Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 20, 12 September 1929 — WEHEIA KA PAPA KIA HOOMANAO O KAAHUMANU. [ARTICLE]

WEHEIA KA PAPA KIA HOOMANAO O KAAHUMANU.

Mr. Jonah Kumalae, Lunahooponopono o KE ALAKAI O HAWAII, Aloha:— ! S oluolu mai i kau wihl keena o ke "ALAKAI O HAWAII. 1 " Hiki mai la ka la kulala o Hana- .nel 1 kaunui ai, a eia o Hana nul, Hana iki a Kaiaiki, ua akoakoa mai Ia malalo pnnn o ka' puu leaulana o Kauiki, a ke ma-' -lama nei he hanar haaheo nou e Hawaii Oiu-i a HawaU Aina, ka wehe ana ae i ka Papa Hop-' manao o ka Moiwahine Kaahumanu i hooplli ia aku me kekaM pohaku kiekie e ku ana ms,hope piono o ka pohaku Namahana 1 kapaia ma ka inoa o ke Alllwahlne Makuahlne. O ka pohaku no hoi a Namahana i noho iho ai a hookohi mal la i ke kaikamahine, i lilo ae i Kuini, i i Inoa na kona lahul ame kona Aupuni e poin,a ole aj a hiki i ka hopena. Weheia ae la, molia ia, a hooho mele ia aku la ka Papa manao ! ka hora 12 o keia la |e kona mau piU koko, makaainana, hoaloha, makamaka hoohanohano, e kukala aku ana, maanel i hanau ai ka Moiwahine Kaahumanu aneane ma ke kumu o Kauiki. 1 "E a mau ka inoa pulama mau ou e HawaU," : Eleu mai 3a no a kupono 1 ka wa e hoomalu ana o Mrs. Me(fe!ros ma kona hooho ana ae i himenl kupono no ke Aliiwahioe mai ka Hoku Ao Nanl mai & hpolauna mai la oia.l ka Rev. Sfk, Kamaiopili ke kahu o k& Iestar o WaUuku, nana e aheo nei ka inoa o Kaahumanu no na makahiki he lehulehu. ;Heluhelu jnai la oia i na paiaku mua eiwa o ka mokuna efra o ka buke o Iosua ia mau minute pokole; meha iho la haukawewe ana, a 1 haule ne umauma e lohe ia no,' A jjau ia, liaawi ae la ola he .piau leo pule e hoomaikai ana i 'na Mapa me ka walohia ame' |tu nīaoll no*l ka eehia, a j>a*e mal Ia kona leo a hlmeni ho^ naina i ke mele ma ka 183 o ka Hoku Ao Nani, ke 'iii kiekie" me kana ana no. Ia wa ka i waiho mai ai he wa no Aliee L. Kahokuoluna lio ai. Wahi a ke Kahu o Wananalua, mahope koke iho nō o ko'u hoea ana mai a noho Kahu no ka Ēkalesia o Wananalua no keia mau makal)iki loihl, ua haawl ia mai ia'u e ke Kakauolelo o ka Ahahui Makua Kaahumanu |cā hana e hoao e paipai hoohoiomua aku i Kla Hoomanao no Moiwahine Kaahumanu, a iloko 0 keia mau makahilki aneane ana eiima, ua akoakoa mai kakou no ka lkemaka i ka hooko ia ana oia iini i piha me ke, aloha. ' Wahi &n&, he oiaio eia he mau poe i hoowahawaha, namunamu, 1 walawalaa,u iho la i keia la, a hiki no paha i keia minule, ke uwalo haahaa aku nei ai; makamaka, a hoapaahana palahalaha o'u mau poohiwi' a ke auamo nel au. i na kauir.aha ame na ehaeha apau no na hoino, ina io.he mau ho&hewa ktkahi i koe. £ na inakamaka § me na hoaloha, e oluolu kakot| e kanu a nalo i n% manao ooloku. I keia wa ke pahola aku nei au i ka mahalo piha mai kvm puuwai ae i ka lehulehu a me lala o ka Ahahui Kaahumanu 0 Hana nei, a oi loa aku hoi i ko makou Peresi<Jena, Mrs. Kapeka Neki, i alo pu iho la me a''t nm na ano a p&u. He nani ia eia imua o kakon ka hua o ka e hoomaikaiia na e 'ulo ae kakou i keia Hoonunao nani a hauoli» a e holo pu aku no hoi ko kakou m&haio ia Charles Bailey i ke ahonui ana a loaa ia kakou ke al;unit e Iv:'e u.<*i ai, a uie ka Iioone<? ana :r.ni 1 kela Papa Hoomaoao mal kahi i kufculu kuhihewa ia ai a kufcuiuia ilio la ma ka aoao o keia pohaku e ku nei mahope.por.o o ka pohaku Kamahana. kalv i hanau al ko kakou Aliiwnhin? Kaahumaii^. No ke alli ka la 4 a f opu-ulU j kakou, a mai hoahewa wak i na Luna Aupun!, no ka nie.; i ka ikeia ana ua huhewa kah', a ua ano Kipulu ke kukulv.is ana, nema aema tho la kou, a hoouna aku la an i 'ka Poaha nei no i keia ieIegaravA uwea ole. penēi: Bigrlow t ua makemake ka

hulehu'o Hana »ei e hoonee i ka Papa Hoomanao o Kaahueianu, a pane mal la: AHee Kahokuoluna» e hoonee aku e |ike me ka makemake a pane hou mai. . Oial, ke wehe a hoau nei kau * Pap* Hoomanao e uke me ka inooielo ame ke kuhikuhi ana a ka ohana Kaleo ame na ! kamaaina e ae o Hana nei i kahi ; pololei, a oiai ke Ike aku nei au , l ka hauoii o na helehelena 0 " a B . 0l i ; e nui ko kakou mahalo: ka ke Akua mau alakai ana * - H, Oiai eia imua o kakou o ftosane p hilipa he wamo o ka ohaN " o.na Kahu o ke keia ōpīo ame Mrs. Neki e wehe ae i m hae iho i ka i 4 Hoomanao. imua o kakou ; Ia wa īalau aku Ia ia Ua a hooI kaawale ae Ia i n* uhi, me ke f elc PU ana oka Ahahui Kaahum&nu i ukaliia aku e ke anake mele 0 ** Moiwahine Kaahumanu. * Ia wa koke no o Mrs. Kahokuoluna i hoolauna mai ai i ke Kahu o Haili, Rev. 6. l. Pesha Me he imo ana la a ka maka] pahola mai la oia i na mahaio ana i ke anaina, a i na Manaiani, no ka mea wahi ana, he nui no ** kuia o ke .alanui, eia nae ua hoohikl ioa mai la no i Hana, Ua Lani Haahaa" nei. , ° lal he nui ua pakaua eloo. 0 kela P°» eia nae, wehe ae nei no kaiao, maiae no na lewa lani; a eia nohoi ko luna ke nee iho la, ua heie ae ia Ia a īkiiki ; ia pa naai no a ka makani p ua aina kaulana nei. maiumalu ia i>m jq nae ka haioielo kaulana (Silver Tongu»d Orator) o Hawaii nei oiai ua ano kiki Ju hou, ma ke ku ana o ka lunahoomalu Mrs. Madeirofi ma ka aoao me ke kahi wahi mamalu. Wahi a ke Seaatoa: Ma keia wahi a, kakou e kuku nei.l hanau ai 0 .Kaahumanu, a ma kela Am e fcau nei maiuna o kakou i malama ia ai oia a p:J» ke Anahulu, lawe ia aku la ke kamaalii wahine & ma o alsu »ei o ke ana o Kanaiwa, ma laiia i hanaiia ai e kona mau kahu a holo mai o Kahekili mc na waa kaulya,a malalo pono ae nei i kahea mai Heaha k ? A-lu, pane iho iuna, he wahine ke A— iho i ka inoa o ke Alii o-Kaahiiin&au, o ka huU hoi no ia o ka Wt»waa 0 Kahekili. Eiua mau mea e haoiohe mai ana iluna o kekahi poimku kahi e ku «keke'i ana i ka luli no o Kiwini, o ko iaua 'ia aneane no ia e walawala loa i ka ua mea ū ka aha'i ia e ka haioieio ume noonoo a piha hoeueu, i ka luaiaikehala o ke kanaka. XJa kii aku ka haloieio a hua'i mai la i ka mooielo o na makua, Keeaumoku ame Namahana, a 1 ka loaa ana o Kaahumanu i ke kane e pee ana malalo o keiahi pohaku, aia i ka puuhonua o Haie o Keawe, alaiia, hioio iho ia na waimaka o ke aloha , Pane ae la kekahi mea, hiki ia'u ke noho maanei a poeleele e hoolohe i na me ia iho Ia ka ijani o ka hal manao 5 Ua,iohe paha o Kiwinl i keia olelo no ka mea, ua hooki malie iiio ia keia, me ka ha'i pu an& naai e haiolelo ana ola i ia la &|K>po i Wananalua. Nolaila, € k&eia no ka hapa maikai loa e M& oia ana o Kaahumanu, Hoi aku la ke anaina me k: •piiia hauoli i ka iohe ana i ka moolelo oiaio a piha waknhia e ko iakou Aliiwahine i haia aku "Ke Kumu o ke ola &&r&tiane ana q ka lahui Hawaii,*' Xaia i pane ae ai iloko o k(ma mau minute hope loa, "E lesu. e aloha ,mai ia'u," a maha iho *a konauhane. Hana, Maui. Aukake 24. iS2&.