Ke Au Okoa, Volume II, Number 31, 19 November 1866 — No ke Kaona Alii o Hawaii nei. [ARTICLE]

No ke Kaona Alii o Hawaii nei.

Mai Laie Koolauloa mai au, e hele . ana ma ke alo akau o na pali Koolau, a ua mau no ka nliuli o na pali Koolau i na wehi o na kuahiwi, ua maloo loa na alanui, aole poho. - Aia boi, nui na pake a me na kanaka ma Kualoa, a e mahuahua ana paha ke ko ma ia -wahi ma keia hope aku a na haole puhi ko; a ke palau nei kekahi poe kanaka- no lakon ponoi iho, i mea ipu, kulina, uala a me ka pineki. Nolaila, e ala ena kupa o Koolauloa a me Koolaupoko, e hoopiha i ko oukou mau loi kalo a me ko oukou mau kula i na hua o kela ano keia ano; alaila, he lani Koolao. • •; A hiki au na ke kumu o Nuuanu, alawa ae la hoi aui ua alanui hoolelele oili nei o kakou, hopohopo njai Ia kahi manao, no ke kapeke ae no o kahi lio, " haalele i ke ao o Olepau," i nana aku ka hana i na keiki Koolau, na hapauea a me na wahine, e kalali wiwo ole mai ana maluna o na lio, hele wale a mohio kahi lae; ia wa, iko akn la au i kekahi, ua holo ka noho a kau i ka a-i o ka lio, aohe wahi mea a makau iho, ka ua mea hoi he aama pii pali. A hiki au ma ke Kaona, ka'u mea i ike mua, o ka nunua mau o na kanaka ma ke alanui, e kai lalani ana e ike i ke Alii Wahine, me na makana o kela ano keia ano, a o ka oi no ia o keia lahui o ke aloha alii, a pela no hoi ikawa o na Hakn mua. E hookupu ana i kela mea keia mea, puaa, ilio, kapa, poikalo, uala a me na mea like, a oīa mau no a hiki i keia wa. A oia man no hoi ka hanohano o ka Pa Alii, a me ke Kaona holookoa. Aia hoi, alawa ae la au e kn haaheo mai ana ka mokaahi Amerika VanderbUt mawaho ae o Ainahou, nana i hoihoi mai i ka ukana makamae ko kakou Moiwahine aloha, Kai.eleoxala>'l AoPicZe hoi, ka mokuahi 0 ke Kaona, e kii man ana hoi oia i na moku okohola e hookomo mai iloko o ke awa, a ke olioli nei na ohana o na holokahiki, me ke koele wawae mau i kai o Ainahou, i ike aku hoi i ka maka o ke hoa. A naue ae la au i na Halepai nupepa o kakou, oia man no na keiki e hanalei ana na lima i na hua kepau, ka na mea he hana. ike; nolaila. mai lohi kakou i ka kookaa ana 1 na dala elua ($2.00) o ka nupepa, o 1010 auanei ka lima a haalulu, a hiki ole ke paiia na nupepa, a ike ole kakon i na mea hon; nolaila, e wikiwiki mai onkou e o'u mau hoa lawe nupepa i ke ola o kona kino. A ua ike au ina umeke poi maauauwa o Honolulu, e waiho lalani ana ma kapa alanoi, ua ano eae nae i ko. ka wa i haht, naoa iho oe, liilii launa ole kahi umeke poi, i ko'u manao, o ka hana paha keia a ka wi, aole no ka wi maoli, aole no ka hoohua ole mai o ka honua i kona hua, aka, no ka palaualelo no o kanaka, haalele'i ka aina, aole mahiai, a no ka lilo nni kekahi o na kanaka i ke ku makahiki, a i ka holo ma na moku Okohola, a no ia mau kumu, ua waiho wale ia na kuleana, aole mahiai ia. £na hoa Hawaii, e pau ka manao auwana wale ana, a e lalau like na lima o kakou i ka o o, a e mahi i ka aina, a maiia paha o hoohna mai ka honua i kona hua, pa kanalimn, a pa haneri, ina pela, e pau ana no ko kakou pilikia no ka wi. Alawa ae la au n ike aku la ua hana hou ■a ka hale heleo ka Halepule Katolika Roma, nie ka hoano e ia o na aniani, 'ulaula, eleele, omaomao. olenalena, a na kau ia he moa kane maluna. A ninau aku la au i kekahi hoahanau oua halepule la, " Heaha ke ano o kela moa i kau ia maluna o ke kea o ka halepule ?" A pane inai kela, me ka olelo mai, " O kela moa, oia ka moa a leau i olelo ai ia Petero, ekolu kani ana mai aka moa, a ekolu oo hoi kou hoole ana mMi' ia'u, nolaila i ka,u in ai kela moa maluna o ke kea o ka ha« lepule." A i ko'u noonoo ana iho ike ano o keia olelo, nolaila, ua maopopo, he kanaka o ' Petero i hoolilo ia i Poo no ka Ekaleaia Koma, aka nae, ma lea po i kani ai ua moa nei, ua komo mai ka manao iloko o Petero, e hoike wahahee, ma ka hoole.ana, aole oia i ike ia kanaka, (ia' īesu,) ekolu kani ana aka inoa, a ekolu no hoi ko Petero hoole maopopo loa aoa i ka Haku. I ko'o manao, he m&naoio moa wale no, a me na kii leo ole, a oia ka'u mea hou i ike ai ma ke Kaona Alii nei, a o ka oluolu nui o na hoa'loha ejboho «na iloko o ke Knona Alii nei, a me k'o n kakoa Imi Haku. Ua pau au maanei, ke hoi nei ko na Palikoolnu malihini, me ko aloha no i "Kt Av Okoa." K. Kbakaiu. Maunalaalae, Koolauloa, Oct. 90, 1866, IO» Ninau aku la kekahi wahi kanaka i kekahi, "Peheala knu ano i kou wa iku mai ai i ka poka ? "... Ua kq,jua wahi kanaka nei elua poka ma ka uiw, a elua ma na lima, ninau aku la ia penei, "Ua oki oo anei oe i ke p» •'», mon, a ua ike no- anei oei .kona kaanini ana ae ?" '? akahi. "Pa-, la. iho la ko'u ano. o like pu m%;Jka nak« «n» okamoi!'; - •/ • .. •1