Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 42, 20 October 1906 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA UI KALOTE. Ka Nohea Kaili Puuwai. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA UI KALOTE.

Ka Nohea Kaili Puuwai.

MO&UNA XV il. Opiopi ae tu o Mattia Kalaleoa i fcn i» ouoa akO'"U uiat»lo o .ks ipoka a Kulc>t? 6 oubo pio aou « lloko o ka Hikilele LOl o Ka wabiae oplo poioo oa ike''-#ko U oia I keia ap»aa pwpa e Wi*»tio būa inalaio o fcu p<»ep«tt o eoq« pōka. X kiuuHi aolo ".ii© ait»tciOak© o Ealote e iau.a *ka 1 u* apao» pepa la» aa», oi»moli o ka īioi eloko ooa e ikd īua oaaoao 1 Ra- 1 ftaa la malooa o Keia t»p&Dt» pepa r ua ialao oko» a*u la oia a o«oa jbo la» a ia wvi kahali koke ae «ī koo» beiebeleoa mat ka uia t)belohelo a ka batkea keokeo e like ma ka pvbako ®»batB. A6le o*o hilioai i oa oleto o ; kei» ieta, wahi a Kalote i boobo «eaK a ioa ao e booiaio apa e . papnle »oa ao. He bana hopo , loa oa'a ka maoaoio ama 1 tfa oea i kakao ia malooa o kela Ikpaoa pepa, » ke ole ao e kobibe ira he B>ao haoa pahele keia t»a Mekia Kalaleoa koo eoemi i mea iio'o e ptaihei ako ai a hooko la kooa makemake e hoohoi ia mana ma ka bsrita Uahia o ka inare. O, aole loa ao e malio ako aoa i keia mao oielo hooweli weli. Da hooii koke ia ae ka Ka lote mao kamailio ana ma ō ka nakeke aoa mai o ka poka a lohe ia aka U ka leo kahea o Uo s» ka bako w*hioe aoo o oa home 1«, e wehe ako o Kalote i ka |\aks. O keia leo kahea ka ka trabioe opio i hooko ako ai a i ka bemo aoa ō ka poka oa komo taai Ia oa haka wahioe beJ a pane mai U. Qe makemake o Mekia Kalaleoa e lohe loa he mao pane kekabi ao oo ka leU aōa 1 0000 mai ai malālo o koo ipoke. S hat ako iaia aole loa a'o COāO paoe oo kaoa Uti, i paoal ai o Kalote me ka ieo ioaioe. AUiU, ke waiho ako oei an t *k«ia oheoaoa me oe, wahi a Oos®i me ka UUo aoa iho iloko o kooa poli a ooohi ae U he obe~ oaua ikaika o ka ike ! biki ke Uwt m«t 1 oa ©e* 0 * ahl mamao n kokoke i ka maka. He mao haoa hoomafca*ekaV *ale oo keU a ka M*kU lokoioo Bie ka mßoao e pooi ako aoa ao I kaa* maa h*ba wababee, i peaoa ♦aalie ae ai ka w»bioe epio. ' Hoea mai U ka po a kipaka U ■ nko U ka aUlla, hoo bala iho U o Kalote U po iloko o ka hoooaaki ooi oo ke %o loie , Ca koaO oU I kooa mao lihlhhi maobi!obi e haawi i na kooiooio aoa, aka, me b« mea U ea kaiii U ako ka m«kabi«moe ttll kODS ttl|Q £B\V« aiC« Kf

bete iu keaa mcta 000000 jto ia iaoel Imē ka niauu aoa iho " , he oiaio aūei oa olelo o ka leta a | koo eoemi a!oba oie. ! UiU ue la na oora akapo e hoalii ai i ka ili uoooa hoomaka mal U ke ahula o ka malamalamieoue m »laoa ooa klilhiwi bia oo ka wa 'o Kalote i ala ae ai | a bele ako la m» kahi o ka ipaka aoiani o kooa rami a niioa ako U iwabo.' : ;o\ ■ : . : ;v : ;^ lje mea e. ka. lia maeele o kooa poowai me ka bolo »oa ae o ke paaiaoaoa a paoi kooa kioo ame ka aneane e no ka mea, aa ikeīa io aka la oia be mao kaoa ka e maalo apa maUio o na koma iaao e 010 ana m» kahi aole no i mamao loa mai &a hale aka ona. e hoopaa pio ia oei. LaUa koke ako ia oia i ka ohenaoā a hapaij ae la i kona mao maka a malalo o knua ikaika ome ioa mea i kahl mamao, oa ike ako ia oia iwaeoa o keia mao kaoaka e mauioalo oei malaio o na malomala Uao o kooa makoa Keoer&la W.leo- f ili hme Kapena KoUUn* kekahi, a oa hooiaio ia ka fke a kooa mao maka i ka wa i halio mai ai ko taoa mao Leleheleoa i kahi o ka haU I pohako ona e paa pio oei. MOKCNA XYili. Ua hoomaka koke mai Ia oloko ona e kopooli me be Uoa ioohia I kekahi ma'i ikaika me ka baoo paopaaaho aoa ae me ka hoioi ana i na waimaka e halo'iio'i ana ma kona iihilihi. Hapai hoo ae la o Kaiote i ka ohenana a hoolelē hoo ako la i ka lena tke a kona maa m«ka no kahi a W»leobl ;da a me Kapeoa Kotataoa e botobolo aoa, aia hoi, iioko o kooa pioloko nni ike ako la oia ia laoa e hookoeoe pooo aoa ma kahi he 100 kapoai ka mamao o kahl mai kekahi ako, a ma ko laaa mao lima akao paka* bi e paa aoa laoa he pa-paoapa-oa. Pii ae la ka lima ooa mao hoapaio oei me ka laoa mao popaoapAoa e kaolooa pono ana ko laoa mao waha waliweli malooa o keia mao ola mak»mae e hoao nei e hoopooopoop ia ko iaoa mao maoao eoemi mi o ka hoihoi aoa I kahi o iaoa oo kona ioakopapao. ; I-'-, Akahi no 8 hooiaio o Kalote oa poiolei na oieio i ki ieti, a e ka maoaolaaa i ola ae iloko oaa e bele *ka oia e hoopao i keia hakaka iaa weliweii, aka nae, pehea aoanei oia e hiki ai, oiai, oa paoiko ia ua aUheie apao e loa» ai īaia ka UuakiU. Oa haao aia oia ue ka ikaik» o kona leo e : owa me ko leo noi ( aka, aoie oae he lohe mai o na kauaka e hoiio aeī oo ka ioai aka ī ka Uaa m&a poka p&kahi o kaiū a |ma kah, a i ka wa i pii ae ai ka I Uma q k» ao te ki :aoa o aa pa a aa hoa paio, aa I hiki oU ia Ka|ote ke makaikai I Uaa ako. aa le kona qaaa I maka a Uole paha aka UoU | Uoua o ka oiaio of oi , pakeia aku U ka wehweii Uoko u ko Eaieia paawai ao keia oua iiioUioua aaa e aai» I X kaia wa ao i hemo mai ai ka paka a kouw oiai U a Va:n>,

; „ aa .uuoa lo t»o e | hoeu mai aoa be poioo. i ka.Wohioe opio I kooa wa e g»akaikai oi i keia hakaka loa weiiweli loa i paana ae ,&i £ta wa&ine aoo me ka lele boh ibo mslana o Ka lote a laawl īho ia i aa lpmilomi ana. E aneane ana ka la ē hiki ae i ka ioio i ka wa i poobo se ai o Kalote mai kona waiho maole aoa;« oka helebetena moa i halawii ae me kooa leoa ike o Ma kia Kaīaleaa do īa e koloa iho ana M'Unoa oba. O kela hakuka, i hooho ae ai o Kaioie oae ka leo paopaoaho me ke aia aua ae ilana. Ē hai mal na hoea io mat aoe'i 1a? Maauel i haii ae ai o Mekla Kaialena a kaooha ako la la DoiSi e haalele !ho i ka rcmi, a me na mlnOaka haaheo e fcekaa ana ma na papaiina o aa kanaka iokoino la pane akn la oia, Ua hooko ia kela hakaka Ina weiiwuii tt*a i munaoUna ai a» hiki no ke hoop&a -'wale ia laa \ hiki k'.ao ako oe iiona oia kahaa ake manao io nei ao he make make oe " e lcbe i na mea e piLi ana i keia hakaka ' E like no me ka'a f Wanana moa aka ai aoie o Kapena £otalana e laaakila .ana, mai ka waha aka o ka pa panapana a Keoerala Walenaf.d*i he oiaio oa hooko ia e like me ka'n i opa ai, a o* hoeha la o Kapeoa Kotalana. He h&na kaamaha ka Kaloia i hookao iho ai me ka pahola aoa ae o ka nananakea ma kona maa papaiina me ka heleiel pa ana iho o kona maa w«imaka ( a mamaa o ka hiki anajaia ke kamailio ako I hookahi huaoieio na hoomao hon mai ia o Sdekia Ka iaieoa i ke kamailio ana. Ae. oa hoeha kakonokooa loa ia o Kapena Kctiilana. E hamaa e Kalote apan pono akn ka'o maa olelo ika hoopoka ia. ī ka paa ana o ka hakaka aa hoi aka o Keneraia Walenaf jda me kona mao hoa malona o na kaa, me ka haalele ia iho o Kapeoa KotalaQa iloko o ka*o mau malama ana* E hele mai oae a'a no kahi o ka paka aoiani a e ike no ananei oe i ka l a maa paiama ike k&naka an 1 aloha a?. a o kno panalaa hoi i ke a!oba hookahi. Me keīa maa hoaoiile i hoopaka ia e ke kanaka lokoino lalan ako la oia i nj lima o Kaloie a I kaao akn la iaia no ka paka anl-

m me k|. Qno|jat :! k*o|iy|... ; .._ gana m qp|p» , aka. «• pnni l;ooa Mi>P i, ka haa* , 1010, oa hikl ole īaia ka paa i ks oheoana, « oiamali o, n* kpkua aoa a. ponwal loloiop, o» ae ia ia I { kooa ioao aa»ka. ; t . | Haawi aka la o Kalota be hoo« kabi kllobi »oa xaj»iokQ ako o ka» ~. alaila. poha ae ia be UQ . aowe ma kona men leheiehe, , He oiaio maloko o ka mana q ka ohenana me, be ala na hook|3tkoke ia ma| na. laao o t enee e nln ana be banerl kapuai enai ka hala ako.a iloko oia, man laan nenea , e waiho ana he kiuo kana&a 1 k| Wela o ka la, q hnli ana kona a|o ilnna me ka paa ana o kona Q}a<& lima ma kabi o ka poka a kon|» boa paio ,| kapoo aku ai. O f e na L*pi, o Kapena KcU« M lana io no anei» i awe ke-o ae ai,. 0 Kalole, Aia la , oiai Ia mawaena o ke pla ame ka make mal na palapn kubobqnn i r halawai aka ma ia £haawi akd , 1 na kokaa ana 1 ka mea. poino % Mekia Kalaleoa. E Dsna akn ai» , ke ike aka la aa i kooa poo ke , hoao mai la e. ab, aka k aa biQA hon aka U i hope. E na&a ftkn iaia e oni mai ia i og, iansi at ( ka ehaeha O, e Mekia Kalaie&i e hooona akn i na kokna ana i k% mea poine, Ke nawaliwali ihQ la a ke kokoke akn la e manle, a wtkj, e wiki, oi kamaa iki kft hann oia iloko ona. E hoolohe mai i ko'a manao q pfli ana nona, wabi a ke kanak& aahoa nnl wale i pane aka ai, XJ% hoohiki paa an e lilo oe na'ū io% aole ma ke ano maikai, alaila, ma k» hma ikaika, ake Ike nel oe i ks hooko ia aba oia hoohiki. haalele ia mai o Kapena KctaU« na iloko o ka'a malama ana, loa be kanaka e ae e ike t kQO& wahi e waiho nei. E Kalcta.ma« « lalla oia e moe ai a na ka make Q | hoomama ae i kona man ehaebt| | aka, e hooko ia no kan noi no kft | hoopakele ia 0 kona ola laa oe & ] ae mai ans» e mare fa kana. < Aole ! psq,