Ke Aloha Aina, Volume III, Number 45, 6 November 1897 — Page 1

KE ALOHA AINA

 

BUKE III

 

KE ALOHA AINA

 

E hoo@puka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he ao keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he keneta.

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

I pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, @ a Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolumu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka P@

E ALOHA AINA

Hookahi Makahiki          $2.00

Eono mahina     1.00

Ekolu mahina    .50

Hookahi Mahina            .20

EMMA A NAWAHI

Puuku o

KE ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuk@

S.P. KANOA,

Hope Lunahooponopono

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna pololei mai i ka puuku Honolulu.

 

HE HOOHUI AINA O K PAKA.

 

Mamuli o ka hoea ana mai nei o na nupepa mai na aina mamao mai, ua hoaiai ia ae ka inoa e Samuela Paka, he aki loa oia i ka Hoohui Aina, a he mea maopopo loa, aia oia ma ka waha o ka lua o ka Hoohui Aina i keia la. A ina he @ ia mau hoike a na @pe. @ laila, he kumu maopopo @ kona o ke poholo ana @

            @ minamina nui nae ko ma@ ka ike ana aku o na ka@ kiekie a koikoi iloko o ka @ o lakou mua ke hauoe mua @ mam@a e ke kanaka @lihu@ @ haahaa loa. He kanaka o @uela, Paka i ike ia i ke au @. Alii he kuhina, a o ka i ku paha i ke au o ka Nohoalii ana o ka Moiwahine Aimoku Luliuokalani, o @ Sam Paka nei ke Kuhina Nui, a oia no hoi ke Kuhina i ka wa i ka i huli ai ke aupuni.

            Me ia aho kapekepeke no, ua ku iki iho e kali i ka pono koke ae o ka aina, manao no ke kau hou iluna o ka noho Kuhina, a pela makou i h@linai ole ai i na ano kanaka elike me ia poe, no ka mea, i nana mai no lakou, i ka wa moni o kuu eke. Nolaila, ua maopopo ae la kona kahua.

 

HA-I KE A-U OIA EU.

 

Oiai e malama ia ana kekahi anaina hauoli, a oiai hoi e Kelii, he wahine maoli, i piha i na haawina o ka lai-va-le, a e kuupau ana hoi i ka mikini hoowali o kona pauku kino, a ma o kekahi ulia pakalaki ia, ua ha-i ae la kona uha akau, maluna pono o ke opuupuu o ka wawae, a me he mea la, o ke kumu paha i hoea mai ai o kela haawina maluna ona, oia no ka piha paha oloko o ka wai hoomalule kino, a pela i hoea mai ai ka poino maluna o kona kino, mamuli o ka uhauha paloena ole, ua lehulehu na poe e pohai ana ma kona aoao ia wa o ka hauoli. Oiai hoi ka leo o na pila e kani hone ana, i ukali ia me na leo mele o ka poe haku mele.

            Ua eleloia, ua pakika iluna o ka papahele ke kumu i ha-i ai ke a-u o ka mea hula-kui, nona ka inoa o Kel@i.

            Ma Kepohoni ae nei keia ha-i ke au; a o ke kumu oiai no paha, no ka auwana mai no o na noonoo ana. Ua manao ia e hoihoi i ka Halemai Moiwahine, ua hoole oia, he laau Hawaii ka mea i kau ia ai.

 

            Ma keia Poaono e malamaia ai ka hookuku peku popo o keia kikina mawaena o Punahou me ka Regimana mawaho o Makiki.

                        Ua haiolelo ae o J@ H. K. Keola ma ka luekini o Kawaiahao i ka ponei a o kana kumuhana, oia na mea e pili ana i ka lahui Hawaii.

 

KA LUNAKANAWAI KAAPUNI HOU

 

            Mamuli o ka hooholo lokahi ana o ka hapanui o ka Aha Kuhina o ka repubalika Hawaii, ua apono lakou e hookohu aku ia W. F. L.  Stanley, i Kokua Elua no na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekahi o ko Hawaii Paeaina, ma kahi o Lunakanawai A. Perry. I hookiekieia ae ma kahi o A.W. Carter i waiho mai, a ua hanaia hoi kona hookohu mamuli o ka noho ana o kekahi halawai kuikawa ana o ka Aha Kuhina a koho iho la iaia i Lunakanawai Kaapuni.

            He haole malihini mai oia, o ke kulana opiopio, nona na makahiki he 25 a oi, a o Dubelina, i Irelani kona one hanau, a kokoke hoi e piha na makahiki elima mai kona hoea ana mai i Hawaii nei a hiki i keia la.

            Ua ao wahi kanawai no oia ma kona one hanau, aole nae hoi puka pono mai, a holo e mai mekona makuahunowai e noho nei, e keia la, oia hoi o Sir Robert Herron. Ua hiki mai oia a noho pu me Luna kanawai A. S. Hatawela i pau, ma ke ano he keiki la welawe no kona keena, a hiki i ka makahiki 1895, a oia hoi kona wai papahi ai me kona laikini loio piha, no na aha hookolokolo a pau o keia Aupuni.

            Ua komo koke oia i hoa hui no Hatawela a me Kakina, a mahope mai, ua wehe aku o Kakina i kona inoa a koe oia a me Hatawela, a hiki i kona wa i ku hookahi iho ai, ma ke ano nona ponoi iho. Aohe a makou kamailie ana nona, no ka mea, he malihini oia imua o ko makou mau maka, aka, na ka hana nae e hoike mai kona kulana kupono ma haki ana i lawe ae la i mea kaupaona no ka pono o ka lehulehu.

            Maluna o ka mokuahi Kopatika i hala aku ai o Hanale Walakahauki no Kaleponi ae nei, a ma@ e holo loa aku ai oia no Wasinetena, no ka makai kai ana i ke kau wehe ahaolelo o Dekemaba ae nei.

 

NUI NO KA MAKE O NA HAWAII

 

            Ma ke hoike a ka Papa Ola i ka nui o na make o ka mahina o Okatoba i hala aku la i ike iho ai makou, he@ mau no ka nui o na make ma ka aoao o ka lahui Hawaii, a he mea no hoi ia nana i hookaumaha mai i ko makou noonoo ka ike ana iho, eia no ka nui o ka make ma ko kakou aoao, ka mea nona keia aina kulaiwi, a penei ka hoike ana o ka heluna make.

            Na Hawaii 28, Pake 6, Pukuku 10, Iapana 10, Beritania 3, Amerika 2, a o lahui e ae aole.

 

UA HALA AKU LA ME KA LOHE OLE IA

 

            Ma ke Kopatika o ke ahiahi Poaono nei i hala aku ai o Me@ia Ma@@bauser, ka haole i hoao ai e lawe i kona ola ma ka waha o ka pu panapana he mau la i hala ae nei, ma kona wahi noho ma ke alanui Alakea, kokoke i ka Hotele Hawaii.

            Aole i lohe mua ia o keia holo koke ona, a ua hoopahaohao ia hoi na mea apau i kona haalele koke ana i ka Haukipila me ka oluolu pono ole.

            Ua uku i akona mau hoolilo a pau o ka noho anama ka Haukipila e kekahi mea i maopopo ole, a pela hoi me kona @ku moku, ua olelo ae oia e hoi hou mai ana no oia, aka, o ke kumu nae o kona holo koke, aole oia i hoike mai.

HE MAHELEOLELO HOU.

 

            Mamuli o ka hooholo ana iho nei o ke aupuni, i elua maheleolo no ka Aha Kiekie a me Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Ekahi, nolaila, ua kau-oha ia aku nei o Ai@ene Buki i Hilo e hoi mai, oia kekahi o  na maheleolo ko kakou Aha Kiekie e hana pu ana me Kahikina Kelekona, ka maheleolo mua ma ko Wilikoki wahi, a ma ke Kinau mai o ka Poalima @, i hiki mai ai oia no Honolulu nei, ke kahua hou hoi o kane hana i kauoha ia aku nei. E ike pinepine aku ana kakou iaia imua o ko kakou mau ahahookolokolo ma ke ano, he mau hee kulua laua no ka lua hookahi. Oia ia kini ke @ mai la ke ahi.

 

            Ma ka Poakahi nei i hoohiki aku ai o A@ene Buki no ka lawe ana i ka oihana mahele olelo no ka Aha Kiekie.

 

KEIA KAU KIURE

 

Ua noho kei Kau Kiure o Novemaba, ma ka Poakahi nei, a elike me na hoololi oihana i paholaia mai, pela no na mea i ike ia ma ka la mua o ka bana.

            Ua nee ae o Antonio Perry ma ke kulana Lunakanawai Elua o ka Aha Kaapuni, a e ka Lunakanawai mua no ia Aha, ma kahi o A. W. Carter i waiho mai, a ua lawe hoi i ke kulana hoohiki oihana o ka Repubalika, a pela no hoi o W. F. L. Stanley, kona pani ma ka oihana, a pela no noi na Maheleolelo elua, oia o Kakina Kelekona me Ailuene Buki, (Oia ia mau kini ke a mai la ke a@)

            Ua hoau ia mai hihia mua, oia o Louis Vascorcelles, mai ka Aha Kaa puni mai o ka Apana Ekolu no ke k@ @ me ka @ ole, a mahope o ka noonoo ana o ka aha, ua hoopau wale ia.

            He mau @i@ia e a@ no kekahi i na @ a ua hoopa@ no kekahi poe, a ua hookuu ia no hoi kahi. He nui no na @i@ia o keia Kau, a e pau aoa paha ka hapanui i ka wa e noho ai o keia Kau.

 

NA NA NO HOI KE KOLOHE

 

            Ma hope iho o ka pau ana o na hana heihei kaa hehihehi wawae i ka po Poaono nei, a me hemea ia, o ka hapalua no paha ia o ka po, na komo ae la na manamana wawae o ka mea aihue iloko o kahi halekuai wai momona a me @ o ko makou hoaloha Willie Smithies, (Wife Kamile) a lawe aku ia he hapalua pahu @, he mau omole @. Aole i loaa ka meheu o ka mea nana i aihue, aka, aole nae ia he mea nona e pakele ai, e nalo ana no i keia wa, a mahope no e loaa pono aku ai, elike me ka mea i palapala ia, o ka mea i hanaia ma kahi malu e hoike ia ae @ a ma ke @.

            B@ ka hana iloko o ka lima o na makaikiu, a ke hanu mau ia nei ka hohono oia kanaka nana i b@ ia me@.

            Ua waiho aku o Kapena Nye i kona kulana kapena no luna o Lehua, a ua pani ia aku kona wahi e A@, i noho makai kau lio iho nei.

            Eia ke noonooia nei ka wae ana i mau keiki peku popo no kekahi hui i manaoia no ka holo ana aku ma Amerika Haip@ e hookuku ai me ko laila mau k@.