Ke Aloha Aina, Volume II, Number 30, 25 July 1896 — Page 4

KE ALOHA AINA,POCONO, IULAI 25, 1896.

______________________________________________________________________________

KE ALOHA AINA

Hoopakaia no ka

Pomaikao o ka Lehulehu a ha Nupepa na ka Lahui Hawaii.

______________________________________________________________________________

J. NAWAHI, Lunnahoopono pono a Puuku.

E. L. Like, Hope-puuku .

______________________________________________________________________________

HONOLULU, IULAI 25, 1896

______________________________________________________________________________

OLELO HOAKAKA AKU.

______

   Oiai au e kaawale aku ana no kekahi manawa no ka imi ana i ka ikaika o oou’u ola kino.  Nolaila, ke hoikeia aku nei ka lohe i na poe a pau loa i kuleana i ka nupepa KE ALOHA AINA puka.  La a puka Pule.  E hoomauia ana no ka holomua ana o ka kakou nupepa, e ko’u mau hope a’u i hoonoho aku nei, a hiki i ko’u hoi ana mai.

   E hoouna mai i na manao a me na palapala e like no me mamua.  A na ko’u mau hope e pane aku, a e hooko ma ko’u inoa.

   Mai hopohopo no ko’u kaawale ana, a mai pupuahulu wale no na lono hoopuiwa mai.  Eaia no au ma kahi kokoke loa a ma kahi e loaa koke ai na lona ano nui owaho mai.

   E kupaa e kuu Lahui aloha a e hoomanawannui pua, oiai a’u e kaawale ana.

   Owau no me ke aloha nui ka oukou kauwa haahaa.

                            Joseph Nawahi.

                   Honolulu, Iulai 20. 1896.

________________

KE KAPILI HOU MAI NEI I KEPAU O HUMUULA.

________________

   Ua ike ino nei ke Aupuni Repubalika i ka nele o ka hana a kela Kanawai-pupukaino hapala lima kaukae i hoopauia ai:

   A eia ke holo hou ae nei na hana hoao iloko o ka pepa Helu Kanaka ma keia mua aku.

   I mea e hoomaopopo e ia ai ka Lahui, nolaila, ke hoao e aku nei KE ALOHA AINA i na mea e hoana ia aku ana i na poe kane a pau i kupono i ke koho balota o na poe Hawaii maoli, na Enelani, na amerika Geremania a Pukiki.

   I anei e hookomoia iho ai ka ninau penei:  Ua makemake anei oe e hoomiiia o anei (Hawaii) me Amerika Huipuia?

   Ilaila ka pane a ka poe aloha aina oiaio, e hehihehiku iho ai i ke kahuna hana o ka lanakila!

   E o – e na kuahiwi, na kulono, na kahawai uliuli, na aheahe laumakani pa kolonahe o ma Mokupuni a kakou i h@poi nui ai.  E pane me ka lokahi Aole!  Aole!!  Aole!!!  He aloha au i kuu aina hanau a me kou Maoi a me koou Lahui.  He aloha paa a i ka make.

   Ina i lokahi na Hawaii ponoi alaila, e ike ia auanei, aia no ke Aupuni iloko o ka Lahui kahi i ola kupaianaha ai.  He ola ano e keia, oiai ka wa aia ia hai na mana i ikeia o ka aioa.

   E ikeia ana hoi kekahi o na ninau e pili ana i ka lawe ana o na aoao hoomana e hoohikii ka Repubalika.

   He mea hou kela, aka, aia no ia i na aoao hoomana ko lakou hakaka aku ma o ko lakou ano lahui ala.

   Ke hookomo aku la o Hawaii iala iho iloko o na hana hoopilikia wale i na aoao hoomana.

   Aka, aole o makou nana aku ia mea, iaia no kona imi i mea nona e hauhili aku ai.  Ua hewa ka noho malie, o ka noho hauhene no ka maikai.

  O keia na mea a  hoea mai ana ma keia mua aku, a e pono ia wa e nana pono ai me ka makaala.

___________

KA MAKOU OLELO AO I KA LAHUI.

__________

   I ko makou wa e lohe ai, aia he mea e hanaia nei, e laweia nei iwaena o ka poe o ko makou Lahui ponoi iho, oia ko makou wa e puka akea kaokoa mai ai a hoike aku imua o ka Lahui i kana mea e hana ai.

   He minamina nui makou i ko makou lahui kupaa, a hoomanawanui launa ole mai, ke liko a puni wale i na mea oiaio ole, a i maopopo maoli no hoi ka poino a me ka pilikia iloko oia hana ana.

   He mau peahi, a he mau kanana, keia mau hana a ke Akua e hana nei, e lele ana ka opala, a koe iho no ka palaoa.

   O ka olelo ao a ka aoao ka make loa, oia keia:  E huli pu aku me lakou, e lawe i ka hoohiki Repubalika, alaila, lilo loa ka aina i ka haole, a hoi kanaka i Waolani e noho ai?

   Ua lawa na mea i hana maoliia, i hoike no ke kumu i kaili ia ai ko ouokou mau pono, a i keia wa, ua hooohalikeia oukou me na holoholona, aole o lakou kulana maluna o ka aina o Hawaii.

   E na Hawaii, e ulono mai! a e hoolohe wale mai i ka makou a’o ana, no ka mea, oia ke a’o ana a ke Lunahooko Kiekie o Ka ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina.

   I na e ike ana makou i na ooloku mamua mai, a mawaena ae nei paha, a mai hea mai la hoi, alaila, na makou ia e uwila koke aku me ka hikiwawe loa.

   O ko ouokou uluku wale iho no na lono ano ole, a no na manao maopopo ole, aole ia he mea waiwai.

   Hookahi no hana noho malike, aole pane wale aku, aole pupuahulu.  E nana a paulele aku i ko ke Akua aloha a me Kona lokomaikai.

___________________________________________

 E KOKUA MAI.

_____

   O na kokua i makemake nui ia no ka kakou nupepa KE ALOHA AINA, aole ma ke dala wale no, aole no hoi ma ka uku ana mai i ka auhau makahiki o ka nupepa wale no a me ka lawe nui ana i ka nupepa.

   Aka,. o na kanaka Hawaii oiaio hoopono i hoomaauao maiaki ia, e noho ana ma kela a ma keia mokupuni pakahi iloko o keia Paeaina nani o Hawaii nei, a ke Akua i haawi lokomaikai mai ai no kakou.

   UA ake nui ia ko lakou mau kokua ana mai, ma ka hoouna ana mai ina manao e hoolahaia ma na kolamu o keia pepa, oia hoi na manao ao, a alakai aku i ka lahui ma na mea kupono wale no, na manao hoonaauao, a oomalamalama aku ikupo no e lilo ia i ai na ka noonoo o ke kanaka, e like me ka ai maoli e hoomaona ana i ka pololi o ka opu.

   No ka mea, heaha la ka waiwai o ka maauao i huna wale ia ke ole oia e lilo e mea hoomalamalama aku i ka lehulehu?  E like me ka Ipukukui i hana wale ia kona malamalama malalo o kahi nalo, aole hoi ma kahi e kau ai ka Ipukukui, i lilo ia i mea hoomalamalama i ko loko o ka hela pau.

   Aka, e like me na a’o mau ana aku a ka upepa KE ALOHA AINA i kona poe heluhelu a i ka Lahui Hawaii holookoa no hoi, ma na rula o ke kakau ana mai i na manao e hoolahaia ma ko kakou pepa nei, pela no e hoouna mai ai.

   E kapaeia n o me ka hala ole na manao hoino pilikiono, huna inoa, kuamuamu, na manao alakai kue kumukanawai a me na manao ano like, aole no e hoolahaia. 

   E ku kiai mau ana makou me ka makala i na wa a pau, i ole e komo walenai kekahi mau manao hoopoino a hoemi hope i ka niniu poahi ana o na huila o ka nupepa, KE ALOHA AINA.

   A oiai makou e noho Hope ana, ma ke kokua ana e hooponopono i ka kakou nupepa no ka manawa e kaawale aku ai ke poo a alakai nui o keia pepa pela makou i ake nui ai e loaa na kokua ana mai a oukou mai.

   Nolaila, mi nanamaka wale mai oukou i keia hana nui, aka, e haawi mai i na kokua ana, e like me ia i hoikeia maluna ae nei.

   No ka mea, aia no ke kau mai la imua o ko kakou mau hoomanao ana kela mau huaoleo kahiko e i ana: “E alu ka pule ia Hakalau, a e ku i ka mama i loaa o Kaohele.

____...____

   M ka la 14 o Iulai nei 1896, ma kekahi wahi o na Kona o ka Mokupuni o Molokai, ua make hikiwawe loa ia o Lunakanawai W. A. Kukamana, oiai oia e huli hoi ana no kona Home, mai kana huakai hookolokolo aku i ka hihia o Thos. K. Natanaela ma Kalaupapa.

___________________________________________

KA @

____

   O KA HOO@ ANA, @ @ @ @ nui nana e wehe aka i na lua huna waiwai nui i hunakeleia ma kela a ma keia wahi o ka honua nei, a ka maka maoli o ke kanaka e hiki ole ai ke ike aku.

   Aka, mamuli o na hoonauao maikai ana, e lilo ana ia mau mea i hunaia i mea ahuwale mamuli o ka poonoo a ke Akua i haawi mai ai i ke kaoaka.

   A ia kakou e ku nei iwaena-konu o keia moana Pakipika akea, a nana aku i na mea i hanaia ma na Aupuni naauao a malamalama o ka honua nei, e ike auanei kakou i ka oiaio o keia manao.

   E nana aku i ke Aupuni o Beritania Nui, ke Aupuni i papahiia me keia mau huaolelo o ka hanohamp , “Na Beritania e Rula i na ale o ka Moana,” a penei hoi:  “Aole e napoo ka La ma kona mau palena.”

   Mai hea, a heaha ke lumu e papahi mau nei ia mau huaolel o ka hanohano maluna eia Aupuni?  Aole anei i lokahi k kakou manao ma keia ninau oia hoi, mamuli o ka hoonaauao kiekie ia ana o ka hapanui loa o ka poe e noho ana malalo oia Aupuni a pela i pii ai kela Aupuni a ku ma ke kulana akea, e hiki ole ai i kekahi Aupuni ke hoopapa aku, ma ka lako i na mea e hooholomua ai i kana mau hana a pau.

   Ale no paha i poina ia kakou na hoomanao ana no na hana i hanaia mawaena o ke Aupuni o Iapana a me Kina i ka manawa i hala ae nei.

   Nohea mai na lanakila hiwahiwa i loaa i na pualikoa o Iapana maluna o na pualikoa o Kina!?  Ua hoonaauao maikai loa ia ka lahui o Iapana mamua o ka lahui o Kina, a pela i loaa ai na hooilikaua lanakila lehulehu ma ka aoao o na pualikoa o Iapana.

   A oiai kakou e nee malie nei iloko o ka hapa hope o keia Keneturia, ke ike a ke heluhelu nei kakou i ka moolelo o Prpfesa Andree, ke kaeaea nana e lele ana me kona Bluna i ka lewa, e huli ana i ka Welau Akau.

   Nawai i hookonokono iaia e hana pela?  Na ka naauao no , aole na kekahi mea e ae.  O na hana hooholo mua iloko o na Aupuni naauao e ae o la honua nei i hiki ole ia makou ke hoakaka pakahi aku.  Ke manao nei makou, ua lokahi loa ko lakou manao ma ka hooi ana, na ka naauao ia mau hana a pau.

   I ko makou hoihoi ana mai i keia manao a pili ia kakou i ka Lahui Hawaii hoomanawahui ke aku nui nei makou e hoomaopopo mai na akanaka opio Hawaii o ko makou lahui i keia mea nui.

    No ma kea, o ka huli @ ana o na opio o keia au @ aole no ia i like aku me k@ naauao ana o ka poe, o k@  nawa i hala, he hoomana@ ka huli naauao ana o ia @ waqa, iloko o ka pilikia a @ ilihune; aka , o ka poe hu@ auao o kia au ho, h ho@ nawanui ole he paupa@ wale, a he molowa maoli @ mahuka a haalele ana Ku@ holo pee mai na makua ak@.

   E na opio o Hawaii nei hoomanao oukou i na he@ pomaikai i loaa i ka poe i @ naauao maikaiia.  Ke pii @ lakou mai kekahi kulana @ kekahi kulana, e like me k@ e uhola ana i kona malama @ maluna o ka honua holo@ pela ka malamalama @ naauao o ka poe naauao e @ ana ma na wahi a pau o @ aina hanau aloha.  Mai @ hewa kekahi poe.  O ka @ naauao ana, oia wale ao ka@ kou i makemake ai aole @ oia wale no Aka, @e hooh@ i ka naauao me ka @opono me ka hoopolelei. A ma@ ae oia mau mea .  E noi @ ko ke Akua ko@ mea mai.

________

KE KULANA O HAWAII NEI.

   Ma na hana a kekeahi ka@ e hana ai, ina he mau @ maikai ia, alaila, e ikea @ kulana maikai a moahala @ kanaka,  Aka, ina he mau @ ino, pelapela, haumia, @ aole mea hoohewahewa i @ kulana o ua kanaka ia, oia @ he kulana maikao ole kona.

   O keia kulana i @ poe @ na hana a kekahi kanaka, @ kulana like no kai pili i @ hana ma kela a ma keia A@ ni pakahi o ka honua nei.

   E nana i ke kulana o Hawaii nei i keia ea a kakaou e @ nei.  Heaha ka kakou e @ nei?  Ke ike nei kakou @ ohai-a-holo nei ka @ ma @ wahi a pau o ka aina.

   Ma ka hoohalikelike @ ke kulana o Hawaii nei i @ manawa o ke Aupuni M@ ko keia au hou e nee @, a@ no he like a mo@  nao o ka lehulehu.

   No ka mea, @ mana@ o ka hookeleia ana o ke @ Aupuni lamalo o ka N@ A# Moi ana, aole @ @ @ leo kumakena m@ @ @ o @ aina, e uwe ana @ @ @ ilihune, ka ppo@ @ @ @ he nui e po@ @ @ Aka, aia no ka @ @ @ makaukau, e w@ @ mau ana ma na @ @ ka lehulehu.

   Ua holomua na hana hoe@ mikiala o ka aina a ua nui @ me ke dala i luia mawaena @ ka lehulehu.  Ua laa i ko @ kou mau keiki poola na hana@ me ka uku mahuahua m@ @ uwapo okakou nei.