Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 7, 14 June 1934 — KAUOHAIA NA MAKUA E HOOINU I KA LAKOU MAU KEIKI I KA WAIU OIAI HE ILIHUNE [ARTICLE]

KAUOHAIA NA MAKUA E HOOINU I KA LAKOU MAU KEIKI I KA WAIU OIAI HE ILIHUNE

Ma ka leka i loaa ae ai ke ao a kekahi mau kumnkula i kekahi o na makua mea keiki e hooinu i ka. lakou mau keiki i ka waiu ste hanai-ia lakou i na -ai kiipono ?-rkaika ai ke kino. Hc mea maopopo aole makua mea keiki i makemake e nawaliwali kana keiki, aka o ka ninau paakiki i keia man la o ia keia: Pehea e loaa ai kela mau mea i makemakeia I e loaa i ke keiki ina ua ilihune ka makua? Ua maopopo loa i keia mau la pilikia o ka noho ana malūna o ka honua nei, ua ilihune maoli ka hapanui o na makua mea keiki e noho mai nei mamuli o ka nele o lakou i ka hana ole e hiki ai ke loaa ke dala e kuai ai i keia mau mea i makemakeia e na kumu e haawi na. makua i ka lakou mau keki. Aole he wa i ikeia me keia mamua mai ka wa mai o ka aupuni moi ahiki mai i keia niau makahiki e-lui) a ekolu e nee nei ka nui maoli o ka pilikia mai o a o o ka aina, a o ka poe i loaa na hana paa o Takou no ka poe maopopo o ka pono o keia noho ana, ne ka hoemi puia mai no nae hoi o ka ukuhana, aka e ahona no T .iae lakou. O ke oki loa no o ka poe hana la, e kaukai ana o ka loaa o kahi hana o ka la. A ina penei iho la ke kulana e ike maopopo loa ia nei 5 pehea iho la na kumukula e manao! ai e hiki ke hookoia ko lakou makemake, aole no nāe no! ko lakou pono, aka no ka pono o na keiki a ka poe mea keiki no? He ninau paakiki keia e hiki ole ai ke paneia me ka maalahi, Ke hoike mai nei keia, ua oi loa maoli aku no kā pono o ka noho ana o ke kanaka mahiai ame ke kanaka lawai'a, he hiki ke olelo ae, he umeke i piha i ka poi a he' paipu i piha i ka i'a, he hana no nae a kakou i hoohema-l hema ai, a mai kahi e mai nō na kaHaka o ko na aina e I a lilo ana ia lakou la keia māu oihana a elua ma ke ano' nui, a he anoai paha na Hawaii kakaikahi e hoomau mai' nei i keia mau oihana a ko kakou mau kupuna i ola ai me I' ka maalahi ame ka maikai maoli no. Ua oi loa aku ka hiki i ke kanalea ke ola i na launamau wahi lau nahelehele, e laa ke akaakai, ke kapiki, 1 ka makeke, no ka mea, ua oi loa aku ka waiwai o kela | ko kakou mau wahi apanā pahale e noho nei me ka nana 1 ole pehea la ka uuku o kahi pa,, ua hiki no ke onou i mau ! wahi Iau akaakai - ! Ua oi loa aku ka iki i ke kanaka ke ola i na lau na-;; helehele mamua o ka pipi ame ka i'a kumukuai nunui o 1 ' ka makemake. no ka mea, ua oi loa aku ka waiwai o leela 1! mau lau nahele mamua o ka waiwalio o ka pipi ame ka n i'a. No ka maa wale mai no o ke kanaka ka mea i Iiln ai ka pipi ame ka i'a i mea makemake nui ia, aole nae 'p la 1 mai kinohi loa mai o ka hana ana o ke Akua i ke kanaka. I" Ka Ai a Ke Akua i Haawi Mai Ai P Ina kakou e nana aku ma Kinohi 1:29 ame 30, e ike iio auanei o Jfca launahele am.e.'na hua o na laau ka 3 ke Akua i haawi mai ai i ai na ke kanaka, aole hoi o na 3 io holoholona ame i'a, aka mahope loa mai ka a§ ana o ke ; Akua i ke kanaka e ai i ka io holoholona mamuli no o ka? 1 naau o na kanalca," k ī ka wa e ai ana na ka- l, naka i ka launahele ame na hua o na laau, aole he oma'i-| 1 ma'i o lakou, aka i ko lakou haalele ana i ka ai maikai a fJ ke Akua i haawi mai i ai na lakou a ne aku la e aeiā \ \ lakou e ai i ka io hoomaka mai ka nawaliu ih' o ke kanaka a hoomaka pu ke emi ana o.na makahiki 1 o kona ola ana ma.keia honua, aole hoi e like me ia i k'J wa i kinohi a Adam i nn < ai ana i na launahele ame nn ! ' hua o na laau a ko AkVa haawi al na laua ame ka poe'' mahope mai o laua. j' Hiki Loa Ke Ola Ko Kanaka i Na Inun«h< I c Ame H& Hua * o Na Laau I ' Maiia pahi o manao ihō kakou aole e hiki i ke ka-; naka ke ola i na launahele a.me na huaai, īiia pela e helu-' . helu iho kakou i ka mooleīo o na keiki Hebera i l-\wepioia' 3 ai iloko o BabuIona a makemake ai ke alii e lil« lakou i : * poe kino ikaika a maikai. Makemake ke a'ī I « ii ia ' . lakou i na meaai ana e ai ai. aka hoole na ktiki a iioaoia Uikou ai i ka laauikiai, a heuha ka mea ■ 1

1 . . . , ' » ' ~r—. — si iiieia". Aole i na aole 119 hoH na.mahina aka ! i *ia la pokole wale'no, ua oi loa aku ka maikaī ame'lĒa T iikaika 0 ko lakou mau kino mamua 0 ko na k?iki 0 Aigu-j pīta iaiaiikaii a' ke alii. O'keia no ka hopena e loāai . pu arm ia kakou 0 lteia au ma kakou e a! i ka ai a ke A-■ kua i haa\vi mai ai'no kakou. Hookahi paha piiikia nui 0 koia wa o ia.ka nele i ka aina. Aka 0 ka-poe mea aina, pono no e hana elike me ka mea i aoia mali na makua mua loa 0 kakou, oia hoi, e'mahi ika aina. Hana no au 1 keia hana mamua i ka wa ikaika iki 0 ke kino, aka ua nawaliwaH mai ke kino i keia. mau makahiki mai nei; nolala hiki ole ke lawelawe hou i ka oihana mahiai. O ka waiwai nbi loa 0 ka mahiai, e loaa pu ana kau i'a ame ka\i ai, no ka mea, 0 ka launaheīe no Tc"a i'i a 0 I na huapi- no ka ai, a : 0 ka poi no hoi me ka uwala. I Aole 110 paha he pilikia loa o ka poe kanaka makuā, 1 aka o ka oi loa aku o ka pilikia 0 na pepe hanau hou, na keiki liilii ame na, keiki no i nunui ae, no ka mea, ke olelo ,nei na kauka 9 keia au mai nei, he pono loa e loaa i na keiki na launahele ame na. huaai. Ika mahi ana qke kanaka a kanu ana i na kumulaau huaai, e hala ana-'ke-kahi mau hoolilo ioa oke oia ana. Aole oia wale, aka i ka mahiai ana o ka makuakane, 0 ka makuahine paha, a o na kupuna paha, aole e nele ka hele 0 na keiki ame na moopu.na. i.waena me lakou a pomaikai lakou i ka loaa i ka 1a.., no. ka ; mea ; 0 ka la kekahi laau maikai loa no ke ola kino o ke kanaka e nele loa nei kekahi hapanui 0 kakou, o.ka oi loa aku no nae 0 ka poe e hana ana i na hana maloko ona keena. 0 ka nele ika la kekahi kumu nana e hoonawaliwali i ke ola kino 0 ke kanaka a i'ke kipa ana i ka lilo 210 ia i pio na ka ma'i. Ua kamaaina kakou i ka huaolelo konekonea. Heaha ka manao 0 ia huaolel,o? He ikaika no ke kino i ka hooku'i mau me ka hana ame ka la a pela aku. O ka pulu no hoi pke kino ike kekahi mea maikai loa, aka ehia o kakou poe e pa nei ka ili ike kai? Kakaikahi wale! lioolaha aku au mamua iloko o Ke Alakai he «in'a' kupono ko'u i ka mahiai ma Kalihi a ninau aku au i ka poe makemake i aiiua mahi e hele mai e kuka pu me a ; u, aole hookahi kanaka Hawaii i hele māi e hui, a he poe Pilipino ia e hele ipai nei e noi i ua aina l'a. Ina he ae ko'u poe e hoi makou iuka olaila e noho ai, ina ua hol mua makou īlaiia, aka hoopupu no ka ohana e noho i ke kaona -a oia ke %ii7nxrnōi i oleia inīārāinā" e~noho a e mahiai. O ka wa ikaika no ia 0 ko'u kino a'u e uhu ana e hoi t ka an:a, aka i keia wa, ua pau ka hiki ke mahiai, aka o ka hana mama \yale ka hana hiki i keia wa.