Hawaii Holomua, Volume I, Number 11, 2 December 1893 Edition 02 — Hoike a Balaunu. [ARTICLE]

Hoike a Balaunu.

Puu ka Lae, a Kahi ke! Pohue. I — I Lohi na Hooko Kauoha a Komisina Wilisi. Ma ke ku ana mai o ka ni-kuahi Australia i keia kaka-1 hiaka nui, ua !oaa mai na lono I i ka wa a ka AIaraeda i ku aku { ai i Kapalakiko, ua hoopahao- \ hao nui loa ia ke Aupuni Amerika no ka hooko ole ana o i Koniisina \Vilisi i kana apana hana i kauoha ia mai ai e Pi n sidena Kalivilana a me 1 kona Kuhina Xui, nana e hoo- : ko aku ma ko Auierika aoao i ka hoihoi ana i ka Moiwahine j a kukulu hou i ke aupuni kumu o Hawaii nei. Me he mea la maluna mai i uei o keia mokuahi, ua loaa mai he kauoha hou ia Komi>ina Wilisi e like me kana pala-' pala ninau i ka mana Aupuni o Amenka no ka hooko aku, a ina aole he kauoha o ia ano, alaila, no ka mokuahi Alameda kakou e naaa hou aku ai i ka hoj*ena e ku mai ana i keia awa i Dekemaba 21, me na kauoha j*alua hou mai ka Peresidena a me ka Ahaolelo e noho ana i keia Poakahi ae, Dekemaba 4. 1 ka wa a na koa o ka mokukaua Bo»etona i lele mai ai i uka nei o ka aina no ka hooko i kela kauoha a Komiaina Kiwini, he maluhia j maluna o ke kulanakauhale holookoa, a na hoolako ia nae keia poe j koa no ka noho loihi ana i uka o ' ka aina no kekahi manawa i mao- j popo ole, Ua malama ia he halawai ma \ kahi o Mr. \V T aterhou8e i kela ahiahi, hora 7:30, a malaila i hoomaka ia ni ke kukulu ana i keaupuni hou, a o ka mea mua loa i hooholo ia, oia ka hookohu aku ia J. H. S >j>er ma ke kulaua \lihikaua Nui no ka puali a kokua i ke aupuni hou. Ua kunalua o Soper no ka hiki ia lakou ke loaa kekahi kokun i ka lakou haua, a ua pane koke ia aku e kekahi o na komite, e haawi inai ana ke Komi»ina Amerika i na kokun mai ka mokukaua Bosetona mai e ku aua iloko o ke awa. Aole i hoopau ia ko Soper kaualua no keia olelo a ke komile, a nolaila, ua lawe 5a aku oia a hiki imua o Kiwini iloko oke keena oihana Kanikela, a ua hiawi uiai oia i l kana olelo hoopaa mua, e haawi mai no oia i na kokua me na koa Amerika o ka mokukaua BoseU>na, a c ike uiai no oia i ke aupuui hou ke ku a kukala ia koua hookele aupuni i na wa a pau e kukala ia j ai. Ma keia mau olelo hoopaa j mua i ae ai o S«>per e lawe i ke kulana alihikaua no ke Aupuni P. G. ; Ma ka la 17 o ka hookahuli aupuni, ua hiki aku ke Komite 13 j iloko o ka Male Aupuni aole i kiai j ia, a malaila i heluhelu ia ai ka ; olelo kuahaua a ke Aupuni P. G. ; nohe anaiua kanaka u»a ia wahi, j koe wale no na koa Amerikamej ko lakou mau lako kaua e nana iho ana maluna o lakou. l ! a hoouna aku o Ealaunu i kana i hoike piha i ka keena oihana o j Waeinelona, i kakauinoa ia a apono : ia e Sam Kaimana. ka Peresulena o ka Ahakuka o ka j>oai hoala kipi, j raa na halawai a nie na anaina kuka i malama ia e lakou iloko o j ia la. Ikawa i pau ai oka helu- i helu ia ana o k«ia kukala kaulana, ; ua komo aku lakon iloko o ka Ha.e Aupuni ma ka rutui o ke Kuhina Kalaiaina, a malaiia i kuka ia ai ke kukulu ana i na pooo ke aupuni ■ hou, tne S. B. Pole ma ka nouo ; Peresidena o ke Aupuni Kuikawa. Oiai !ak»u malaila e malama ana i ka hana keaka mua loa, ua hiki aku o Sam Paka roe W oa. Kouuwela ma ke ano Elele ma: ka Moiwahme aku, a ma ka laua kauoha, e malama ia kekahi halawai kuka nif ke Aupaui Moiwahiue ma ka Halewai, a ua iho aku o Saro ; Kaimana a noho ka lakou ahakuka j ma la wuhi. Ua waiho la aku ka manao o ka ■ lele aua mai ona koa Auaerika a ma kahi kokoke i ke kahua oka 1 Hale Aupuui, a eia hoi lakou malalo o u& kauoha uo ka hooko i ke kumuhana a ke aupuni hou e Uīauao aku a»a e kukulu.

La ae pu aku o Sam Kaimana i ka oiaio o na olelo e kokaa mai « aia Da koa Amerika ia Ukou, mamuli o na olelo a Mr. Bola i pane aku ai iaia,—“U a makaukau j makou no ke kue a pale i ka enemi aka, aole makou e kaua kue aku i ■ ka hae Amerika. T ’ j Ua hai pn aku no na Knhina o ka Moiwahine. in»o ke Aupuni P. G. wale no ka lakou e kue aau ai a me ko lakon heluna ko*. ua makaukau Joa ke Aupuni e kinai a .hoopuehu liilii loa i ke Aupnni I i r,a »ole he mau kokua eae e loa » mai ana ia lakon mai kekahi i wahi okoa mai, ua pii Hke akn la .akou uo ka halealii, a malaila i « malama ia ai ka halawai kuka i hope loa no ka haawi pio. Ua malama ia keia halawai maloko o ka mmi bolu o ka halealii im>*a o ka Moiwahine rae na keikialii opio elua, ka Aha Kuhina. , WHHmana, Nnmana, Keo Kaaka a me Makapolena, a ma ka aoau hoi o ke aupuni hou, ua hoike aku o Sam Kaimana i ko luaou kukulu ana i ke aupuni hou. a ua hoole mai no ka Moiwahine ma ka haawi l pio. aka, ma ka hoopaa ana aku a ka Elele oke Aupuni I*. G. e kakau inoa maluna o kana paUpala kue i ke Aupuni Amerika, malalo oia i kumu i ae ai ka Moiwahine no ka , haawi pio, a ia manawa oia i haawi aku ai i ke kauoha i ka Halewai no ka haawi pio, malalo oke ao ana a kona Aha Kuhina. me ka hooiaio pu hoi i ke komo pu aku o ke Komieina Araerika iloko o na hana hookahuli aupuni a ka {»oai kipi, a me ke kakau inoa pu aku hoi a Dole maluna o ua pepa kue la ia Amerika.