Ke Au Okoa, Volume I, Number 7, 5 June 1865 — Page 3
Apana o Hauula.—M. Kuaea. O ka nui o ka poe e hoomau nei i ka hele ana, ua emi mai malalo o ko ka makahiki i hala. O ka poe i kapaeia iloko o ka makahiki i hala aku nei. He nui na hoa o ka hale pule i koe, aka he mau lala maloo no nae. O ko lakou hookupu ana, ua emi loa.
Apana o Kaneohe.—B. P. Pareka. Aole i loaa ia makou ka iini no ka Uhane Hemolele, iloko o ka hale pule a me ke anaina. O ka poe hewa, aole i pau. He pioloke nui kai hanaia iloko o ka makahiki i hala aku nei, no ka hoala hou ana'e o ka Moremona. Oia kekahi mea nana e paa i ke kanaka o ka hewa. (Ka Pope?) He makau loa ka hana hewa i ka la Sabati. O ka pili waiwai a me kekahi mau hewa e ae, oia wale no.
No Kauai—Apana o Waioli.—E. Ioane. "O ka manao aloha, ua laulaha ia ma ka Hale Pule." O ka poe Moremona, ua hoopuipuiia ko lakou kulana mai ka poe i hoopoina i na olelo a ke Akua. Ma Koloa, J. W. Smith: O ka helehelena o ka hoomana, ua ano emi mai, he okoa loa mai ka makemake mai o ke kahuna, a he ano e loa no hoi mai ke kulana mao o ka olelo ao.
No Molokai.—A. O. Forebe. Mai Iune a hiki i Ianuari, o kiea makahiki aku nei, ua manao ia, ua ala hou o Satana. O ka ona, ua oiloa aku ia e like me ko na makahiki i hala, o na alakai, he mau mea no ka poe Pope a me ka Moremona. He kumu nui no hoi e manao ai, he mau akua kii no hoi kekahi e hoomana maluia nei e kekahi poe. O na hewa, ua hoomauia e kekahi mau kahuna, o ka hewa o na kanaka, ua haule lakou i ka make weliweli. O keia mau mea ka'u e hai kau ai. O ka mua, he anaina nui i kapaia na "Kumu oleloa o ka hoomana." O ka lua, aia ma na wahi a pau, he nui ka poe kupaa ole a me ka ehaeha o ka naau, oia poe nae he "hoahanau ma ka inoa" O ke kolu, o ko ke Kalavina manao ua haule, no ke ano hana kue i na mea a na misionari i manao ai. O ka Pope a me ka Moremona, ke hoopulapula ae la no lakou i ka lakou mau hana ano hoomanakii. Owau me ka mahalo.
Ioane Kaimiola.
Ulakoheo, Honolulu, Iune 3, 1865.
Nu Hou o keia Kakahiaka!
I keia kakahiaka, i ka hora 8, ua ku mai ka moku kiakolu Panther, 15 la mai San Francisco mai, a ke wikiwiki neimakou e ohi ina Nu Hou ano nui.
Ua Hopuia o Jeff. Davis.
Ma ka la 9 o Mei, ua mahele o Jeff. Davis, i na dala iwaena o kona poe alii koa a me na hoa pili e ae ona, e hai aku oia ia lakou e malama kela a me keia ia ia iho, no ka mea, ua aneane hoopuniia lakou e na koa lio o ka Akau.
Ma ka la 10, ua hopu ia ua alii kipi nei, ma ka Panalaau o Georgia, oia pu me kona mau ukali, a e lawe ia'na ma Wasinetona, malaila e kukuluia'i ka Ahahookolokolo nona.
Eia hoi kekahi poe alii kipi i hopuia, R. M. T. Hunter, Peresidena o ka ahaolelo o ka Hema; Baraunu, ke Kiaaina o Georgia; Vance Kiaaina o Karolina Akau, a me kekahi poe e ae.
Na ke Lt. Kolonele Prichard, ka mea nana i hopu ia Davis, o ka puali koa lio Misouri. Ua komo o Davis i na lole o ka wahine, a holo aku i ka ulunahele, aka, ike aku la na koa i kona kamaa buke, hoomanao iho la lakou, he kane paha keia, a hopu ia, eia ka, he ia nui no!
Ua maopopo, ua hui o Jeff Davis iloko o ka hoohalua e pepehia ia Linekona, no ka mea, ua loaa he palapala ma ka pakeke o Bu, no Davis mai. Ke hookolokolo la na hoa o ka hui powa ma Wasinetona.
Ua pau loa ke kaua mai o a o o ka aina, a ua maluhia.
Ua palapala aku o Victoria, ke Alii o Beritania ia Mrs. Linekona, e hai aku ana i kona minamina i ka make mainoinoia o ka Peresidena, a ua hoolohe ka Ahaolelo Nui o Beritania, he mau olelo hooholo, e kumakena pu ana me ka lahui Amerika.
A pela no na Aupuni o Farani, Geremania, a me na Aupuni e ae o Europa, ua kumakena pu me Amerika.
A i keia pule ae, hai hou no makou i na nu hou.
"Ua noa na mea a pau i ka Nupepa Kuokoa."
O kela mau huaolelo maluna iho, noloko mai ia o ka manao pepa o ke Kuokoa, o ka la 1 o Iune. Ke mahalo aku nei makou i ua nupepa la, no kona hoakaka hookamani ole i kona ano maoli. Akahi no a pau ke kuhihewa; kuhi wale makou iloko o ko makou manao niania ole, ua komo hewa maloko o ua nupepa la na huaolelo pelapela, i kupono ole loa ke hoopukaia imua o ka poe pono; eia ka, aole pela, ua hookomoia me ka ike maoli a me ke apono aku o ua nupepa la i na ano haumia a pau iloko o ia mau huaolelo, no ka mea, wahi ana, "Ua noa na mea a pau i ka Nupepa Kuokoa." Oia iho la. Ia ia wale no e naue aku ma ke ala i waeia'i nona iho, aole o makou makemake i kona mau ano uhauha. Aole no i noa na mea a pau i Ke Au Okoa, ua kapu loa ia ia kekahi mau mea.
Ua kapu no keia nupepa i na mea a pau i papaia e ke Kanawai, e laa me ka laibela; ka hoino wale i ka inoa o kekahi; a pela no me na mea i kupono ole i ka Keonimana, oia hoi ke kuamuamu; na olelo hoohuakeeo; ka hoopilimeaai mamuli o kekahi aoao pule, a o kekahi ano kanaka paha; a ua noa ole hoi ia makou ke hapala i ko makou kolamu maemae me na huaolelo o ka pelapela. Aka hoi, "ua noa na mea a pau i ka Nupepa Kuokoa."
Na hana o ko Lahaina Poe no ka make ana o Aberahama Linekona.
Halawai na kanaka o Lahaina ma ka Halepule ma Wainee, ma ka auina la, hora 2 o ka la 13 o Mei, no ka lono i hiki mai io lakou la no ka make ana o Aberahama Linekona, ka Peresidena o Amerika Huipuia.
Hoomakaia ka halawai, pule o Re v. D. Baldwin a pau, ma ke noi a Rev. D. Baldwin e kohoia i Luna Hoomalu no ka halawai, ua kohoia o M. Ihihi i Luna Hoomalu, a ua kohoia o D. Kahaulelio i Kakauolelo.
Ma ke noi a Baldwin, i kokuaia e ko ka hale, e heluhelu mai o J. W. H. Kauwahi i na Olelo Hooholo ana i hoomakaukau ai na ko Lahaina, e pili ana no ke kanikau ana ia Aberahama Linekona. Ua kokuaia, a ua heluheluia me ka mahalo o ka hale, a eia iho malalo nei.
Hooholoia. O ka apana o Lahaina, ka apana i hoopomaikai mau ia, a o ka makemake no ia oia apana, a mamuli no oia pono a me ka pomaikai, ke kumakena pu nei ko Lahaina me ke aupuni o Amerika Huipuia, me ka naau walania no ka make ana o ka Peresidena Aberahama Linekona.
Hooholoia. Ke uwe nei ka apana o Lahaina, a ke lawe aku nei na leo a ko laila poe wahine kanemake, a me ka poe aole i hiki'ku ilaila, e lawe aku ana no ko lakou kumakena pu ana me Mrs. Linekona, ka wahine kanemake, a no ia mea ke hoolohoia nei.
Hooholoia. O ka apana o Lahaina, ke koho nei i mau Komite he umikumamakahi, a na ia poe e hoike aku i ke aloha oia apana i ke Kanikela o Amerika Huipuia, e noho nei ma keia apana me ke kaniuhu ole.
Hooholoia. O ua apana la i olelo ia, o kona mau no ia o ke kumakena me ke aloha pu, no ka mea, ma ke ano Karistiano, o ka apana no ia i hoopomaikai nui ia, a ke noho nei no ua apana la mamuli oia pomaikai.
Hooholoia. E hoounaia i ekolu kope no keia mau Olelo Hooholo, a e paiia ma ka nupepa Ke Au Okoa, a me ka Nupepa Kuokoa, a me ka Commercial Advertiser.
Hooholoia. E haawiia ma ka lima o ke Kanikela Amerika i kope, a nana e hoouna aku i ka wahine kanemake.
Hooholoia. O kela Komite umikumamakahi i oleloia, na lakou e lawe aku i ke aloha o keia apana i ke Kanikela o Amerika, a nana e hoike aku i ke aloha o keia apana i ka Hope Peresidena o Amerika Huipuia.
Ma ke noi a L. Keliipio, e heluhelu aluaia na Olelo Hooholo, a ua kokuaia, a ua heluhelu aluaia e Charles Kalu, a ua apono loaia, a ma ke noi a Kahookano, e mahalo aku i na Olelo Hooholo, a ua hooholo loa ia.
A ma ke noi a J. W. H. Kauwahi, nana e koho i na Komite he umikumamakahi, ua kokuaia ke noi, a ua kohoia na Komite, eia na inoa. J. W. H. Kauwahi, His Ex. P. Nahaolelua, M. Ihihi, M. Kenui, C. W. Kenui, J. D. Kahookano, Charles Kalu, Levi Keliipio, Isaac Previere, D. Kahaulelio, M. Kaniau.
Ma ke noi a J. W. H. Kauwahi, e huiia ka moolelo o ka halawai me na Olele Hooholo, ua kokuaia, a ma ke noi a Charles Kalu, e hoopanee ia ka halawai, ua hookuuia.
D. Kahaulelio,—Kakauolelo.
A ma ia la no, ua halawai ke Komite me ke Kanikela o Amerika Huipuia, o Elias Perkins Esq. a ua haawi aku lakou i ke kope o na olelo hooholo iloko o kona lima, ma e Charles Kalu, a penei na olelo oia:
"E oluolu oe e ka Mea Hanohano. O makou na Komite he umikumamakahi i koho ia e na kanaka o ka apana o Lahaina, a, ano hoi, ua ili mai ia makou ka hanohano no ka lawe ana e haawi aku ia oe i kope o na Olelo Hooholo o ko Lahaina e pili ana no ke kumakena pu ana me oe a me ka lahui Amerika holookoa, a me ka wahine kanemake (Mrs. Linekona) no ka make ana o Aberahama Linekona, ka Peresidena o Amerika Huipuia, ka makua o ka Lanakila! a me ka enemi o ke kuapaa, nolaila, e oluolu oe e lawe aku i kei.a"
Pane mai la ke Kanikela penei: "E na Komite. Ua olioli loa au i ka halawai ana me oukou i keia la, me ka hilinai ana ia oukou he poe makamaka, ma ko oukou lawe ana mai nei imua o'u, i ka hooa ana mai, ke kumakena pu nei ko Lahaina me a'u, a aole nae me a'u wale, me Amerika holookoa a pau, he oiaio, aole o Amerika wale a o kakou wale kai kanikau, no ke poho nui i ili mai maluna o na Amerika, aka, o ke ao holookoa paha kekahi, aole malaila wale ko'u hauol ana, ua nonoi mai oukou ia'u e lawe au i kope a me ko oukou noi pu mai e hai i ke aloha o na Komite i ka Hope Peresidena, a ke lawe nei ia, a e waiho mauia'na kekahi kope maloko o ka'u Buke Oihana Kanikela o Amerika Huipuia, i mea e hoomanao ai na Amerika i na mokupuni i aloha nuiia.
"Ke mahalo aku nei au i ka Luna o na Komite, i kona hoike ana mai ia'u i ko oukou mau manao, me ka moakaka a me ko'u lohe pono hoi ma ka olelo Beritania, a ke haawi aku nei au i ko'u aloha ia oukou a pau."
Ua aloha hou aku na komite, a ua huli hoi mai, a ua hookuu ia ke komite.
Maauauwa Mauu.—Ua hookaawaleia e ke Kiaaina o Oahu, he kahua no ke kuai mauu, aia ma Aina Hou, a ua hookapuia ke kuai ana ma na alanui ma keia hope aku. Aole nae he auhau o ka poe kuai mauu ke hele ma ua kahua'la e kuai ai, aka, he hoopai ke ku ma ke alanui e maauauwa ai. O ke kumu o keia rula hou, oia no ke ino o na alanui ma kahi i ku mau ai ua poe maauauwa mauu la, a no ka pilikia hoi kekahi ke haiamu lakou ma ke alanui, nolaila, ua haawiia i kahua no lakou ma Aina Hou.
Ka Hoike ana o na Kula o Honolulu nei.
Ke manaolana nei makou, aole paha e kaihi ae ana na onohi o ka poe lawe i keia pepa, ma ka nana ana i na pipa o na la i hala aku la, i auwe ka la. Ua hoike na Kula o keia Apana, i ka hebedoma i aui hope ae nei ; a ua nui no hoi na mea hiki ole ia makou ke hai aku. Ua hui ia nae i ka hale pule o Kaumakapili, mai ka la i hoomaka ai ka hoike o na Kula iloko o ka luakini, a hiki wale i ka pau ana, aole paha he mea hiki ke olelo ae, "Aole au i kono ia mai e na keiki kane a me na aoao palupalu opiopio, na mea no lakou na la helu e hiki mai ana, e kipa ae iloko, e nana ia lakou." Ua ike ia e ka lehulehu e hauwalaoa ana i o a ia nei, ke komo hohonu maoli ana o na keiki Hawaii i ka naauao, o na la nae i hoike ai ; he mau la maikai, aole nae hoi i hiki loa aku i na la o Ikiiki, ua kalae ka lani mai o a o, ua hoike mai ka ua Awa i kona mahalo, a me he mea la o na ao panopano kahi o ka lani i komo pu iloko o ia haina, e hoomaikai mai i na maka o na makua, no ka olioli i ka hana maikai a na keiki, a, me he mea la, ua hoala ia'ku na ilina e ala mai, a e hauoli pu; iloko o keia mau la hoike ai, ua hele no hoi ka hale a piha i na makua mea keiki a me ka poe makaikai, a ua haiamu ae iloko o ka luakini, na poe o ka papa luna a me ka papa lalo, i ka nana ana aku iluna o ua poe la, aole kulu wal ma ka moana e hiki ke hoole mai, aole i kahakahaia iluna o na naau a me na puuwai o lakou i ka olioli, aole wale no hoi oia, aka, me he mea la o ka papa hele kahi o ka luakini kai komo pu, ua nui no hoi ke ahonui o ka papa hele i ka hapai ana i na kapuai wawae, a me he mea la o ka hao mageneti kahi i huipu mai, no kona umii ana i na wawae o ka poe makaikai e ku malie me ka hauoli ; o na Kumu, aole paha paka ua koko ula o ka moana, e hiki ke olelo ae, "He makehewa ia makou ke apo aku i na apo hao, ma na puuwai o na makua a me ka puuwai o ke Aupuni, i mea e hoopakele ai i ke kulu aku o na wai mailoko mai o na puuwai, a, aole no paha he kakau moolelo o keia ao, e hiki ole ke kakau i na hana hiwahiwa a na kumu." I ka wa e hai ana lakou i ka lakou mau haawina, me he mea la ua aihue ia'ku mai o lakou aku na manao hoomaka'uka'u, aole hoi i ike ia'ku iluna o na papalina, ka mino ana mai e akaaka, aole, aole loa no, ua komo hohonu loa iloko o na mea naauao, i ko lakou wa e hoike ana ma ka Palapala Aina, me he mea la ua kaapuni makoli no lakou i na palena o na Aupuni. I ko lakou wa i himeni ai, me he mea la ua haalele na manu olioli o ke kuahiwi i ko lakou home uliuli, a o na manu oli hoi e paa nei, me he la ua wawahi iho lakou i ko lakou mau hale inea, a naue pu aku e hui ma ka himeni ana, me na kaikamahine. A ke mahalo hou aku nei no hoi makou i ka ikaika lua ole o na luna i ka hoomalu ana i ke anaina, aka, aole no nae hoi i holo lea ka lakou hana, ua nui no hoi ka pioloke o ka hale, aka, ua maopopo no paha ke kumu. I ka auina la ae o ka Poaha, ua hoopihaia ka Hale Poaha, ma Kawaiahao, ua like no hoi ka piha me ko Kaumakapili, he hoike no hoi malaila, ua hiki ole i na hapauea ke auamo ae i ka haawe a ka olioli ole ; ua ike ia aku na kaikamahine o ka aoao lahilahi, e kau mai ana ka hailona a ka hauoli iluna o na kue maka, a hoomanao ae la makou i ka olelo a ka wahine o Kaliula, a penei no ia : "O na rose a ke aloha, ua olioli lakou i na mahinaai, a o na kulu kehau o ke aumoe, ua hoopulu lakou i na puuwai."
Aole wale no hoi o lakou kai olioli, aka, o na eheu kahi o ka makani, ua pau ke puhi ana; aole no hoi he puahiohio i ike ia'ku ma ia la, e wili aole no hoi e hiki ia makou ke hai aku aole he i hehu ia no na kula panoa, aka, he kawowo i hoopulapula ia, i mea e kanu aku ai i ka naauao io. I ka pau ana o ka hoike ma Kaumakapili, ua lohe aku makou i na leo kanikau o na keiki kane, a me na kaikamahine, e aloha ana ia lakou iho, no ka hookaawale ana, e like me ka loihi o ka wa hoomaha a ilaila makou i hoopulu iho ai i na manao kaniuhu me na kuluwaimaka a ke aloha.
"' Twas bitter then to rend the heart
Wi th the sad word that we must part,
An d, like some low and mournfull spell,
To whisper but one word — Farewell!
A i mea e hoopau ia'i ke kanalua o na makamaka no ka hoike ana o na kuia a me ko lakou noiau, e ninau ae oukou i na hoku o ka po; maanei la ea e kala mai e ka mea e heluhelu ana no ko makou hai ana'ku no kekahi mau kumu o ka aoao palupalu, iloko o na la i hoike iho nei na kula, aole wale o na kumu o ka aoao oolea, ka i hoike i ka lakou mau kula, aka, o na kumu kahi o ka aoao palupalu, a he mea manaonao ia makou ka hoike ana'ku i ka lakou mau hana hiwahiwa, i ka nana ana aku no i na helehelena o ua mau kumu la o ka aoao lahilahi, me he mea la ua hoohie na lilia e ulu ana ma na kae o ke kahawai, ma ka Poaha i hoike ai na kula a ua mau kumu la, me he mea la ua hookaakaa ia na maka o ka poe makapo, a o na kokuli kahi o na pepeiao o ka poe kuli i wehe ia, ma ua la poaha 'la ua nani lua ole, a me he mea la o ua la poaha 'la i hoike ai na kula, aole paha ia la e hoopoina ia 'na e na puuwai aloha aina; i ka hiki ana aku i Kaliula, a i ka wa e kokoke aku ana ka la i Lehua, ua hoike mai no na ao oia manawa i ko lakou mahalo, aole wale no hoi o na ao kahi i hui mai, aka, o ka Lani holookoa no mai o a o, i ua po la, ua ike ia aku ma ka Lani ka poai poepoe ana o ka luakalai i ka mahina, a ua hoopowehiwehi mai ka mahina i na kukuna o kona malamalama ma ka ili honua, me he mea 'la ua konohia aku oia, e hoike mai i kona hauoli nui, a o ua la poaha nei, he la no hoi a na puuwai aloha aina o Amerika i hiipoi ai, a maanei la ke hui aku nei makou me na nalu o Huia i ka hoomaikai aku i ka Mea Mana Loa, e hoopomaikai i ko kakou ola ana.
Cor unum, via una.
Hookahi puuwai, a he hookahi ola.
***.
He Ma re Hanohano.—I ka po o ka Poaha iho nei, ua mareia ko kakou makamaka aloha o C. P. Ward me Miss Robinson, kekahi kaikamahine a J. Robinson o Pakaka. Ua hoomakaukauia ka papaaina mauka o ka Hale i Nuuanu, a i ka nana ana, ua kinohinohi a popolohua ke ano o kona waiho ana. I ka hora 8, ua ku mai na mea e mare ana imua o ka Haku Bihopa o Honolulu me Rev. Mr. Elkington, i na minute hope o ko laua noho hookaawale ana. Ia wa i hoohuiia ai laua, he io a he ko-ko hookahi, e malama ana i ke kau ai me ke kau wi, i ka wa mai a me ka wa ola, i ka wa waiwai a me ka hune. Mahope iho, ua hele mai na hoa'loha a pau, e haawi aku i ke aloha mua o ka pili lua ana; ua hauoli loa na mea a pau, a hiki i ka pau ana. E pomaikai laua i ko laua noho ana.
Haole Pupule.—I ka po o ka la pule iho nei, ua hoao ia e puhi i ka hale o kekahi kanaka Farani ma alanui Maunakea, a ia po no, ua hoa kolohe ia ke ahi ma kekahi hale ma Moanalua, aole nae i wela keia mau hale, ua pio e ke ahi. A i ke kakahiaka ae o ka poakahi, ua loaa ka mea nana ia mau kolohe, aia ma Kalihi, he haole Farani, o Baptiste Savigny kona inoa. Hopuia ua haole la e ka makai, a i ka laweia'na ma ke alanui, ma ka uapo o Kalihi, lele ae la ua haole la malalo o ka uapo, unuhi ae la i ka pahi kahi umiumi, a oki iho la oia i kona puu. Aole nae i make, a ua lawe ia oia aia ma Kawa, kahi e lapaau ia'i, a ola loa, alaila e hookolokolo ia'na no ke puhi hale.
Hale Pau i Ke Ahi.—I ka po o ka la Pule iho nei, la 28 o Mei, ue pau ka hale o Wm. Jarrett i ke ahi, o kela hale hoi ma Lualualei, apana o Ewa, Oahu. Ua manaoia, ua puhi wale ia ua haie nei e kekahi mea kolohe, no ka mea, aohe kanaka e noho ana iloko, ua pau lakou i ka hele ma kahi e. Ua pau loa ka hale i ke ahi, oia pu me na ukana iloko, a ua aneane e like me $2,000 ke poho. Aia ma ke kolamu o na olelo hoolaha, ke kukala aku nei ka mea nona ua hale la, e haawi ana oia ka makana he $50 i ka mea nana e hai maopopo mai e loaa'i ka powa nana i puhi kolohe i keia hale.
Oihana Kinai Ahi.—Aia i keia po, e koho nui ana ka poe Kinai Ahi o Honolulu nei, i na Luna Nui o ka oihana. Aia ma ka Hale o ka Nama 2, kahi e hele ai na hoa e koho balota ai. Eia na inoa a makou i lohe ai o ka poe i manaoia e koho ana: O R. Gilliland, Luna Nui; D. Foster, Kokua Akahi; C. E. Williams, Kokua Alua. Eia nae ka balota a ka Helu Aha e hiipoi nei; D. Foster, Luna Nui; C. E. Williams, Kokua Mua; R. Gilliland, Kokua Alua.
Ua Hoopaiia.—O kela haole a makou i hai ai i kela pule, i hoopaaia no ke kolohe i kekahi kaikamahine, ua ninaninauia ke ano oia hihia imua o ka Lunakanawai Hoomalu, a no ka mea, ua maopopo i ua Lunakanawai la, he ano hihia no, nolaila, ua hoopaaia kela haole a hookolokoloia ma ke kau jure o Iulai e hiki mai ana. A mahope, ua bela ia oia no na dala $1500.
Kia Hoomanao no G. B. C. Ingraham.—Ua lohe makou, ua loaa na dala he haneri me kanaha ma ka hookupu ana i ka poe i noho haumana maloko o kona kula ma Mililani. A oleloia hoi, e kukuluia 'na i kia hoomanao no Mr. Andrew Johnstone, (Mi. Ioane,) oia kekahi kumu kula haole o Honolulu nei, i make i ka M. H. 1857.
Manao Hoohalahala.—Ua loaa ia makou he palapala mai Kona Hema mai, i kakau inoaia e "Kalama Elina," e hoohalahala ana no ka hele ole ae o ko lakou Luna Makaainana e hoakaka imua o ka lehulehu no na mea i hanaia iloko o ke kau Ahaolelo i hala ae nei. E hoomanawanui oukou, e, a pai pakahiia na kanawai o keia kau Ahaolelo e makou, alaila, e pau auanei ke kuhihewa.
E hoike ana ke Kula Alii ma Kahehuna, (Royal School) i ka la 19 o keia mahina, oia ka Poalima, nolaila, ke poloai ia aku nei na makua a me na makamaka o na keiki kane a me na kaikamahine, e naue ae ia la, e ike i ka hana maikai a ia poe.
Kanikau aloha no ka Haku Oahu B. H. Peleioholani.
Ua hanau o B. H. Peleoiholani i ka la 28 o Iulai, A. D. 1864, he eono hoi ka nui o kona mau mahina a me na la keu ekolu, a ua haalele mai oia i ka po o ka la 26 o Ianuari, A. D. 1865. Ua haku iho hoi au i wahi kanaikau no ka'u wahi kamalei aloha, ka mea i hoi aku la ka uhane i kona mea nana i hana, a eia ua wahi kanikau la:
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai ka makani anu la he Kiu,
Mai ka ua owe hala mai i na lau laau,
Ke koiawe ae a ka ua pulelo i na pali,
Pulelo aku la awe i na pali o Welopuu,
Pupuu mehana ole me ke kupunowahine i kahi kapa hookahi,
Hookahi no mea a loko e hana nei, o ka u, o ka minamina,
Mamina wale ka pua lani kapu a kualii—la—ka—pu,
He kapu hoi ka leo he haohao i ka nalo ana—la,
He auwe! kuu keiki—a.
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai ka po loloa o ka hooilo,
Mai ke kani ana a ka moa e ala'e ai,
Mai ka hau owe holu mai i ka makani,
O ka nehe a ka lau o ka hala lupewa i ka makani,
A kani mai no ka leo o ka manu ma—o—e,
He pee ka ikena iho i ka hanu aole,
Palamimo palahene ia i nalo iho nei,
I oili lau lani a u nei ka hele ana la,
He auwe! kuu keiki—a.
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai ka hale mehameha,
Mai ke ake a ka makani la he Moae,
O na lae oni a elua ka'u aloha,
He ahi ka ko loko e hana nei,
E u nei i ka po a me ke ao,
Hoolaukanaka i ka leo o ke Souda,
I ka leo kupinai i ke kai o Kamalaa,
He auwe! kuu keiki—a.
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai, ka i-a malama mau a na kupuna,
Ka mea malama mau hoi a na kupunakane,
I alo ai i ke anu me ke koekoe,
Na kulu paka ua anu o ka hooilo,
Loli kou hele ana, hiolani aku la i Wahinekapu,
Kapu aku la ka maka, o Hoaliku ka lani,
Kalele hiolani maka o ka mai ke kapu,
Kapu hoi ka leo aohe uwalo mai—a,
He auwe! kuu keiki—a.
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai ka lai o Wailupe,
Mai ka makani anu la he Hoolua,
He iki ia makani, holo ka maeele i ka nui kino,
Kuu kino kai luhi i ke aloha,
I ka nana'e aole oe ke keiki,
He iki ka la wela o ka Makalii, holo ka wela i ka nui kino,
Aloha ka lau o ka hale e a-u nei i ka muliwai,
I awili ia ka wai ula me ke kai,
He auwe! kuu keiki—a.
Kanikau aloha no B. H. Peleioholani,
Kuu keiki mai ka makani ia he Peuwini,
Puaiki na kapa o ka waa o Maleka,
Komo ia moku, ke kau nei ka hae pailaka,
Ke kau la ka hoailona moku i Kaimuki,
He ikena mai ka ke kaona, he moku keia,
Paila e ka wai-wela, nome ka huila o Pele,
Puniki ka uwahi, kolili lua iwaho o Mamala,
E malama no i ka lei o ka Haku—e,
He auwe! kuu keiki—a.
Na B. L. Koko.
Kaualaa, Wailupe, Oahu, Iune 1, 1865.
Olelo Kahea.
E OUKOU, NA LUNA LETA, MAI HAWAII a Niihau, ke kahea nei makou, e hoihoi ia mai na Laka Keleawe o na Eke Leta e waiho nei ma ko oukou mau Keena. Ua aneane Kanaiwa o ia mau Laka i nalowale i keia wa. No ke Aupuni kela mau Laka, a ua nui ke kumukuai pakahi. E awiwi e hoihoi hou ia mai na Laka ma keia Keena.
A. P. BRICKWOOD,
Luna Leta Nui.
Honolulu, Iune 3, 1865. 7-3t
$50 Uku Makana!
E HAAWI NO AU I KA UKU I HAIIA MAluna, i ka mea nana e hoike mai i kekahi kumu e hopu, a e hoahewa ai i ke kanaka a mau kanaka paha nana i puhi i ke ahi ka hale o ko'u hanai, oia o Paul Jarrett, ma Kamaile, Lualualei, Waianae, Oahu, ma ka po o ka la pule, Mei 28.
Wm. JARRETT.
Kahu hanai o Paul Jarrett.
Honolulu, Mei 20, 1865. 7-3,
UA MAKEMAKe ANEI OE I KA
PAPA ULAULA?
UA MAKEMAKE ANEI OE I KA
Papa Ulaula Makepono Loa?
Ke ike nei anei oe, aia o
GEORGE G. HOWE.
Ke noho kuai Papa la ma kona wahi kahiko, ma Aina Hou! 7-1m
KUAI KUDALA.
J. H. KOLE, LUNA KUDALA.
E KUAI KU DALA IA'NA, MA KA POAONO, la 1 o Iulai, i ka hora 12 awakea, ma ka Hale Kudala, ka hoolimalima ana o ka aina e waiho la ma ka aoao Komohana o ka Mokupuni o Oahu, i kapaia ua aina la o
NANAKULI.
He aina Moi no ia. He kupono ia aina i ka hanai holoholona, he mau pa bipi no, a he mau hale maikai e noho ai, i pa ia i ka pa. Eha haneri dala no ka makahiki, oia ka uku i koi mua ia, a o ka mea e oi aku ma ke koho ana e lilo ia ia. Ma ke kauoha a ka Mea Hanohano J. O. Dominis, Luna Aina o na aina Moi.
Eia kekahi—Mahope iho o ke kuai ana a lilo kela aina i hai ia maluna, alaila, e Kuai Kudalaia'na, ka hoolimalima ana o ka aina o
KAHAKULOA.
Ma ka Mokupuni o Maui. Eha haneri dala o ka makahiki i koi ia no ia aina.
Ma ka Poaono, Iulai 1, ma ka hora 12 awakea, mamuli o ke kauoha a ka Me Hanohano J. O. Dominis, Luna Hooponopono Waiwai, e Kuai Kudalaia'na.
KA PUA HIPA,
a ka Moi i make aku nei, e holoholo nei ma ka Mokupuni o Molokai.
E hoolaha e ana na na mea liilii i pili mamua ae o ka la ku d. J. H. COLE,
Luna Kudala.
OLELO HOOLAHA.
E IKE OUKOU E NA KANAKA A PAU, O ko'u mau aina hoolimalima, aina kuai, aina malalo aku o na'li, a me kahi e pili ana i ua mau aina la, o Kapahulu a me ke kuleana o Mahana, ma Palolo, ua kapu loa ka hele wale ana o na holoholona a pau malaila, e pili ana i ka Lio, Bipi, Hoki, Kekake, e uku no hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, koe nae ka Lio hookahi a elua paha, o ke kanaka e hele ana i ka hana o ka aina. O ka poe pii wahie, pii lai, kanu awa, kanu maia, kanu alani, kanu lemi, a pela aku, ma ke kula o Kapahulu, &c., mai pii hou lakou e ohi mai i ka hua o ia mau laau, o loaa auanei i kuu mau Luna, oia hoi na kanaka e hele nei i ka hana o ka aina, e uku nolakou no ke komo hewa. O ka poe haalele aina, aole hele hou i ka hana, mai kii hou lakou i ka ai o waena, no ke Konohiki ia waiwai. E like me ka olelo maluna, pela ke kapu ma na apana aina 7 o'u ma Wailupe, a na Z. Poli e hoomau malaila a pau ko'u makemake. A pela ma Hahaione a me Kaelekei, ma Maunalua, na Noa paniolo o Wm. Webster, oia ka mea nana e hoomalu ia wahi, a pela ma ke kai lawai-a mawaho o Maunalua, kahi e pili ana i ke Konohiki, ua kapu loa ka poe e ae, ka poe i hele ole i ka hana, a uku ole paha i ko lakou mau holoholona ma ke kula. O na kanaka o ka aina e pili ana ma ia mau kula, ua noa no lakou ke hele e lawai-a ma na i-a malalo o ka ke Konohiki i-a hoomalu. O na holoholona liilii malalo iho o na holoholona nui i oleloia maluna, me a'u no e kamailio ai i ka uku kupono, a me na Luna paha i haiia maluna, a me na rula o ke Kanawai. E lilo keia i rula paa Ke Au Okoa. J. H. KANEPUU.
Maunakilohana, Palolo, Mei 29, 1865. 7-1m.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, O KA WAIWAI O S. HALUAPO (k) No ka mea ua noiia mai au, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii, e Paiki (k,) e haawi aku i la no ka hookohu ana i Luna Hooponopono no ka waiwai o S. Haluapo, o Keauhou, Kona Akau, Hawaii, i make kauoha ole: Nolaila, ke hai nei au, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, 1865, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana i keia hoopii, me ne mea i hoole, ke pili, ma kuu keena, ma Onouli Nui, Kona Hema, kahi e hana ai. C. F. HART,
Lunakanawai Kaapuni.
Onouli Nui, Kona Hema, H., Mei 29, 1865. 7-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, KE nana mai lakou, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa, a ke hookapu aku nei au i ke kahawai o Waikahalulu, aole e hele na wahine a me na kane, na keiki, e haha i ka Opae, Oopu, a me ka pohaku o ke kahawai, ua kapu ia. Ina e ikeia e ko'u Luna kekahi kanaka a mau kanaka paha e hele ana ma ia kahawai me ka ae ole ia, e uku no $2.00. Pela hoi, ua kapu ka hele wale ana o ka holoholona o ka poe mea holoholona, ma ke kula o Waikahalulu. Ina e ikeia e ko'u Luna, kekahi o na holoholona e hele wale ana, Bipi, Lio, Hoki, Miula, Hipa, Kao, Puaa, a pela aku, alaila, e uku no ka mea nona ia holoholona $1.00. E makaala oukou, ina o ka mea kue i keia, e pili no ke Kanawai ia ia. C. KANAINA.
Pohukaina, Honolulu, Mei 20, 1865. 7-2t*
KA MOKUMAHU "KILAUEA!"
E HOLO ANA IA MAI HONOLULU aku ma ka Poakahi, Iune 5, no
LAHAINA, MAALAEA,
KALEPOLEPO, ULUPALAKUA,
KAWAIHAE, HONOIPU,
KAILUA a me KEALAKEKUA.
A e hoi hou mai i Honolulu ma ke kakahiaka o ka Poaono.
Ma ia hope aku, eia na la holo o KILAUEA, Poakahi, la 12, me 19 a me 26 o Iune.
JANION, GREEN & Co.
1- tf. Agena o Kilauea.
OLELO HOOLAHA.
KA POE JURE NO KA AHA JURE O IUNE, e hoomaka ana ma Lahaina, ma ka la 13 o Iune e hiki mai ana.
D. Kamaiopili, George Miner,
Leimakani, Abraham Hyatt,
Hoaai, Kaeka,
M. Kamau, Napeahi,
Kaholokahiki, Moses Kahula,
A. Manaku, Hanaike,
I saac Prevere, Nahaku,
J. Kawaihalau, Levi Keliipio,
Kawehe, Keawe 2d,
Solomona Prevere, James Kuemanu,
Ihihi, Joseph Cocket,
Kahue, Kaiwiopiopio.
L. McCULLY,
Kakauolelo o ka Aha Kiekie,
Honolulu, Mei 23, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O MARIA KALUNAINO (w.) No ka mea, ua noiia mai ka mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Catherine Steward, no ka hooiaio i ka Palapala Kauoha o Maria Kalunaino (w,) no Kahaluu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 10 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. Wm. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mei 23, 1865. 6-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kalepaa, e hooponopono i ka waiwai o Kamohai (k,) o Halawai, Hamakualoa, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, ma ka hora 0 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ai i keia nonoi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma Wailuku, Maui, kahi e hana'i.
A. M. KAHALEWAI,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Mei 28, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo, e Kaolulo (w,) e hooponopono i ka waiwai o Mua (k,) o Honopou, Hamakualoa, Maui, i make aku nei: Nolaila, ke hoike ia aku nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o kela noi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai. A. M. KAHALEWAI.
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Mei 23, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O DANIELA MOO (K.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kalua (w,) no ka hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Daniela Moo (k.) i make aku nei maluna o ka moku kialua "Odd Fellow:" Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 17 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
Wm. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iune 2, 1865. 7-2t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KEAHI (W.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kamoa (k,) no ka hooiaio i ka palapala kauoha o Keahi (w,) no Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
Wm. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie,
Honolulu, Mei 31, 1865. 7-2t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KANEHAILUA. No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Pahupu (w,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai no Kanehailua, no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 30 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iune 3, 1865. 7-2t.
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KALAUAHI (K.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaai (k,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kaluahi (k,) i make aku nei maluna o ka moku "Odd Fellow:" Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
Wm. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mei 31, 1865. 7-2t.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kula, e hooponopono ia ka waiwai o Kaiaulani, o Waiehu, Maui, i make aku nei, a e hooiaio i kona pili ana i hooilina no kona waiwai: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka o ka Poakolu, oia ka la 28 o Iune, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe ia'i keia noi ana mai, a me na mea e kue mai ana, aia ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.
A. M. KAHALEWAI,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Mei 29, 1865. 7-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NONOI IA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kalama, e hooponopono i a ka waiwai o Wahinekuapuu (k,) o Wailuku, Maui, i make aku nei me ke kauoha ole: Nolaila, ua hoikeia ina kanaka apu, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 28 o Iune, ika hora 10 o ke kakahiaka, oia ka la, a me ka hora i oleloia no keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, a ia ma ko'u keena hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana 'i.
A. M. KAHALEWAI,
Lunakanawai Kaapuni Apana elua.
Wailuku, Mei 25, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, O KA WAIWAI O NUUANU (k,) No ka mea, ua noiia mai au, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii, e Kainuwai, e haawi aku i la no ka hookohu ana i Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o Nuuanu, no Hookena, Kona Hema, Hawaii, i make kauoha ole: Nolaila, ke hai nei au, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, 1865, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana i keia hoopii, me na mea a pau i hoole, ke pili, ma kuu keena, ma Onouli Nui, Kona Hema, kahi e hana ai. C. F. HART,
Lunakanwai Kaapuni.
Onouli Nui, Kona Hema, H., Mei 29, 1865. 7-3t.