Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 42, 14 February 1929 — KA OLELO A KE AKUA [ARTICLE]

KA OLELO A KE AKUA

HIHIO A KANIELA , KA MOKUNA « O KA l'lKl tj ! UANIEKA iiaawiia laiu nn Jcka l nu klu-! aiim u pau mu kela aoao o, ka' muliwal no ke kokaa mal iala; ma kana huakal 5 ludeu, a he; leauoīm hoi 1 ka malanm ulula-' au a ke alll no kana hau i rnakenmke al a jx-la wale aku. I kona hoea ana i lemaalema. loaa aku la iaia na na kanaka, jia alil, na kahuna e hana ana 1 ka hana o ke kukulu hou ana ia lerusalema, Nehemia 2:16. E h&na, ana lakou malalo o ka mana & ke l haawl ia ia Ez«ra he umlkumakolu makahiki mamua aku, a i ka hiki ana aku hoi o Neheinia, hoopau ia iho la ka hana iloko o 52 la, Kehemia 6:15. - O-ke kaUKmalīēa lā"fTT{eia mau kauoha ka kauohu e hoihol ho« iia lerusalema, o ke kauoha anei | ia Ezera a 1 oie o ke kauoha anei ia Nehemia, kahi hoi e hoomaka ai i kā helu ana 1 kfia hepekoma he kanahiku, Me he mes» la aole he pohihihl maluua 0 keia inea. 1. O ka ae a ke alii ia Nehemia, aole ia e hiki ke helu ia ma ke ano he kauoha, He mea pono e loaa ke kauoha Peresia rr»a ke kakauia me kona kakau inoa ia e ke alii. Dan. 6:8. Oia ke ano o t~£rrissTāpālā TTTāawTTa"la" Ē»er"āT | aole hoi i loaa īa Nehemia ka paiapala o ia ano, olai he ae waha ia janai no kana . Ina kakou e olelo ae o na leka 1 hawlia ia Nehemia oia na ka. oha a kuahaua, alaila, aole ia Nehemia i haawiia ai na kauoha aka i na kiaaina mao aku o ka muliwai, oiai ia lakou ke ahi i kakau ai i -kela mau leka a he lawe ieka wale no o Nehemia, a aole no hoi he hookahi ia kauoha, aka.he lehuiehu, no ka mea ua nui na leka a Nehemia i paa ai i na kiaaina a pau raa o aku 0 ka muilwai, Noiaila maopopo loa aolf ia mau he kauoha ia Nehemia. 2. O ke kumu o ko .Nehemia noi i ke alii e ae ia mai ola e pii 1 leruisalema mamuli no ia o ka loaa ana mai o ka lono mai kekahi poe i hoi mai e olelo ana, i ka hoopilikia ia o ka poe o 14~ msalem.a, aole hoi oia wale, aka e hoike pu mai ana ia lono ua hoohiolo ia ka pa o lerusalema, a ua pau hoi kona mau puka pa i ke ahi, 1,. . o_ka seai mau pa ine aa puka ps keiā ī hoohioloia & l puhlia hoi i ke ahi?—He mea maopopo loa o ka hana a Ezera ame kona mau kokua kai hana ino ia e ka enemi; no ka mea, aole hiki ke oleloia o ka hana i lukuia al a palaha loa ia ai o lerusaleßia he 140 makahiki mamua aku keia e oleioia nei i.hai ia ia Nehemia ma ke ano he mea hou ia , a aole no hoi ia he mea nana e manao nui loa i kela wa, no ka mea hoi, ua maopopo mua I no iaia. ia mea, aka 4 he poino i hou keia mahope iho o ka Ezera Ima hoala hou ana i ka pa ame ! kona mau puka pa.. ; Ua haia mua keia kauoha a i kuahaua mamua o ka ioaa ana 1 ia Nehemia ka ae ia e pii i lerusalema, 3. Aoie no e hiki ke manao ia he kauoha a he kuahaua kai haawiia ia Nehemia no ka mea 0 ka manao o kana noi i ke ahi ] i kokua oia i ke kukulu hou ana I ia, lerusalema, aole loa, 110 ka j mea ua paa na puka pa ame na pa a he wahi ikl wale no koe, no ka mea he 52 wale no la mahope o kona hiki ana aku, pau loa iho la na hana a pau i ka hanaia oiai nae, he ehiku hepekonia ka wanana a hihio hoi 1 hookaawale ai no keia hana. | 4. Aole he olelo i haawiia ia Nehemia i nele ka loaa ole ia |E2era mam.ua o kona pii ana i j lei-u«alema, aka ua loaa like no ; ia Eaeia ia a oi ioa aku | Aole oīa wale, aka, ina kakou e i heluheiu aku i ka pule a Ezera | i palapalaia ma ka mokum i 3:9, e loaa no ia kakou keia mau 1 olelo. No ka mea, he poe makou I i liooluhiia; aka &Fe i haalele ; mai ko makeu Akua ia makou j i ko makou luhi aua, t a ua haawl , mai ia inakou i ka lokomaikaiia | imua o na alli o Peresia, e haawi I' niai ia makou i ka oluolu, e ku- : kulu i ka hale o ko makou Akua, : a e haawi ia makou i wahl ya | ma luda a ma lerusalesna. i Nolaiia, ma keia ua maopopo i ua loaa ka mi\|\a la Esera ma | mamua o ko Nehemia pll ana a ;hui me iakou , Ix:a kakou e lioomaka i fca heiu ana i kela mau hepekoma mai, , ka wa :ns: i n>aa ai ia Nehemia | ae ia e piī i e, kulike oie ana na la a pau r «o 1 ka nu-a, mai la la mai e hs>s- ' nuik;i iu popihkia j e hahai ana i k& hana o ke ku-1

kulu hou uaa, la lerusalema, a aole hol 1 piha na htpekoma fei>lku oi» lioi tiu makahik;} hc 40. Ina c kakou «ml wu ; mai *• hikl aiin kuHuu i ku , jA, D. 40 tt oiu ka pulena p na j mUkahlki ln- 4S:i e hlkL al i ka kfe ulii, aha ua papekiko j ia o lesu e Pjuth: iloko o ka inullwai o loreduii»f i ka A. B. 27, he umikumukoiu makahlkl nuinua aku. > Ina o ka. v/a k<:la e hoooiaka. fti ka helu unu, aiaila o ka waenakonu o ka liepekpma hope, , oia hoi ka hepekoma kanahiku i ka A. D, .44, aka i ka A. D. 31 ko ka Haku kumukālaia ana, he umikumakolu maleahiki mam«a aku. A ina e hoomakaia ka helu ana i ka iwakalua o ko Arelajo kela mau makahiki he 490 i ka A. D. 47. &olaiia, ina mal kekahi mhl o keia mau marsav/a e hoomakaia ai ka helu ana e pololei ole ana ka wanana. E pololei anei keia mau ia ke hoomakala ka helu ana mai ka! ioaa ana ia Ezera ke kauoha e kukulu hou ia lerusalema e loaa j kela ia kakou. I ka makahikl 457 i haawi ia ai keia kajuoha ia Ezera. (e nana maluna ( o kā aoao o ka Baibala e kau la ka hapa hope o ka mokuna 7 o . Ezera i ka -mftfeafeikf.-Aoig paira" e loaa iloko o na Baibaia liilii, aka, iloko o na Baibala nunui) a e ike no oukou i ka B. C. ,i iiaawiia ai keia kauoha ia Ezera, a oia ke kiko poīolei e hoomaka ai ka helu ana. £ hoomanao kakou he 4i> makahiki i hookaawaleia no hou ana i na pa ame ke kuianakauhale. I ka makahiki umikumalima o Dariu, piha iho la na la o na hepekoma mua ehiku o ka wa'nana a Uaniela, oiai, pau j?ono iho la ka hana o ke kukulu hou ana i.ka iuakini ame ke aupuni 0 ka poe iueiaio ma lerugalema ame ludea, a i palapalaia hoi ma ka mokuna umikumakolu o Kehemia, mai ka pauku 23 a hiki i ka hopena o ia mokuna, he kanaha-kumaiwa ponoi makahiki mai ka hoomaka apa a Ezera ma e kukulu i ka hjku o na makahiki o Aratasaseta Lon-. gimanusa. O ka B. C. 408 iho la ia. j E hoomaka kakou e ana ina ! la-a ka wanana i hoike mai ai, He kanaono- kumaiwa hepei koma a hiki 1 ka Mesia, qia hoi, )he 483 makahiki. ' | Ina hoomaka mai i ka heiu ! ana mai ka B. C. 457 mai aiaila. je, pau ana keia mau makahiki 1 ka A.D. 27. Heaha Ka mea i |ike ia? Olelo mai o Luka ia | kakou, papekikoia iho Ia o : lesu, ! a kau iho la ka Uhane Hemolele | maluna ona me he manu nunu ! la a pae mai la he ieo e i mai | ana, "O oe no ka'u Keiki puna- | hele, ka mea a'u i olioli nui ai." I Mahope o 'keia, hele o lesu e | hai i ka Euanelio o ke Aupuni o ike Akua. Malelio.'l:l4, 15. I Eia hou, e hoopaa iho no ia I ka berita me ka lehulehu no ka hepekoma hookahi; Dan. 9:27, oia hoi ka hepekoma hope, |he ehiku hoi ia mau makahiki, j a o na makahiki hope hoi o kela ! mau makahiki he 4SO. ' Olelo hou ka wanana, iv,?aenakonu o kela hepekoma la e hooki | ia na mohai, ame na mohaikiuii. I O keia ua hana mohai e kuhi , ana i ko lesu moliaiia aku ina- [ liuia o ka laau kea. a pau lākou | i ka wa e kauliala ai ka Haku nia ! ke kea; a he oiaio no, malaila, i pau iho la lakou. oisd no nae ua ! hoomauia mai ho. ia ea ke mio | hoomeamea a hiki i ka lawe pio | ia ana o leusalema i ka A. D. 70. | He mea nui loa ka maopopo- > ana i ka makihiki hea la i ku{makaiaia ai ka Haku ma ka iaau | kea. O ka hoike mahope ae r.ri. ] ua lawa loa ia e hoike mai i ka | mea pololei mwili. I He niea hiki.ole ke hoapa;i. jpaaia nd heie ko kakou Uaku :i nu «haaīua Mohaola a pau i i koxia wa i lawoiawe }ai l ka olhsu>a o ka Euanelio: | a he eha wale no oia mau aha-. -aina i malamaia i hoikeia mai : mamua o kona kumakaia ia ana. ! T loaa no na jnea e pUi ar-a ;a [ lakou ma keia mau Puke. |loane 2:13; 5:1; 6:4; 1S:1. I k.\ ? nhaaina Moliaela hope oia i kui makaīaia al | \ Mai na hoakaka mamua ae; j la, e huli kakou iaa paha e ! ] loaa ia ka manawa i ku- ■ j makaiaia ai >Ea !iaku. I 1 Oiai ka Haku lesu i hoo- j ; nuika ai i kaim oiliana i w&eu,; s o ka A P. 27, ua malamaia ka : ahaaina Moiīioui inua i ;ua- ] hma mua o ka A. D. 2s: o ka |lua. \ ka A. D. 38, o ke tw:«. i ■ ka A- P. 30 a o ka ha hoi i k4 lA. D. 3i. Ua hkeia me uie, I ka h*pa makahiki o lawe-!

I&a\c anu ; ka ailiau& > & ku lue r.oi ka wanana e a:v '.wain-.akenu o Ha e heokiU k* niehi 1 .. aou he: ki e ka hepekeau ka;uh;l,v. o ua m£tuu& i&.