ka makou > huakai lele hūhi, a aole no boī i 1 pau pooo loa oa aweawea hoomaiio i iki nawaliwaii malena o koaa Mao, oa hoike mai 1» aia ia*a i

kona makemake e hoolaola koke • iaia iho, i hoi bcu mai ai kona ika- | ' ika o na wa e ae i btrt*. J ' He nui ko’u aloha nona, oa ike oe ia mea; oolaila hele koke aku la au e huli i wahi kupono nooa e ' j moe iho ai ilalo. a mawaena o ke- , I kahi mau pali pohaka elaw/loaa ' aku la be wahi hela one noiunolu, i a malaila au i hookuu aku ai ia Alama e moe iho ilalo no ka hoolu1 ulu anaiaia iho. | ( ' Ow*u hoi. noho ihola au maluoa j (o kekahi p>haku nui, ma kahi aole i mamao ro*i na wawa* mai o kuu Alama. ! O ko’u kua e huli ana i kekahi o ; na f>*li pohaku i oleio mu* i* ae ■ i nei, a o ke alo hoi imna ia Aiama, ' a me kekani lima e paepae ana malaloae o ko’u poo. a nd*Tia manawa pikole kau mai I* ka hiamoe_ aui mniuna o ko’u mau maka. Nc kekahi manawa loihi, ala ae la au. I leaiea no ka hoi ka hiamoe ana i ka maona o ka opu. i Aka, e kuu mea heluhelu. he mea i : e ke Kupanaha a me ke aoo eo keia 1 ali ana ael Aole he lohe ia aku o ke kam j mai o ka leo o n.i manu, a aole no hoi he o mai o na kukuna hiki 0 ka malamalama o ka la i ke kakahiaka, ka wa hoi a na mea a pau ! e aiahalo a e oli aku ai i ka nani a me ke akamai puni ole o ke Akua. No ka mea i ke kaakaa ana ae n i Ko’u mau maka, o na hiohiona mua ! no a maua i ike ai i kinnhi mamua i o ko maua hiamoe ana ka i halaj wai mai me ko’u lenaike, a ia’u i hoohuliue ai i ka’u nana ana mai ka aina aku no kamoana, he pou- > li panopano wale ke uhi mai ana i kamoanaakea palena ole a puni. Malunn o ko maua mau poo a puni, e papale iho ana ka hoka a me ka nele, aohe he wahi manaolana no ko maua oia, mai ka oololi e lalapa ana iloko o ka opu me he ahi la. | Mahope o ko’u nmini ana i kekahi mau olelo hoolana manao : iluko o na pepeiao o ko’u hoa, kamaii pnkiko iho la maua i ko maua aina kakahiaka me na wahi mea ai a’u i paa pu mai ai tue a’u, aaa no ka manu alalepa, aole a’u mea <*i e 1 e hnnai aku ai n&na; no ka mea, o |ua mea ai n’u i lawe mai ai he uuku loa, a aole no hoi i lawa kupont> no maua elua wale no—koe wale ihu no, ina he hiki iaia ke ai i one ame ka pohaku. (Aole i pau )