Ke Aloha Aina, Volume II, Number 51, 19 December 1896 — Page 2

KE ALOHA AINA

 

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Na papa no ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono.

E. A. NAWAHI, Puuku

o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU , DEC. 19, 1896.

 

PAE MAALAHI O LILIU I KA ULUWEHI O KALEPONI.

 

       Ma ke ku ana mai a ka Alameda i keia awakea Poaha, ua hoea mai la i ko makou nei keena kekahi o ko makou hoaloha oiaio i hilihana, a hoike mai la, na hui mai oia me kekahi o kona hoaloha o luna o ka mokuahi Alameda.  A nana hoi i hoike mai penei:

       He hookahi la mamua iho o ka haalele ana aku nei, a ka Mariposa ia Kapalakiko, ua hoea mai la ka mokuahi Kina e hii ana i ka Moiwahine Liliuokalani, ua hookipa ia aku Oia e ko Kapalakiko poe ma ke kulana o na poe koikoi.  A ua hoike mai hoi ko laila poe i ko lakou ohohia no ka Moiwahine.

       He oia mau no ka ulumahiehie o ko Kalani ola kino a holo wale mai nei ka Alameda.  O ka makou e kalokalo ae nei i na Mana Lani e malama pono ia ke ola o Kalani a pae hou i ka aina hanau, a e hahaiia hoi Kane huakai e na pomaikai he nei.

       Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Dorie i ka po Poakolu nei mai Kapalakiko mai, ua loaa ia makou na mea nou e pili ana no ke ku ana aku o ka mokuahi China i ke kakahiaka o ka Poalima aku nei, Dec. 11, i ke awa o Kapalakiko, a ua hoi maluna o kona oneki ke Alii Aimoku o Hawaii, Liliuokalani, a me kona mau ukali.  He ola kino maikai kona, pela ko makou lohe wale mai, e hooluana iki iho ana paha Oia malaila, a holo loa aku ma na alahele like ole, i maopopo ole i kahi poe, koe wale iho no KE ALOHA AINA hookahi, ka mea nana e hoike mau aku nei i kona mau makamaka heluhelu i na mea huna a pau, i hiki ole i kekahi mea ke nou aku.  E nana aku no kakou imua, kahi a ka manaolana i hakoi ai.

 

       EIA kakou ke hookokoke aku nei e hiki pono aku i ka La Karisimaka a me ka Hapenuia, ua aui ae nei ka hapanui o na la ma ko kakou kua, a o na la i koe, he mau minute ia no ka manawa e hookokoke loa aku nei i ka hopena o keia makahiki, aka, e hoomanao ia, o ko kakou komo ana aku i ke anapuni oia wa, ua like ia me ko kakou haalele ano iho i keia aoao o ka muliwai, a nee aku ana kela kapa.  O na mea hou e hoea mai ana ia manawa, he mau mea kekahi e hoohauoli mai ai.  Eia ne helehelena oia makahiki, ke hoea moakaka mai nei, me he mea la, he makahiki ia e lawe mai ana i na lono hauoli no ko kakou aina aloha.

 

       EIA no kela mau mokupuni o Cuba ke noke mau mai nei no i ka hakaka me na pualikoa o Sepania, a i kekahi manawa, ua kokoke loa no e eo ia lakou ka lanakila maluna a ke kahua kaua, aka, hookahi wale no pilikia, aole keia he kaua na ka hapanui o ka lahui oiwi o Cuba, elike me ko ka lahui Hawaii kue ana i ka poe e noho mana nei maluna o lakou.  Aka, he kaua keia na ka poe i komo aku iloko o aina a hookuonoono iho ia lakou me he poe ia no lakou ka aina, a o ko lakou oiwi ia, aka, ua ake keia poe i noho a ulakolako, e pale loa aku i ko Sepania mana hoomalu maluna o lakou.  a pela i ooloku mau ai kela aina a hiki i keia la, mamuli o ke kokua nui a kekahi poe Amerika kuonoono  e noho ana malaila, a i loaa hoi ko lakou mau kokua ma Amerika, i hooloihi loa ia ai keia kaua hahana ana maluna o kela mokupuni, i noho mana ia e Sepania a hiki i keia la.

 

       AIA aku la o Henry E. Cooper, (Kupa) i Wasinetona kahi i anee ai, i ke alo o Peresidena McKinley, ka mea hoi a lakou nei e ake aku nei, e loaa mai ka pane no ko lakou pono mamua o kona hoi ana mai no Hawaii nei, ma kekahi paina i haawi ia nona e J. W. Poka, kela haole lono o Polena i holo mai nei i kela mau mahina aku nei malaila pu ae o Kuhina Haki, kana kakauolelo a me kekahi poe koikoi e ae, no ka hoonanea ana mai i keia wahi kauahua o Kahiki i momona iluna o ka lepo o Hawaii.

 

       UA hoouna aku o Peresidena Kalivalana i kana haiolelo hope no na mea e pili ana i kona noho hooponopono aupuni ana no kela Repubalika nui o Amerika Huipaia, a ua olelo pu ae no hoi oia no na mea e pili ana ia Cuba, aohe kuleana o kekahi mana aupuni e ae e komo aku ai e hoohuikau pu ma na hana e pili ana ia aina, a aole no hoi oia e ike aku ana iaia ma ke ano he aupuni kuokoa.  He hoike ana mai keia i ko ka Peresidena ano hoopono ma kana hana, oiai hoi o Amerika e noho kuikahi pu ana me Sepania, ma ke ano he mau hoaloha kahiko laua a i elua.

 

       KE hoea mai kekahi malihini kiekie a koikoi o kona kulana ma ka oihana, ma na kaiauli o Hawaii nei, @ Kina, a mai Auseteralia @ paha, @ iwa loa aku hoi i na mai Amerika mai, a ke hoopuka mai ko lakou mau lehelehe no na mea pili i ka Hoohui Aina, ua lilo ia he himeni lealea loa na oukou e mele ai @ pau ke aho, o ka ua poe ma@iai nei mau olelo e hoopuka ai, ua lilo ia i mea koikoi  a-ku i ka hoohauoli i ko lakou mau manao palauolelo.

 

       O KA hoea ana mai o Chester Holcombe, he Luna Aupuni i noho loihi na Kina, no 90 makahiki, a po Nu loka hoi kona aina hanau.  Ua hoike ae oia imua o ka mea kakau o ka nupepa Avalataisa, he makemake oia e hoohui ia o Hawaii nei me Amerika.  He keu ka lapuwale o keia poe e kipa mai nei i o kakou nei, a hoi aku a Amerika hoopunipuni aku he makemake na kanaka Hawaii i ka Hoohui Aina.

 

       INA he makemake mua ko ka lahui Hawaii ia mea, aole e kala kahiko i loaa ai, a penei eia kakou malalo o na eheu o ka Aeto kahi i hoopunana ai me he poe hua la nana i hanau iho, aka, aole nae pela ko ka lahui makemake a hiki i keia la, a pela mau aku no a hiki i keia wa e hooko ia ai ka lakou mau koi kumu i waiho aku ai na Amerika e hana a hiki i keia la.

 

       E HOOMAOPOPO IA, ke loaa ka Hoohui Aina, aole he manao ana he kukulu mahiko ana kahi maluna o ka lepo o Hawaii, no ka mea, e hemo laelae ana na Pake a me na Kepani, a e kani ana ka lakou la aka, a o ua poe nei e kakani nei na waha, e loaa ana ia lakou ka i-a he Alamihi.  Nolaila, he hoopunipuni kela mau olelo a lakou e hapuku nei.

 

E HOOLANA I KA MANAO.

 

       O ko makou kuleana keia o ka hoopiha aku i ko makou la hui, me na manao hoolana no na pono o Hawaii.

       He mea maopopo loa, eia ko ke Akua lima ke haha mai nei maluna o Hawaii nei iloko o keia mau ia, a e hoike mai auanei.  Oia i Kona mana maluna o ka poe hoole i Kona mana.

       E hoonani kakou ia Iehova, a e hauoli hoi iloko o ka hune,, ka nele, a me ka nawaliwali, no ka mea.  Oia ko kakou puuhonua, a me ko kakou palekana.

 

O KO KE AKUA MAKEMAKE KE HOOKOIA.

 

       O ko makou manaoio, ua pololei maoli no ia mau huaolelo, aole loa i hoololi ia ae ko makou manao mai kinohi mai o keia loli ana o na hana pili ia Hawaii nei.

 

       [paragraph unreadable]

 

UA HOOLE O HAKI.

 

       Wasinekona, D.C., Dec. 8.  I keia la i @ ae ai o K@ Haki o Hawaii, a h@ loa ana i ka olelo ole o na mea i hoike la ae, no ka mea pili i ka manao ana e @ loa ka hana kuikahi hooh@ mawaena o Hawaii nei a me Amerika.  Aia la, o ka lahui aloha, ike ike ae ia no kakou i ka poe lawaia moewaa.

       Canton, Ohio, Dec. 9.  I keia auina la o Kuhina H. E. Kupa, (ke Kuhina o ko na Aina E o Hawaii), a me kane Kakauolelo Benjamin Lodge Marx i kipa aku ai e ike ia Peresidena hou Makinile, no ke kuka pu ana @ ekahi mau mea pili i kana hana.  Aole kuikahi hoohui aina i hoomahunia i ma Wasinetona, a aohe no hoi he mau ou i a Makinile i hooaiai aku ai i ua Kuhina la no ka mea pili i ka noho launa ana mawaena o Hawaii nei me ia Aupuni.  O na kukaiolelo ana a laua he pokole loa, aka nae, ua lawa ia loihi no ka hoala ana ae ina manao hoohuoi ame na aune ana.

 

E HOOMANAWANUI NO KAKOU

 

Kahauia no “KE ALOHA AINA.”

 

       Ae!  Ua holo aku la i Kahiki-ku, i Kahiki-moa.  Aia la i ka iliili nehe olelo i ke kai o Puna, no Puna ka wahine, no ka lapuka ma Haehae.  Aia aku la i ka hekina nei huakai a Kalani.  Hehi aku la Kona mau kapuai aloha i na kapakai o Kapalakiko, ke luana ala iloko o na Hotele nani oia kulanakauhale.  Ke lualai pu ala me na kamaaina ohaoha oia mau kaiaulu.

       Ike wale aku i kahi a Kou kaikunane Haku i noho ai, o Kona aka kino wailua ia e maale pu ae la me Nawahiokalaniopuu; aia ke kamoe ala ka laua huaka:  mamua o Kou alahele, e waele ana i na hihipea e okupe ai Oe e Kalani.

       O ko laua mau leo ia e pa-e nei i hope nei, i au mau keiki, e i mai ana:  E hoomanawanui, e ku o-o mahia o uka.  A mai paupauaho hoi e ke a@ pulu a ka lawaia.  I nui ke aho, a hoea aku i ka papu hopu o ka manaolana.

       Ka manaolana i lia @ ia a au mau keiki puuwai hoomanawanui.  E noho nei hoi me na waimaka helelei imua o ai Kahikolu Kiekie Loa ka Haku o ka Hoola nei o Kou la@ @ i hoopea wale ia, @ @ wale ia hoi ko lakou @ @ pili paa mai ko lakou @ aku.

       A e Kalani!  Hele ia, imi ka pono o Au mau keiki, a ka Haku no e kiai, a e mala@ ia Oe ma Kou alahele no pono o ka aina, kou lahuika@ kaa me Kou nohoalii. A e na waimaka o Kou lahuika@ imua o na Mana Lani @ ka haahaa, e oiaio no aua@ ka olelo ia, e hoihoi mai @ ko lakou mau poholima me waiwai.

       Ka puolo waiwai nui au Kalani e kuoe kino wahine i ke ala malihini, e hoomanawanui ana hoi i ka houhou ke anu i Kou mau papalina @ ha.  He mea ole ia anu i@ manaoio hana iloko o K@ pauwai Aliil.  Au e ma-una @ i Kou kino wahine no ka p@ o Au mau keiki, pono ka ai@ pono ka lahui, pono pu me K@ Nohoalii.  E mau ka welo ana o Kou Hae nani.  e mau @ ke Ea o Kou aina i ka pono keia la, a i ka hopena o ke @. Amene.

 

KA HOALOHA.

 

KA HIHIA AIHUE KOMO @

 

       O Mrs. Drew, he wahine @ luahine, e noho ana ma k@ kokoke i ka Lyceum, ma@ Alanui Nuuanu, a aia hoi @ ia he huhui komo ua aihue @ mai iaia aku, he pule paha i @ la ae nei, e kekahi mau kakamahine.  Pukiki opiopio.  @ hoike ae ua mau kaikamahine la me ka oiaio, i ka wa i haawi aku ai i ka Halewai, o ka @ panui o keia mau komo, @ kela luahine no ia, aole @ nona a pau.

       Ua nieniele ia na mea e @ ana no kahi i loaa mai ai o @ ia poino maluna o keia @ kaikamahine Pukiki, @@ no paha ke koho aku; me @ mea la, na ko laua makuahine hookikina e lawe i kela @ koino.

       Ma ke kakahiaka la Saba@ a i ole i ka la mahope iho o@ hopu ia ana o na kaikamahine o Mrs. Rodrigues, ka makuahine, ua hele aku la oia ma @ home o kekahi Pukiki wahine noho ana ma kahi kokoke ka halekula o Sana Lui, a @ noi aku la no ka hoaie ana@ mau dala me ka hoopaa ana keia mau komo i “kiola ia e @ poe hana mai kahi kaawale @ ke Taraka aku.”

       Me keia ano i hoi aku ai @ ia wahine no kona wahi, @ keia mau komo eha e @ ana i kona mau lima.  Mah@ iho o ka hopu ia ana.  ua h@ ia ae kahi huna ia malolo o hale.  Eia na kaikamahine @ kahi paa no ka hookole @.