Ke Au Okoa, Volume II, Number 29, 5 November 1866 — Untitled [ARTICLE]

I ku like ai m'e ke kanawai, na ili ibo maluna o ka Papa Hooaaauao ka hana ana i ka Papa Helu kanaka i keia makahiki—a i mea e ano maamaa ai ka lehulehu me ke auo oia helu anaj nolaila, o ka Papa inoa o na Luna o kela ame keia apana, eia malalo nei, ua haawi pu ia aku ia lakou me na olelo ao no ka helu ana me ka pololei loa, a penei no ia: D. H. Hitchcock Hilo Hawaii. L. Kaiaa Puna, " C. N. Spencer Kau, " K. B. Neville S. Kona " J. H. Kama10.....«N. Kona " G. K. Lindsey......S. Kohala " B. Bond N. Kohala " G. W. D. Halemana-Hamakua " Gov. P. Nahaolelua.Lahaina Mani. C. H. Lewers Waiehu & "Waihee " W.P.Alexander Waikap & Wailuku " P. N. Makee Houuanla & Kula " A. Una & Kokua. . .Hana " P. Nui............Makawa0 " — - B.JoLMeyer.... ~.Molokai " S. W. Mahelona..... .Ewa &"Wv_ .Je»< W.C. Lane....... .Waialua B. MolEl^.'..:;Koolaaloa ': " C. H. Judd Koolaupoko " V. Knudsen Waimea Kauai. J.W.Smith (Kauka). Koloa " P. IBenherg Lihue " E. Johnson Koolau " J. Sinclair .Niihau " 0 keia man luna a pau loa i hai ia ae la, na hoolako pu ia aku ia lakou kekahi mau papa inoa o na hope luna o kela a me keia aina, ma ko lakou mau apana—a ma ke kauoha a ka Papa Hoonaanao, e \raiho na Hope Luna i na palapala pai hakahaka i kela hale keia hale o kela a me keia apana, me ke kauoha aku e hoopiha pono i na wahi hakahaka, no kela mea keia mea e noho ana ma ia wahi i ka po o ka la 7 o Dekemaba, M. H. 1866. Ma ka la Bae o Dekemaba, e hana pono ia ka Papa Helu—alaila, e kii na Hope Luna i na palapala pai hakahaka a lakou i waiho ai ma kela keia hale, e hoopiha pono ia hoi, a hoihoi akn i ka Lnna maoli, a o kana hana hoi ka houluulu i na mea oloko o na mau palapala la i hana ia a hookomo i ka huina oia maa mea iloko o ka Papa 2, i hoolako ia aku no ia mea. Mahope iho, e hoouna mai na Luna i ua mau Pa-

pa Ia i ke keena o ka Papa Hoonaanao, a malaila e hoohoi ponoia ai iloko o ka Papa 2, i mea e kupono ai no ka hoolaha a me ka haawi hele ana. ila keia mau inea. i hai ia ae la maluna, ua ike ia. o ka iielu ana e haua hikiwawe ia ana, ma kela ama keia apana o ka aina, i ka po o ka Poalima, Ia 7 o Dekemaba -e hiki mai ana; a na hilinai ia, ma ia mea paha e hiki āi ke helu pololei isrme ka hikiwawe, i 01 ae mamna o n& ano hela i hoao ia mamaa āka fiji. Ina paha ma ka ohi ana ana Hope Lana i na palapala i waiho mna ia ai e lakou i ua hale—a ua manao ole a poino paha ke poo o ka ohana i ka hoopiha ana i ka inoa o kahi mea, alaila„na ka Hope Luna uo e hoopiha, ke hai pololei ia mai oia e kekahi poe oloko 0 ka hale, i ole ai e lohi, a ane paewaewa no hoi ka helu ana. O na mea a pau, na Luna a me kekahi poe iho e ake ana e lohe a ike paha i kekahi mau mea hon e pili ana no keia mea, e loaa no ma ke Keena o ka Papa Eoonaauao, a malaila e ike ia ai na palapala pai hakahaka. E koho ia no i Hope Luna ku i ka wa no Honolulu nei, a nana e waiho i na palapala pai hakahaka maluna o kela a me keia mokn holo pili aina, ana ka luna nui nana e malama i ua moku la nana e hoopiha i na palapala pai hakahaka, ina paha ma ka moana a e koe ana paha ma ke awa nei i ka po Poalima, Ia 7 o Dekemaba i olelo ia. Ke noi ia aku nei no hoi na alii moku e malama pono lua mau mea la, a biki i ka hoi ana mai, a na lakou e haawi i ua Hope Lona nei. ■ ■ 1 — - 1 1

Mai Huna i ka Waiwai Loaa.—Ma ka Poakolu ibo nei, na hanle he uwati gula maikai ba kekahi haole o Honolulu nei, a ua loaa koke no i kekahi kauaka o Kalohemalania ka inoa. He nni wale ka poe c ku koke aua ia manawa i ike i ka loaa ana o ua uwati nei i ua kauaka la, aua koi aku lakou ia ia, e kahea aku i ka mea nana ka uwati, aka, hoo* paa loa no ua kauaka aei, me ka hai aku aia a puka mai ka hoolaha me ka uku makana, alaila hoike. Aua pinepine ke kii ana'ku o kekahi poe e koi aka i ua o Kalohemalamae hoihoi mai i ka uwati i ka mea nona ia, aka, - ua hoopaa no kela ika aua. No ia mea, ua kii ia ua o Kalohemalama eka makai—a ua loaa ka awati, a ua laweia a i ka Halewai a hoōpaaia, a hoopiiia imua o ka Lunakanawai Hoomalu no ka Aihoe. Ao ke kanaka nana i. hai aku i ka mea nana ka uwati i ka mea i loaa'i, 'ua ukuia (?ia he umi daZa, a o ka mea'hoi i loaa'i o ua uwati aei, ua loaa ~"kona.uku hepaa iloko o ka Halewai, me ke kukuluia imua o ka aha hookolokolo no ka aihue, oia ka uku o ka poe huoa, ma ka m&- ■ ihk* e kali i hoolaha nūi ia mai ka uku, alaila hoike ae. Nolaila, malia o komo hoo aku |cahi.po>o ma keia hana, ke hai aku nei kā.loaa ana o.kekahi waiwai i keOee no aol'e nona, a /,'■ hunaJho.ia i' ua waiwai la, ho āihne no ia leMawai." A' nōlaila, māi huna ika o haij ina e loaa ia oukou, aka, e ia me* i ka'Hialēwai—a aole neie ana ika uku pono ia mai lahi/ke hana me ka'pololei.'

Ke Kahūkūla Nui.—Ma ke ku ana mai oei o Kilauea i ka Poaono iho nei, ua ike iho makou i ka hoi ana mai nei o ke Kahukula Nui, mai kana huakai kaapuni mai. Iluna oka Vandebbilt.—l keia pule iho nei, ua nui no ka poe haole i holo aku iluna o ka Vaoderbilt i ka makaikai, a ua hai mai kekahi ,poe o lakou, he moku maikai io no, "-a aohe mea like i ka uka o Kalena." 6jfi hanaū mahoe.—Ua loaa tnai ia makou kekahi palapala mai ia Keoni mai o Kawaihae, ehai ana ao ka hanau mahoe ana o kekalii bipi wahine Pelekane. Ma kana hai mai, ua ike ia no ke kao, a me ka hipa i ka hanau mahoe, ao ka bipi hoi nei. Kupanaha io! Da haalele mai.—Ma ka holo ana aku nei oka £myrniote, ua kau aku la maluna ona o Kauka Guilou (Kilioe) a me kona obana. He roea no ia i noho loihi, me kakou nei, a he wahi haole ano Keonimana'a maikai hoi ia me ka poe a pau loa i launa aku me ia." "Ka la o jta haipule a paū."—l ka Poah*ujJho nei. ua ane pahaohao makou i ke kaa hele, a haf īa t xrrakoū, , -lier ,-a no ka hoomanao ana ina haipule a pau. CJa haawi ia he anaina pule ma ka Halepule Bihopa ma Peleula, a ua hiki ae ka Moiwahine Emma malaila—a pela no hoi ma Maliekamalu, he aeaina pule no malaila. Haole i ke kai. —I ka auina la o ka Poalima aku nei, ia Smyrniote i haalele mai ai

no Kapalakiko, a i ha wa hoi a ke Pailaka i haalele aku ai, a pa pono mai la ka makani; haule aku la kekahi haole iloko o ke kai, mai iuna aku o kekahi i-a. Ka hookaa koke ae la no ia o ka moku, a ua loaa tnal la no ua haole la e au ana no; ka huki ia ae Ia no ia a kau iluna. Hoehoene lūa.—lna po o keia pule iho nei, ua kau mai ka poe puhi pila o ka manuwa Vanderdilt i kula nei, a ua hele ae iakou ma kekahi mau kauhale e haehae ai i oa ea au moe, me ka lakou mau pila honehone. O D. Leavey ko lakou alakai, a oia kahi i komo mai nei iloko o ke kaua huliamahi, a na kana pila bo hoi i onou aku ina koa imua ma na kahna kaua kaolana. Kia Hoomakao no Kapena Kuke.—Ua ike iho makou ma ka nupepa a Wini, ua hooholo iho na kanaka o Sydney, Auseteieralia e kokulu i Kia Hoomanao no Kapena Kuke, no'ka loaa ana oia wahi ia ia. A loko ae nei 0 ka M. H. 1870, alaila paa pono, oiai, ke hiki aku ia makahiki. alaila, hookahi baneri makahiki mai ka wa i loaa ai ia ia. Ua loaa hoi ko kakou nei pae moku ia ia i ka M. H. 1778, 'malia paha o hoomanao ae kahi poe o kakou nei a kukulu ae i wahi hoomanao nona. —_ ' N<rty. Moiwahine Leleonauani.—l ka. Poaono o kela pule aku nei, ua hoi aku ko kakou Moiwahine aloha, ma kona wahi ma Ruka Hale, makai iho o Kaopuaua; a ua heIe ae malaiia kekahi poe e hookupu, a e haawi akn iko lakou uloha pumehana ia ia. Ua nui a makena wale na mea i hookupu ia aku ia ia. Ike kakahiaka iho nei oka Poalima, oa haalele iho oia i ka ea ikiiki o ke kaona nei, a ua hoi aku oia, ma ka Home uka. a lakou e walea ai i ka hoolono i na hone a na pupukanioe, me kana alii kane a me ka laua Kamalei i u haele e aku la i ka aina polua. Manūonou ūa ahaaina.—l keia puie iho nei, ua nui waie na ahaaina i haawi ia ae no j ka hanohano o na'lii moku o ka Vanderbi!t. | 1 ke ahiahi o ka Poalua, ua haawi ae ke Kuhina Waiwai i kana ma kona wahi noho ma j Pualoalo. I ka Poakahi aku ka ka Loio Kuhina, a i ke ahiahi mai o ka Poaha ka ka Lunakanawai Kiekie. Ika Poaono iho nei boi, ua hawi ae ke Alii Kiaaina i Ahaaina luau ma Hamohaaio i Waikiki. Ua hai ia mai makou, ī ka Poalua ae nei, e haawi ana ke Komisina Amenka i ahaaina, a i ka Poakolu aku hoi na ke Kuhina Kalaiaioa he ahaaina luau. Hale?ulk Bihopa.—l ka hoi ana mai nei o ko kakou Moiwahine aioha mai kana huakai hele mai, ua lawe pu mai oia i ke kii o ka Halepule Bihopa e kukulu ia ana ma Pelekane, he apana aioa i haawai ia e ka Moi i hala e aku la, i keia mau la koke iho no. He nui no na dala e lawa pono ai no ka paa ana, a ua manao ia e hiki aku ana paha i ke kanahiku tausani ka nui o na dala, alaila, paa pono. Na inea hoonani oloko i Pelekane no e hana ia ai a hooili mai ia nei. Ke paa pono ia hale, e lilo ana no ia i mea hoonani i ke ku- [ lanakaohale o kakou nei. E ike ia no ke kii o ua hale nei i keia pule ma ko makou nei Keena. Na Mokc Okohola i ku mai.—Mahopeiho o ka puka ana aku o ka kakou pepa i keia pule iho nei, a hiki mai i ka Poaono iho nei, a eia iho hoi na moku Okohola i ku mai nei. Oka. 27—Northern Liglit.llso 900 1500 27—Tamelane~ — kohahe 27—5p1endid........ — 1200 23000 29—Hae Hawaii — 1000 16000 29—Addiso — 150 2000 30—1a1ander......... — 700 10000 30—Nile 70 ,900 18000 Nor. I—J. I)- l'hompaon.. — 1150 14000 ' I—Onwam, — 1150 14000 I—Chas.W.Moi«an.l3o 270 2000 I—Gen. Scott — 900 12000 I—Almira — 450 6000 I—Sunbea — 500 7000 2—Gayhea • — 750 10000 2— Congress — 800 12000 2—Kohola — 670 13000 Wm. Rotch — 775 10000 ' Ooenrlios Houlaad.. — 2200 40000 A ekolu okohola hou mai, aohe nao makou i lohe mai i ka nui o ko lakou mau aila.

Ka mokoahi Thames.—Kahi mokuahi a makou eleamailio pinepine nei, a ua ane molowa makou, aole no hoi e nele ko oukou manaka aku la. I ka auina la o ka Poaliaia iho nei, ua haalele uiai ua wahi moku kamailio nui ia nei, i ko kakou nef awa, no Kapalakiko. I ka po iho nei o ka Poaha, ua hoohamama ia ae na puka o ka Hale-Keaka Nika, no ka hoolohe, ana i ka hana lealea a kekahi wahi alae o Bob Ridley kona inoa. Ua nui ka poe i-oaue aku ilaila, a ua hai ia mai makou, be akamai loa ka oia i ka hookani ana maluua o ka banjo. Ka hale hoomaemae ko.—l keia mau mahina hapa i hala aku nei, ua meha ka nake- i ke ana ona mea hana o ka Hale Hoomaemae Ko, me ka Hale Dute kahiko, aka, i kela Poakahi aku nei, ua hoomaka hou ae ka- ■ na hana mau, o ka hoomaemae i na ko e hiki! maiaaa. ! He malihini. —1 ke ku ana mai nei | 0 ka moku Galetea i keia pule iho nei, ua hikri mai o Major Generl Stahl ona Puali Kauaii Lio o Amerika. E holo ana oia e noho Ka-? ■w uikela ma lapana. Ia ia i noho iho neya; nei, ma kahi o ke Komisina kona wahi pikk ho ai." UA LOLI KA EA.–Ina la hope o keia pule iho nei, ua ano e ka ea o ke kaona nei. Ua paa na pukaihu, ua nalulu na poo, a ua poniuniu no hoi, a o makou kahi i loohia i keia loli ana o ke ea. Ua lohe mai makou, he nuika poe o ke kaona nei i loohia i keia wela a me ke anu. Hana komo lima.—l ke ku ana mai nei o Kilauea i ka Poaono iho nei, ua loaa mai ia makou kekahi palapala e hai ana, ao ka lilo anao ko Napoopoo poe wahine i ka hana komo lima ana, mai loko mai o na iwi kukui. 1 ka hai ia mai, he hinuhinu maikai ka, a he aliali no hoi. Ke kau ia la ma na Halekuai kekahi mau komo iima. Ke haluku mai nei.—Ee nana aku i ko kakou nei wahi awa ku moku i keia mau la," ua'hele wale a ohuohu, a hoomanao mau makou i na Kau i hala aku, o ka hele ona moku a ka nuku o Mamala. Aohe no paha e. loaa akn ia wa, na la gula no ia o Hawaii nei.Aka, ke manao nei makou, e hahaoa aku ana; paha malalo, ke pau pono mai ko Alika a mej ko Aukakina i ka hiki mai. I

Ua hoohanohano ia.—l ke ku ana mai o kekahi moku i keia pule iho Dei, ua loaai mai i ke Komisina Amerika Kenela McCook,j kona hoohaoohano ia ana i Brigadeir Kene-' la no na koa Ku mau o Araerika. Ua nui noj na makana i loaa ia ia iloko mai uei o keia kaua huliamahi roai neu Oka ha mai nei o na makana hanohano loa.

HE MAO MAKA LAONA, UA HELE AEU LA.I. —Ma ka halo ana aku oei o ka mokoahi laaea, i kela'Poakahi aku oei, uaike iho"Ēāar : kou i ka holo ana aku o Jas. J. Ayers Lona oka oupepa Herald i ka hoolanalaoa. Ua ike pu iho makou i ka hoi ana aku o S. L. Aukina, R. A. Lyroao o Hilo, a me E. P. Adams o Lahaina.

He ahaaina hoomanao.—l ka Poalua iho nei, ua haawi ae o Wm. Pinehaaa Wood i kekahi wahi paina aloha, no ka hoomanao ana i ka la i hanau mai ai ka laua kamalei, me kana aliiwahine. O makou pu kahi, aua mau makua aloha la i poloai mai, e naue aku ilaila e ai a e inu i ke kiaha wai olu o ke aloha me laua, a ua hoomaikai aku no na poe i poloai ia, " £ ola ke kamalei, a hiki i ka pua-aneane." O-ia paha.—Ua lonolono wale makou i iho nei, ika olelo a kekahi kanaka o Makaua-kai, Koolauloa, e olelo ana i ka niake ana o kana wahioe, elua la, ola hou mai, mai ka make mai, a hai mai oia i kana wahi i hele ai, a me kona man la e ola ai a make aku. Aole o makou manaoio i keia mea, aka, o ka hai ia ana mai na kekahi kanaka o Makaua, pau loa ae la makou, no ka mea, ua ane kupa ko makou launa me ia. Ipūhao nalowale. —E ikeia ma ko kakou roau kolamu ona Olelo Hoolaha, ka Olelo Hoolaha a Kimo Pelekano, no ka nalowale ana o kekahi ipuha» mawaho iho o Mokapu, ma na aioa manu paha la. Ua waiho mouo ia malaila ua ipuhao nei me kekahi heleuma e hoopaa ai mai kona kailewa ia aoa e ke kai mai a maanei. Ika huli hou ia ana aku, aia hoi aohe i loau ma kahi i waiho ia'i. Ua manao ia, ua poho paha i ka moana, a i ole ia, ua kaaiele hele ia paha e ke kai mao a maanei. Ua hai ia mai eke Kapena oluna o Manuokawai, ua iko ia i kekahi mea he ipuhao la, ma keia aoao mai o Molokai. He koikoi no ka makana ke loaa ua ipuhao nei i ka mea e loaa ai, a hoihoi mai ia Kimo ma. Aia ka pono ika iki LA.—I keia pule iho nei, ua lona mai ia makou kekahi palapala mai Kipahulu mai, e olelo ana no ka hana a kekahi wahi keiki uuku i kona mau maleua e lealea ana, o e uwa ana iloko o ka hale, a me na leo nui i hoopuuiniia paha e na wai hoomalule i kamanawa. Ku ue la ua wahi keiki nei, nona na makahiki, he nmikumamalua, a o kona inoa hoi o Kahinu, a kipaku aku la i ka poe hoobaunaele mai ka hale aku, a heluhelu mai la hoi i kekahi maa lalani mai ka buke mai a Solomonn, " O na lealea o keia ao e pau wale ana ia, a o ka ikaika o ke kanaka koa e hina ana no ia ? " E1 ai hoi ha ka pono i ka opio a olua e ao moi la I Ko ike iho olua e na makua i keia, e pono ke uhai i ka ka opio.

ia.—Ua lonolono wale mai makou i ka.l'oalua iho nei, ua uku aku o Mi. Parke, ka Hamuku Nui, i na uku makanai hooaiai ia ai| e ia, oo ka uku aoa ke loaa o Asee, ka Pakfe i pepehi ai ia Kuakua. Ua bai ia mai makou, mahope iho o ka hoahewa ia ana p Asee, ua noi aku oia, eae ia mai oia e kakiu aku ia i kona makuahine, a me kona ma Kina. Na kekahi Pake Ka/epa o Honolulu nei, e kakau aku i kona m at, manao aloha a pau. l|lE make aloha —I ke awakea oka Poakolu iho nei, ua ako hou mai la no ka make i kana mau pua, a oia hoi kahi puali wahine a kekahi o ko makou Papa Pai, C. Kahala. O kona inoa o Hakaleleponi Kamaka. He mau maikahik: helu \rale no ko laua hoohui ia iho e na hipuu o ka makemake, a aia laj kii mai la ka make, ua mea ana ole nei, e makala i ka laua pili ua paa, a hookoe iho i bjaa wshi alii kane, a Ua hala aku la kela i ka Puulena i Hilo, ' Ua imi aku la ia Papalauahi," r«3'.uewa hele me ka aweawe lihaliha ake >Ke Kūdala ia ana o na aina o L. HaaleAa.—l ka Poaono o kela pule aku nei, ua oai Kudala ia e ka Luna Kudaia ma Honos.lu nei, e pili ana ina waiwai o Haalelea. ■- 'a aina o Hahakea ma Lahaina, e 650 eka, 4a lilo ia CampbellB Turton, $365; ka aina ma Kuhua i Lahaioa no, he 30 I—loo eka, $99. 00 Jilo ia J. Jones; Panaewa, Labahe elua eka, $205, lilo no ia J. J«>nes; |ja ma Panaewa no, he 12 8-100, he $150, $|o ne ia J. Jones; he pa ma Hilo, 6 3-100 'eka, iilo ia E. Aesgent; Ahupuaa o Paepa j£ohala. Hawaii, lilo ia H. Christianson, lie $3SO; ke Ahupnaa o Honaunau, ke ku'makuai haahaa loa, he $5,000; ua oleloia, ua leoho ia no, no na hooilina, no ia kumukuai e 'W. C. Jones Esq. £ ' — 'i Ke PŪHI KOHOĪ.A AKA MALUNA O MOKTJ NII.E. —I ka Poalua o keia pule iho nei, ku mai ka moku kohola JVtie mai na kaei anu mai. Ua 'hai ia mai makou i ka hoi ana mai ahe kanahiku paha mile ma ka akau aku o Molokai, ua loaa kekahi mau kohola sepama ia ia. Ua make mai ia ia eha, a pakele aku ekolu. I kela la Sabati aku nei ka loaa ana ia lakou, a ua lawe pu mai lakou me ia, a i ko kakou nei awa nei e puhi ia ai. I ka Poakolu iho ; nei, ua miki aka makou iluna olaila, e īke paka ai ika paila ia ana, " o ua ia nui la o ke kai." I ka makounana aku, he mea makehewa ke olelo ia, he mea paani a he mea lealea ka pepehi ame ka paila ana i ua ia la, oiai, o ka luhi no a. pau a ke kanaka e hoomanawanui ai, aia ilaila. Oka okioki ana i ka momona, he pahi oi loa hoi ia e hele ana iluna a ilalo. Ika pau ana oia, ua kiola ia aku la iloko oka ipuhao oui, aia ilaila e pipii ae ai na ea kupono ole i na pukaihu ke honi. A aohe makou i ike, pehea -la ka hiki ana iko kakou mau keiki na kai ke hoomanawanui, aka, aohe nae makou e olelo ae ana, ua maa lakou ma ia kulu'na. O ka mahana no a kaua e ka mea heluhelu e manao ole aku ai e halawai ana, ua pau loa no a paa ilaila. Malia paha heoluolu iki aku no ma na kaei anu. Aole o keia mau mea wale no, ona poino o ka alo ana aku i ka moana kekahi mau mea nui. Pomaikai loa hoi ka hoi mai, aa piha ka moku, e aho ia; aka, i hoi mai a aohe i piha, kau hoi nui no ia i ka aina 1 Waikiki la, a aia no paha ilaila ka laau palau a kahi alii kaulana !