Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 35, 19 September 1919 — Pela io Anei hoi e C K. Kealoha; Aple io o ka ho opae Limahana ke Kahua e kau ia aku neu o ka Weli, o ka Ninau Koho Barota na ke Teritori o Hawaii nei [ARTICLE]

Pela io Anei hoi e C K. Kealoha; Aple io o ka ho opae Limahana ke Kahua e kau ia aku neu o ka Weli, o ka Ninau Koho Barota na ke Teritori o Hawaii nei

(Hooaaau ia.) (Mai ka peni uiai a Daaiel K' Hoolapa.) E waiho malie aku iaiou i>cla; a (• bi>H ae }ioi kakou ma ueia auu; a i kiiiike ai Loi nei Lolke. Ina he hookahi lauaaui ka averika hoi hojje (J&pauu) o ktia, lahui ma ua opio kane o ka e hoomaka ana mai ka 1906 iaal, elike aenoi me ka ihoike. Alaila, ua like ia nie iuai kueaamaha tausani Japana opio kane, ke hiki aku i ka la ho|>e o uei niaka-, hM, A ua loaa hoi ia ]akou ka mana' peha e kaili ku ai i na hooponopono aupuni iuloko o kakou; e lilo ai mai ke poo a ka hiu elike aenei me na hoakaaka-ke kakoo i& mai e na lahui e, ma ka poho o ko lakou lima; - i ioko o Iwakalua kuinakahi makahiki mai ka la hoj>e o uei makahiki aku. Eianae; nia ka hoiko hanau o na keik» kane wale no i hanau iloko o iia mau mkahiki ala ohiku, a i lawe ia mai e ua mea kakau ala, mai ka hoike papahelu mai a ke Kepani Kanikela o Honolulu nei, e hai ana penei: Na kiki kan i ia 1905, he 1167; 1006, ha 088; 1907, he 1134; 1908, 1505; 1909, 1578; 1910, 1668; 1913, MOB. A nona ka huina, he eiwa tausani, eono hanen kanaha kuma- • A wftM a tia mea kakau ala; "i lea haawi ana aku i ka hoppaa no ka he kupa Ameiika,, e pono no © noonoo īa me ke akahele, na loina alakai ē na aupuni a elua. w Oia o Amenka a me Japana ;*o ke komo akeakea ole ia aku holopapa ana aku iloko o a e kaohi ai i ke komo ana aku o m limahaiia j£.pona. papa hualielu 5 hai ia aku : nei n'6 na fe»iki kane wale no La, a o ka pae hōi e kuleana aku ana i ka nlnau koho barota; Aina, he 9,648 ka nui o na keiki kane mai ka 1905 mai a ka 1911; a hoohni aku me ma ke tausa»i o ka makāhiki, ke hiki mai i ka lahope o nei makahiki.' ' 'Ca Uke ia .em 17,648 ka huina nui iloko oia la hope o nei makahiki. A e loaa ai hoi ia lakou ka ikaika piha e anai aku ai; a pilipu na Hawaii, ma keia ninau koikoi o ka manawai i Itahi !a e hoea mai ana. Aina he 17,648 ka ikaika o na poe i kuleana rna keia nin&u Jfoho barota mai ka 1905 mal; alaiīa, Pehea aku hoi na tausani mamua aku oia makahiki a hiki i jsa,lo;aa ana o ke kulana kupa Amerika, Ina paha e oleīo ae kakau, ua hoomaka mai ia kp,loana iuai ka 1900 mai; aiaila, ua loaa, ia la kau ■ ua kuleana ala, he 5000. — __t_L Nuhou Kuloiko| , Lohe hou ia ke koele a.'me kel kani o na mea hana maloko o naj Hale hana hao ma keia mau la, noi ka hoi hou ana ae nei lima-| hana i olohani iho nei ma ka lakou[ mau hana. Eia no na poe lawaia alalaua ke hoomau maiuei no i ka lawaia, aole] nae he nui o ka ia i keia ma'nawa, ua ano nunui iki ae nae ka alalaua i keia maiiawa, maniua o kela mau pule i hola aku nei. m He mau 1a Wo keia o ke haona nei no na hana heihei waapa o ka poano ke ike ia aku nei ulaxila T3lue a melemele a me nfl lei a-i oia ano waihooīuu like tna na . papalē o na opio, a mo na poe i ohohia rnaho{V o ka lakou mau luti iho. He 13,000 kaukaui ka uui o na haumana kula o koti>o hon ae aiia ma m kula aupuni o kulanakauhale o Hopolulu nei Ma ka la 22 o keia m*hinc, 0 na l«hus o no k'a keia huaholu, * m- .

I Aina pela iho la m kakaina; alai ila, me ka hoohewahewa ole ke jjulana ae, iloko o umi makah|j» : keiii k aku, e ia ai e paoliioni ka ui aua koho bftrpta q m līpwaii. . • •■■] ■„.,. ' / E hoao ia ai ia wa like; e a kaili la na oihana pupuni mai na Hawaii hanau aku o īa laina. j Pela iho la kakau -e i,ke ai,; ai hotea io mai fa hopetaa; alaila, o ka && !na kakauha iho lala o ka ninaū hoopa*limahana i hooliemahema wale ia e ka poe i kuleana ia hanā. Me ka hoohewahewa ofe ke 6lelo ae; «a heWa ole'paha'ka poe i ao aku e pani i ka puka o ua ninfiu 06haa ala. V ' A o ka oi loa akn; ke hiki akū liloko o īwakalna kumāiahl makahiki mai kā la hope akn o keia matkahiki. Meheala, i ka nana aku,, 6 ke koho barota e malāma ia ana iaahōp* «lni oia mnawā, o ko Hawaii nei Minelio ia no ka ninau koho hardta. * " Pela iho la no i kakoō maa al keia makapeni, i ka pono e loaa 'i na wahine me ole ia, ka pono 0 ka ninau koho harota lānla. Ea pono nni i nana ole ia iho ai e kokakau ahaolelo kuloko i pau; i| hana ole ia, me ka minamina nui. 1 Ma ka Prof. M. M...Scott hoike: hoL Ke kmnu poo oke kula kiekiej awkiaele no na keiki hēle knla; a i t loaa taai hoi mai ka hōike waiwaii nui mai a ka Papa Hoonaaoao o ka , im. f . j A i hoalaha ia alai ht>i ua manao : al« tCA aa kalamu o ka-nupepa Ene-| la»i Builetina ma Honolulu. mjilalOj o ke poomanao, na wahi o Hawaii a HkO ka lahaihoike ala; o na haumanaliele kula a pttni ke Teritori o Hawi&ii nfti ia makahiki, na hiki aku noia'i ka 25,000. . » A mai loko mai oia huina, e lo® a auanei ia kakou he wahiMnna uaku o eha tausani, ehiku haneri kainaono kumahiku wkaleiho no Ha,waii- | Ho 3691 he hapa-Hawaii ; 999 hej [ Aipenka; 189 he Beretania; 265 he. jKel@nania; 4777 na Pukiki, na ha-, Ikui 0 ka Hana -67; na Japona hej [6095; Pake, 2787; Poto Rigo 447';, | K»rea, 168, na lahui e aku 594. [ j A ina e lawe mai kakou a hooku-j jku i ka heluna hele kula oia ma kahiki ,Tia na huahelu, e loaa ana nēi ma ka avarika penei: ■Ke lawe mai kakou ma ka avar-_ ika hapalua'o na huina lahtn/ e loaa i na keiki loa# auanel, he.2j?B3 Hawaii, a he 1§45 hapa. TTa like ia ke hui ia ae ia mau helu lahuij e loaa ana, he 4,228 ka ikaika mana koho barota awiliwiK oka lahui Hawaii.'" ___________ ila e noho ilalo. Tke mai la ka maikuakane, hopu maila i kalima o ka!na keiki, me ka pane pu ana iho i kana keiki; ina ua hooko j»iha oe i ka'u mau kauoha, alaila, e ola ana oe. A e li|.o aku ana oe i kaeaea no kei& mau kualono, a e lilq aku ana oe i koa kupale a hoopakele no ke alii. .;."■■■-■ , :-., w (Aole i pau.)

Ite kuluna nswftiliwjfti ho; eku ai a jpai fl l 3&ikfi 0 n£j£hui %ke kulike, a kue mai ia e,j2£.w"; Psla iho la. ug i q ka, I&hui a 4ja.ejrika v U ll>oS # iJu %i ka Bjl? hafe,o i ka Poakolu, Aperila 22. ; 1.. *.. : ■O hm Biia »1», "no ka hoopae limahana ilok& ,o ka Panalaau o Hawfiii." ... , He Bjl« hpi i lawe ia mai e ka iunamakaainana Mr, Hejsburzi o lowa, Uoko o ka ha.le q m lunamaa i hapai ia mai e Mr. Hay«e, & i.koku§ i* inai « Mr.. Williaina, j ' "Aoao 5085 hoike a ka h&le o ka ahaolelo lahui kau o 1908." oia wale; aka, ua kuejm ae ua mau hoa hanohano ala, ona hale kaak*tīa*ai ~£U 'o ka ain ' makua; ina hana huemi uku hana; aua hoopae limahana ala ma ke Teritorf oJßainei. ... O ka hana hoi a ua halekaukanawai ala i hoihoi ole loa ai; olilo ia i hana e pepehi ia ai o ka uku hana 0 na limahana Amerika. A o ke kahi hoi o na kiimulokahi like ai, me ka makou e ao mau 4tku |nei, e pono e nana nui ia ka poiio o |ko kakou mau limahana kuloko. 1 Oiai, o ko kakou māu limahana Ikoloko; o lakoH ka iwikuamoo oke k€ ola, a me ka holomu» 'oia iloko o ko lakōu malu, e pono jai e loaa ia m. uku hāna kuIpono; e lawā ai l kulike me ko lakloou makemāke, a 1 like alike me ke ■koikoi o ka hana a lakou e hana iana. * ■' hopena hoi a o ke ao nēi mau lilo aupUni i weliweli ani ai;" & ko Hawaii fiei mau looa nae e pa*i pu'nahele mau nei Ike kupono oia 'hwia, i ka wa no' e ana ka alna. ' • *: • ■ :* '!■ ' Me keia mau hoike oiaio loā i kahakāha 'iā ma nā buke; a i lokahi ai na l6ea "kilo aiipuni o ke ko nii, oia anei ka na loeā hapa ike o Hawaii nei eku aeāi, a ap aku i koIkakau lahui, he kupono a mālkai jia. w ' ' !'■""' | Eia ka makaukau ke ku mau nei, |e ao mau'aku i na oiaiō, a e kūe Hiau | aktf i na &o lalaū ia mai o Hawaii kāhui ma na anō' apau ina wa Me ka nui loa ia ae ē C. K. Kealoha no kou hapai ana mai i like ole, me keia mārfāo: Tha āōle I lawa aku la'j e pono no 6 uinau. Pela e haawi aku uei i ko'u lima akau o na hoomaikai nui ia oe e C. T£. Kaānoilani. Mo ka welina ika Lunahōoponoponō a me 'na lima o kou keena^ai. Nō Na Hoolaha Ee haawi ia aku nei ka loh| i na poe apau, e makemake ana e hookomo m#i i na h<wlaW.m£ ka nupepa, e pono ia lakoy e nana i o ke ahiahi Poakolp' o kels keia jpute a ka mapawa hope Joa„ e j hookomo mai aU īioolaha na let«, tff> ke pa*i ana. |