Ke Aloha Aina, Volume II, Number 9, 29 February 1896 — Page 2
This text was transcribed by: | Lovey Slater |
This work is dedicated to: | Ernest (Papa) Mika |
KE ALOHA AINA
KE ALOHAAINA POAONO FEBERUARI 29, 18996
KE ALOHA AINA
Hoopukala no ka
Po maikai o ka Lehulehu, a he Nupepa ua ka Lahui Hawaii
I. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku
E. L. Like, Hope-puuku
HONOLULU, FEB. 29, 1896
He Mau Auwai Ka Naau O Na Alii
O na Alii, oia ke Poo o na Lahui kahiko i ikeia ma ka Baibala. A iloko o na keneturia hope mai nei, ua laha ae nei, ke koho ana o na Lahui i na Peresidena i mau Poo Aupuni no lakou.
Ma ia mea, ua ano like ka pili ana o na hana a na Alii i na Peresidena.
Ke olelo nei makou no ka Peresidena, ka mea e noho poo nei maluna o ke Aupuni o Amerika Huipuia.
Ke ike nei kakou i na manao kuikahi ole o ka Aha Senate a me ka Ahaolelo Lahui o Amerika Huipuia. O na manao a ke Senate a me ka Ahaolelo e hooholo ai, ua hoopahu’a ia iho la ia e ka Peresidena, a lilo i mea hooko ole ia.
He pahaohao ke kumu o keia mau hana ana a ka Peresidena Cleveland.
E hoomaopopo ma kakou i keia mau mea, alaila, e ike ana kakou he mea kue mawaena o ka Peresidena a me kona Aha Kuhina, a me ke Senate a me ka haolelo Lahui.
1. Ka mea e pili ana ia Hawaii nei. Ua ae ke Senate, e hooko aku i na hana no ka hoohui ia Hawaii me Amerika ma ke ano Mokuaina (State) Aka, hoole o Cleveland.
2. Ua makemake ka Ahaolelo, e ike aku i na kipi o Cuba; aka, ke mumule loa nei o Cleveland.
3. Hooholo lokahi ia e ke Senate ka olelo hooholo no ka hui pu me na mana o Europa no na mea pili ia Armenia, aka, aole ae o Cleveland e hoouna aku i na mana aupuni o Europa ia mea.
4. Hooholo lokahi ka Ahaolelo e kokua ma ka malama ana i ka Monoroe kumuhana aka, ua noho hamau no Peresidena Cleveland, ma ka mea pili ia Nicaragua.
Pela e ikeia nei keia mau ouli ano e, me he uwai la na manao o na Alii, a i ole ia, o na Peresidena paha, e kahe an i o-a i anei nei, e like me ke kulana o ka waiho ana o ka palahalaha o ka aina.
Pela makou e noonoo aku nei no Hawaii mamuli o na me a i hoikeia mai i keia mau la e nee nei.
Ke loaa e nei no ka hopohopo ia lako nei, no ka hopena i ikea ole ia no Hawaii nei, e like me ka lakou mau olelo ma ka nupepa o keia la.
Aka aia no i ke Akua ka hopena o na mea a pau loa. A Oia wale no ka mea Nana e hooponopono no Hawaii i loaa ai kona ola iloko Ona.
NA NANEHAI I WAIHOIA MAI.
Na Ninau no ka Laikini Waiona
E Ninau ia mai nei e John M. Horner o Kukaiau, Hamakua
Mai ka P. C. Advertiser mai o Feberuari 27.
E Mr Lunahooponopono: Mamuli o na hoike, aia hoi, ua lawe ia mai la imua o ko kakou haolelo, na Bila Kanawai no ka hoomau ana aku i na Laikini Waiona a me ka Opiuma Nolaila, e ae mai ia’u no kekahi mau huaolelo pokole wale no. Aia no he eono mau mea like ole e pono ke hoomaopopo ia, a he ehiku hoi mau ninau, a he mea paakiki loa ke hoomaopopo iho.
E hiki anei i kekahi mea ke hoomaopopo mai?
Ka Mua: Pehea la ka manao o ka Lunakawai, i ka wa ana e haawi ana i ka olelo hoopai i ka mea hana hewa no ka hoopaahao aku, a i ole ia, no ka li ana no ke karaima i hanaia, oiai oia e pupule ana i ka ona rama i hoolakoia aku mai ka halekuai rama aku. i ae ia ma ke koho balota ana, a i kukuluia me ka ae pu ana o ka Lunakanawai, kahi no hoi a ka Lunakanawai i kekahi manawa e kamau iki ai, no ka hooluolu ana i kona opu, a ma ia mea ua huipu aku la me ka mea kuai rama, a pela i hoopakele ia ai kona koho ana a me kona kuleana mana?
ELUA Pehea la ke kanaka Kalepa, ka mea e kuai ana no na mea hemahema pili wale no i ke ola ana, e hiki ai ke hooia mai i kana hoohalahala no ka manawa poino. Oiai, e ike ana no oia i na huina dala nui e hooliloia ana i na la a pau ma ka halekuai rama, ka mea maa mau ana i hoohoihoi ai, ma kana olelo a me ke koho ana e hoomauia ka halekuai rama? Oia ana no kekahi mea kuai mau?
EKOLU: Pehea na kanaka i aloha i ko lakou mau ohana lehulehu a me ka pomaikai o ko lakou aina, e noho malie ai me ka apono aku e ike i na hale oihana no ka ona, e hoomahuahua ia ana, me ka lakou mau hana ino, maluna o na ohana, aole na lakou i hooikaika nui e kue aku ia mea?
EHA: Pehea la na Aupuni i manaoia, e hana no ka pomaikai laulaha, e hiki ai ke hoike mai ia lakou iho no ka hopu ana, hookolokolo ana, a no ka hoopai ana i na kanaka no ka hewa i hanaia, oiai oia e ona pupule ana me ka rama i hookomoia mai me ka ae o ke Aupuni, a iaeia e ke Aupuni e kuai aku me ka laikini?
ELIMA: Pehea la e hiki ai i na poe i ae he Karistiano, ke pule me ka manao laelae; “Mai Hookuu Oe ia makou i ka hoowalewale ia mai,” oiai no nae e ae ana e kukuluia i halekuai rama, a kakau iho la. “O ka hookapu loa ia ana, aole ia he mea ono ke hanala a hiki i kia wa e nui ai na haole e a’o ia ai no ia mea.” A pela e hiki ai ke kokua ma ke koho ana, ka olelo ana, a ma ke kakau ana, e kukulu i ka hoowalewale ma na wahi a pau?
EONO: Pehea la e hiki ai i na Kahunapule no ka Olelo o ke Ola, ke manao e hiki ke hana pono iloko o keia mau la o ka holomua, ka poe nae e mahiai mau ana i ko lakou mau ono no ka rama a me ka baka, me ka ike no, e like me ka mea hiki. “Aole loa e noho ka uhane iloko o na luakini hemolele ole;” a ua hiki ole hoi ke hoohana aku i ka waiwai o ka pono Karistiano e pale kaokoa aku ai, e olelo ana penei: “Ina o ka ai ana i ka io ka mea e hewa ai o ko’u hoahanau, aole loa a’u e ai hou i ka io oiai ke ao nei e mau ana.”
EHIKU: Pehea la na poe Karistiano a me na poe Hoole Waiona, e ae oluolu malie aku ai i ko lakou Aupui, e lilo i hoa hui ma ka oihana kuai rama, oia hoi, e mahele like i na pomaikai me ka poe hana rama, na poe hookomo oiai i ka rama a me na poe kuai liilii i ka rama, ma ke kumu maoli, i mea e hoomau ai iaia iho, mamuli o na dala i loaa mai, no loko mai o keia oihana hoohaahaa, me ka ike no ma na ano a pau, o na laikini rama a me ka hoolaha rama, ua hoea nui mai no ia mailoko mai o ke dala e pono ai ke ukuia no ka ai, ka lole a me na mea hooluolu e ae o ke ao nei no ke kokua ana aku i na wahine a me na keiki.
JNO. M. HORNER
HE MAKEMAKE NONO KA NANI
Ua olelo ia ae, o ka hui like pu ana o ka Ahaolelo o Amerika Huipuia me Peresidena Cleveland ma na mea e pili ana i na kumuhana o na aina e, he mea hiki ole maoli ia.
Ua olelo ia ae: O ke Senate, ma ke ano maoli, ua hoopau pono loa laou i ka hana me ka hopa ole aku i kona (Cleveland) manao, a mai ka wa mai no i hoomaka ai o keia Aha Kuhina.
Ua apono lakou (ke Senate) no Hawaii, ua kue nae oia (Cleveland).
Ua kulike ka manao me Nicaragua ma na mea e pili ana Corinto. Ua hoole ka Peresidena i ke kamailio ana , a lele aku la na puali koa Beritania i uka o ka aina.
Ua hoomakaia ke kokua ana iaia, ma na mea e pili ana no ke kumuhana a Monroe, oia hoi, ma o Mr. Smith la o New Jersey, ua hoike maopopo ae i ka hoounaia ana o ia mea a me kona haawiia ana.
O ka Davies olelo hooholo, ua hooholo lokahi ia. O kona hooholo ia ana, he mea ia i apono ole ia e ka Peresidena.
Ua hooholo lokahi ke Senate me ka apono ana i na olelo hooholo no Armenia. Ua ole loia ae, ka Peresidena, aole oi e hoouna aku ia mau mea, i na Mana Aupuni o Europa.
A pela hoi keia e pili ana no Cuba. O ke Senate, ina he hiki e ae ana e haawi i na poe kipi, i na pono o ka poe nona ka aina e hapai ana i ke kaua, Aka, aole nae he wahi hoike iki o ka Peresidena i kona manao no ia mea.
O ke kumu ka o ko ka Peresidena manao, ua olelo ia ae, oia kona oluolu ole e ae, e loaa i ka Ahaolelo Lahui he kuleana o ka nani, ma na mea a pau e pili ana i na hana o na aina e ia Amerika Huipuia.
O na Oihana no ka Hanohano e lilo ana nona, a i ole, aole no he nani e loaa ana.
Mai na wahi mai a pau loa o na aina e, e pili ana @o na hookuiia mai, he mea ano mau no ia, ina no he kanaka no, no kona aoao iho e haawi ana no i ka hanohano a pau loa maluna o kona mau poohiwi.
HOOPONOPONO I KE SILA
Ma ka P. C. Advertiser o ka la 21 o Feberuari, ua ike iho makou i na manao hooponopono o Mr. Thrum e pili ana no Sila o ke Aupuni i manao ia e waiho mai i ka Ahaolelo.
O kana mau mea i manao ai e pono e hoololi a kapae ia, oia no keia (1.) O ke kii o ka manu Phoenix e kapae loa ia ia mea oiai, he mea maikai ole a mohala ole no ka Sila ke nana iho, a he mea pono oia kowa, e pono e hookuuia iho kahi e ku ana o Kamehameha I, a mne ke Akua Wahine o ka Lanakila, (2.) O ka hua Roma V., e pono e hoololi ae ia mea, e like me ka maa mau o keia au hou e hele nei, i U@ malaila, iloko o na huaolelo Repubalika.
Malia paha, eia hou aku no ua mea hoololi hou a hoea ae, a pehea aku ana la?
Aka, ma ka nana ana i ke kii, ua heluhelu ia ka moolelo, e like me ke kulana kalaiaina e ulu nei. A he mea ia e sila ia ai na manao like ole o na aoao kalaiaina iloko o ka moolelo o ke ao holookoa.
Ua huli hoi aku ma ka la inehinei maluna o ka Australia, na wahine Italia i hopuia ai no ka hoopae opio na.
KE KULANA O NA A@
He mea kupaiana @ malu, kaike ole ia o @ mea e hana ai koe @ aia a kona e na hale @ o ke aupuni ponoi iho @ ana i ke ano o ka noh@ @ nalono aupuni i keia @ ua like a like no ia me@ @ Luapele kaulana nui @ nei oia o Kilauea,
I ka wa e uahi ana @ ia ka a ana o ke ahi, @ aku i kekalii wa, e @ he olai, a la wa ua @ ana o ke ahi, a ua kal@ humaluna ae o na pa@ lua o lalo loa.
Pela ke kulima o @ e ku nei, ua like maoli @ na lua ahi Pele.
I ka wa e hoopuia @ olelo hoinoino a me @ ino paha o kekahi poe @ hi lahui e kekahi lahu@ iho la, ua pu koke @ ana o ke k@ua ka ha@ haowale paha a pela a @ wa, e kuku@ ai na la@ palu imua o ka poe ik@ lako hoi me na mea @
O ko kakou wahi wa@ ka nana aku i na mea mai ana, no ka pomai@ a no ka pono paha.
KA HOOMAU HOOPAEL@
Ua maopopoo ia ma@ wa, ka oiaio olelo o @ kue limahiua Ao a @ haole o Honolulu @ kamailio wale @ ia @ oiaio maoli ke ike aku @aku na moi a pani kok@ Aupuni, e hookumu @ na limahana @
No k@aha. A hea@ kumu o a manao ana @
Eia, ua noho hana @a pau loa @ o keia @ mau ia @ @ @ na pae @ Asia. A @ h@ la, o @ keia poe i o k@na mai @ ai lakou i na opiuma @ malu ia m@ nei Hawaii@
Aole he hiki ke ho@ ka opiuma ina aole @ nana e ai ia mea @ poe e loaa aku ana @ koino pu kekahi poe @ opiuma.
No ka mea, he m@ loa, o na poe haole @ nana e hookomo mal@ ka opiuma ma Hawaii @ he poe e ae. Aole @
Ua ili ka hewa @ komo malu ana mai i@ uma maluna o na p@ kolohe, a na lakou @ malu aku i na poe @ kuonoono, alaila, @ l@ele maauana aku i @ kou ola.
O na poe pake @ ma Hawaii nei ka h@ no loko mai lakou @ hana i pau ka aelike.