Ke Au Okoa, Volume II, Number 26, 15 October 1866 — KENETE. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

KENETE. He Moolelo no Sekotia.

BUKE 11.

MOKUNA XXI.

TJa anmoe—a e holo haaheo ana ka mahina iloko o na ao kaalelewa o na aouli, me ka hoauau iho i na ao 'panopano me knna mau kukuna olinolino, a e hoike mai ana oia i koua hanohano lua ole i ka poe e auwana ana malalo o ke aliali o kona mau molaelae ana; a ua kamaaina no paha keia mau mea i ka poe e heluhelu ana i keia, a aohe no hoi makou e hooloihi aku ana i ko oukou mau manao ma keia mau mea. Aia na mauna kilakila i ka loa la—aia na waonahelehele e luli kaaiele ia mai la e ka makaiii —aia ka pakaua o Makalapine—a aia io i l;a hiki aua mai a ka opna la ka pakaua o ka Marquis o Alanadfcla. 0 keia wa iho la ke komo poo ana mai o na hiohiona oka makalii. oka oia mau o na mea a pau, akahi no lakou a lioea mai, mai ka noho'na poliuliu a ano maeele o ka hooilo; ua kiola ae oia i na koloka haekaoka oia kau; a ke hoohīalaai mai la oia ia ia iho iloko o ka hoohu ana o na pua o ke kula "i lahi wale paha, wahi a kakou nei, i ka uka oka Akoa." Ke nana aku i uamau nlulaan la f hoouliuli ia e ka makalii, ua hokiokio na makani oi o ka hooilo mawaena o ko lakou mau lala, i ka wa a na paka hau e nopu ana. Ae! iloko o ka molaelae maikai o ka mahina hiki aumoe, a nani wale hoi ke nana aku i kela mea keia mea, ina no uwinwiki malie niai ana ke ike ia aku. Aka, mai manao a kakou i ke aliali maikai o ke aouli, ke konane maikai mai hoi a ka mahiua, me he kapa ahu keokeo la hoi i' halii ia mai i ka makapili, a i ole hoi ia ke nana aku i ke kai ana niai a kela poe ekolu e hele mai 13, e kapio mai la i ko lakou mau ala i ka pakaua a kakou i lohe mai ai ka pakaua o Alanadela. Me ka mama loa kela mau lio e holo mai la ma ko lakoa mau aoao ua houlanla. ia e na kipona koko, a o ko lakou mau waha hoi, ua hooaiai ia ena hu-a. 0 keia poe e holo mai nei, oia n® ka Marquis a me na keiki Makalapina. e holo mai la, aohe .wahi koa ukali mahope mai o lakou, me he mea la i

" Ola Waimea i ka i-a he hinana—e." TJa holo mai lakoa ma kahi mai i hooki-o ia i ke koko, a e imi ana lakoa i ka Hilana, kahi e pakele ai.

Ua kakaikahi loa Dti huaolelo i kaanaia ai mawaena o lakou; oiai, aole lakou i maluhiluhi wale i ka holo loihi ana mai, aka, aohe wahi olelo hoolanalana mawaena o lakou iho e pakiko ai, me he ai la na ka manu o ka wao. Me ia malie wale no lakon i holo mai ai a hiki i kahi i mana ai na alanui a i elaa. kekahi ma ke kaekae o ka ululaau, a o kekahi o ke komo poo aku -oo iloko o ka ululaau, aka, oia mau la no a i elua, hookahi no wahi e hui aku ai o na ipuka o ka pakaua o Alanadela.

" Maloko aku nei kakou o ka ulnlaan," wahi a Inidultipa, "no ka mea, he pokou aku ia, a hiki ika pakaua " Na olelo keia a kekahi keiki Makalapine i olelo aku ai mahope iho o ko lakou hamau loihi ana.

Olelo mai la ka Marquis, "aole, aole make hele o kakou maloko dka ululaau." Ia ia i olelo mai ai i keia mau huaolelo, ua hele wale a haikea kona mau helehelena, a ano kuemi hope mai la na keiki Makalapine, oiai ua hoopuka aku la ka Marquis i kana mau olelo aole e like me ka mea ano mau, aka, he ano e wale no keia olelo ana ana, a haka pono aku la na keiki Makalapine i ko laua mau helehelena maluna ona. " Heaha keia ou e kuu Haku," wahi a Eta 0 Makalapine.' " Aole, aolft," wahi aka Marquis, " aka, aole anei olua i.ike aku i kekahi inea mamua ponoi o kakou, a kakou i hele uoai nei —a ina kakon e komo poo aku iloko o ka ululaau— " Aole—na'u la, aole au i ike iki aku nei 1 kahi mea," wahi a Eta, me ka hookau iho i kona lima inaluna o kana pahikaua, me ka huki hapa inai iwaho, a olelo mai la.oia, " Aka, ina kakou ua kiai ia mai nei ena enemi, alaila, e haawi aku i hookipa pumehana ana." " Ae, ma o na haipule la, e hana aku no kakou pelo, ina e kue ia mai kakou," wahi a luidulupa, a hoea hapa mai la uo hoi kana pahikaua iwaho. " Aole 1 Aolo anei ka'u mea i 01010 ai," wahi aka Maraqnis, " Aole o'u nianao iki ke hoomakakiu a ke uhai ia mai nei kakou. He mea # hiki ole, aole no hoi e hiki iko kakou mau enemi ke uhai mai ia kakon; 'oiai, mo he mea la, ua holo mai noi kakou maluna o kaeheu ona makaui. Aole, nole keia he mea ano kanaka a'u e ike aku nei,. aole." "Ina he poe uhane keia," wahi a inielulupa, alaila, e hookuu aku no kakou e liko me ka lakou mau hann, oiai, o na paliikaua, heaha la ia mea ia lakon, a hoihoi hou inai la oia i kana pahikaua i kona wahi mau.

" I ko'u manao," wahi a Eta, " oko kakou | holo pio ana inai nei, ka mea e hookaumaha j ia la kou naau." Ke i nei au no maua iho, | " ua oi aku ka maikai loa, ina kakou e hoi a j hiki iko kakou mau pakaua, me ke kakali j aku i ka wa e hiki mai ai ka make." !

" Aole e kuo mau hoa'loha maikai," wabi aka Marqui3, " Ke noi aku nei au ia olua, o na olelo a kakou i hoohiki mua ai, ke maa la no ia mawaena iho o kakou. E u haele mai olua me a'u i ka pakaua o Alanadela—a iiaila kakou e kahea aku ai i ko kakou mau koa, a me ka poe a pau i hanai ia i ka kakou mana-ai. E kala mai olua, i keia mau manao i uluhia iho nei maluna o'u, ua ikenoau, aole ia owau maoli. Aka, ua ike maoli no olua i ko'u ano, ma na kahua kaua, aole au he kanaka makau wale i kela mea keia mea."

" E kuu haku," wahi a Eta Makalapine, " Aohe pono o kakou e kamailio hou no keia mea. Aka, ke noi aku nei au ia oe, hoauwana hou ia kou mau manao, e na uhane au-

wanawale. au e inanao nei he mau enem'i ia 110 kakou, oiai, lie mau enemi kanaka maoli ko kakou e uhai mai nei mahope o ko kakoa mau okuekue. A ona mea au i olelo mai nei, ke hoapono aku nei au ia mau mea, a aohe no hoi o'u kanalua, e hoi mai ana o Inidnlupa me a'u ma ia mea."

" Ua pono," wahi a ka Marquis, a i mea e hoike aku ai i kona mau hoa, na hoi maoli mai la kona kino kanaka i ona la, hooko akn la ia ma ke ala a na keiki Makalapina i olelo ai| a hou ae la ia i kona mau kui i na aoao o kona lio, me ka olelo mai, " Maanei io kakou, no ka niea, he pokou keia ala, e like me ka Inidulupa mea i olelo mai nei."

Ke komo io akn la no ia 0 lakou ma ke ala pokole iloko o ka ululaau. a o ka ulnlaaa ma kela a me keia aoao o lakou, na nhi paapu ae ka malomalu 0 na laau i ke ala a lakou nei e hele aku ana, koe nae ka hoomalamalama ia ana mai, e ke kakaikahi 0 na lau laan ma kahi wahi, a ano kipona iho, kahoolei ana a ka mahina i kona konane maluna 0 ke ala a lakoa, me he mea la ia kakon nei la, he hou poo wale aka no,ma 0 a maanei oiamaa hihipea.

" Oiai, ua kaawale maoli mai nei kakon," wabi a Inidulupa f " maluna o kou mau palena aiua, e manao no nae.kakou l .aia.nO;kakoa iloko o ka apo'na o na enemi; no ka mea, o na 'lii e noho mai nei a pnni ko kakou man pakaua, ua.hui pu aku lakou me ko kakou mau enemi—a ina e hele mai o Kenete c hao i ka pakaua o Alanadela, a i ole ia, hoouna mai paha i mau puali koa, alaila, aole anei e nele ka lokahi pu mai o na 'lii o keia mau wahi me ko kakon mau enemi."

Pane mai la hoi o Eta, " He oiaio no keia mau mea a pau loa, aka, ma ka hoohalike ana a kakou i kela a me keia mea i keia la, aole anei kakou i hooholo iho, he oi aku ka pono o ka hooukaia ana mai maluna o ka pakaua o Alanadela, mamua ac o ko kaua pakaua ? Ua lako pono loa ko ia nei pakaua i ka ai a me na mea lako o kela ano keia ano. Hoi iho no hoi oka piko ponoi nei.e halawai ai o na koa mai kela a mai keia pea mai. īna paha e loaa ana ia kakou na haneri kanaka elima, aole anei e hiki ia kakou ke pale aku i na enemi no na puls lie nui wale ? A owai ka mea i ike, malia paha e ka huli na mea e hana ia ana ?"

"He oiaio ia mea e kuu kaikaina," wahi a Inidulupa, "a e pono kakou e kamailio ma ia mea. Aka, ma na moolelo Sekotia o kakou nei, ua olelo ia o ka poe waiwai i pio i kahi wa, a ina lakou e hilinai nui ma ka lakon pakana e lauakila anei lakou ma ka hnpena. A ina hoi e hele mai o Kenetc me kekahi puali koa e kaua mai ia kakou ma Alanadela, a poka mai kakou a lawe pio mai paha ia ia—a ina paha pela io, eko ana ia mea, aohe nae ia he mea e ake nui mai ai ko kakou mau enemi e hooluolu mai ia kakou ?"

" 0 kekahi mea oia ano," wahi a Efca, "ka kakou e nana aku ai i keia mau la—ina aole ia, o ko kakou hele aku 110 imuaek.iuaa loaa ka niake hanohano ana iluua o kc kahna kaua i uhi ia i na eha i kela ano keia ano, iwaena o ko kakou mao enemi!"

Pane mai la o Inidulupa, " Oia mau mea wale no koo a kakou e hana ai. Aka, e kuu kaikaina wiwo ole, aole au i hoopau ao i ka manao nui e noho nei iloko, oiai, aia no paha e kohuli ae ai na mea ,e kue aku ai i ko kakou mau enemi. Ina e haule ana o Kouete iloko o ko kakou mau lima, alaila, u& lilo mai la ke kūmu o ko Oaleuakaila ikaika. 0 kela wahi koiki, keu maoli uo kona koa iloko o ka wa pokeo loa, a ua nui ua mea i hana ia eia. Ua eo iaia na kaua—ua puehn liilii na puali kaua—o ke an ikaika nei o na koa Pelekane, ua mimiki hou akn lakou i ko lakou mau wahi mau—"

" Kupannha maoli io no paha ke koao keia wahi keiki," wahi a ka Marquis, mo ka nau iho i kona mau kui. " Aka nao hoi, ina e knlie aiiu ko kukou koko maluna o ko kahua kaua, nlailn, e hui no ia me na kulu koko o Kencte i nniiki ia j ina e waiho luau ko kukou mau kiuo ma nu ipuka o ka pa-kana, a raa ke kula kaua paba, o ko Kenete kino

kahi e waiho lahalaha ae ina ko kakou mau aoao ! Ua nuaopopo loa iaia e hele mai ana oia e kaua ia kakou! Ae, ua ike no au e hele mai ana oia me kekahi poe koa ona.i lanakila mai nei, a kaua mai i ka pa-kana o Alanadcla, a kuipalu iho ia kakou malaila. Aka, ina kakau e make ana i kana pahikaua, oia pu kekahi e waiho pu iho me ke ianana i kona loa malnnaf o ke kahua kaua ! Mai hookuu aku iaia e haaheo maluna o ko kakou mau lua-kupapau—" Aka, aole i pau loa ka manao o ka Marquis i ka hoopuka ia, haalulu a auo haukeke mai la kona mau lehelehe, i na mea' a na keiki Makalapine e olelo mai la ; a kono ia mai la oia e ka laua mau olelo ana, a nana aku la ia iloko o ka ulu-nahele, a ike aku la 110 ia i ka mea e hookau mau ia ai kona lia a me kona makau ! " A ! he malamalama hoi kela!" Gia na huaolelo i haule mai mailuna mai o na lehelehe o na keiki Makalapine ; a he oiaio io no lioi, wena mai Ia he malamalama iloko o ka hihipea o ka ulu-laau—a iloko hoi o ke ano pouli, no ke omamalu i nalau laan, ike'a'ku la ka uwiuwīki mai a kekahi malamalama. He mea moakaaka, aole o ka malainalama 0 ka mahiua i o iho iwaena o ka ulu-laau—a aole no hoi he iho kukui e paa hele ia ana e kekahi mea—no ka mea, he ano lenalena ke-. la malamalama me lie gula la ke ano melemele, a oia ka mea i ano e mai ai mai ke konane molaelae mai oka mahina. Hoi iho no hoi, he ku mau mai no, aohe he nee ma-o a maanei—aohe no hoi he luliluli o ka ula-e like me ko ka iho kukui, aka, e mau ana no 1 kahi hookahi. No keia mea, nolaila, ua ane pahaohao na keiki Makalapina, a kokolo mai la na ano kunahihi ilnnaolaua, ia lauai haka pono loa aku ai i ko laua mau maka iluna o ua malamalama nei, a manao iho la laua, aohe paha he mea no keia ao. Ano ka Marquis lioi, he hiki no paha ia kakou ke manao wale aku, aka, aohe mau huaolelo c hiki ai ia makou ke wehewehe aku i ke kau ia ana iho o ua helehelena huhulu-i-i ilnna ona, ia ia i hooki iho ai i kaua mau olelo ino ia Kenete, ia ia i nana aku ai i kela maamaania e hulali mai la iloko o ke polinliu o ka ululaau. " Heaha laLkfrano_o»-Jcela.raea ?"<r- wahi-rv-ruidulupa, mc ka leo haaluīn aano kalakala, aohe hoi me ia kona ano mau e kamāilio ai i kekahi mau mea e ae. " Ae, heaha io hoi 1 " wahi & Eta Makalapina, me ke ano okalakala no hoi o kona leo. "He mea ole wale no ja," wahi-a ka Marquis, me ke ano hookanaie ae kanaolelo ana mai, me lie mea la, aole oia i ulupnni ia iho eka makau, e like me laua la. " Ea, e wikiwiki ae kakou i ka pakaua." Olelo mai la o Inidulupa me ke ano koa a makau ole, me he mea la paha, ua auhee aku la ka makau mai ona akn. "A ! aka, e pono au e ike muai ke ano o kela malamalama, aole o'n kanalua, ina ia mea mai ka lua kupapau mai, e hele ana no au e ike paka."

" A owan akei no ke ukali aku ia oe," wahi a Eta, a lioa ae la laua i na koi i na aoao t> ko laua maa lio.

A mamua o ka hoonenene anaaku aka Marcyiis e kamailio mai ia laua, halulu aku la kapuai o na lio ona keiki Makalapina, e liolo ana i kahi ake ahi e a mai la. Koe liookahi iho Ia na Haku nei o Alanadela oia hookahi wale no iwaenakonu o ka ululaan, kahi hoi he uui wale na mea o kela ano keia ano i o-pu mai na hoomanao ana imua o kona mau maka, ia ia e noho ana maluna o kona lio, e kunoni malie ana ka hele ana. Ua haikea koua helehelena, roe he kupapau la, a me he mea la hoi he kino make ka ka lio e haawe hele ana i ka po, a iloko o ka mehumehaoia ulunahele.

He umi minute i lele ae—a i ka hala ana ae oia manawa, lohe hou ia aku la, ka paapaaina mai o kapuai o na lio, a aohe i n iho, hoi mai la ua mau keiki Makalapina nei e halawai mai me ka Marquia.

Ua halawai mai la laua me ka Marqnis ma kahi molaelae, aohe uhi ihoaka malu. laa l'aan maluna o ko lakou mau p.oo, aka, ma kahi a ka mahina e hookaho awai mai anai kona mau kukuna malamalama maluna o ke alanui. Iko lakou halawaihou anamai, ike aku la ka Marquis, na noho ia ko lakou mau onohi maka e ka eeliia launa ole—ua keokeo ko lakou mau lehelehe—a e haalulu ana na laaumehepua maewa la i ka makani. 0 ua mau keiki la, no laua ka naau koa lua ole a me ka haaheo, a me ka haakei, ke nana aku ia laua ia manawa, ua hoohaahaa ia ko laua mau manao ilalo.

" M i > "ta haipnle la, aohe a'u mea i.ikeai e like mu kela mea," wahi a Inidulupa, ia ia i kaohi mai ai i kona lio e ku' iho ma ka aoao o ko ka Murqui^lio.

'Olelo mai la o Eta, " Ho hiki ia'u ko nana aku maluna o ka poe make iloko o na tausani kaua, aka hoi, aolo e hiki ia'u ko nana hou aku, i kekuhi meai like me kela." A ninau mai la hoi ka Marqnis, w Heaha—heaho—heaha ia moa—a olua i ike aku nei ?"

" 0 kola mau holeliolenn e wawa ia nei ma o kakon iiei," wahi a inielulupa, " Ae-^ma-

; laila laua, he kanaka koa i hoaahu ia i ke j kapa kila, a me kekahi wahiue ui launa ole, 0 ke kane, ua wehe ia kona palemaka, a o ka wahine, ua hoolei ia aku mahope kona uhi maka—ua aiai maoli ko laua mau maka—ua ipe hulali ko lana mau onohi, me he aniani lā.—aka, e kau ana nae he mau mino a-ka maluna 0 ko laua mau helehelēna."

|"Ae," —wahi a Eta, "he mino a-ka ka({anaha maoli io no. He nani kupanaha maolf no i hookau iho maluua o ko laua mau lieljphelena, ia laua e ko ana, ma ka aoao 0 kel|t kia hoomanao mahala—"

€ "-A !ua ike no au, aia malaila," wahi a mffiaffqots fc «&Aka» - : kakov a - mai Imopunini ia ko kakou mau manao kauaka e fe£ia mau uliane i keia wa, oiai, eia kakou gka wa e pono ai ia kukou ke liuliu a hoowikaukau no ka hiki ana mai o ko kafcjpu mau enenii e hiki mai ana e kaua mai ia feikou. E hou ae kakou ina kepa ina aoao g[ko kakou mau lio, i hiki koke aku kukon i sā pakaua, a aia ilaila nakiaha waina e hoi®)i mai ai iko kakou mau manaolana i hooioka ia."

Aohe no hoi i pane a kamailio hou mai na feiki Makalapine, aka, hou ae lakou i na kega i na aoao o ko lakou mau lio, a holo aku n lakou imua. Pela ko lakou holo malu ana, hala mai la ka nlu-laau, a hoea aku i na guka nui o ka pakaua 0 Alanadela. ,1. Aka, heaha ka mea e hoopuka mai la ka Marquis i kekahi mau manao kahaha, ia lakou i hoea mai ai mai loko mai 0 ka ululaaa, ā nana aku oia ika pakaua ? A heaha hoi ka mea o na keiki Makalapine e hoopuka mai la i ka laua mau-olelo hoonaukiaki a hoino, ia laua i leha ae ai ilana 0 na pa 0 ka pakaaa ? No ka mea, na halawai mai lā ko lakou mau kii-onohi, me kekahi mea, nana i hooōna mai la i na manao hoohuhuluii iloko 0 ko lakou mau iwihilo—lie makau i huipuia mai me na mea a lakoūii ike ai iloko o ka ulu-laau, a awe ia akn la ko lakon mau manao iloko o na poina ana nalu o ka makau

.. Mahope iho o ke ane mao iki. ana ae o kona makau, olelo mai la o īnidulupa, " Heahakoa mea v i hookuu ai e kan malie no kela amana me ia,. heaha ka mea i weheole ia'i'?" 3kPane mai, la ka Marquis. " Ua.ike no olua mai ka la o'u i puka aka ai mailoko akn o kuu pakaua, me kuu poe koa, aole i hoi iki mai, a akahi no ka hoi la; a i kuu wa i hele aku nei, o Angus Winetona no ke Kiaaina o ka pakaua—"

" A i mea e nkn aku ai iaia no kana hana ana," wahi a Eta, " ma ka waiho ana pela no e kn ai kela amana eleele ino, ina owau oe, alaila, e li koke no au ia Winetona i ko'u wa e keehi ai ko'u man kapuai iloko o ka pakana." A pane aku la hoi ka Marquis, " He wahi kanwa maikai a hoopouo o Wine> tona." " Pela io paha," wahi a Eta, me ke ano hoohenehene, " aka, na pau anei ka mea maa mau ia ia ka hele iloko o kona wa e hiamoe'ai ? Oiai, e knn haku, he mea kupono ole ia i ke kanwa ponoi ke haua, no ka mea, aia iaia naolelo huna apaa loaa ka Marquis kalii i waiho ai." Olelo mai la ka Marquis me ka leo ano hahu i ka mea opiopio o na keiki Makalapine, " Heaha ke ano o kau meae olelo nei ?" Pane mai la no hoi o Eta, " Aohe he mea hewa o ka'u mea i hoopuka ae nei, oiai, o Winetona kau kauwa ponoi no ia, hiki ia oe ke paulele iaia, e like uie kau mea i olelo mai nei—" " Ae, he oiaio," wahi a ka Marquis, "akahi no au a hoomanao ae, i ke kamu o Winetona i hooman ai i ke kau ana o na amana la maluna o .ka pakaua. Ke hooinanao ae nei no hoi au, i kuu hoohiki paa ioa ana, aohe e wehe ia mai mailuna mai oia wahi a knnlia kahi mea ilnna olaila; a nolaila no paha ke kumu o Winetona i hookoe ai e kau malie iluna olaila. i ole ai au e lilo i mea hoopunipuni." " Akahi no aa a ike," -wahi a Eta, " a nolaila, e kuu haku, no kau hoohiki ana ko kumu ou i liookoe ai o kaaiele kela mea hoomaka'uka'u maluna o kahi kiekie loa o kon pakaua, a aia a hanai ia e ke kino o knlii mea, alaila, kuu ia ? Aole oia i makau i neia mea' he make, ia'u i halawai aku ai me ia ma ko kahua kaua, aka, he mea ano hooweliweli ke kaawo ia ana ao e na nipuu kaula o ka amana; a iua e like me kau e koi mai nei o noho pu kakou ma kou pakaua no kekahi maaawA, alaila, ho mea oluolu .loa ia'u ka iko ana aku i kekahi mea e kau ana maluna olaila, i mea e wawahi ia ai kela amana, a hoopau ia aku hoi, ka uhai ana inai a na ma> nao huhuluii a okalakala, no ka hoomanao ana ia niea." " Ko kokua akn nei an i ka manao a kuu kaikaina," wahi a Inidtilnpa, " ina ma ka olelo ana i ka oiaio, aia kekahi mea ane ano kauaka ole, a oia hoi ka mea ana iho malalo 0 kaupoku, kahi e kau ana o koia mea hoomnka'uka'u." Pane mai la ka Marquis, " E nakoa wiwo ole, e kokua mai olua me a'u, ina ka mana iloko o olua a pau loa, ma ka lawe pio ana 1 ia Kcnete; ulailo, e molia aku kakou ia ia

iluna o ka amana no ko kakou lanakila ana malana o ua wahi kupueu nei nana e hoohoka mau uei i ko kakou txiau manaolana, a kau oia iluna olaila, alaiia, e wawahi a hoohinaia ka amaua ilalo me ka hikiwawe loa." Pela lakou i hoomau ai i ke kamailio ana, a hiki wale lakou i ua ipuka o ka pakaua ~ hookau ikali ia o Alanadela. Eahea ana ka haku o ua pakaua nei, a ninau mai la ke koa ma ka puka, owai keia poe o ke aumoe mawaho; a i ka hai ia ana aku o ka Marquis a me kona raau hoa'loha, aia hoi, puhi ia ae la ka ole—a ua hamumumu iho la kapakaua ia wa. Wehe ia mai la na ipuka. nui—a puka^mai4lajia.kahDlifieJdi'jnai.i aa & ka mea kiai, pnka mai la no hoi oia me ka ipukukui e hoomaammaama i ka hoi ana ako o konā haku. Aka, i ka lele ana iho o ka Marqnis mai luna mai o kona lio, a iluna o ke alapii e komo aku ai iloko o ka pakaua, aia hoi, haule mai la ke kapakila i olelo muaia ai ilalo mai luna mai o ke kui, me ka hoopa ole ia akn, a haalulu ano e iho la ka pakaua—e hai ana hoi keia mea, he mau poino e hiki mai ana maluna oua pakaua nei. Haule mai la ka ipukukui mai ka lima mai o ka mea kiai—a kuemi aku la na kahulio ihope me ka weliweli—na koa hoi i hooku papalani ia no -ke aloha ana mai i ka Marquis, ua kan pu iho Ia ka makau maluna o lakou a pan loa—a o na keiki o Makalapine kahi i uluhia, a manao ae la laua he poino e kan mai ana, ina aole maluna o ka Marquis, maluna paha o laua iho. Ao ka Marquis hoi, no kona maa mau loa no paha ia.mau mea, aka hoi, olelo mai la nae oia me ka leo nui, " E make no ke kanaka uana i hookau hemahema i ke kapakila!" ' j

I ka pii ana aku o ka JTarqnis - ilnna o ka pakaua, halawai mai Ia oia me ke knene Wi-. netona, oiai, na luhe akn la oia i kekaniana 0 ka ole, a nolaila oia i puka ma! la e halawai me kona hakn, a hahal hopnhopnalulu akn la i na mea a pan L hana ia ma ke kahna kana, a me ko lakou pio ana niai nei, a holo loa mai ai i ka Hilana, a hoomanao ae la makon i kekahi olelo Hawaii, no ko lakon pakele ana, ¥ . " Ola ika Hinana ka i-a o Waimea." No keia lono ana' oke kuene i ko lakou pio ana, ka mea ia nana i kono ain i ko Winetona poo e knlou ilalo, aka, oleloaku laka Marqnis, " Ea, mai nana kon mau maka ilaIo e Winetona, oiai, eia ko'n niau hoa'lohana Alii o Makalapina. TJa pakele like mai makou mai ke kahna kana onai—o naakou no ia 1 hoī pu mai nei—a o makou pu no hoi īa i manao maī nei e nolio kuikahi like a hiki wale i ka hopena—ae, a o makon pa no ke noho a lanakila, a i oie paha ia a make!" Alakai aku 1a ua knene WineUma'nei, i ka poe i hele wale a uiha i ka holo ana mai i ka loa iloko o ka rumi nui o ka hale alii o ka pakaua, kukuni ia ae la ipuk"bkni e hoomalamalama ana i ka rumi holookoa, a kanoha ia ae Ia ua kuene nei e lawe ia mai na mea ai ono 0 kela ano keia ano. Aole no hoi i emo, ua makankau ka papa aina i na mea ai, a noho like ibo 1« ka Marquis a me kona mau hoa'loha, ma ka aoao o ka papaaina, e hoohialaai ai i na ono i waiho ia mai iinua o lakou, me ko lakon manao ole ae nae, i ke o o ka haule ana o ke kapa kila 1 lianle mai ai; aika wa i hoolei niai ai na kukuna o ke kakahiaka, a kiei īho la maluna o ko lakou hoauau ia ana e na paka naulu o ka wai hoomalule.

MOKUNA XJXII. I kekahi pnle ae, na hoolilo nui ia ma ka hoomakankan aoa i na mea e pakn ikaika mai ai ika pakaua o Alauadela. Ua hoopaui ia ae ka pakaua i na koa lie eono hanen ko lakon nui ; a nahoolako ia no hoi kapoe koa a me ka pakaua holookoa i na mea ai o kela ano keia ano, i kupono ai no kekahi wa loihi wale, mai na kauhale e ku kokoke mai ana ma na kaiaulu oka pakaua. Aka, o keia mau hoomakaukao ana, aole no ia i makehewa ; ka mea, ikc ahiahi oka walu o ka la, ua hiki mai la ka lono, aia ka Haku Keneteo Sckotia, ke hele mai la me na koa he ekolu tausani ko lakou nui, a iloko paha ona hora he umikumamalua, e hiki mai ai lakou i Alanadela. He oiaio no keia mau lono, no kamea, i ka wa e hooneuone inai ka wanaao o ka ī'wa o ka la, e kiola ae i ka hapopo oia kakahiaka nni, aia hoi, iko ia aku la na puali koo o Kencte, 1 hookaawale ia elua mahcle, a ho ekolu tausani lioi ko lakou nui e hele mai ana, abo maa wahi mile lehulehu wale no i koe a hiki mai. Ua makaukau oa koa oloko o ka pakana i ke pale aku ika enemi. Ua hoaaha ia ka Marqnis i ke kapa kila mai lana a lalo, a o ua keiki Makalapina, ua hoaahu ia lana i ke kapa kila e like meke ano o ko lauapakaua, a helo aku la lakou e okomokomo aknai i na huaolelo e hoolanalana ai i kela inea keia inea o na koa oloko o ka pakaua, mo ka hai aku ia lakou, ina o lanakila lakou, e loaa no ia lakou ua uku makana nui o kela ame keia ano.

Aohe i hoouka koke mai la o Kenete i ke kaua ana mai i ka pakaua, aka, ktt koke ibo la ua mahele a i elua, he hapalua mile mai ka pakana uiai, a mai loko nai o kona mau mahele kaua, aia lioi, hoouua koke mai la oia i kekahi elele mai loko mai o kona mau mahele, me ka hae keokeo ma kona lima, a ike ia mai la keia elele e holo aku ana i na ipnka o ka pakaua. "Ke lioouna mai la ke kanaka opiopio," wahi a luidulupa i ka Marquis, " i kekahi rnea e kamailio pu me kakou. Heaha la anei kana olelo? E manao ana paha oia e hooluolu mai, a i ole ia, e manao ana paha oia e "I ko'u 'manao," wahi a Eta, " aohe make kamailio pu o kakou me keia elele, no ka mea, ina he manao hoomalielie mai kona; alaila, ua hoohiki iho nei kakou e kaua no kakou a hiki i ka lanakila a me ko kakou make ana. Ma .ko kakou hoole ana aka ike kamailio ana me ia, alaila, he mea. no ia na kakou e hoike aku ana, ua paulele kakou ma ko kakou ikaika iho !" Olelo hou mai la o Inidulupa, " Aia ia Kenete he ekolu mau tausani koa, a o ko kakou mau koa.hoi he eono hanen wale no, aka, ua nui kupono iho la no ko kakou mao koa. oiai, ua loaa i ko kakou mau koai hewahi e pale ai ia lakou iho, aohe no e hala na pule elua, a pau lakou .i ka make aka kakou-. mao mea kaaa, ame kawi" " Aka, d ko'u manao," wahi a ka Marquiff, " he mea pono no ia kakou e kamaiHo pn me keia, no ka mea, mea paha he maikai wali no ka keia elele e holo mai nei e kamailio pff me kakou—" ... " 0 oe wale no ke kamailio pu me ia,'' pelamaika olelo a Inidulupa i ka Marquis;' " aka, owau nei la, aole loa! " . " Aole no hoi owau kahi," wahi a Eta, ; a pii ae la kona lana huhu i ka Marquis, a ho~ loholo aku la ia ma kahi kiekie'*) ka pakaua, me ka hulī kua mai i kaMarquiB," no ka mea,"ua pii ae la kona kai." . ' Uopu mai la ka Marquis is Inidulupa, iaia i hoonene mai ai e uhai mai ukona kaikaina, ' a olelo mai la oia; ;"E kua hoa'loha pa, me he mea la keia hana a olua, e ana olua i ka kakou pili i hoohiki ai mawaena iho o kakon. E pono ia kakou ke banar ' - maka mea hookah:—"

Pane aku la o Inidalapa, " 0 kuu kaikaina makau ole a koa hoi, a me a'a, aohe o maua manao, na'u maoli oe e ao aku. ua nianao oe e halawai aku roe ka elele, alaila, ike iano, aohe o maua makemakeo-ma-ua pu kahi tna ia kamailio ana. Oke ano o qa keiki o ka pakaua o ilakalapine, o ke kaua, a aohe oka papa olelo wale no. Eia maluna nei onei ko. maua kalaeā, aohe ma kahi e ae !" " Aka, o hoolohe mai hoi paha," wahi a ka MarquiB, "Ina paha ua hoouna mai nei o Kenete ika elele e kamailīo pu me kakon, ma ke ano maikai a kupono maoli hoi—he mau mea paha e hoopau ai i na manao ene- . mi, a e hoihoi hou ia akn ana paha olua i ko olua mau wahi man i ko olua pakaua, pehea hoi ia ? " " Ina oia maoli no na manao," wahi a Inidufnpa, " hana ia ē like me koo manao ana he pouo. Ua hoohiki maaa i mau hoa'loha nou—ke malama nei no maua ia mea—a e malama ana no mana a hiki ī ka hopena. Ua lohe mau no maua i na olelo ino ia no na keiki o Makalnpine, aka, aole nao i kekene ae ko maua mau manao, a manao ae e wehe ika kakon hoohiki ana. Nolaila, e like mo ' ka'u i hai niua aku la, haua ia e like me kon makemake, aole nae maaa e~hui aku ana ma ke kamailio ana. Aole o maua e olelo ;ia, ua hoihoi hou ia mai ko maua pakaua ma ke< kamailio wale ana, a aohe hoi ma ka pahikaua I" . ! I ka pan ana o kona hoopuka ana i keia mau huaolelo, haalele mai laoia i ka Mar- ; quis, a imi aku la oia ehui mekona kaikai-; na me Eta. " A pehea mai la," wahi a Eta, "ka mar nao o ka Marqnis e hana ? E ike ananoaneL ia i ka elele ke hiki mai, aole paha ?" . t . . " I ko'u manao, e manao ana no ia e-hala-wai a kamailio me ka elele," wahi a Inidulupa i kona kaikaina, a hahai aku la.ia i na : mea a pau aka Marquis i kamailio mai ai ■> ia ia, a me na mea no hoi a pau a ua .puko--; nakona la o Makalapino i hai ako ai i. ka ha- - ku o Alanadela. " Ua pono akn la kau man olelo ana aka Ia ia ia," wahi a Eta, "no ka mea, aohe o'o makemako iki i keia ano hana a kaMarquis, oiai, o kona enemi nui loa hoio.Eenete, an», - i hoohiki ai e lawo i kona ola, ina ia o halawai mai. me ia—a aia oia ke pulale koko ako nei i na mea a Ecnete o olelo mai aihe pono-:- ' a he hewa paha, mainua o kona loheaaaia^ mau mea." " .. -•-: e: oa "A ano," wahi a Inidulnpa, ,"JLia ka Marquis ko olelo pu mai la m» kona'kuene. Aohe auanei o kaua mako nana aku ilaila, o manao mai auauei o kamailio ana kaua.no ; ka laua mea e kamailio la. E kuhikuhi'kun li». ma i o, i kahi e hoomonna mai la 'o naMeoa'e*''' Kenete, a o nana kapakahi aka oe iailaaa.t*r>'w ;