Ke Aloha Aina, Volume I, Number 15, 31 August 1895 — Page 2

KE ALOHA AINA

=======================================================

                                                             2                      KE ALOHA AINA, POAONO,  AUG. 31, 1895

=======================================================

     (Koena mai ka aoao ekahi mai.)

     O ko Iehova kuleanaia, ke paa nei Kona manao ia Liliuokalani i Moi no Hawaii, ke apo nei no ke aloha o ka lahui i ka Moiwahine, a pela no ka Moi o na Moi e kuka nei ma ia.

     O ka uhu eleele me ka ake i ake iho la e hoopau loa i kahi kahbi o ka M. H. 1887 ua loaa no mai ia Kivini ae i ka M. H. 1893.

     Oiai o Kivini kai haawiia aku e malama i ka maluhia o na lahui a pau, i ole e kahe koe ke kulu koke, ia wa hookahi no ua uhu no ua aoao hoomaemae mikanele nie e hookomo loa ia Hawaiiu aina a me ka lahui no Amerika Huipuia, e hooia aku na lakou ma ae nei a me Kivini io.

     "Eia na hua pea pala o Hawaii," o ka wa pono keia e motio ai, oiai lakou ma e hauoli ana me ka lakou mau puolo komisina no Amerika.

     Oia ka hoomaka ponoi ana o Liliuokalani e na'i ponoi i kona au aupuni, a oia ka ko ke ao holookoa i ao ia ai.

     A no ke kekee o ka olelo hooholo a ka poe naauao o Amerika, nolaila i hoike ai ka aoao lahui i ko lakou noho ha mau ole ma ka uhu ana a me ke ake ana e pau na hoopilikia wale ia mai, a oia paha ka uhu ula i Laeahi o ka 1895.

     Oia ka hemo ana o ka ake o na uhu elua.  Ke mau nei no ke ake o na aoao elua, e loaa mai ka olelo hooponopono pololei a Amerika.

     O ka olelo hooholo mua, he olelo hooholo ia, e koi a i ole e kauoha okoa mai ana no, "e pe pehi kanaka iho oe e Hawaii ma ka inoa o Amerika Huipuia i ike pono ai ko ke ao nei, aia no ka he kaola nui iloko o Amerika Huipuia.

     Uhu ka uhu ake kumukanawai kaili mana i ka 1887, uhu ka uhu ula ake e hoihoi mai na mea i kaili ia i ka 1889.

     Uhu hou ka uhu ake e pau loa mai ke koena, a lilo no ma ka popoi ana o ke kai o ka la 17 o Ianuari, 1893.

     "Popoi ka nalu o Kumuho ka puaa pau loko piha ka lau lau."  O ke ake paa a me ke ake mama na mea o loko o ka laulau.

     Ua lawe loa ia no i Amerika a ke waiho la na "ake" ilaila.

     Uhu ka uhu i ake ai ai e paa mau lakou maluna o ka lepo a Iehova i haawi mai ai ia lakou a me ka lakou mau pua.  Oia paha ka uhu a me ke ake i ai ia i Lawahi i keia makahiki no.

-VII.-

     O na lio uhu hope loa, oia ka Euanelio a Binamu i hanau mai ai i ka lio keiki o ka aoao alii, a no ka Euanelio a Karisto ka aoao Mikanele a me ka aoao alii, e like me ka uhu a ake nui o na aoao elua e hana hewa pela no ka iini o ko kakou Haku Iesu Karisto i na kanaka a pau ma na wahi a pau e huli ka mihi, oia ka uhu i koe o ka hooponopono pololei mai , "o Iehova o na Kaua," kie ku manuwa ia a hooponopono pololei ia.

     O Kona makemake ke hana ia, e like no me Kana Berita me Aberahama, Binamu, a no kakou mau mai ka M. H. 1820 a hiki i keia la a mau loa aku no.

     O ka poni a Iehova i poni ai ke - o mau nei no ia, a e o mau ana no ia no ka noiau oi aku o kakou e Hawaii.

     Elua Nenue - Elua nenue e ai ana.  He ia momona keia ke momona iho no hoi oia no ka piko ame ke poo.  O keia i'a kai paa ike mele ia e hoomaoe ia mainei, "Ka nenue holo i ka laupapa, i ka piko no oe lihaliha."  O ke poo o ka piko no ia maluna, o kahuelo o ka hae, oia no ke poo a piko malalo; hookahi na manao, ko ka nenue momona aia i ke poo, kahi i kapaia he Lae a aia hoi ka piko ma ka opu, a ua piha no hoi ia wahi i ka momona, pela e loaa ai ka lihaliha.

     O kahi momona loa o ka nenue, oia ke poo a me ka piko a opu hoi  I na kakou e lawe i ka huaolelo nenue a hoololiloli i loaa mai kekahi mau huaolelo huna, i pili pono no i ka kakou mau mea i ike maka ai (nenue) e "nune" @une" "nene" "ne."

     O ke poo o ke aupuni oia no kahi momona loa, o ka piko no ia o ke aupuni, oia no ka Moi o ke poo no ia iluna loa a o ka piko no ia oka momona ilaila no ka lihaliha maikai a me ka lihaliha a oia ka manao o keia huaolelo "nenue" hoi hope, e "nune" alaila, ua like ia ma na mahele o na kanaka iloko o ke

aupuni.

-----------------------

 

KA OLELO HOOHOLO A NA KAUKA O KA PAPA OLA

-

     Ma ka Poalima, Augate 22, ua hoonholo ae na kauka o ka Papa Ola:  He ma'i Kolera keia i loaa iho nei i na poe i make ai ma Iwilei.

-

     Ina ua pololei keia olelo hooholo; alaila, e hooko aku kakou, e like me na rula ehoopakele ia ai ko kakou mau ola.

     Ina he kuhihewa ko kela poe kauka; alaila, he ma'i okoa no keia, a e nana aku kakou i na hana e kuhikuhi ia mai ai no keole.  Aka, mai pihoihoi wale, aole hoiu e hopohopo.

----------------------------------------

 

NA HOOPILIKIA WALEIA O KA LAHUI HAWAII ME NA LII E NA MANA AUPUNI KUWAHO MAI

(Hoomauia)

     O Binamu ma na Mikanele mua i hiki mai i keia Paeaina no ka hoolaha ana mai i ka Euanelio o ke ola mau loa.  Ua maikai keia huakai malihini o ka hiki ana mai; he maemae ka lakou mau auamo a he maikai no hoi ka ukana.  Ua hiki hoi Mai Amerika mai o Binamu ma, mai kela aina nui palaha laha mai.  Hookahi kauna makahiki me ka hapa hiki mai ana o kapena Jones me ka manuwa nui hooweliweli ka Pikoko me na pu hoohuhu mai i na Alii me kalahui Hawaii e noho ilihune ana, a naaupo no hoi.

     Hele mai ka Euanelio ma o Binamu ma la, hele mai no hoi ka manuwa nui, me na pu nunui, ka pau la poka a me na mea luku kanaka a hao iho ia i ka

iliahi aala onaona   Hawaii nei, a pau loa, aole liahi i koe ma na kuahiwi ua hamuia e kela kapena Jones a ua pau loa, mamuli o kela mau auhau hoopilikia waleia o keia lahui me na Alii e kela haole, e uku i kela pa@a dala he $500,000 a oi aku.

     A ae ia mau @hau hoop@kia wale aia na kane a me na keikikane e auwana ana ma na kuahiwi   iloko hoi ona ululaau i loaa ka @ahi.  A pela ka hana mau o na kane,  a hiki i ka lawa ana o ka pekula iliahi, ka auhau hoi i hookauia no kela a me keia kane pakahi oiai hoi he 67 paona ke kaumaha oia ka pekula.  A pehea la ka nui o na la a kela a me keia kane e auwana hele ai iloko o ke anu a me ka koekoe o ka nahele; a hiki i ka piha ana o kahi pekula hoopilikia wale a kapena Jones.

     E nahoa makaainana aloha o u, ka poe hoiu e ku mau nei ka manaoio kupaa naue ole no ke aloha i ka aina ka lahui na pono lahui a me na Alii.  O na hoomanao ana ku ihope no aneane e 70 makahiki mai keia wa aku, no ko kakou mau hoa kanaka i p@lukuia e na nana  lokoino a me na manao wai akua o kela  kapena manawa Amerika, he mea ku i ka ehaeha o ka uhane, a he walohia hoi ke hoomaopopo iho.  Pela ka kalahui nawaliwali hewa ole naaupo a ilihune hoi e hanaia aku ai e ke kanaka naauao mai ka aina naauao ma

     Heaha ka hewa nui kiekie a kalahui Hawaii me na Lii o ia wa hana aku ai ia kapena Jones a me Binamu ma ihookauia mai ai keia hoopilikia nui maewaewa maluna o ka lahui liilii a nawaliwali?  Aole  aole loa!

[column four very unreadable on the right margin]

     Ua koi o Geremania ia Farani e uku mai @ dala, no na poho @ kaua, mahope @ ana.  Ua pono ia @ Iapana ia Kina @ mau miliona dala @ me na poino kaua @ no ia.  A pela aku no @ kahi mau Aupuni @ Aka, heaha ka @ Hawaii uuku a opio @ aku ai i kela kanaka @ me kona Aupuni @ malama, i koiia ma@ hui me na "Lii @ puu dalanui hewahewa @ ole he $500,000 @

     Aole loa ka Lahui @ hana aku i kekahi @ Amerika, a ia Binamu @ a me kapena Jones @ ai hoi ke koiia ana mai @ kela puu dala nui @ wale. O keia paha ka @ o na hoopilikia koiko@ kauia mai maluna o k@ me na "Lii i kona @ opio loa, o ka hoomaka@ e oni mai  mailoko @ noho ana naaupo @ noho ana malama @ lokoino maoli keia ma@! he pepehi lahui maopopo

     O kekahi mea pah@ o ia ka ike ole@ mu moolelo i kaka @ noho ina ma Hawaii @ mau mea i pili ana @ hau hoopilikia wale @ kapena Jones, he uuku loa @ i keia a o ia iho @ onou maoli ia aku @ Aupuni @ uku @ la no kana wah@  @ keia no kela hana @ Hawaii nei, i loaa m@ moolelo i paiia ma@  ma ka 1847, a o ke@ mau olelo i loaa @ moolelo, he mau @ ole a ku hui i ke koku@ hana hoopilikia @ "Kekahi ia o na k@ loa ma keala i loaa @ Hawaii nei ka naauao @ malamalama o ka noho @ ana."

     He kupahaha ke @ a Binamu i kakau @ moolelo.  Aole kaie @ na ke Karistiano @ mea koho wale @ naan, a ua maopopo @ oia me ka nana@

hana lokoino a kap@ keia lahui.  Pela @ kona mau hoa mi@ mau ai, me ka ike @ lakou mau moolelo @ pilikia nui weliweli @ Jones ikeia lahui.

     Aole he kanaka Hawaii i ka heluhelu kak@ aku, i hiki ai ke hoop@ ke kakau ana i kekahi @ mea e pili ana i keia @ pilikia. Nolaila @ loaa ana he hoike @ na kanaka Hawaii a m@ mai koe wale no, m@ ka@

-----------------------------

(E nana ma ka aoao @