Ke Aloha Aina, Volume V, Number 50, 16 December 1899 — Page 5
This text was transcribed by: | Maggie Butterfield |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, DEKEMABA 16, 1899
POHA KA MAI FIVA ELEELE
Aohe Laau Lapaau no ka Hoola Ana i Keia Ano Mai Weliweli.
PAA IA NA MOKU PILIAINA
Kupilikii ke Kulana Ola o ka Lehulehu E ka Lahui Aloha Eia Hou Keia Kupuau Ino.
Ua poha ae la ka ma’i weliweli fiva eleele, (bubonic plague) maloko o ke kulanahauhale o Honolulu nei, ka ma’i hoi i oi ae a weliweli i ke korela, ma ka Poalua nei.
O ka oia uhane i lilo mua i moepuu na keia ma’i, he pake no loko o ka halekuai o Wing Wo Tai & Co., e ku nei ma ke alanui Nuuanu, kokoke i ke alanui Moi, a o ka elua o na make ma ke alanui Maunakea, kokoke i ke alanui Pauahi.
O ka ma’i mua ua hoike ia aku ia e kekahi kauka Eake i ka Papa Ola, a ua hoomaka koke ka Papa Ola e huli i ka oiaio oia lono i lawe ia aku, a ua ike io iho la lakou ua pololei na oleio i lawe ia aku ia lakou no ka ho ea ana la o keia ma’i luku.
O ka lua o na ma’i, na kauka Burgess ia i hoike A ua make e hoi ka mea ma’i mamua o kona hiki ana ma kona aoao.
Mahope koke iho o keia wa ua pani koke ia ae la keia mau wahi a ke kupuino i poha ae la malalo o ke kauoha ana a ka Papa Ola.
Ua malama kokeia ae he halawai e ka Papa Ola, ma ka hora 12 o ke awakea Poalua nei, a ua hoea aku hoi ka hapa nui o na kauka o ke kulanakauhale nei ma ia halawai ana, me ke komo pu ana aku o na kauka pake.
I ka wa i weheia ai o ka halawai ua hoike mai o kauka La, ma ka hora 9 o ka po Poakahi nei, ua hoea aku o kauka Habati no kahi e waiho ana o kekahi pake i loohia i ka poino me keia mai, ua make oia i keia kakahiaka, a i ka wa i huli ia ai na mea o loko o kkona opu, ua loaa aku la na anoano o keia ma’i luku weliweli.
He nui na hana i noonoo ia ae ai ma keia halawai no kahi ku pono e waiho ai i na poe i loohia i keia ano ma’i, oiai, ua ikeia aole he hiki ke waiho i na poe i loohia i ka ma’i maloko o ko lakou mau home, ma o ka pahola aua aku o keia ma’i maluna o na iole, a na lakou hoi e hoopilahalaha loa aku, a na hooholo ia e hoolilo aku i na hale loihi e ku nei ma kahi kikipu i haukipila.
HOOKAPU IA NA MOKU.
Ma ka hora 12:15 o ia a wakea Poalua, ua hoopuka ia ae la e ka Papa Ola, he kauoha i na hui mokuahi o Waila ma a me ka Hui Moku Mokuahi o Poka ma, aole e haalele i keia awa a a hiki i ka wa e haawi hou ia aku ai ke kauoha.
E hooholo ia ae e hookaawale ia i $10,000 no na lilo no ke pale aua aku i keia mai, e Kauka Kupa.
Na Kupa hou no e puhi lehu i ua kino make i loohia i keia mai maloko o ka hale nana hao o Ulakoheo.
NA POE I MAKE.
He elua mau kino make i maopopo ioa ua loaa i keia ma’i a he ekolu e huli pono ia aku ana ke kumu i make ai.
A o ka pake i make ma ke alanui Maunakea, na puhi lehu ia oia ma Kahakaaulana.
E MALAMA I KE OLA KINO.
Oiai, na hoomaopopoia he mai lukuk weliweli keia i oi aku i ke korela, nolaila, he hookahi wale no hana pono, oia ka malama pono i ko kakou mau ola kino.
KAHEA IA NA KOA.
Mamuli o ka ikaika o ka pahola ana ae Ia o ka ma’i na kaheaia na koa puali i keia auina la, e kiai i na hale i loohia i ka ma’i, a e hookapu hoi i na poe e hookokoke akku ana malaila.
MAO AKU O KA LUAKKUPAPAU AOHE AU HANA OLAILA.
Ano ka la e maliu ia mai ai, ano ka la e oia ai. Oiai, he mau la ino keia. Nolaila, e kkuu ALOHA AINA oiaio, e oluolu mai ia’u no’u kau wahi kaawale o kou oiwi lahilahi, i kuiee hou aku ai kakua imua o ko kaua lahui aloha, malia o loaa aku ao kahi o ko kakua mau o wi aloha i ue mau olelo hoolana no ka pono o ke kino a me ka uhane, oiai, he mau la ino keia.
Pela no ka manao o ke kanaka e ko ana i kana wahi i makemake ai, oloi hoi he uhane maikai ko ke kanaka mai ke Akua mai, e paipai a e no ueu mai ana ia oe e hana i ka oeno o ke kino a me ka ahane, oiai, ma o aku o ka luakupapau aohe au hana olaila. Ano no, i keia la no a mai hoopanee a hala ka wa ku pono. Oi hiki ole mai na la ino, a hookokoke ole ia mai na makahiki au e olelo ai aohe o’u oluolu ia mau inea, oia ka hopena o ka mea i hooinakaukau ole iaia iho, he hopeua pikialku iloko o ka inea, elike ma ka waoakua kuanea olohelohe ma’u wai ele, pela iho la no ka mea hana ole a i hoomakaukau ole hoi i ka pono o ke kino a me ka uhane.
E kali aku anei kakou na ka umeke ai e hele mai i ou la, a e kali pu aku anei na ka ia ne e holo mai a komo iloko e hou waha ? Aole . Aka, e hana oe me kou ikaika, a oiai me ka hou o kou lae e ai ai oe i kau ai. O keia ka mahele e pono ai kou kino, ola ua ola kau wahine, ola pu hoi ue kau mau keiki. O ka hana i na mea e pono ai ka ni ko aua me ka maemae a me ke aloha, oiai, ua haawi mai ke Akua i na mea a pau ma ka ili o ka honua i mea e poao ai oe.
A o kela uhane noonoo maikai iloko ou ka mea nana e hooponopono ia oe ma na hooa@@maikai a pau a e ai onoono auanei oe i na hua ohahao ka hou o kou lae, oiai he loaa na ka oiwi, lawe ae no ia ai hookano.
Nolaila, i ka hookuku ana ae i nei mahele o ko kakou epitetole i keia la, ua akaka lea a ua kaawale ae la hoi ka mahele i kae o ko kakou manaolana i keia la, oiai ke ao nei e oau aku ana, a e lilo ana hoi i mea ole, aka, o kana olelo, o oia mau ana ia mai ke ao kumo ole a i ke ao pau oie, a nona hoi ka leo aloha e i mai nei, “e hana i ka haua o ke kino oi kau ka la, a i ko ka unane hoi oi kau ke e@.”
A elike me ka hanai mau ana o ke aka o ke kioo o ke kanaka iaia iho, pela no ka habu ana o na hana a ka uhane i ua kino nookahi ala, e paipai ana a e hoeoeu ana i ka nauao o ke kanaka e hana pu i ka hana o ke uhane me ke kino.
Oiai kau nau hana a pau e Iaweiawe ana no ka pono o kou kino, oia pu hoi kou ihope ke paipai ala ia o@ nona kau wahi manawa han o ka la. Aohe leo, aole hoi i lohea kona leo elike me ko ke kanaka.
Aku, ho kikeke ana o ke aheaho malie ma ka ipuka o kou puuwai, e i mai ana ia oe, no’u hoi kau wahi manawa hana ou o ka la, e oluolu hoi e wehe ae i na mea ino wale o ko ke ao nei, i komo aku ai au iloko ou, a noho pu me oe, moe pu ai pu a hele pu me oe ma na wahi a pau au e hele ia. i hoapili nou no ka la pilikia, a i hoopakele hoi no kou la poino, na’u e hanai aku ia oe i kou la pololi, a i kou la makewai hoi e hoohaino aku ai au ia oe.
Ia oe a hela ae ai maloko o ka wai, nole oe e halana ia, aole hoi e ai mai ka lapalapa o ke ahi ia oe, aole oe e pololi, aole hoi e makewai, aole hoi oe e noho ilihune, aole hoi e noho kakumaha, na’u e haawi aku ia oe i ka aina maikai ae, ka aina hoi e kahe ana ka waiu a me ka meli ka mala waina au i kanu ole ai, nau e ai, ka hale au i kukulu ole ai nau e noho, na mea maikai a pau o ka honua nau ia, ke haawi mai oe i kahi manawa hana ou o ka la.
A nona ka hoomaikai mau io ia, mai ke ao kumu ole a i ke ao pau ole.
S. K. KAMAKAIA
O na mokuahi KINAU, a me UPOLU, wale no na moku i holo akku i ka Poalua nei, mamuli o ka puka mua ole ana o ke kauoha hookapu a ka Papa Ola.
Ua hala aku ia no Wasinetona maluna o ka mokuahi Amerika Maru o George F Little, he loio no ka Ua Kanilehua o Hilo, malalo o kekani misiona no ke kulanakauhale poo aupuni o Amerika Huipui pela i a lono i looeia mai.
Ua paa ke kahua o ka hale ponaku e kukuluia nei ma ka holo mua lio o Kauka Minuteole ma ke alanui Kalepa. He eono hale ke kiekie o keia hale e kukuluia aku ana, a o keia ana ka hale oihana kiekie ioa ma keia kulanakauhale
PACIFIC IMPORT COMPANU.
PROGRESS BLOCK : : : ALANUI PAPU
MA KA MOKUAHI AUSETERLAIA ILOAAMAI NEI IA MAKOU HE MAU WAIWAI HOU IKUPONO NO KE KARISIMAKA!
KII BEBE! KII BEBE!!
He 3000 au e wae ai. O ka makou mau kumukuai he emi loa kona wahi e ae oia ano waiwai hookahi.
RIBINE ! RIBINE !!
Eia makou ke hoikeike nei he meluna nui o lakou, akahi no a wehe ia.
TAWELE
Aole e loaa hou io oe he wa nia keponi hou aku e like me keia.
KULUHULU MOE.
He 300 Paa e hooiilo ia aku aua ua ke kumakuai haauaa loa o na aoio hana nui.
LOLE AAHU O NA OPIO.
Aole he hale ma keia kulanakauhale e haawi ana ia lakou me ka emi ia oe.
KALAKOA.
He 2000 apa hou loa i loaa mai nei o na wahooluu paa o na paikini hou, e loaa no no ka 5 keneta o ka i-a.
VITORIA LAWNS.
Ua loaa mai la ia makou he 500 Apa o na ano like ole, a e hoolilo ia ana ma na kumukuai makepono loa i ike mua ole ia.
E hele mai i ke kakahiaka i ole ai e nui na hookeke ia ana.
PALEKOKI WAHINE.
O na paikini hou loa o Nu Ioka e kuai ia aku ana ma na kumukuai haahaa loa.
LIN A-I O NA WAHINE.
Eia makou ke hoikeike nei i keia mau waiwai ano nou. E hele mai e ike no oukou iho.
HAINAKA.
Ua loaa oiai la ia makou he lauaani kakini o keia waiwai. E ma kanla ae i na Puka Aniani no ko iahoua hoikeikeia aku.
Ua hookuu akea ia oe e hele moi e niekaikai i ka makou ki o Waiaai Hou, Nolaila, e hele mai i kei wa ano.
HE NUINA MEA HOU.
E a ma ko makou nei mau keena na Waiwai Hou loa o kela a me keia ano, a e haawi ana makou i na poe @@@ kina mai ana ma ko makou halekuai i na kumukuai haahaa loa. O k@@@kou mea kuai ma ka Hikina ua kuai oia he heluna waiwai nui a nolaila,he hookahi wale no hana pono ia makou e unie oiai ai he ou @@@ o na kanaka i ko makou hale kuai oia hoi ke kuai make pono aua.
E hale koke mai o nole ananei.
PACIFIC IMPORT CO.
S. Ehrlich,
Luna Nui.