Ke Alaula, Volume III, Number 2, 1 May 1868 — Page 7
KE ALAULA. 7
pii nei na haipule a pau o Hawaii nei i ke Akua e aloha mai oia, a e hoopakele mai i ke ola o na kanaka, a e hoomama ae i kona lima.
Pili ka ke Akua Olelo.
Hoomanao ae la makou i ka iho ana mai o Iehova maluna o Sinai me ka uahi, a me ke kani ana o ka hekili, a me ke olai, a makau loa ka Iseraela, a hoomamao aku lakou mai ka mauna aku, a o Mose hookahi ka i pii aku a halawai me ke Akua a loaa mai ke kanawai.
Ma Halelu 114, ua oleloia: 'Lelele ae la na mauna e like me na hipa kane a me na puu hoi e like me na keiki hipa. Heaha kau, e ke kai, i holo aku ai oe? E Ioredane hoi, i hoohuliia'i oe i hope?"
Halelu 29: "O ka leo o Iehova ua uhai i na laau kedera; oiaio ua uhai no o Iehova i na kedera o Lebanona. Ua hoolelele oia ia lakou me he keiki bipi la; ia Lebenona a me Siriona e like me ka bufalo opiopio. O ka leo o Iehova, ua mahele i na lapalapa o ke ahi; o ka leo o Iehova, ua hoohaalulu i ka waonahele; ke hooohaalulu nei o Iehova i ka waonahele o Kadesa."
Halelu 104:32: "Nana mai no oia i ka honua, a haalulu iho la ia; hoopa mai oia i na mauna, a uahi ae la lakou."
HANA O KE POO, HANA O KA LOLO.
Olelo pinepine mai na kanaka opiopio aole o'u manawa kaawale e hiki ai e hoolilo i ka heluhelu a me ka huli palapala, no ka paa loa i ka hana. Aole ka he manawa kaawale! E imi oe i wa kaawale. E huli hoi a loaa. Ina o ka iini nui ia o kou naau, alaila aole e ole ka loaa ana i wa e hooulu ai i ka ike iloko ou.
Aia ma Kometekuku, ma Amerika Huipuia, he kanaka amara i huli i na olelo e he nui wale, a ua kaulana loa oia, me ke kapaia aku, "o ka amara naauao." O Elihu Burika (Elihu Buritt) kona inoa. He amara kui hao oia mai kona wa opiopio mai, aka ua huli pu no hoi oia i na buke i kela la, keia la.
Penei kona kakau ana iloko o kona buke moolelo nona iho i kona wa i loaa ai na makahiki he iwakalua-kumamalima:
Monede, Iune 18.--He haalulu kuu poo i keia la. He kanaha aoao o kekahi buke Geremania i pau; he kanaono-kumamaha aoao buke Farani; a umi-kumamakahi hora kui hao.
Tusede, Iune 19.--Kanaono-kumamalima lalani olelo Hebera; kanakolu aoao Farani; umi aoao o Cuvie; ewalu lalani olelo Suria; umi Denemaka; umi Bohemia; ekolu no Polani; umi-kumamalima inoa o na hoku; umi hora kui hao.
Wenede, Iune 20.--Iwakalua lalani olele Hebera; kanalima aoao Aohoku; umi-kumamakahi hora kui hao.
Tarede, Iune 21,—Kanalima lalani olelo Hebera; ewalu o ka olelo o Suria; umi-kumamakahi hora kui hao.
Feraide, June 22.—Omaimai; umi-kumamalua hora kui hao.
Satude, Iune 23.—Omaimai; kanalima aoao Akeakamai; he umi hora kui hao.
Sabati, Iune 24.—He haawina kula Sabati.
Ua hanauia o Elihu Burika i ka makahiki 1811, a ke ola nei no i keia wa. Ua hoike mai oia i keia hanauna i ka nui o na hana-lima a me ka hana poo i hiki ai i ke kanaka hookahi. Ina ua hiki iaia ke kui mau i ka hao i kela la, keia la, a huli aku hoi a makaukau ma na olelo e he umi-kumamalua a oi aku, aole anei e hiki ia kakou a pau ke heluhelu i kela la, keia la, a e hoaahu i ka waiwai o ka ike ma ke poo? Ola ka waiwai i oi ka pono mamua o na waiwai a pau o na hale kuai.
KA POHAKU LEI-ALII MAIKAI LOA.
"Ke makemake nei au," wahi a Ioane, a oki ae la; a ninau mai o Kela, 'Heaha la kau e makemake nei?"
"I waiwai no hoi," wahi ana; "oia ka mea oi nui a na kanaka e imi nei a e huli nei i loaa. O ke kumu nui o ke kamailio ana ma ka halekuai o kuu makuakane, oia o ke kuai ana i waiwai, me ke uku kuala o ke dala, ka waiwai o kela mea keia mea, a me na mea ano like. Hookahi wale no manao, o ka loaa ana o ka waiwai."
''He poe pomaikai paha ka poe waiwai?" wahi a Hana.
"Nui no na lilo—aole o kana mai na lilo a loaa ka waiwai; aka o ka loaa pu ana o ka pomaikai, aole i akaka lea,' wahi a Emelia, "Ua lohe au ano i kekahi kaao e pili ana i keia mea."
I mai o Hana, "E haku mai ia kaao ia makou." Pela i noi ai na keiki a pau.
"Iwaena o na pohaku lei-alii o Rusia he wahi daimana nani kumukuai nui loa; ua like paha kona nui me ka manamana uuku o kou lima. Ua kapaia keia daimana ka ' Shah,' a he moolelo kupanaha kana. No kekahi alii Peresia ia mamua. Ua pepehiia oia e kona poe koa, a ua maheleia kona waiwai mawaena o lakou, a o keia daimana ua lilo i kekahi Apekana. Haalele oia i kona aina ponoi a hele i Tureke, a malaila aku oia i lawe ai i ua daimana nei ma ke kulanakauhale o Hasara, a kuai aku i kekahi kanaka waiwai. Kuhi o Safara oia hoi ka inoa o ua kanaka la, he kanaka apiki paha keia, a noi aku la iaia e hele hou mai ma kekahi la mahope mai. A ia mau la hai aku o Safara i kona mau kaikuaana elua no keia pohaku nani. Aka hoi, aole loa i hoi hou mai o ua Apekana nei. No ka hoahewa ana mai paha o kona luna-ike-hala iaia, ua piha paha oia i ka pihoihoi me ka makau o hana ino mai kekahi iaia, a haalele oia i ke kulanakauhale a holo malu ma kahi e, a loaa ole i ka poe e imi ana iaia. A hala he mau makahiki hui o Safara me Apekana ma Bagedada, a ninau ae la no keia daimana, a hai mai kela no kona kuai ana me kekahi Iudaio e noho ana ma ia wahi. Hele o Safara e ike iaia, me ka i ana e palua na kala ana i uku ai iaia no ia pohaku, aka ua paa ka manao o ka Iudaio aole e haawi aku iaia. A pela no ua paa ka manao o Safara e lilo hou mai ia nona. A no ka ae ole o ka Iudaio, hui oia me na kaikuaana elua ona, a ua imi lakou i mea e hooko ai ka makemake, a komo mai ka manao e pepehi iaia, a e powa i kana waiwai makamae. Holo keia manao, a ua hanaia e like me ko lakou ohumu ana; aka, ma ia hope koke iho, hakaka lakou no ua waiwai powa nei, a haawi o Safara i laaumake i na kaikuaana elua, a lilo mai iaia ka waiwai a pau. Hele o Safara i Mokeko, ma Rusia, a kua lilo aku i ua daimana nei ia Kakerina, ka Moiwahine o Rusia, no na dala he elima haneri tausani ($500,000).
"Ua pomaikai anei keia kanaka hewa i kona mau dala? Ua pepehiia oia e kona hunonakane i mea e loaa koke ai kona hapa o ka waiwai—a ua pau koke no keia waiwai i kona poe hoailona, i ke noho la lakou me ka ilihune loa ma kekahi kulanakauhale o Rusia."
"Ua oiaio no ka olelo ma ka Baibala, 'O ka puhi dala, o ka mole ia o ka hewa a pau,'" wahi a Hana. "Nui na kanaka ana i pepehi ai."
"Nolaila ka Iesu ao ana ia kakou, "E hoahu ae oukou i ka waiwai no oukou ma ka lani, kahi e pau ole ai i ka mu a me ka popo, kahi e wawahi ole mai ai na aihue e aihue ai;' no ka mea, ma kahi e waiho ai ko oukou waiwai, malaila pu no hoi ko oukou naau," wahi a Emelia.
"Elima haneri tausani dala!" wahi a Ioane me ke kahaha nui, "aole anei ia he pohaku alii i makemake nui ia, aole no hoi e makehewa ke loaa kekahi e like me ia?"
Ninau mai o Emelia, "Aole anei oe e koho i ka lei-alii okoa, aole he hakina wale no? Aia no ka lei-alii. I mai o Iesu, 'O ka mea lanakila, e loaa no iaia ka lei o ke alii.' Kau ia e malama, a e kau mau ma ke poo. Aole hiki i na aihue ke aihue, aole nae hoi e hiki o ke alii o ka Make ke kaili aku; a e mau kou olioli i ke kau mau ana."
O ko Emelia makemake mau, oia ka pule nui no ka poe e hui ana me ia, e lilo lakou i poe hahai mamuli o ka Haku Iesu Kristo. Ua ike oia ua oi loa aku ka loaa ana o ka momi makamae a Iesu e haawi mai ai, mamua o ka honua i piha i na daimana a me na mea nani e ae a pau.
F. M.
ALOHA INO NA KEIKI?
Ua lohe paha na kamalii a pau o keia pae aina o Hawaii i ka popilikia ma ka apana o Kau, Hawaii, i na olai kupinai, me ka Pele, a me ke kai hoee. Iwaena o ka poe i laweia e ke kai hoee, kekahi mau makua, a o na keiki ua pakele mai ka make aku no ka holo ana iuka. I ka hele ana o ka Moi ma Kau, ua loaa iaia keia mau keiki makua ole, a i ka hoi ana mai o ka mokuahi Kilauea, lawe mai ka Moi ia laua i Honolulu, a ua lilo laua i mau keiki nona. E malama ke Akua ia laua, a e hoolilo ia laua i poe keiki nona.