Ke Aloha Aina, Volume III, Number 45, 6 November 1897 — Page 7
This text was transcribed by: | Ashley Green |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA, 6, 1897.
HE MOOLELO HOONANEA
NO KE
Keikialii Alabati.
Ke Kaeaea o Pelekane,
A ME
Ka Ui Madelina.
Ke Kukui Uwila O Ainapo.
Hoohenoia no KE ALOHA AINA
Nolaila, me na manao lokahii, ua ku koke ae la lakou a pau iluna, a ukali aku la ma kahi a ka leo o ka o-le e kani kapalili mai ana me ka awiwi.
O keia leo wawalo o ka o-le nona ka leo i hookani ia aku no ekolu manawa, ua holo kupinai lae ia ma na wahi a pau oloko o ua hale la.
A oia hoi ka wa i ikeia aku ai o na mea a pau oloko o ua kahua la, mai na kane, na wahine a me na keiki, i hiki ke oniu i ka maka o ka ihe a me ka pahikaua e ku pohai ana mawaho o ka hale towera, no ke kali ana, ina paha he kauoha kekahi mai ko lakou alii mai, no ke kokua ana.
Me ka naau wiwo ole, a me na nanaina hoi o ke kanaka koa, oia no ka ma i puka ai o ua wahi keiki nei, ma kekahi rumi i kupono loa i kahi a keia poe e aahu nei me ko lakou mau kahiko koa, a kahea aku la me ka leo nui moakaka, i ka i ana aku ia lakou me keia mau olelo penei:
E na kamaaina o keia hale kamahao ka poe no lakou ke kahua i ku ai o keia hana, ano la, e hoike aku au ia oukou, e hoopau i ko oukou mau manao kuee a mokuahana.
Aka, o hoomau i ko oukou noho ana malalo o ka manao ana he haku a he ahi kekahi o oukou ma keia wahi, elike ma ka loihi o ke kukulu ia ana o ka aoho mana ano o kekahi alu maluna o oukou.
Aka, mamua ae nae o ka maopopo ana ia oukou, e pono oukou e hoolohe pono mai i ka'u olelo, i hiki ai ia oukou ke hoomaopopo iho, he oiaio no olelo a pau mai ko'u kileo aku.
O keia mau olelo nae a ke keiki, ua komo pono aku la ia iloko o ka pepeiao o na poe e ku mai nei malalo o ka hale me ka hoopahaohao pu ia o ko lakou mau manao a pau.
O keia no hoi ka wa i haawi hou ia aku ai he hailona mai ke keiki aku, i ka mea puhi o-le, a oia hoi kana i hooko koke mai ai me ka hakalia ole.
O ke kani hou ana o leo o ka o-le no ka lua o ka manawa, oia no ka wa i lohe ia aku ai ka nakeke o na pahikaua ma ka aoao o na koa o ua wahi keiki nei, me na ihe e haualaoa ana mamua o ko lakou aio.
Holo pololei mai la lakou imua me ke ka'i hou ole aku, he kulana hoi i hiki ole i keia poe e kuku mai nei ke keakea aku.
Lawe ae la lakou i ke kulana paniku mamua o ke alo o keia poe koa e ku nei, me ka makaukau hoi e hooko i na kauoha a pau e haawi ia aku ana.
Oia ka wa i lohe hou ia aku ai ka leo o ua wahi keiki nei, i ka pane ana aku, o ko oukou haku, ke alii o keia wahi, eia oia ke paa ia nei malalo o ka'u kauoha, a ua makaukau hoi au e lawe i kona oia i na wa a pau ina ia he mea ma'u i makemake ai e hana.
No oukou a pau, mai na malihini a na kamaaina, e lilo kakou i poe hoaloha, a e noho i like hoi me ke kuee ole ina nae oukou i manao he mea maikai ia.
A ina aole, a ua makemake paha ka hapanui o oukou ma ka hakaka e loaa ai ko kuleana hoomalu maluna o oukou, alaila, ua makaukau au e kauoha aku i ko'u mea puhi o-le, e hooko koke aku i kana hana, no ka hoike ana aku i ko'u mau koa no kahi o ka hana.
Nolaila, ina aohe o oukou makemake i ka noho oluolu, me ka loaa ia oukou o ka lanakila a me ke kuokoa no oukou ponoi iho.
Alaila, i keia wa, ke kauoha nei au me ka hookaulua ole i ko'u mau koa e nee mai imua, a e hopu ia oukou a pau me ke ola, ke hoao ole oukou e kue mai.
Aka, ina hoao oukou i ka mea a ko oukou haku i moni pinepine ai iloko o kona pue, alaila, aia no ia ia oukou aohe mea nana e keakea.
I keia wa a ke keiki e kamailio nei, na maka o ke keiki opio maluna o kona mea puhi o-le, a oiai hoi e anehe mai ana kekahi o lakou e kamailio, oia no ka wa i ani aku ai ka lima o ke keiki i kona hoaloha puhi o-le.
A oia no hoi ka wa i haawi mai ai kona hoaloha i ka hooko ana me ka eleu nui, a aia hoi ke wawalo he e la ka leo kani kapalili o ka o-le ma na wahi a pau.
A ke lohe ia aku la hoi ke pohapoha mai o na kapuai wawae lio o kona mau wahi kua, i hoohiki e hana mamuli o kana olelo, no ka hopena o ko lakou mau ola, ina no ka make a ola paha.
O ka haluhalu o ka honua, e ne-i ana i ke kaumaha o na kapuai, he mea ia nana i hoopinoihoi nui aku i na mea a pau o ua home noho kuahiwi la o ke kanaka huluhulu.
Ke nee ae nei na sekona a me na minute aole nae he mau kauoha i haawi ia aku ia lakou mai ko lakou haku aku, elike me kona maa mau i na wa o ka hana e like iho la me keia ke ano.
No keia kumu, a elike hoi me na olelo i ke keiki, e noho lakou me ka maluhia, nolaila, ua hooholo koke iho ia na mea a pau e haawi pio mai ia lakou iho malalo o ka noho hoomalu ana a ke keiki.
Hoouna awiwi mai la lakou a pau i ka hoike imua o ke keiki opio, me ke koho ana iaia i haku hoomalu maluna o lakou.
O na pono a me na kuleana o ko lakou haku mua, e lilo loa ia nona, a o ka mea e hoao ana e kue iaia, e haawi koke mai no lakou i na kokua ana nona.
O keia kuhihewa nui i loaa i keia poe, mamuli no ia o ko lakou manao, aia he holuna nui i oi palua a pakolu aku ko lakou mamua o ka hiki ia lakou ke pale mai.
E kaa hoi keia mau kapuai ho pohapoha o ke aumoe, e holo mai ana imua me he mea la, aia ko lakou huina nui ma kahi o na umi tausani.
O kekahi mea kupanaha no hoi, oia ka holo ana o kekahi poe imua, a o kekahi poe ke holo hou ana ihope, a me ia ano iho la i lilo ai i mea weliweli nui ia keia mau hana, a pela i haawi koke ia mai ai ke kulana hoomalu o ua wahi nei iloko o ka lima o ke keiki opio.
I ka wa i loaa mai ai o keia kulana iloko o ka lima o ke keiki opio ola no ka wa i wehe holookoa ia mai ai na wahi kapu a pau o loko o ua hale towela ala, me ka aua ole ia hookahi wahi.
O keia no hoi ka wa i eleu koke aku ai o ke keiki, a haawi aku la i ke kauoha i kona puhi o-le, e hele aku e hoike e noho kela a me keia ma ua wahi la me he mea la, oia no ka haku maluna o kona wahi iho i haawi ia aku ai, aohe mea e ae.
A me ka naau koa a me ka wiwo ole i komo hou aku ai ke keiki opio iloko o ka rumi a laua i hoopaa pio ai i ke kanaka huluhulu, a wehe ae la i ke pani pohaku o ke alahele a laua i komo mai ai, a lawe mai la i ke kanaka huluhulu, imua o keia anaina o kona mau makaainana e ku pohai mai ana.
A me ka leo moakaka, kahea mai la oia me ka leo nui, i ka i ana mai imua o lakou a pau me ka maka'u ole. E nana mai, eia ko oukou haku nana oukou i hooluhi, makemake anei oukou e noho hou malalo o kona mana, ka mea nana i hana iho ia oukou no kekahi mau makahiki loihi i hala ae nei?
Aole anei o ke ino o kana mau hana, ke kumu nana i hoopaahao ia oukou ma keia wahi mehameha, me ka manao, e lilo oia i mea mana ma na wahi a pau a kona wahi kapuai wawae i hehi a hookahua ai i ka ikaika a kona mau lima i hana ai.
I keia la, ke hoike aku nei au imua o oukou a pau, aohe he ikaika hou i koe iloko o kona mau lala, a o kona ola aia iloko o ko oukou lima, ina oukou e manao e hana pela.
O keia no hoi ka wa i lalau aku ai o ke keiki opio i ke kino huluhulu o ke kanaka huluhulu, me ka manao e kiola aku iaia imua o keia anaina e akoakoa mai nei.
Aka, aole nae oia i ike i ka manao o ua kanaka nui la, no kona aho hope loa, lele mai la oia maluna o ke keiki, me ka manao e upiki iho iaia a lilo oia i mea palahe.
A o ko laua wa no hoi ia i ulele iho ai i na ikaika o laua, me ka hahana nui, e kau ana kekahi maluna o kekahi a hiki i ka wa i paupauaho ai o ua kanaka huluhulu la, a hina iho la oia ilalo, ua paa poa kona kaniai iloko o lima o ke keiki opio, a kiola ia mai la oia imua o ke anaina e akoakoa aku nei, a i ikemaka hoi i ka ikaika palena ole o ke keiki opio.
Na keia mea i hookomo aku i ka weliweli o na mea a pau, a i ka ma no hoi i haule aku ai o ua kanaka huluhulu la mai kahi a ke anaina e nana mai nei, aole loa he hookahi o lakou i hele mai e kokua iaia, ua nana mai lakou iaia me ke enemi la no lakou.
O keia mau hana a kona poe kanaka ponoi i hana mai ai imua ponoi o kona mau maka, oia kana i nauki iho ai iloko ona, a me kona mau manao uilani, ka hea aku la oia i kela poe e kuku mai nei e kokua aku iaia, ma ka pepehi ana i keia wahi keiki a make.
Aka, ua aka hoohenehene mai lakou a pau iaia, me ka olelo pu mai iaia, me na olelo hoonaukiuki he lehulehu wale.
Aia ka hoi ihea ko ikaika au i kaena ai i na la i hala, ka mea hoi au i olelo
WELA KA HAO!!
O na Hawaii maluna ina wa a pau,
No ka mea, he kuai lakou ina waiwai ma kahi o
L B Kerr.
Malaila e loaa ai na Waiwai Hou'o
hookahi dala no ka hapalua dala
Eia makou ke kuai hooholo nei i na Dimiti he 20 i-a i ke dala Hookahi.
Na Remants ma ka hapalua o le kumukuai.
He Agena kuai no na Mekini Humuhumu Wheeler & Wilson a me ke Domestic.
L. B. KERR.
HONOLULU ALANUI MOIWAHINE.
ai, aohe he mea nana e hoohaahaa i ka wikani o kou mau aakoko, ke hui oe me ia he maka a he maka.
A pehea hoi keia, he wahi keiki uuku wale no i kupono ole ke hapai ia oe a kiola mai ia oe me he puolo paani la na kamalii.
Nolaila, aole makou e kokua ana mahope ou, aka, e huli ana makou a kokua mahope o ke keiki a oia ko makou haku ma keia mua aku, me ko makou nana hou ole, aku ia oe.
AHA MELE HOOLAULEA.
E malamaia ana ka Ahamele Hoolaulea no na mea a pau ma ka po mahina piha o Mahealani, Poalua, Nov. 9, 1897, ma ka rumi malalo oika luakini o Kaumakapili. A eia na kula Sabati e mele ana ia po:
Papa Himeni o ka Luakini, Maemae Pauoa I, Holokahana, Kapuukoio, Kapualiokealoha, Kapalama, Ahahui Hooikaika Karistiano o Kaumakapili a me kekahi poe wae.
Ke paipai nui ia nei na alakai o keia mau kula me na manao aloha, e hoomakaukau i na mele maikai no ia po.
E hamama ana ka puka i ka hora 7 p.m. a e hoomaka ana ka hana i ka hora 8 ponoi. Aohe uku komo.
SWEET H. KAUILAOKALANI.
Kakauolelo o ke Kula Sabati o Kaumakapili.
Honolulu, Nov. 2, 1897.
KA AHAMELE MA KAUMAKAPILI.
Ma ka hora 8 o ka po Poaono nei, ua malama ia ae ka ahamele no ka pomaikai o-ke kukulu ana i hale halawai hou mauka o Kapalama, maloko o ka luakini o Kaumakapili.
Ua nui a lehulehu no na poe i hiki ae malaila, a ua haawi mai no hoi na poe i hoomakaukau no ia po, ke kahi o ko lakou mau leo, a he ku maoli no hoi i ka nani a me ka nahenahe i ka hoolohe aku a ka poe makaikai.
I ka po o-ka la apopo e haawi hou ai lakou he ahamele hou ma loko o ka luakini o Kaumakapili, a e hoikeike pu ana o Mrs. Edwards he wahine haole i kona ike hana kupua ia wa hookahi no maloko o laila.
Aia ka mere-go-rouna a J. Victor ke liuliu ia ia no ka hoihoi ia mai i Honolulu nei mai Lahaina mai.
Me kela ia pule aku nei, ua make he Iapana, ma kahi kokoke i Wainaku Hilo, mamuli o ka haule ana mai luna aku o ka lio.
NA BONA AUPUNI.
Eia no bona o ke Aupuni ke pakau kau hele ia mai nei, no ka huina i makemake ke ia o $200.00, mamuli o ka wehe akea ana aenei o ke Kuhina Waiwai ma ke koho ana e lilo ai na bona i makemakeia. He mea mai mau no keia, a malia o hihia ae no ka pomaikai, kani no ka aka a lakou nei, a komo no na okeni iloko o ko lakou pakeke ponoi.
O ka makou pae hoi i ike iho ai, he emi loa na uku panee i hoohonaia ai no kekahi mau bona aupuni, e paa ia nei iloko o ka ilima o na hui kalepa nunui, a i ka poe haahaa, he pai na uku panee, kinai make no paha.
Eia ka mokuahi Iapana Riojun Maru ke ku nei ma ka uwapo Okanika, ua lawe mai nei oia he 534 limahana Iapana no o nei, mai Kobe a me I kohama mai.
TOMMY NAKANAELA.
He Agena Kuai Hoolimalima a Hoomaopopo
Kuleana Aina no ke Kahua Ma'i
Lepera ma Molokai.
Mamuli o ka lehulehu o na hana maluna ae haawiia mai na'u e hooponopono iloko o na makahiki i kaa hope aku la mai na makamaka haole a pela pe no hoi mai o'u mau hoa o ke koko hookahi mai. Nolaila, ua makaukau au e hooko aku i na kauoha oia ano, a ma kekau ano e ae paha i makemakeia me ka moakaka oa i ka manawa pokole loa.
O na poe ma ke Kahua Ma'i he mau kuleana pohihihi ko lakou iloko o kekahi mau waiwaipaa, a ma kekahi ano e ae paha, mai poina i ke kipa ae io'u la no ka hoomaopopo a me ke kuka pu ana hoi i ka mea pono e hana ai, a e loaa no na kokua ana mai o'u aku no ka nowelo ana i kahi o ka pono a me ka pomaikai.
E hana ia no na palapala kuai a hoolimalima paha o na waiwaipaa me ka uku ole, a pela pa no hoi me hooiaio ana imua o na Agena Hooiaio Palapala o ke Kahua Ma'i Lepera.
E hanaia no na Palapala Kuai o na Waiwa Lewa ma ke Kahua Ma'i Lepera me ka ukuhaahaa loa.
Iune 19, 1897, 6 month-wkly.
KA LA HEIHEI NUI!
O NA
KAA HEHIHEHI WAWAE
MA KA
PAKA CYCLOMERE
HE KIKINA O EKOLU PULE.
E HOOMAKA ANA
POAONO NOVEMABA 6.
Ma ka Hora 8 p.m.
Uku komo, 25 keneta. Uku komo me na Noho, 50 keneta. Na Pahu no na poe eono a i ole eiwa.
E loaa no na Noho ma ka Halekuai
Buke o Wall, Nichols Ma.
E HOEA ANA NA BASAIKA PUKA PA