Ke Au Okoa, Volume I, Number 17, 14 August 1865 — Page 3

kakou Aupuni i ka la 31 o Iulai, o ka M. H. 1843, a me ke kuaokoa o ka la 28 o Novemaba, o ia makahiki no ; oia ka hoomaka ana o ke kuokoa o ko kakou Aupuni." Ke olelo ae nei au ano, aole ia he kuokoa mua. O ka elua ia o ke kuokoa. O ke kaua a Kamehameha Nui i Mokuohai, i Kepaniwai, i Nuuaanu. Ana i olelo ai, "Imua! E na Pokii, e Hookanaka!" Oia ke kuokoa mua o ko Hawaii Pae Aina. A nolaila, e pono ia kakou ke hoomanao a olioli no ka Mea nana i imi ke kuokoa mua.

"Eia ka olelo hope ia kakou e na hoa. E haawi ae kakou i ko kakou mahalo nui ia Kapena Hanamu, no kona ae ana mai e ai pu a e inu pu kakou me ka olioli, no ka mea, ma na kumu hea e noonoo aku ai kakou i kona ae ana e hui pu me kakou? No ka mea, ua kue kona ili i ko kakou.

"Ke nonoi ae nei au i ka Puali Kaua Lio holookoa, e haawi ae i ko kakou mahalo i ko kakou Kapena, (C. H. Judd,) no kona lawe ana mai i ka Puali Kaua Lio maanei, i kuleana pu ai kakou e olioli pu me ke KAMA ALII WAHINE i keia la.

"Ke haawi ae nei makou i ko makou mahalo hope ia Oe e ke KAMA ALII WAHINE, ka HOOILINA MOI o ko Hawaii Pae Aina, no Kau mau hana lokomaikai me ke aloha. A ma ka Inoa o ka Mea Mana Loa. E ola mau ke ALII WAHINE.

KAPENA HANAMU.

"E ka Puali Kaua Lio: He 22 makahiki mamua ae, mai ka la i lawe ia ai ka Hae o ko oukou Aupuni a hiki i keia la a kakou e hui pu nei; he kamaaina iki au, aole he nalowale ko'u inoa. Owau pu kekahi me Lord George Paulet ia manawa, e noho alii ana maluna o kekahi papa koa. Ua ae au e olioli pu me oukou i keia la, e like me ke kuikahi o ko'u Aupuni me ko oukou." ***

Na hana a ke Shenandoah.

I ka Poaha iho nei, ua hooikaika ia mai na helehelena o na ona moku okohola i ka hiki ana mai o ka nu aia ka moku kipi Shenandoah ke puhiokaoka mai la i na ulu laau okohola o kakou ma ka moana Ochotsk a me Arctic. Aohe no i halawai mai me kakou kekahi poino kuhohonu e like me keia. Ua pa-e wale mai no i ko kakou mau kapakai nei na lono no na kaua ma na kahua kaua o Amerika, aka, i keia mau la ke a ia mai nei ko kakou mau aumoku, e ke ahi aloha ole o na kipi, a eia malalo nei ka moolelo i hiki mai i ko makou Senatuma :

I ka la 30 o Maraki, ua pili mua aku ua moku kipi nei me kekahi moku kuna Hawaii, a ua ninau aku ua moku kipi nei, i ke Kapena o ua wahi kuna nei, i kahi i ku ai na aumoku okohola. A elua la ma ia hope iho ua ike ia oia ma ka mokupuni o Kanikani, a malaila kahi i ku ai o kekahi moku no Kaleponi, a me kekahi mau moku o Hawaii nei; a mawaena o keia mau moku, ua ike iho makou i ka moku Harvest o ko kakou hoaaloha Kimo Pelekane o na la kulolia o keia kaona alii, a ua huipuia mai makou me ia i ke kaumaha ana. Aohe no paha mau hana aloha ole i hanaia e like me ka keia eu e hana mai nei. Ua hiki ae kekahi moku Milo , a oia paha ka moku mua nana i ahai aku ka lono i ke kapakai o Kaleponi me ka pau ana o keia mau moku. Ka nui o na moku i pepehiia he iwakalua kumama ono; he iwakalua kumamalua i puhi ia ma ka moana Arctic, a eha ma Kanikani.

Ma ka la 27 o Mei ua loaa aku i ua moku kipi nei ka moku Amerika okohola Abigail , maloko o ke kai o Ochotsk. Ua hao ia mai kona mau waiwai, na kanaka a pau loa, a ua puhi ia aku ka Abigail i ke ahi. Ka hapanui o ua moku nei i lawe pio ia ai he poe kanaka Hawaii, a ua kepa aku lakou maluna o ua moku aloha ole nei, aole makou i ike i ke kumu o ko lakou kaua ana me ka hanaino ana malalo oia hae, aohe mea ma ka honua nei nana e ike aku. Ka malamamoku o ka moku Abigail o T. S. Manning kona inoa, a me kekahi o ia o laua na mea nana i pailaka i ka moku, aohe oia wale no, aka, o ke kia pololei loa i kahi i ku ai, na moku okohola.

O ka la 20 o June, ua hiki aku ia ma ka Lae Thaddeus e komo aku ai i ka moana Arctic, a i kekahi la ae, ua loaa aku ia ia na moku William Thompson , a me ka Jerih Swift , eha mau kohola pakahi i make e pili ana ma ko laua aoao; a ekolu poe sela oluna o ka moku William Thompson i kepa maluna o ua moku kipi nei.

Ua manao ke Kapena o ka Shenandoah, e hoolilo i kekahi mau moku ana e hopu ai, i mau moku mahope o kona ano, oia hoi ke ano powa hele mao a maanei, a ke hooikaika nei ia i ke koi ana i na sela e huipu me ia ma kana hana ino, a aole no paha he puuwai Amerika e huli pu aku me ia mahope o kana hana aloha ole, a he keu wale aku nei no paha na kanaka Hawaii i huipu aku nei me ka moku kipi. Maloko o na kanaka Hawaii i kepa aku ma ka moku Shenandoah, ua hai ia mai makou o Makaanapa whai keiki hoehoe waapa iho nei o ka uapo, a me Kaloheaulani, ke keiki kuli iho nei o P. Y. Kekuaokalani. He keu aku nei keia mau kanaka ke aloha ole i ko laua mau ola, oiai, ua helu ia na minute a pau loa o ke ola o ka poe kipi, ua akaka ua paa ka amana no lakou e li ia ai.

I ke ku ana mai o kekahi moku o James Mauray i ka Poalima iho nei ua hai mai ia i ko lakou lawe pio ia ana, a me ko lakou pakele ana mai; a ua hai ia mai makou i kekahi kanaka o ua poe moku la, a penei kana i hai mai ai.

I ka hora 11 o ka la 6 o June, e holo aku ana ko lakou moku o Ma rtha , e kokua i kekahi moku i puka i ka hau, a ilaila no hoi kekahi poe moku he umi ko lakou nui e kokua ana i ua moku nei i puka, ike aku la lakou i ka hoea ana mai o ka Shenandoah ma ke komohana mai. I ko lakou ike ana aku, manao lakou he moku kalepa Lukini uhauhulu; a i ke kokoke loa ana mai, akahi no lakou a manao ae he mokuahi, a pili mai la ma ko lakou aoao, pii mai la iluna o ka Martha , me ka ninau mai i ke Kapena i na palapala a pau o kona moku, a hoike mai la no hoi kela i na palapala a pau o kona moku, a hoike mai la no hoi kela i na palapala o kona moku; a kauoha koke ae la i ke Kapena a me na sela, e kau koke iluna o na waapa a holo aku iluna o ka moku kipi. I ko lakou hiki ana aku iluna o ua moku kipi nei, ua hoihoi koke ia lakou nei ilalo, a elua hora mahope iho, u a lawe ia mai lakou nei iluna, a hai ia mai la ia lakou nei e kau lakou nei maluna o ka moku James Mauray . Aka, o ka wahine a ke Kapena o ua moku nei, ua make hoi ke Kapena, olelo mai la ia aohe kupono i ka moku ke lawe a pau loa i na sela a pau loa o na moku he umi, no ka mea, aohe nui o ka ai a me ka wai, a noi aku la ua wahine nei i ke Kapena e hoopakele i kekahi moku, i moku e hoihoi mai ai i na kanaka o na moku e puhi ia ana. Ae oluolu mai la ua Kapena nei o ka moku kipi, a oia ke kumu i pakele ai ka Milo . I ka wa e hoomaka ia ana ke aloalo ana i na kanaka iluna o keia mau moku, ua puhi pakahi ia mai la ka ulu moku, a pau na moku eiwa. Olelo mai ua wahi kanaka nei i ka uluawela oia mau hora ke nana aku i ka ai mai a ke ahi i kau moku. A i ke ano ana aku o ke ahiahi ua ike ia aku ua moku kipi nei e hele ana me kana elele aloha ole. He hana maikai ia no ka poe a pau e lawe pio ia ai e ua moku nei, aka, ua lawe ia nae ke dala mailoko aku o ko lakou mau pakeke, a me kekahi mau ukana makamae e ae.

Ka loihi o ua moku nei he 250 kapuai, a he 11 mau pu. Ka nui o na kanaka oluna he 150, he poe Pelekane a he Irish wale no ka nui. Eia na inoa o na alii moku o ua moku nei, ke Kapena o James J. Waddell; ka malamamoku mua o Whipple, ka lua o Schells; ke kolu o Lee, he pilikana ano keiki o Kenela Lee Alihikaua; ka ha o Scales; a o ka lima o Miner. Ka nui o na moku i puhiia he iwakaluakumamalima, a he eha moku i hookuu wale ia.

Ka Buke Hoomana i waena o ko Kekokia poe Ekalesia.

I keia wa he paio nui kai hoomakaia iloko o ka hui nui o ka Ekalesia o Ketokia i ka pule i hala ae, mawaena o ka poe e hoomau ana i ka hoomana maloohaha a ka poe Puritana, me kekahi o na kahuna e makemake ana e hoihoi ae i ka hoomana ana i ke ano o ka makemake ana a me ka anoi o keia au.

Ua waiho ia mai na kumu keakea eha e ka poe e makemake ole ana e hoololi, oia hoi ke kukulu ana i ka wa e pule ana, ka hookani ole ia o na okana (pila nui) ka pule ana me na buke hoomana, a me ka lawelawe ia ana o ka ahaaina Hemolele ma kahi malu.

Noi ae la o Dr. Pirie, ka Parofesa Divinitia o Abadena i kekahi olelo hooholo, e hai akea ana aole he kupono i na kahuna a i kekahi anaaina e akoakoa ana ke hoolilo i keia mau mea, ke ole e ae na aha hookolokolo no ia mea.

Hai ae la o Dr. Pirie i ke ano o ka hoomalule ma ke ano pope o kekahi mau Ekalesia, a ua hoike ia mai ia, e kekahi o na nupepa ma Ketokia no ko lakou manao ana e kinai i ka manao hooulu akua.

Ua olelo ae o Dr. Nisbeta e kokua ana ia aoao hookahi aole ia i manao ua uahi iho kekahi kahuna i kona hoohiki ana i kona hoolaa kahuna ia ana, aka, ina ua hana oia me ke kokua aku i ka manao o ka poe e makemake nei i hoololi, alaila he mea hiki ole ia ia ke hele aku imua o ka noho alii o ke akua me ka manaolana e kala ia ana kona hewa. O keia hoolealea ana aku i ka oihana Epesokopa, ua like ia me ke kukulu ana i alahaka maluna o ka lua e hookaawale ana i keia Ekalesia me na Ekalesia o ka Hema aku nei (oia hoi o Enelani) i hooponopono ole ia. "Ua ki ia keia olelo e kekahi o na hoa oia halawai. Ua ikaika ka hoopaa ana o ka poe e makemake ana e hoololi i ka Ekalesia, o ka mea ikaika ma ia aoao o Mr. Tulloch ka mea nana i kue ikaika aku ina manao o kona hoahanau ma ke akua, no kona hoinoino ana i ka Ekalesia o Enelani, a ua olelo oia me kona mau kino a pau o ka oi ia o ka Ekalesia nani ma ka honua. O Dr. Morrman, Mc. Loeda ua kapaia aku oia he heretika no kona olelo ana he mea kupono i na ohana ke hele i ka holoholo ma ka la pule, he kumu nui no hoi e hoonui ole ai, a e keakea ia ai no ka manao kue mawaena o na aoao hoomana ina e hoomaopopo ia ka manao a me ka olelo a kekahi poe e ae, me ka eli iho i lua hoopuni ana i ko lakou Ekalesia iho, me ke kaena ana i ke ano e, o ko lakou Ekalesia me na Ekalesia e ae o ka honua, e pono e kau hou aku i alahaka e launa ai ma ka manao lokahi i na Ekalesia e ae; me ka nana ole i ko lakou manao kino iho, aka, e nana aku i ka manao a me ke ano o ka aina, no ka mea ua manao oia o ka noiau io o ko kakou Ekalesia aupuni o ka hooakea e like me ka mea kupono aole o ka hoohaiki. Hoopaapaa ikaika ae la o Dr. Lee, e kue ana i ka poe e kokua ana mahope o ka pule waha ma ka hoomana ana ma na wahi akea. "Ua oleloia pela ka Dr. Lee pane ana," o keia mau mea i o komo ia he ano Epesokopa a he ano pope, a he ano alakai a hapai i ke ano o ka hoomana me ka hookuoo. He noonoo pono no anei ka poe kamailio ana no ia mea i ko lakou wa e olelo ana pela? Ina o ka heluhelu ana ina pule a o ka kukuli ana i ka wa e pule ai a me ke ku ana iluna i ka wa e himeni ai he mau okomo ano pope a ano Epesekopa ia, alaila, he pope o Ioane Calavina a me Ioane Knoxa, me ka olelo ole ia o Lutela a me ka nui o ke anaina o ka poe nana i hoololi a hooponopono hou i ka Ekalesia. Ua apono lakou a pau i keia mau mea, a iloko o ko Ioane Knoxa mau la, o na oihana o ka Ekalesia o Ketokia e like me ka mea hiki ia kakou ke hoiliili mai ina olelo hoike no ia mau mea, he ku like lakou iluna i ka wa e himeni ai, a he kukuli like lakou i ka wa e pule ai. No ka heluhelu ana i na pule ua like no ka olelo ia no ia mau mea. Ua henehene aku o Ioane Kalavina no ka hookano, a me ka manao haakei o kekahi poe kanaka i ka manao ana he mea pono no ko lakou ku ana iluna e pule waha i ke anaina a ke Akua. Nolaila, o ka mea a kakou e hahai nei o ka pule waha ana aole oia he mau kauoha ano Akua. O ke ano o keia hana ana he like me na oihana a lakou e hana ana i ko lakou wa e akoakoa ana no ka hoomana, i loaa ai ke kumu hoopaapaa na ka poe Puritana no ia i hookumu, aka, ua kaawale loa ia mai na ao ana o ka Ekalesia okoa o Kristo, i kaawale loa hoi mai ka manao o ka poe Peresebetiriona nana i hooponopono hou i ka Ekalesia."

Me ka hoikeia o keia mau mea a pau ua ko no nae ka aoao makemake ole e hoololi, he 27 ka oi mamua o ka aoao makemake e hoololi penei na balota 173 no ka hoomau, a 146 no ka hoololi, a ua hooholo ia ka olelo a Dr. Pirie.—Unuhiia mai ka Pallmall Gazette June 1, 1765.

"O ka mea ano e iloko o keia hoopaapaa ana o ka oi ana he 27 o ka aoao makemake ole e hoololi he uuku loa keia mai ka mea i manao ia ai, no ka mea, akahi no a hoomaka ka manao ia ana e noonoo no keia mau mea, a aole i ike ia ka nui o ka poe, i oi ke hiki hou mai ka wa e hapai ia ai no keia mea.

Kekahi mau olelo ano nui a R. Limaikaika, ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao.

E na kumukula o ka mokupuni o Oahu, a me kekahi poe e ae i launa ae ma Kaumakapili i ka pule mua o Ianuari, A. D. 1860, aloha oukou. Ua hoakoakoaia kakou ma kahi hookahi ma Kaumakapili; mamuli o ke kauoha a R. Limaikaika, ko kakou Kuhina Aopalapala i make aku nei, a he pule hoolaukanaka no ia ma Kaumakapili ia mau la, a malaila no hoi i ike aku ai kakou i ke ano o ko Waialua poe kumukula, a me ko Koolauloa, Koolaupoko, ko Honolulu, Ewa, a me Waianae, a ina ke noho mai nei no oukou i ka hana a kakou i kauohaia iho ai, pono loa noe, e hoomanawanui, ina ua poina ia oukou, e hoomaopopo no wau i kumu e hoomanao ai ia ia (Limaikaika.)

"E na kumukula Aupuni o ka mokupuni o Oahu nei, i akoakoa mai nei ma keia Ahahalawai. Ua olioli ko'u naau no oukou, a he hana nui no ka oukou, a he oihana hanohano no. Ua like oukou me kekahi kanaka ma na aina naauao, e paa ana ma kona lima i kana wahi kila, a me kana wahi hamare, a hele ma na kahawai, a loaa ia ia kekahi pohaku, eleku, he inoino nae ka nana ina, a i ke kalai ana a ke kanaka me kana kila, a me kana hamare a po ka la, e lilo anai oia he ano kanaka, a ma kona hoomau hana ana. Ua ike ia no he kanaka kona nanaina, a ma ka nana ana, ua kohu kanaka maoli io no ua pohaku eleku inoino la, olapalapa, awaawa i kona wa mamua. Ina oukou e hele e nana ma kahi oia poe, e ike no oukou, he kohu kanaka maoli no a e ao. Pela no oukou e na kumukula i ka wa mamua iho o ke keiki i hele mai ai i ke kula, aohe ona kohu kanaka naauao, a ma ke kalai ana a ke kumukula i kana hamare o ka ike, a me ka naauao, e loaa no anei ia ia ka hua pakahi, hookui, heluhelu, a pela aku i na mea helu, kakaulima, palapala aina, a me na ike kuhohonu e ae.

"E nana oukou i ko kakou Lunakanawai Kiekie Hon. E. H. Allen Esq. na ke kumukula i kalai ia ia mailoko ae o ka naaupo, a ma ka nana ana ia ia i keia wa, ua kohu kanaka maoli, a ua noho i kahi hanohano o ke Aupuni, aole no he like o na pohaku i kalaiia me na pohaku waiho wale. A pela na keiki ao oleia, aole like ko lakou ano, a me ko lakou kulana me na keiki i aoia ma ka ike, a nolaila, e hoomau oukou i ka hana hanohano i hooiliia maluna o oukou."

Oia na olelo a R. Limaikaika i kauoha ai ia kakou, a he nui aku no kekahi mau olelo, he mau rula kekahi na J. Fuller, a he hoike kula kekahi a na Kahu Kula, i na Kumukula, e like me ka Pauku 726 o ka Mokuna X o ke Kanawai Kivila, i hoopau ia iho nei, a hele no makou ma ke Kula Alii ma Kahehuna, a i Punahou, e nana i ke ano o na rula o ke kula ana a ia poe Kumu. Aole anei oukou e hoomaopopo pu ae, ke ike oukou i keia olelo kahiko a ko kakou makou i hala. A ke aloha aku nei no au i na hoa Kumukula i lohe i keia mau olelo a Limaikaika, ina ua haalele oukou i ka hana, a ke hoomau nei no paha kekahi poe. E aloha auanei ka poe heluhelu, ke hoi nei ko Palolo, ua ahiahi.

J. H. KANEPUU.

Honolulu, Aug. 9, 1865.

AIHUE. —I ka po nei, ua komo kolohe ia ka hale o kekahi haole ma alanui Emma, a ua pau na lole komo i ka aihue ia, oiai e hiamoe ana ka poe o ka hale.

Ke Ola o ka Moi.

Inehinei, ua ku mai o Warwi ck , mai Molokai mai, i haalele hoi i ka Lae o Kalaau i ka po o ka Poaono. Ua maikai loa ke ola o ka MOI.

E LOAA ANA PAHA.—I ka hiki ana mai inehinei o ka moku Alberni, 17 la mai Victoria mai, (aia hoi ia wahi ma Vanekouva,) ua lohe makou e hoouna ia ana kolaila poe alii aupuni i ka moku manuwa e hopu i ke Shenandoah. Ekolu manuwa Beretania e ku ana ia manawa ma Vicotria.

KE KILAUEA.—Aole e holo ana o Kilauea i keia pule, e noho ana ia e hooponopono hou i kona mau hemahema apau, a ma ka Poakahi, la 21 o Augate, e hoomaka hou ana oia e holo hou ma na awa a pau ana e ku mau nei.

KA LAWAIA NUI —I keia mau la e kunewa nei, a na la ikiiki hoi e pa kikiki nei. Ke noho mai nei ka Moi ma Papohaku, Molokai, he lawai-a kana hana nui, ke lawai-a mai nei i kokoolua no ka ai a ka poe lopa o ke kaona nei; a i ka Poaha iho nei, ua ku mai kekahi wahi moku kuna uuku, e lawe mai ana i na hua o kona la lawai-a nui, i eaea ka kuemaka, i ehuehu na lihilihi,

"Ea me he opua hiki kakahiaka la,

Me he mea la o Hoku o Mahealani,

Ka huki-ku a ka waa la i ka lae."

Ua ike iho nei makou i ua mau i-a la ma ka Makeke, a ua olioli no hoi makou i ke kuai nui ia e kona mau makaainana o ua mau i-a nei, a hoi aku,

"I ina-i no ka awa o Koukou,

Ka lau hinalo aala,

Awa o Mamalahoa—e."

PEPE I KA WILI PALAOA.—I ka Poakolu o keia pule iho nei, ua pepe ka lima o kekahi kanaka, o Kaiwi kona inoa; ma ka hale wili palaoa o Robert Love. Ka alualu o na manamanalima eha, ua akaa ia aku a pau loa, a ua kii ia ke Kauka, a ua nana ia. A ua olelo mai ke Kauka, aohe nui o ka poino, a ua hoihoi ia aku no i ka Halemai e lapaau ia ai. Aka nae hoi, ua lohe mai makou, ua kii aku no kona mau makamakamaka, a ua lawe aku na na kahuna kanaka maoli e lapaau.

AHAAINA LULU DALA.—Ua hiki mai i o makou nei ka lono, e hapai ana kekahi poe wahine, i kekahi ahaaina ma Kaumakapili, i keia mau la. Ke kumu nui o ko lakou hapai ana, i loaa ka pu dala e hoouna aku i mau wahi aila no ko kakou mau ipukukui e aa la ma na aina pouli. E hele pu no ko makou naku-i me ka lakou mau hana maikai.

HE KAAO HOU.—Ua olioli makou i ka hai ae ma keia pepa, ua haiia mai makou, e manao ana kekahi mea kakau kaao e hookomo mai i kekahi kaao no ko kakou nupepa i keia pule ae, a oia ke Kaao o Lonoikamakahiki.

$20 MAKANA.

E LOAA NO I KELA I KEIA, KA UKU MAkana i olelo ia, ina e loaa ka WATI DALA i haule ma ke Alanui Hotele a me ka Nekina. Ina e loaa i kekahi mea a mau mea paha, e hoihoi mai ma ko makou Keena nei, a e loaa no ia ia ka uku i olelo ia maluna. 17-1t*

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Makaina (k,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o Kupalii (k,) o Lahaina, Maui, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 23 o Augate e hiki mai ana, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe ai ka oiaio o keia nonoi ana mai, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

A. M. KAHALEWAI,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Augate 11, 1865. 17-3t.

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O PHILLIS E. MOLINENA. No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e J. W. Austin, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Phillis E. Moliena, no Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 28 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ke hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me kela noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Augate 7, 1865. 17-3t.

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O NANINO (k.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Awaa (k) no ka hooiaio ia na Palapala Kauoha o Nanino (k,) no Kualoa, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu. Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Augate 10, 1865. 17-2t.

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O KUAHILANI (k.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie, e Malama (k,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Kuahilani, no Hakipuu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 1 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu Augage 8, 1865. 17-2t

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O ANA MAUOHA (w.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie e Makaona (k,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Ana Mauoha (w,) no Manoa, Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 5 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, me a na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Augate 10, 1865. 17-2t.

OLELO HOOLAHA.

E KU DALA IA ANA HE 11 LIO I KA POAlima, la 18 o Augate, i ka hora 12 o ke awakea. He mau Lio hou mai kekahi.

Lio kane eleele, ua ike ia no, MK ak., WK hema.

" " " J2 akau, O hema.

" " ulaula, K akau,

" " keokeo, J akau, kukaenalo,

" " ulaula kalakoa, K akau,

" " " he mau hao manamana ano e.

" " " W akau.

" " eleele, PAE akau.

" " lokia, K V H akau.

" wahine keokeo, H akau.

" " ahinahina, O akau.

Na Lio Hou Mai.

Lio kane ulaula, ua ike ia no EK akau.

" " " keiki, JV akau.

" " " CPK1—f akau.

" " eleele, Z akau.

" wahine ulaula, K akau, O akau.

2 " " keokeo eleele, ua ike ia no.

P. KAAIAHUA,

Luna Pa Aupuni.

Pauoa, Augate 12, 1865. 17-1t*

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU E KA POE E NAnana ana i ka Olelo Hoolaha a Malieailama, o Kaumakapili, Honolulu, ma ka la 27 o Iulai, e hoike ana i ke akea, no ka haalele kumu ole o kana kane mare o Kaaimalu, a me kona kepa ana e holo maluna o ka moku okohola, me ka ike ole o kana wahine. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ka mea pili pono i ka mea i hoolahaia ma ke akea, o ka Olelo Hoolaha a Malieailama, aole he oiaio, ua holo aku ke kane maluna o ka moku okohola, me ka waiho mai he puu dala i ka wahine, me ka hai pu mai ia ia, e haalele oia ia Honolulu nei, a e hoi i kahi paa o ke kane, aka, noho no ka wahine ma kona manao iho i Honolulu nei, a ke noho nei no oia ma ke ano kue i ke kanawai mare me kana kane.

C. B. KAILIULAOLE.

Honolulu, Augate 10, 1865. 17-1m

KALAKO HOU!

MAKALENA HOU!

MAKALENA HOU!!

MAKALENA HOU!!!

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA!

Na wa e kuai ai, mai ke kakahiaka Poakahi, a hiki i ke ahiahi Poalima.

Ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu a me ke Alanui Marine; mamua aku o ka Hotele Royala.

(17-1 y) ISAAC TEINHART.

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o Kalu k, o Lahaina, Maui, i make aku nei, o ka poe i aie ia, o ka pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike ia lakou iho i mua o ka mea Mahaloia A. M. Kahalewehai, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, i ka Poakolu, oia ka la 23 o Augate e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Wm Ap. Jones, Esq., ka Luna Hooponopono Waiwai a ka mea make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona, i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopau ia ka oihana a ua hooponopono waiwai la.

A. M. KAHALEWAI,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Augate 4, 1865. 16-3t

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Ane w, e hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai no ka waiwai o Hewahewanui, o Lahaina, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, Poakolu, oia ka la 28 o Augate e hiki mai ana, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe ai ka oiaio o keia nonoi mai, a me na mea kue i hoikeia mai, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, kahi e hana ai.

A. M. KAHALEWAI,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Augate 4, 1865. 16-3t

OLELO HOOLAHA.

KE NONOI IA MAI NEI KA MEA NONA KA inoa malalo, e Kekele, e hooiaio ia ka palapala kauoha hope loa a Ku, Lahaina, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 28 o Augate e hiki mai ana, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ai i ka oiaio o keia nonoi ana, a me na mea kue i hoike ia mai, aia ma ko'u kena Hookolokolo ma Lahaina, kahi e hana ai.

A. M. KAHALEWAI,

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

Lahaina, Augate 4, 1865. 16-3t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA A pau, ke nana mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoolaha aku nei au ma ke akea, ua haalele kumu ole mai ka'u kane mare ia'u oia hoi o

KAAIMALU,

mai ko maua la i mare ia ai a hiki i keia la a'u e kakau nei, no ka mea, ua kepa malu aku oia me ko'u ike ole, me kona malama pono ole mai i wahi ola no'u, a i pono no ko'u kino, nolaila, ke kaheaia aku nei ma ke akea, iloko o na la he 30, e hoi mai ai ia, a i ole ia e hoi mai, e hoopii no au ia ia ma ke kanawai, no kona haalele kumu ole. MAUAELAMA.

Kaumakapili, Honolulu, Iulai 27, 1860. 15-3t*

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O KEALA (k.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie e Kaluaehu (w,) no ka hooiaio i ka palapala kauoha o Keala (k,) no Nuuanu, Oahu, i make aku nei ma Baker's Island: nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 29 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Augate 2, 1865. 16-2t

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Paauhau w, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha o Keaka Haakua k, o Lahaina, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 16 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia mai, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, kahi e hana ai.

A. M. KAHALEWAI.

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Iulai 25, 1865. 15-3t

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O PALAUALELO (k.)

No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie, e Kalea (w,) no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Palaualelo (k,) no Waikiki, Oahu, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 15 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la ame ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie,

Honolulu, Iulai 5, 1865. 15-2t

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O AWA (W.)

No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie, e Paahana, no ka hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Awa (w,) no Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 22 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

Wm. HUMPHREYS,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Iulai 26, 1865. 15-2t

KA MOKUAHI "ANNIE LAURIE,"

E HOLO ANA IA MAI HONOLULU AKU, no

LAHAINA,

MAALAEA,

ULUPALAKUA,

KAWAIHAE,

HONOIPU,

KAILUA,

KEALAKEKUA,

i keia ahiahi, la 14 o Augate, ma ka hapalua o ka hora 4.

JANION, GREEN, & Co.

(17-1 t AGENA

I KA LEHULEHU!

HE MEA HOU!!

—HE—

MAKEPONO, HE NANI,

—A—

HE MAKEPONO LOA!

UA LOAA MAI IA A. S. GRINBAUM MA, MA ka moku "Cometa,"

HE AHI KOE KAULANA!

A PULU OLE NO HOI I KA WAI!!

—NA—

A. M. POLLAK,

a ua ike ia ma ka honua a puni, oia ka oi o ka

Maikai Loa a me ka Makepono Loa,

I ike ia a puni ka honua.

NO KA MAKEPONO LOA.

He 150 Ahi Koe iloko o ka Pahu hookahi, he 50 hoi kona oi aku mamua o ke Ahi Koe Koe Pele.

NO KA NANI.

Ma na mea i hana ia ai ua Ahi Koe nei, aohe wahi hohono pele—aohe no hoi e pakui ke honi aku,—a ua hookomo ia iloko o ka pahu maikai, nolaila, ua kupono loa ia no na hale hookipa, a me na hale oihana.

Ua koho ia o A. S. GRINBAUM ma, i mau Luna nana e kuai i ua mau Ahi Koe nei, ma na Mokupuni o Hawaii nei, a e hoolako ia kau no hoi ia laua, e like me ka nui o na mea e lilo ana.

Ina oukou e hoao ia, aole oukou e makemake ana i kekahi ano Ahi Koe e ae.

A. M. POLLAK Vienna,

Mea Hana Ahi KOE.

J. D. HALAI.

MEA KAKAU PALAPALA!

—NO—

NA ANO HANA A PAU LOA!

UA HIKI I KA MEA NONA KA INOA Maluna ae, ke hana i ko oukou mau palapala ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii, oia hoi na

Palapala Hooilina,

Palapala Kuai,

Palapala Moraki,

Palapala Hoolimalima,

Palapala Hoolilo Hope,

Palapala Hoopaa,

a me na palapala o na ano a pau. Aia kona Keena Oihana ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu, ma ke Keena mua, mauka iho o ka puka komo, e loaa no ia, mai ka hora eiwa o ke kakahiaka, a hiki i ka hora eha o ke ahiahi.

Honolulu, Iulai 15, 1865. 13-3m

OLELO HOOLAHA

A NA

LUNA HOOPONOPONO WAIWAI

—O—

"MOKUUMEUME!"

E KUAI KUDALA IA ANA E NA MEA NONA na inoa malalo nei, ma ka Hale Hookolokolo, i ka Poakahi, la 28 o Augate, ma ka hora 12 o ke awakea, kela apana aina o ka "MOKUUMEUME," e waiho la ma Ewa. I ka poe a pau loa e makemake ana i wahi mahi, kupono i ka mea hookahi ke malama, a ke mahi hoi; eia ka wa e loaa ai.

JOHN O. DOMINIS,

Luna Hooponopono Waiwai o ka Moi.

C. C. HARRIS (HALAKI,)

Luna Hooponopono Waiwai o L. Haalelea.

Honolulu, Augate 4, 1865. 16-4t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU O o kela ano keia ano, na Haole, na Pake, a me na kanaka Hawaii, a me kekahi poe kanaka e ae no. O makou o ka poe nona na inoa malalo, ke hookapu aku nei makou i ko makou mau aina hoolimalima, ka aina hoi o ka mea Hanohano C. Kanaina, e waiho la ma Kailua, Koolaupoko, Oahu, e pili ana me Makawao. Eia na inoa, AINONI, PALAPU, KALUALANI HAKALA, KUKUIMOEMOE, a me LAILUA. Aole e hele wale na holoholona maluna o keia mau aina i hai ia ae la maluna, kapu ka Bipi, Lio, Hoki, Miula, Hipa, Kao, Puaa, Pelehu, Moa, kaka, a me na holoholona e ae, no. Ina e komo ka Bipi, Lio, Hoki, Miula, e uku no hookahi dala no ke poo pakahi, ($1.00,) o ka Hipa, Kao, Puaa, he Hapalua Dala no ke poo hookahi, o ka Pelehu, Moa, Kaka, he Hapaha Dala no ke poo hookahi. Eia kekahi, ua kapu loa na kaanaka i kuleana ole iloko o keia mau aina i hai ia ae la maluna, aole e helewale, a lawe wale paha i na mea e uku ana maluna o keia mau aina. Ina e loaa ia makou, e uku no $1.00, no kona komohewa. E lilo keia i Kanawai paa no ko makou mau aina, mai kona la e laha ai ma ka Nupepa. A no ka oiaio o keia, ke kau nei makou i ko makou mau inoa.

KALEO, KEKUKU, KUIHELANI, KEAWE, BILA, NAKAUOHAMUA, KUAWELA, PUHI, KALOHE, KAWAHAHEENUI, KIAIMAKANI, AIWOHI.

Auwaiolimu, Honolulu, Augate 4, 1865. 16-1m*

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa loa ia'ku nei na mea a pau, aole e hookuu wale i ko lakou mau Holoholona, ma kuu aina, ma

Kahoiwai, Kalihi, Oahu.

O ka mea e kue ana i keia, e hoopiiia no e ma ke Kanawai. WILIAMA AULD.

Honolulu, Iulai 29, 1865. 15-1m

OLELO HOOLAHA.

UA HOOPII MAI O KAMIKI (W,) KUE I kana kane mare, ia Apanihina (Pake) no Kaumakapili, Oahu, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka nalowale ana no na makahiki ekolu o ua Apanihina (Pake) nei ma ka aina e, aole i lohe hou ia mai. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. DAVIS, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 8 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

Wm. HUMPHREYS.

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Mei 3, 1865.

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA KOHOIA MAKOU, KA poe nana na inoa malalo iho, he mau Luna Hooponopono maluna o ka waiwai o Bennett H. Sniffin, no Kula, i make aku nei: Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i aie aku, a aie mai paha ia B. H. Sniffin, e hoike mai i ka lakou buke helu, e hooponopono ia mamua ai o ka la 1 o Novemaka e hiki mai ana.

KAMAKANOENOE,

G. E. MINER,

T. W. EVERETT,

Makawao, Maui, Aug, 5, 1865. 16-4t