Ke Au Okoa, Volume II, Number 27, 22 October 1866 — He Moolelo no Paele. [ARTICLE]

He Moolelo no Paele.

Ua hananau ia oPaele ma Niihau, i ka la 4 o Augate, A. D. (821, a i kona wa kamalii, ua mahalo nui ia oia no kona oluolu a rne ka noho malie hoi, ahe keiki hoolohe pololei i na olelo a kona mau makua, a ohana hoi. A oa make aku la oia ma ka la 6 o Okatoba, A. D. JS66. Nolaila, oka nui o kooa mau la ma keiaao hoōlulii, 45makahīki, he 7 malama, he 24 la, a make aku la.. A .ua waiho iho nei i ka luuluu a me ke kaumaha ehaeha o ke aloha, i kona mau ohana a me na lehulehu hoi ma keia ao. A no ia kau> maha i ilihia iho maluna o lakou, nolaila, ua hapai ae kekahi oia man ohana, i wahi kanikau alohu nona, eia no ia : He kanikau aloha keia ia oe e Kamakaopiopio, Paa kapu o Niihau, Owai la kona alii i paa ai ke kapu—e? Kapu mai nei na mnka o kua makuakane, Pale ka ike ana la e ka makoa, Kuu aku la ka lohi i Hakaeaea. Hoomahaaku la i Nuumehalani, Iluna lioi o Kahiki paia lewa, O oe ka kai ke one lauana a Kaue, Keekeehia i ka hoapo o Eane, o Kaaaloa—e, Alohaino. Kuu makuakane mai ka makani Kaelekei, 0 Maunalua la ke noho ia, Xoho hoomanawan _i Hanaume i kamakani. Kaniuhu ihiihi lau akea i ke aloha, Aloha vrale mai la no ia'u ke kula o Kaea, Oia knla a maua e holo ai i aka i kai, E alo aka ai maua i ka ua me ka makani, Kuu hoa pupuu o ke anu me ke koekoe, Mehana aku i ka poli o ka makua, Hala ae ia ia po ana o ka Hooilo, Kuu makuakane mai na ale o Pailolo—e, Aloha ino. Mai na ale kna loloa i ka moana, O Alonuihaha leeliele ia, Aloha wale oe e ka Apaapaa anu o Kohala, Ua ike paha oe i kuu makuakane? E walea ana i ke kui pua hala o Naue, E ma!;aikai ana i na puu haele, Hele hookahi ka uhane aohe lua, Aohe ukali o ka hope, Oia wale no ia i naue aku la, 0 oe paha ma ka uluo ka makani, E pae nei la ma ka ulu o Wahiaekapu, E hooipo ana me Hinaaukele, 1 kokoolua no ka nahelehele, I hoa pili i ke anu a ke hooku—e, Aloha ino. 0 ke ku ;<e no ka ia hele ana, Haalele loa kuu makuakane i ka ua Kukalahale, Pau ka ike'na i ka nani o ke Kaona, O Honolulu la ke noho ia, Kuu makuakane mai ka ai kan i ka a-i, Na ke dala no i kahu a moa. Aloha ka i-a mili lima o TJlakoheo, Mai ka pihe kanaka nui o ua wahi la, O ka makeke la ke noho ae. He po hana, he ao hana, no ia wahi, E uhai aholo ana me ka la—e, Aloha ino. Kuu makuakane mai ka hale lana i kekm, Mai na ale kawahawaha o Kaieie, Mai na makani paio lua ī ka mnana, E kaunu ana ka makani me he ipo la, Kuu hoa pili i ke anu o Anahola, Mai kala hiki ae a po iho, 0 Kauai. kenoho kauala, _ Kuu makuabsne mai ke anu a ka A-oa,-Na ka naolu kaoa i lawe rani, Mnma wale oe ka ua Wanhila TTa ike paha oe i kun makuakane? Ina no Ia iluna o Waipuhia, E kni anai ka' pna Kamakahala, , Inaowili lei lehua aka ua Haao—' e' Alohaino. — Kameaalohao kamakua aoleihonei—e, He kanikau aloha keia ia oe e Paele-kapuohiaaia, No Hinaiaeleele. no Kaaona, A Ikuwa ia i Kapohnkoeleele, Kaupale ke au ka piko oka ains, _ O oe ka ka uhane i aui newA aku nei Inaūe aku la ma Hiikoa, i Hiialo, Aloha wale ko kino i ka noho mai, O lia maka, o ka leo, i ka pane mai e aloha oe, 0 oe o kuu mea aloha, ua hele aleu, Ua haalele mai nei oe i ka pili a kaun, Ua wehe iho nei i ka hipaa paa a ke aloha—e, Minamina ino. Kuu kane mai ka po loloa o ka Hooilo, Mai ka po anu maeele i ke kehao,'* 1 mehana i ka pili umauma la e ke hoa, Kuu hoa ohumu o ke aumoe, Hoa kuka haihai olelo, Aloha ke kane. ka h >a pili o ke kine, Kokoolua o ka hale ke noho, O ka h.ile anano ka hale, O kahi ana no kahi, 0 ke kanaka nae, aole iho n«—e, Minamina ino. v Aia aku nei paha ma ka hikina, E walea ana me ke ao hoolue lani, 1 ka olu o ka waio Kulanihakoi, 0 Kuihelani no oa aina, He lani no iluua, he honua ilalo, Noho ia ka moku o Kawaluna, 0 ka pali pukea Lonoka*ho, O ke kai haku lau lani o Kahiki, Pau o Kahiki, puni na aina, Kuikahi £a moku, holo ke kai mawaho,Hoi ae la noho i Punihoa, Auau i ka wai o Haoakahi—e, Minamina ino. Kuu kane o ka la wela o ke Kaona, Hoa alo i ke anu o Manoa, E alo aku ana i ka ua me ka makani, He kilohana ka malie no ia aina, He kupa ne kamaaina ka na Kuahine, Ke kipu mai la i ka nahelehele, Kun kane mai ka ai uhahi ole a ka haole, Mai ka wai a ka hao i lawe mai, Kamaaina ai ka wai me ke kanaka, Kuu hoa pili o ke kane—e, Minamina ino. Kaauwjlbajxa w. Honolulu Oct. 13, 1866.