Ke Aloha Aina, Volume II, Number 16, 18 April 1896 — Page 3
| This text was transcribed by: | Punahele Todd |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 18, 1896.
@@U I KA LOIO KUHINA.
-
@@oi a ala hou ke kupueu @@ Ta me ka Hulumanu.
-
@@ ka Poalua nei Aperila 14 @@ ia mai e Lunamakaainana @@ @inana, he mau ninau i ka @@ Kuhina penei:
@@HI Heaha la ka mea i @@ @ili oihanaia e ko ka Loio @@ Keena Oihana ma ka @@ na e loaa mai ka ike, e @@ ana no na ano karaima @@ ai ka hoeha poino loa @@ o Frank Godfrey, ma @@ @hi o ka la 17 o Sepatemaba 1895?
@@ Ua hoomaopopo ia @@ kekahi kanaka a mau ka@@ @@ ka huli ana i keia mea? @@ No keaha aole i @@ he makana no ka imi @@ keia mau hana ano ka@@
@@ Heaha ka mea i hana @@ ke Keena Oihana o ka @@ Ku@@@ no ke kokua ana @@ kekahi poe, ma ka huli @@ @a olelo hoike e hoopaa @@ @a poe hana hewa?
@@MA Ua loaa anei ma ke @@ Oihana o ka Loio Ku@@ mamua a i ole ia, i keia @@ h @@ ke a olelo hoike @@ ana na poe kanaka, ma @@ @lana kiekie iloko o keia @@ a i ole ia, kekahi poe @@ ka me na Komisina no na @@ @amua iho e pili ana i keia @@i?
@@NO Heaha na mea i @@ no ka huli ana i ka mea @@ i hoolaha, no ke kanu ola @@ hoolaha ia ma na alanui o @@lulu, ma ka la 15 o Sepatemaba 1895, a heaha la ka @@ @a no kekahi o ia mau @@ ina e hanaia?
@@IK@ Eia anei ke Keena @@ na o ka Loio Kuhina, ua @@ aia ma kekahi hana e @@ makai he ike, no ka ho@@ @@ ana i ke karaima e pili ana @@ o ia hoeha?
-
O na Pane ana aku koe.
@@ kahi a hoalaia mai nei na @@ @u, a o ka pane ana ka ka@@ @e nana aku, no ka pololei @@ e ka pololei ole.
@@ keia hana ka mea ano nui @@ @oi, nana e kaupaona i keia @@ @ni, no kona kupono i ke @@ naauao a i ole, no ke ano @@ ole i ka naauao.
@@e mau ninau keia e hiki ole @@ ka Loio Kuhina ke alo ae, @@ ka loaa ole o kona mau pa@@ @@ na ina pa`i mahanahana @@ ka lahui aku.
@@ ka lahu, oia no ke Aupuni, a o ke Kuhina a o ka @@ Kuhina hoi, he mau Luna @@ @oko kauoha lakou no ka @@ @ui.
Ma ia Oihana Lunahooko ko @@ @ou kuleana i noho ai., e hoo@@@e a e hooko i ka manao o @@ kanawai o ka aina, o ka Lahui i noho ai, a e lawelawe hoi ina hana malama maluhia, a lakou i kauohaia ai e hana aku. Nolaila, e kali kakou e ike i ka pane a ka Lunahooko o ke kanawai.
KA MALUHIA OLE O KE SABATI.
-
He oia mau no ka hana kiki-pu i kela la Sabati aku nei, Aperila 12. Ua hoomaka ke kiki-pu ana ma Iwilei, makai aku o kahi o Rev. J. Waiamau ma, mai ka hora 10 A.M. a hiki i ka hora 3:30 P.M.
-
O na poe no e kokua nei i keia Aupuni keia e noke nei i kiki-pu i ka la Sabati; a pela no mauka o Kalihi, ma kahi o ia Luna Aupuni, oia o Bila Kamaki.
-
O ka mea maopopo loa, ua apono aku na Luna Hooko o ke Aupuni i keia hana. Aole mea pohihihi malaila, no ka mea, eia no lakou a pau loa ma Honolulu nei, a eia no keia hana maloko o Honolulu nei.
Ka Palapala Hoopii Kue
-
E hoea ae ana imua o ka Ahaolelo i keia la, (Poakolu) he palapala hoopii i kakauinoa ia e 400 poe inoa, e kue ana i na hana kiki pu i ka la Sabati.
-
Ke hoomanao nei makou, aole loa he palapala hoopii oia ano i waihoia ae iloko o na Kau he lehulehu loa o aneane 50 makahiki o ka Noho Aupuni Moi ana.
O na ano palapala i hoea ae, oia no ka papa ana i na poe limahana o na hue ukana a hoopiha ukana ana i ka la Sabati.
O keia wa nae, ua hele lanakila loa ia mea, k ahana o na poo la i na la Sabati, ke loaa na moku hana ia wa. A o ka hana a na poe limahana o na mahiko no ke ko i ka la Sabati, i kau koke ma na moku e lawe ai no Honolulu nei, a no Kaleponi hoi.
Ua hala ka wa o ka maluhia a me ka ihiihi o ke Sabati; eia keia au iloko o na kulana haihai maluhia Sabati.
He makehewa ka hoole maka keleawe mai o na poe mikanele a me na kahunapule, he hookamani loa. He lohe pono a he ikemaka no hoi i na mamo o na poe mikanele, e hana maoli ana i ka la Sabati, me kekahi kumu kupono ole loa.
Me he mea la, ua a`o aku no na makua i na keiki, a lakou e ho`a i na pu`a holoholona, me na puaa, me na manu, me na holoholona i kaumaha i na ukana i ka la Sabati, i kau koke maluna o ka mokuahi ia la no!
Pela ma Hawaii, pela no ma Maui, a pela no ma Kauai, ka lawe ia o ia la (Sabati) i la hana maoli.
Hilahila ke Aupuni a na poe Misionari i kukulu ai, me ka olelo ana ae, “he Aupuni maikai loa keia!” Eia nae, o lakou ponoi iho no ke hoao nei e wawahi i ka maluhia o ka la Sabati, a lakou i kukulu ai, i kanawai no ka aina.
HE EHIKU POE I HAAWIIA.
-
O kela mau ninau ehiku i haawiia ae ai e Lunamakaainana Winston ia Loio Kuhina W.O. Smith, ua oleloia ae, he ehiku poe nana i nana iho, a o ka ehiku o lakou oia ka mea i ae e lawe mai ia mea iloko o ka Ahaolelo, oia no o Winston.
-
Ina e hoomaopopoia mai ia makou ko lakou mau inoa, alaila o lakou kekahi i manao like e lumilumi wale i keia hana karaima ino loa i hanaia iluna o ke kino o kekahi kanaka mamuli o ka ohumu ana.
Ua hoolaha ae na nupepa he mau moolelo aneane pili i na poe i ikeia i kahi a me ka manawa i hanaia ai kela hewa eia nae, aole mea a keia Aupuni i hana ai a aneane e piha na mahina 7 i keia wa.
KA UWEA MOANA O HAWAII NEI
-
Iloko o ke Kau Ahaolelo o 1895 aku nei, ua hooholo pupuahulu iho la ka Ahaolelo o Hawaii nei i ka Bila Kanawai e pili ana i ke kukulu ana i ka Uwea Moana, mai Amerika mai a i Hawaii nei, a ua haawi aku la ia Spaulding i ka pono kaokoa o ka hana ana i ka Uwea Moe Moana. Aole i liuliu mahope iho, ua hala aku la ua Spaulding nei no Amerika, e hooikaika i ka Ahaolelo o laila, e loaa mai iaia he wahi uku hoohoihoi no keia hana.
O ka aneane keia e puni ae o ka hookahi makahiki, mai ka wa i hooholoia ai kela kanawai, e haawi ana i ka pono kaokoa ia Spaulding. Aka, o ka kakou mea nae e lohe nei, aohe holopono iki o keia hana, iloko o ka hana a ke Komite i waihoia ai no ka noonoo ana i ka Uwea Moe Moana no Hawaii nei.
O kekahi kumu kue i olelo ia, oia no ka hoopaa e ia ana ma ko Spaulding inoa. O ka pono kaokoa e keia Aupuni, pela no ka olelo a na nupepa.
He mea kupaianaha loa kela oia i lakou nei o onei e pupuahulu ana a e awiwi loa ana, a paa koke no ka Bila Kanawai i ke Kakauinoaia e ka Peresidena Dole. Eia ka! Oia kekahi kumu pono ole i kanaluaia ai e ke Kamite. A oia ka mea i holopono ole ai kela kuka ana ma Wasinetona.
HE HOIKE NO CUBA MAI IA A.F. ALVARER MAI.
-
O kekahi o na ohua ma ka mokuahi Australia mai i ka Poakahi aku nei, oia no o A.F. Alvarers, ka hoahanau ponoi loa o Dr. Alvares o ka Halema`i Lepera ma Kalihi, kekahi mea i holo pololei mai nei mai Havana mai, ke kulanakauhale nui o Cuba, a i kokoke loa no hoi i kahi o na hooili kaua ana i hooukaia mai nei mawaena o ka puali o na poe kipi o Cuba a me na pualikoa Sepania.
No ka makahiki hookahi ae nei mamua aku, he lawelawe oihana kalepa ka Mr. Alvares, maloko o ke kulanakauhale o Havana, a mahope mai o ia manawa, ua noho maoli oia, ma ke ano maa mau, a ua loaa iaia he manawa e hoopaa ai, a e kaupaona pono iho ai, ma na mea a pau loa e pili ana me keia mau pilikia ma ka mokupuni o Cuba, a wahi ana:
“Ua haalele aku au ia Havana ma ka la 27 o Mraki aku nei, a holo aku la no New Orleans. A mai laila mai, ua holo pololei mai nei au no Honolulu nei, kahi a`u i manao ai e noho pu me kuu hoahanau no kekahi manawa. Aole i maopopo ko`u noho paa iho maanei nei.”
Ma ke kulanakauhale o Havana, aohe uluku malaila. O ia wahi, ua paa pono ia i ke kiai ia, aole he poino e hiki ai i na poe Cuba ke hana mai. O na apana kuaaina mawaho loa, oia no ka poino loa.
O ke ano o ke kulana kaua e lawelaweia nei e na poe kipi, oia keia, he nui wale o lakou he poe okipuu, a he poe powa, a he ano kupaianaha loa na hana, a he mea hoopilikia loa i na poe koa Sepania.
He komo malu mai lakou iloko o ke kulanakauhale ma na puali liilii, ma ka 10 a i ka 15 poe o ka puali hookahi, a e lele hanaino mai ana maluna o na kauhale liilii, a puhi i ke ahi i na mea a pau loa, a hoopalahalaha aku ia mau hana ma na wahi a pau loa. He maa mau lakou i ka holo mai maluna o na lio maikai loa, a mamua ae o ka hiki ana ke hana aku i kekahi mea ia lakou, aia lakou la he mau mile ka mamao loa i kahi e, e hana hou ana i kekahi hana kolohe loa.
Ma ko lakou ano okalakala wiwo ole, ua koa no laku a he poe piha ike hakaka hoi. Ua ikeia aku lakou i ka puka ana aku o na wahi hoomoana kokoke loa, ma ko lakou awiwi loa, a ma na hooulu hakaka ikaika loa ana.
Aka, me ko lakou koa a pau loa ame ke akamai lua ole ma ke kau lio ana, a me na mea e ae no e kokua ai i ka lakou ano hakaka ana. Ma ko`u manao ana, he wahi mea wale no ia no ka manawa pokole, mamua ae o ko lakou haawipio ana aku i na poe Sepania.
E hoomaopopo oukou, o ko lakou manaolana @@@@ @@@ @@@ ka hoopalahalaha @@@@ @@@ @@@ ka luku hoopoino ana ma ka wahi a pau loa o ka Mokupuni i mea e hiki ole ai i na poe @@ pania, ke loaa na kokua e hoomauia ai ke kaua e koe ana ia lakou, aka, oia manaolana ana, ke emi loa iho la a nele loa.
He 150,000 poe kanaka e hakaka ana no Sepania maluna o ka mokupuni o Cuba, oiai, he 35,000 wale no o na poe kipi o Cuba e hakaka la. A o keia huina, ua kauliilii loa ia ma na wahi a pau loa, iloko o na puali liilii loa.
O na olelo hoike e olelo ana, ua lilo i na pae kipi o Cuba ka mana hoomalu maluna o ka Mokupuni holookoa. Aole kela he mea pololei (he hoopunipuni wale no.) Ua kokoke e hiki aku ma kekahi ala okoa, koe wale no ko Amerika Huipuia komo hooweliweli ana aku, aka, e oia mau ana no ia.
UA HALA AKU O J. MAULIAWA.
-
Me ka minamina a me ke aloha nui, ke hoike aku nei makou, ua kipa mai ka Anela o ka make ma Kapuukolo, Honolulu Oahu, ma ka hora 6 p.m. o ka Poalua nei, Aperila 14, 1896; a ua lawe aku la i ka hanu ola o ko makou makamaka a hoaloha oluolu loa, oia o J. Mauliawa, ma ko laua home noho, iloko o ke 67 o na makahi o kona ola ana. He wa pokole ka hookau ana o ka ma`i maluna ona, a hala aku la.
He hoa kupaa oia no ke Aoha Aina, a hala aku la me ia manao i silaia iloko o kona puuwai, he oluolu oia ma na ano a pau, a he makamaka no na mea a pau, a he makamaka no na mea a pau, he kakaikahi wale no o na poe e uhai ana i kona kulana i koe iho e ola nei. Ma ka oihana lawelawe kuai ia ma ka Makete kona noho ana no na makahiki he loihi loa.
Ua waiho iho oia he wahine mare kona kokoolua kupaa mau no ke aloha i ka aina, a pela na ohana he nui wale i pili iaia e ola nei. I ko makou kipa ana aku, me he mea la ua hiamoe iho no oia. Ae, ua hoomaha oia, a ua hala aku ma kahi i kupono nona e like me kana i hana ai.
Aia pu me ka wahine kane make a me na ohana o ka mea i hala aku ko makou komo pu ana aku iloko o na kumakena ana. A na ke Akua e hoomaha i na kaumaha a pau loa mai ia kakou aku.
Ua hoolewaia ia aku kona kino mai kahi noho aku a i kona Luakini ma Kaumakapili ma ka hola 2 ½ o ka Poakolu nei, a mai laila aku no kona ilina hope loa.
-
Ua hoololiia ae nei ho@@@@ona p@@hi mai ka bele o ke oeoe. Na ke oeoe o ka Hui Kukui Uwila Hawaii e haawi mai i na hoailona pauahi ahi ma keia mua aku.