Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 25, 21 June 1902 — Page 7

KE ALOHA AINA, POANO, JUNE 21, 1902.

 

MOOLELO ELOONI PUUWAI

 

NO KE:

 

KEKELA LANAFODA

 

KA:

 

Ipuka o ke Kuewa

Me ka Aea.

 

KA:

 

Pua Lilia Ahiu o

Sanadela.

 

MOKUNA XIX.

 

Ke Ao Eleele Hakumakuma o na Hana Ohumu Kipi – Ka Elele ma ka Lua Kapapau.

Ua manao ua Akibihopa net o kona holo ana iloko o ka halepule o ke Akua, he mea no la nona e pakele ai mai ka hopu ia ana aku, aka he manao palaualelo wale no ia, no ka mea, iloko o na hora pokole mahopa iho o ko laua paa ana, ua holo ae la ka lohe ua hopu ia laua a hoopaa ia maloko o ke towera n ka hewa kipi i ka moi, a o ka la l ko laua hookolokoloia ama aole loa he mea i lohe mawano aka o na hoa o ka Ahakuku.

O ke kanaka kipi mua loa i lawe ia mai e hooloheia kona hihia o Kamaki Winiwoka no ia ka Ela Kapoka, a imua o kea lo o na hoa o kela ahakuka, a o kona mau lunakana wai ho nana e hoolohe kona hihia ua ahewa ia oia e make ma ka pae pae okipoo a ma ka la 10 o ka mahina o Mei, 1650, i hooko ia ai ka hopena weliweli maluna o Kamaki Winlwoka, he elua la mahope iho o kona hookolololoia ana. Ma kela la i hookoia ai ka hana okipoo maluna o ka Ela o Kapoka aia ka Akipihopa Ruka e ku ana imua o na lunakanawai i ka aha kuka a hoolohe no lona hihia a o ka hoopai i loaa ia Ela Kapoke, oia hoopai like no kana e auamo aku ana, a ma ka la 12 mai i hoi aku ai kona uhane ma keia ao a kaawale ae la kona poo mai ke kino ae ma keia ao. Alaila, na ka make ana o keia mau kanaka me kela ano hoopai weliweli o ke oki poo i hookikina aku i nu kanaka o ka aoao kipi e hoalu hou lakou i ka haunaele e hiki ai ke hoohioloia ka nohoalii o ka ohana moi o ka hale o Kuaka, Stuarts, a iloko o na mehina pokole aia ka aina mai o a o ua pioloke ilo ka o ka haunaele, a o na luna ua puni Pelekane e noho ana ma kela a me keia mau wahi o Sekotia, Irelani a me Wale, ua pau ae la ia i ka pepehi ia e na kipi, o ka lakou mau luna aupuni i hounoho aku ai oia na poe e noho a e paa ana i na oihana no ka pono o ko lakou aoao ua kupilikii a pilikia maoli no ke ola o na luna aupuni o ka moi o Pelekane i na hana haunaele a ka poe kipi, a noi mai i ko lakau au puaa makaau e haawina aku pa kokua an e hoopakele ia ai ko lakou mau ola.

Ma na pipa alanui e lohe ia ana ka leo hooho a ka poe kipi e kahea ana, anaki, anaki, ilalo me ka noho alii pape.

Itoko o keia mau haunaele kipi i ala ae la, ua haule hope anei ka moi Kale Stuarts i kona mau jaawi ko kua, a hoopakele aua i kona mau luna aupuni a me na makaainana i juli ole aku mahope o ka peo kipi?

Aole, e like me kona kulana o ka hiki mua ma na mea a pau, ua kuahaua koke ae ia i ka lahui e kahea ana ia lakou e ala me ka lokahi a kinai i keia mau hana kipi ina me ka oi o na mea kaua, a i ole me ka paakiki oolea o na pauku laau a me ka pohaku e hoomalu ia ai ua mau hana hoohaunaele kipi nei; a he mea a aio ma keia kuehaua ua ala lokahi ae kela makaainana aloha alii ame keia makaainana aloha moi olalo a paa i ka kalou mau mea eha, a ka’i aku la ma na alanui o Ladana no ka pehi a hai luku aha aku i na pohaku maluna o na kii, a e hoolilo aua i na puka aolani a me na ipuka o ko lakou mau home i mau helehelena hoo wahawaha ia na ka weluwelu a me ka nohaha, e auhee ai lakou a holo hoopakele ana i ko lakou mau lae a me na kino mai ka l lea aku o na pohaku ame ka paakiki o na pauku laau a me ka winiwini o na o hau manamana.

Ua hoea pu aae maluna o ke kahua hoopakele lanui na pualikoa aupual na koa pukaa a me hele wawae malalo o ke Duke o ioka a o ka puali kaua ho malalo o ka Haku Opio Lanafoda, a hoopuehu a hoauhee i na kipi mai loko aku o kulanakauhale o Ladana. Aka, ua pau a auhee loa anei na kipi mai loko aku Ladana? Aole! E like me ka emi aoa o ka wai o ka moana a pii hou ae peia no na kipi. Ua auhee lakou ma kekahi aoao aku o Ladana, a aia ke komo a ke momoku mai la ma kekahi aoao, e auhee aku ana, a e pii mai ana.

O ka wiwo loe a me ka eleu i loaa i na koa kaua lio ma ka hooko ana i na kauoha e lawe ana ma o a maanei, aloe loa ia e hiki ke hole ia ua nele lakou me ka hanohano, ako, o ka hiki ana nae ke paui a ke hoopio i ke komo ana mai o na kipi, he mea ano paakiki no ia. Nolaila, ma ka noonou lokah ana o na alakai o na puali elua, ua hoo holo ia ka hoonoho papa ana i na koa pukaa me ka lakou mau batari pukuniahi ma kela ame keia eha eheu o ke kulanakauhale, a e haawi hoi i ka lakou mau kipoka ana maluna o ua kipi i ka wa e komo aku ai no loko o ke kulanakauhale, alaila, mawaho aku o keia mau laina batari pukuniahi na koa hele wawae, a ma kahi o na kahua haiki a oololi na ka puali kaualio e malama ka hanohano oia wahi, a he mea oiaio ma keia lulana kaua pale a na koa aupuni, ua hoauhee a pani ia aku na kipi mawaho o ke kulana kayhale, alaila, iloko o kela lanakiia i loaa i na koa aupuni maloko o ke kulanakauhale o Ladana, ua wehe ke Kuewa o Landafoda i kona puali kaualio a haalele ia Ladana, a holo no na kulanakauhale waho kalii a kekahi imau luna aupuni Pelekane e noho ana iloko o na hoopilikia ia e ka poe kipi no ka haawi ana aku i na hoopakele ana no lakou a hoouna ia lakou e huli hoi no Ladana i hiki ai ke maima ia ko lakou ola, oiai keia mau la e malama ia nein a hana kipi hoohaunaele.

O ka wiwo ole o na kipi, a me ka naueue ole o ko lakou kulana kue i ke aupuni o ka Moi Kale me kona au hooponopono aupuni, ua i iki ole ia ke mau imua o ka ikaika wawahi o ka puali kaualio o ka Haku Opio Lanafoda a o ke auhee me ka hoopakele ana iho i ko lakou mau ola oia wale no ke alahele e loaa ai ia lakou ka palekana mai na  wawae lio a me ka maka pahikaua mai a na koa, a l ka puapau ikaika loa hoi nana i hounawaliwali mai ko lakou mau manaolana mai ka haouli mai a lakou i kuhihewa ai a iloko o ka poino nui o ka luku a me ka pepehi ia.

Aka, iloko oia mau manao make o ka hopohopo, aia ua hoea mai la mai Lrelani mai he kanaka Sakona o iane Hamadena ka ino a he hoa hahau kaukini no Oliva Komowela, a na keai kanaka i paipai a i hoakoakoa hou i na manao wiwo ole o ka poe kipi a hoomau ma ke kupaa ana ma ko lakou aoao, Aia mahope o ke kua o keia kanaka Sakona he mau tausani kanaka Irelani kipi, a l ke alakai hoi nana i pepehi a i kipaku na luna aupuni Pelekane e noho oihana ana ma Irelani. Alaila, o ka hui ana ai o na kipi a hooholo me ka lokahi e kilo oia (Hamadena) i alakai no lakou no ka pono o ko lakou aoao ina pela iho la e kipaku a i ole e pepehi ia ai ka moi Pelekane a loaa a hooko ia ka pono a lakou i kuko mau ai i ka po me kea o no na makahiki i hala.

O ka hooko o e ia ana o ka make-make o na manao alunu a pakaha mana o keia poe e ka moi, oia ka mea nana i hoa ka inaiua wela a lili iloko o lakou, a ia lakou i hoao ai e kaili i ka mana o na hale aha alelo malalo o ka ikaika a me ko lakou haulehia ana no elua Manawa nolaila, ua hooholo lakou o ke kipa-ku i ka moi mai ka noho alii aku a i ole o ka pepehi iaia a make, a i hooia no ia manao ekaeka o ka lili eia ke poha neii ke au o na ao eleele hakumakuma o ka lakou mau hana ohumu kipi.

Mai na leheiehe ponoi a e hui o keia Ioane Hamadena ua kukala ae oia me ka ahewa ana i ka moi o na Pelekane a hoike iaia iho ua makaukau oia me kana mau puupuu poka e kipaku i ka moio mai kona noho alii ae, a i ole e hoouna iaia iloko o kona lua kupapau. Kea e ole ia mai kela koi haalele i ka noho aili iloko o ko ka lahui lima. He mau leo huro o ka mahalo kai haawi ia mai no ua Ioane Hamadena nei alaila, me ka umauma hookah ame ka puuwai o hookah manao aia na kipi ua hahai aku la majope o na alakai ana a Hamadena a ke maki ala me ka hauoli nui ni je kulana kauhale o Ladana ka pahu hopu e hoolo ia ai o ko lakou mau manao me ka moeuhane mua oie o keia alakai kipi o kana juakai hele hope keia ma kea no he kanaka lanakila.

Ia lakou e hookokoo aku ana e komo lioko o Ladana, aia hoi me he lau laau ala e hiolo a e puehu ana imua o na kikiao makani ikaika e pa ana me ka huhu, pela iho la na kipi i puehu ae ai i o a ianei no ka hoopakele ana i ko lakou ola mai ka inaina mai o ka wawae o na lio o ka puali kaualio o ka Haku Kuewa o Lanafoda, a haalele iho la i ko lakou alakai kipi wiwo ole he pio a he paahao no ka puali kaualio.

 

Palapala Hooia Hoahu

E like me ia i Hoopukaia e ka

HUI HAWAIIAN REALIY A ME MATURITY KAUPALENAIA

Hoahu Marahi 30, 1901

Huina WaiWai $50,000

5,000 Mahele; $10.00 PAKAHI;

Uku Pau Ia

 

Heaha na Kumu?

1.       1.   Aoie makou e koi aku ana ia oe e uhaai i kau dala.

2.       2.   E haawi ana makou i kekahi ala hele palekana e hiki ai ke hoopuka puka a loaa ked ala mamuli o ka hoohui i na huina liilii i kela a me keia mahina, a mamuli o la mea, e koe ana he huina dala mai ka hoolilo ia ma kekahi ano e aie, a e loaa ole ana ia oe kekahi wahi pomaokai mai loko mai oia mea.

3.       3.   O ka nui o na makahiki a me ka oihana a hana a ka mea hoahu, aoie loa ia he kumu hoanoe a hoololi, no ka mea, ua hiki i na kane, na wahine a me na keiki ke kilo i poe hoahu.

Hooia Hoahu

1.       4.   Na makou e Kukulu i mai home no oukou a e hoopuka no ho makou i Huina Hoahu Hoopukanuka e hookaa ia iloko o 75 mahina, me eha (4) Palapala (Coupons) Hooia o $50 pakahi i hoopilipuia, oka averika no ka puunaue iloko 19 mahina, a e ohi ana makou $150, a e loaa ana ia oe #200.  O kou puka $33.33 no kela a me keia dala pakahi i heahu ia e ioaa ana ia oe he 33-1-3 keneta puka.

2.       5.   No ka mea aole oihana hoopuka puka i ikeia i oi aku ka pomaikai ma mua o keia, E kakau mai i na hoa kaka piha. E hauoli mau ana ka Hui e hoike a e hoakaka piha aku i na mea a pau a me na laweiawe ana ke makeuiake ia, ke kakau ia mai ma ka leta a ke ninau kino ia mai.

HUI HAWAIIAN REALTY A ME MATURITY KAUPALENAIA.

McIntyre Hale kihi o na Alanui Pai u a me Moi. Rumi 3 a me 4. Pahn Let 202.

L, K KENEWELA,

Peresidena

 

UA NALOWALE

I kekahi wahi o ke Alanui Kuakini a me ke Alanui Nuuanu he kuka koa Inverness, i uni ia me ka pale a lika a me no pihi kaleunu Hawaii.  Iloko o kekahi eke he papale haulaula nie kekahi hainaka hulu kikokiko keo keo. E olunolu ka mea a loaa ai keia kuka koa e hoihoi main i keia keeua.