Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 38, 20 September 1902 — Page 4
This text was transcribed by: | Rosemary Mccune |
This work is dedicated to: | Kaelene Puanani Ahu Rey |
KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 20, 1902
==========================================
Ke Aloha Aina.
Hookumuia no ka Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.
========================
EDWARD L. LIKE,
Lunahooponopono.
JOSEPH K. LIKE.
Luna Hoopuka
ALEX NAWAHI.
Luna Hoohana.
EMMA A. NAWAHI.
Puuku o KE ALOHA AINA.
------------------------------------
PUKA PULE.
E hoopu ka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.
------------------------------------
No ka Makahiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . $2.00
No ka Eono Mahina . . . . . . . . . . . . . . . $1.00
No ke Kope Hookahi . . . . . . . . . . . . . . 05
-----------------------------------
KEENA HANA.
Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.
===========================
HONOLULU . . . . SEPT. 20, 1902.
===========================
UA PAA KA PALAPALA AELIKE HOHUI, PEHEA HOU AKU UA HUI.
-----
Ua hana maoli ia @ paa ka Palapala Aelike hoohui a ka Aoao Home Rula a me Demokarata, na kakauinoa ia e na Komite o keia mau aoao elua me ka eleele oka inika e ma ke @ o ke kalana, aliaila, pehea hou aku na hui o keia mau aoao a Kalauokalani ma epa nui wale e hele ala e hooleole hoopunipuni imua o kanaka. Manao anei i kakou no ko na hala ana i kahi e, na ike ole oia i keia mau mea e hana ia aku nei e Wilikoki ma mahope nei? @ Ua ike no lana ia mea, pehea e hiki ai ia Wilikoki ke hana i kahi mea me ko lana kuka pu ole mamua. O ka lehulehu auanei o ike ole mai i ka laua hana poholalo o na ano apau. Eia no o Kalauokalani ke kakau mau mai nei ia Wilikoki, a maloko o kekahi o kana mau leta ponoi, e pane mai ana no na mea e pili ana no ka maao hoohui o neia mau aoao elua. Eia kana olelo ia Wilikoki ma ka leta; o na mea apau o oukou e hana ai, (Wilikoki, Caypless a md Makainai) ua pono no ia i ko'u manao. Eia ae ka mea kupanaha, aia no kela ke haiolelo hoopunipuni hele aia i kanaka ma na wahi a (pela na lohe e hoike mau ia mai nei ia makou.) Aole ona ae e h@o hui me ke Demokarata, ina ka e hana o Wilikoki pela, e peku ia ana e ia e ke alakai nui o ka lahui a me ka aoao Home Rula ka elemu o Wilikoki. Heaha kona kuleana. Haawi ka i ka ae a me ka mana apau i Wilikoki e hana ai, a pau hoole kou iho, pau ole no paha ka epa o keia poe e pelo hele ala, na kuka mua no laua me Wilikoki i keia manao hoohui mamua o kona hele ana aku nei. Na Wilikoki e hana ia hana maanei, a e ho lalau keia i o ia nei e haiolelo ai i kanaka no @ pono wale no i ka aoao Home Rula i huhu ole kauak@ "he n@ne huna paha ia na laua"
E hoomaopopo kakou, eia ka rula maa mau o na Hui apau, iha e kaawale ka Peresidena Nui o kahi Hui i kahi e; ua loaa ka mana piha i kona hope iho e pii ae a noho mai me ka mana e like me ko ka peresidena nui i kaa wale aku la i kahi e - Pehea e hoole ia anei ia mana o Makai@ai ka Hope Peresidena a Lunahoomalu o ka Aha Hooko i kohoia i mea pani ma kahi o J. K. Kaulia i make, ka mea e hana pu nei me Wilikoki a me Caypless i keia hana hoohui i ka Home Rula me Demokalaka. Ua hana maoli ia ka palapala aelike hoohui a keia mau aoao elua, e wae ke Demokarata i kana mau moho i hookahi hapa-kolu, a i elua hapa kolu i ka Home Rula, a na kakauinoa ia e na Komite o keia mau aoao a paa me ka eleele o ka inika a me ke aiai o ke kala na. Alaila, pehea hou aku na hui i mamaoia? O keia ka KE ALOHA AINA hoike oiaio e hui aku nei imua o oukou e ka lahui, ina mea e hana ia nei maanei. Aole hoi e like me kela mau ole io makani wale no e hana ia ala ia oukou. He hoopunipuni hila hila ole maoli kela, ma ke hanai pu aku i ka lehulehu i na olelo hoino e kapa ana he nupepa hoopunipuni KE ALOHA AINA. Ka wiwoole a na wiwoole, ka nupepa e ku nei e p;aio ma ko ka lahui aoao, e hoikeike ana i ka mea oiaio, aole i hanaia ko oukou makemake e lakou, oia wale no ke kumu e ukiuki loa ia nei KE ALOHA AINA e lakou no ko oukou ike i na mea apau maloko o laila. Mai hoolohe ia mau olelo waiwai ole mai ae e kinai ia ke kukui uwila @na e hoomalamalama nei i ko oukou mau home. E lawe mau oukou i ka nupepa KE ALOHA AINA i ike mau i na mea e pili ana i na aoao kalaiaina a pau, a me na mea hou ano nui a puni ka honua.
---o---o---
UA HALA AKU LA E IKE I KA NANI O HILO.
-----
Ma ke Kalaudina i haalele iho ai ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei, Sept. 17, 1902, i kau aku la na Komisina no ke kaona ua o Hilo, e ike i ka nani o ua aina noe uwahi nei o ka Lua. E hiki hou mai ana no lakou iannei i ke ahiahi o ka La Sabati. Me ua poe Komisina nei i hala pu aku la ma ia huakai hookahi, o Konela Samuela Paka me ka wahine a me ka Makuahine Puuku o KE ALOHA AINA nei.
Ike Hou aku ia i ka nani o Hilo,
I ka niu wehiwehbi o ka lehua,
Lei hoohihi a ka malihini,
Mea ole i ke kono a ke aloha.
====================
KE KOI A KA MOIWAHINE LILIUOKALANI.
-----
Aohe kanalua no ke ko o ke koi a ka Moiwahine Liliuokalani no kona kuelana maluna o na loaa o na Aina Lei-alii, mai ka wa i kaili ku ia aku ai keia mau pono mai a iaia aku, a i ka lima o na powa, me kela kokua hewa ana a ka okukaua Bosetona Amerika, i haawi pio aku ai ka Moiwahine i na mea apau, i ole ai e kahi ke koko o kona mau makaainana aloha.
Nolaila, o ka hopena oia manao maikai i loaa i ka Moiwahoine ia wa kupilikia, a i hoomanawanui ia iho la no na makahiki loihi. Eia ke noonoo ia mai nei e na Komisina, a ma na hiona e ikeia aku nei, -Aia hoi ke ueiueiki mai la he wahi ao malamalama o ka manaolana, maikolo mai o na ao panopano eleele o na manao lokoino o kona mau enemi. Aka, o ke Akua no a lunakanawai nana e haawi nai ke ka olelo hooholo o ke kaulike a paewaewa ole, no ka pono o ka mea i hoomaewaewaia e ko ke ao nei.
---o---o---
UA HAALELE IA O HILO I KE ANU.
-----
Ma ka wae moho ana a ka poe Elele Home Rula, u@ haalele ino ia o Hilo i ke anu e Kaiauokalani ma, ke kulanakauhale kikowaena o ka Mokupuni Nui o Keawe. Nolaila, he wahi hana hoohaahaa loa kela i hanaia ia oukou e na Home Rula o Hilo Taona, ina nae he mau Home Rula kahi o laila ua like ia me ke koha ana aku i ko oukou mau maka, ke ano oia haa ia ana iho la pela. Ua wae ia ma na poe o kela kihi la o Hilo aohe kanaka i koho ia no loko ponoi iho oia apana, Nuhou @ no ka nele anei o Hilo i kanaka kupono ole i ki@'na ia ai ka naka o Hamakua kihiloa, a i Puna i ke au a ka hewahewa. Nui loa na kanaka kupono o HIlo i haalele ia iho la, ina ma ke ake i mea kupono me ka nana ole i ka aoao kalaiaina, Eia ibo no ke noho ala ka anela o Hilo Rev. S. L. Deaha, Hon. J. T. Deka, Henry West, Hon. W. B. Nailima, B. H. Baraunu, William Edmonds, David Ewaliko, J. K. Akina, Geo. Kaihenui, J. D. Lewis, Simona Kawaikini a me P. Kumalae, a he nui wale aku. Pehea keia mau ano hoohoka ia Hilo, he poe pepeiao lohe wale no keia i ka namu haole, a he hiki no hoi ke puka kahi hua manu a ka haole, me ka lohi ole i ke kaukai aku a unuhiia mai e ka mahele olelo. E Hilo e! na oukou no oukou e oni mai, a e wae i kani o keia mau inoa iho o Hilo i moho na oukou. Mai ae oukou e hoohaahaa loa ia o Hilo, ke kulanakauhale poo aupuni o ka mokupuni o Hawaii.
====================
NA HANA A NA MOHO LUNAMAKAAINANA REPUBALIKA O KA APANA ELIMA.
-----
L. B. Nainoa, he mahiai me ka lawaia kana hana; B. Naukana, he luna alanui no Waialua kana hana; Rev. J. M. Ezera, he kahunapule no ka ekalesia o Ewa i keia manawa kana hana; Henry C. Vida. he kuai rama kana hana, nona ka alekuai rama e ku nei ma ka aoao ma Ewa o ke alanui Nuuanu makai iho o ke alanui Moi; J. L. Kaulukou, he loio kana haa; James Shaw, he hookani pila kika kana hana.
O ka ai me ka i'a ka Nainoam a o ka wai (rama) no hoi ka Henry Vida, na ke kahunapule o Ewa e hoomalu ka papaaina. A pau ka paina ana, na James Shaw e boonanea ma ka hookani pila kika ana, a ina e oi loa aku mawaho o na palena kupono o na alanui a Naukana e hana nei na ka loio e hooponopono ia.
Noho pu ka ilio hae me ka hipa, oia ke kanaka kuai rama me ke kahunapule.
E Nupepa Kuokoa, pehea keia? Pono no? Haukae paha!
---o---o---
OHUOHU KE KALAUDINE I HALA AKU LA NO HILO.
-----
He nui na ohua hanohano a ka mokuahi Kalaudine i hii aku la no Hilo Ua Kanilehua, a mawaena o lakou na Komisina Amerika e holo makaikai ana i ka aina na kaulana a lakou i lohe wale ai, me ko lakou hoohiki loa aku i Kaluapele, no ka makaikai ana i ka home ina o ka Madame Pela e ho a mai i kona mau kapuahi kuni. Me lakou i hala pu aku la ke Konela Samuela Paka me kana wahine a me ka makuahine Puuku o KE ALOHA AINA.
Ma ia moku hookahi no i kau aku ai ke Keikialii Kalanianaole me kona mau hoa Kuokoa, A. Mahaulu, Samuel Kaloa a me J. K. Nakookoo. E holo ana lakou no Hilo no ka wehe naiolelo ana malaila, me kaapuni ana i na mokpuni ala.
E. S. Boyd, no na mea pili i na aina aupuni, pa ka pu aku la oia me na Komisina no Hilo. O Chas Notley kekahi i hala pu aku la no Hilo ma kekahi huakai pili oihana. Ua hoea ae ka hana aupuni makai o ka uwapo no ka boohanohano ana i na Komisina, he hora mamua o ka haalele ana iho o ka moku i ka uwapo.
Ua kahiko ia na kia o ke Kalaudine me na hae like ole, me ka piha pu o ke uwapo i na poe makaikai i na Komisina.
---o---o---
Ua waiho aku la o Paulo Isenab@ga i kona kulana lala no ka Papa Ola, no kona lilo aku i moho holo balota.