Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 32, 5 December 1929 — E MALAMAIA ANA NA LA HANAU O NA ALII HALA HE HANA KUPONO E MALMAIA E KA LAHUI I NA MAKAHIKI APAU [ARTICLE]

E MALAMAIA ANA NA LA HANAU O NA ALII HALA

HE HANA KUPONO E MALMAIA E KA LAHUI I NA MAKAHIKI APAU

I ka wa aupuni Mol o kakou, e hoomanao mau la ana ha la hanau o na alii o kakou, mai ia Lunalilo ahiki i ke alli hope loa, o ka la hanau no nae o ke alii e noho Moi ana ke malama laula loa ia ma ke ano nui, a o na ia hanāu hoi o na alii 1 hala i ka po, he maiamaia no, aole no nae elike me ko ke alii e noho ana ma ka noho kalaunu.

I ka lilo ana aku nēi o kakou ia Amelika. komo mai la paha ke puanuanu iloko o na makaainana Hawali a hoopalalehaia aku la ka malamaia ana o na la hanau o ko kakou maū Alii, a koe no' ko ke Alii Kamehaomeha la hanau, olai eia no la ke malama mau ia nei no, aole no nae ellki» me ka malamaia ana i ka wa o ke aupun Moi. Aole o kakou kuleana M e hoopoina ai i ka malama ana i na la hanau 0 ko kakou mau attl. Aole no ko kakou lilo ana i poe Amelika a manao iho kekou ua pono ka{tou e hoopoina I na la hanau o ko kakou mau alii.

Ua kaulana kakou I ka īahui puuwal aloha, a o kekahl hoike nul loa e Ike lo la mal al kakou he lahul puuwal aloha, ola no ko kakou polna ole I na la ljanau o ko kakou mau a o ka oi loa aku, o na Ia lianau o na Moi Kamehameha, Kalak&Uia ame Liliuokalani. He mau aMI kel| e pono al kakou e ia ko lakou maii,. la ia hanauna a ia hanewa. aieu.

Ela no na kanaka Ameiika ke hoomanao mau nei i ka la hanau o ko lakou Peresidena jnua loa, a o kakou hoi, hoopalaleha kakou i ka malama ana i na Ia hanau o ko khkou mau alii, he poe i kuleana 1 ka noho kalaunu mai kā po mai.

I kela mau ia aku la, hoopukaia ae la kekahi manao no ka malamaia aku o ka la hanau o ko kakou mau Mpi Kamehameha ame Kalakaua i ka makahiki 1936 ae nei, no ka mea paha ia la e piha ai ko Kamehameha elua hanell makahiki ina eia oia ke ola nel, a he hookahi haneli hoi makahiki o ka Moi Kalakaua.

Ke kakoo nei keia wahaoielo i keia hana, aka, ke olelo pu nei hoi oia, he mea pono loa no e malama mau la na la hanau o keia mau alii i na makahiki apau.

Ua poina anel kikou i ko kakou mau alii a Moī hoi i hoomanao mau ole ai kakou i ko lakou mau la hanau? Ae, me he mea la ua poina io no kakou i na ia hanau o ko kakou mau aiii a Moi hoi. O ka la hanau kekahi o 'ke keiki alii Jonah Kuhio Kalaniaiiaole e pono ioa e maiamaia, a ! ahona no kona ia i ka lioomanaoia e isekahi poe hoaloha kakaikahi.

Ke hele loa aku nei k«kou a me he mea la he poe kakou I aloha ole i kp kakoti mau alii,

Malia nae paha o 1 mai kekahi, o he hana hoonui 1110 ka malama i na la hanau o ko kakou mau alii i hala. Ae, pela io no ina e makemakeia e hoonui lilo, aka, ina no e makemakeia e .hoonui 810 ole, e hoonui lilo ole ana no, a oia ke ano malama la nul a keia wahaolelo i manao ai he hiki loa ia kakou ke hana.

Aole nae oia ka pilikla, aka. o ko kakou lokahl ole

Aoie nae o keia hoomanao a keia wahaolelo e olelo nei oia ka hoomanao elike me ka kekahi poe ō kakou e manao al, oia hoi, m« na kuulala ana, ka uhauha ana ame ka ona ana. aole loa, aka, o ka hoomanao kristlano e ike oie ia aku ai ka pupuie mai o kekahi o kakou mamuii o ka luhe i ka wai o Paieie, He hoomanao lalau loa ia, a oia no hoi kekahi luaahi o ko kakou lahui, nana I ume aku i kekahi hapanui o na Hawuii 1 haia mua akn ma kela aoao. j He paaiālo nae na hooiaaiiaoj

n hu\-iol} ana i ka manao o kekahi poe, ke ole ka wai hoonaaupo i ka noonoo a kohu a puaa maoli no hoi ke kanaka ) kekahi manawa. Aole nae ia he pamalo, aka, he hauoli keonimana maoii ana ia, e hiki ai i na poe apau ke hauoli me ka ike maikai i ha mea apau e hanan ■ana. ...

Ina e pupuie kekahi poe i keia wai la,puwaie, e hooiftāōpopo ole ana lakou i ka iakou mea e haiia ai a o ka hana keko mai la

ia a hoihoi oie ka poe e noho maikai aku ana, aole oia wale, aka, he hoohilahila, maoli no" hoi ke noonoo akahele iho no hoi ka noonoo ka,naka makua.

Ina oia hoomanao a hauoli ke makemakeia, alaiia, e ko peki ana o Kauanoe i Ke Alakai o Hawaii a noho malie no oia i kona hale pai nupepa e lawelawe ai i kana hana, no ka mea, ua oi aku ia mamua o ka hele ana i kahi e ike aku ai i na ha■na keko mai a ka poe i hookomo i ka wai kiapolo iloko o ko lakou mau kiho e hoanapuu ae ai ia lakou. —Ina hoi o ka malama a hauoil keonimana e ikeia aku ai na poe apau e hauoli mai ana me ko iakou raau noonoo kupono e lula ana ia lakou, alaiia, malaila ke Aiakai o Hawaii e kokua nui ai, no ka poiio o ka ia e malamaia ana. Nolaila, ke hooloaa aku nei IKe Alakai i keia manao i ka poe |ia iakou ka hoomaopopo ana i |īia la )ianau o ko kakou mau a|lu Kaifieharneha aine Kalakaua [C malamaia ana i ka makahiki 1836 e hiki mai ana, e lioohanaia mau la malaio o na lula ; naauao a keonimana, a e hoo[kaawaleia aku hoi na mea apau £4Ua ,ai ia mau la a paha ina e hpohuiia ana ia mau ia a hookahi, e ikeia aku ai na kanaka Hawaii he poe keonimana lakou.

, O ko kekahi poe hele ana mai me Ku lilp o ka noouoo na feeJa wai lapuwale e iula he hoOhilahlia ana ia aoie ia iakou Waie, aka, i ka iahui Hawaii holookoa, a he mea no hoi ia e alu mai ai o kekahi mau hana pono oie.